Generatie 1 (proband)
1 Elisabeth Beeckman, geboren na 1622.
Elisabeth is overleden op dinsdag 29 juni 1706 in Moorsel, ten hoogste 84 jaar oud. Elisabeth
trouwde, ten hoogste 29 jaar oud, op maandag 6 november 1651 in Moorsel met Petrus De Ries. Petrus is een zoon van Petrus De Ries en Maria
Scheerlinck. Petrus is overleden op maandag 16 april 1708 in Moorsel. Petrus is weduwnaar van Petronella De Middeleir (geb. 1649).
Kinderen van Elisabeth en Petrus:
I. Jenneken De Ries. Jenneken is
overleden op vrijdag 10 september 1694 in Moorsel. Jenneken trouwde op zaterdag 18
januari 1681 in Moorsel met Judocus VAN DER
Meersche, 31 jaar oud. Judocus is geboren op maandag 1 maart 1649 in
Moorsel. Judocus is overleden na 1681,
minstens 32 jaar oud.
II. Anna De Ries. Zij is gedoopt op
zondag 6 september 1654 in Moorsel.
Anna is overleden. Anna:
III. Catharina De Ries, geboren op
zondag 5 mei 1658 in Moorsel. Catharina
is overleden op zaterdag 23 mei 1711 in Moorsel, 53 jaar oud. Catharina trouwde, 22
jaar oud, op dinsdag 12 november 1680 in Moorsel met Paulus Beeckman, 34 jaar oud. Paulus is geboren
op zaterdag 30 december 1645 in Moorsel, zoon van Jan Beeckman en Margareta Geboers.
Paulus is overleden op dinsdag 17 januari 1719 in Moorsel, 73 jaar oud.
Functie:
| Magister |
Generatie 2 (ouders)
2 Martinus Beeckman, geboren omstreeks
1600. Martinus is overleden op zaterdag 27 december 1636 in Moorsel, ongeveer 36 jaar oud.
Hij trouwde met
3 Anna Aelbrecht, geboren omstreeks 1600.
Anna is overleden op zondag 18 december 1672 in Moorsel, ongeveer 72 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Jan Beeckman. Jan is overleden op
dinsdag 24 oktober 1690. Jan:
II. Elisabeth Beeckman, geboren na 1622 (zie 1).
Generatie 3 (grootouders)
4 Egidius Beeckman. Egidius is overleden
op donderdag 7 april 1639 in Moorsel.
Egidius trouwde (2) in 1620 met Catharina Vijvermans (±1565-1639), ongeveer 55
jaar oud, zie 7.
Hij trouwde (1) met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Elisabeth Beeckman, geboren omstreeks
1590. Elisabeth is overleden op zaterdag 8 februari 1653 in Moorsel, ongeveer 63 jaar oud. Elisabeth
trouwde, ongeveer 24 jaar oud, in 1614 met Martinus
Aelbrecht, ongeveer 24 jaar oud. Zie 7,II voor persoonsgegevens van Martinus.
II. Lucia Beeckman, geboren omstreeks
1590. Lucia is overleden. Lucia:
III. Martinus Beeckman, geboren omstreeks 1600 (zie 2).
IV. Gerardus Beeckman, geboren omstreeks
1600. Gerardus is overleden op woensdag 7 november 1663 in Moorsel, ongeveer 63 jaar oud. Gerardus
trouwde met Catharina De
Meersman. Catharina is geboren omstreeks 1600. Catharina is overleden op
dinsdag 17 februari 1665 in Moorsel,
ongeveer 65 jaar oud.
V. Jan Beeckman, geboren omstreeks 1600.
Jan is overleden op maandag 7 december 1643 in Moorsel, ongeveer 43 jaar oud. Jan trouwde,
ongeveer 20 jaar oud, op donderdag 11 juni 1620 in Moorsel met Barbara Van Nuffel, ongeveer 20 jaar oud. Barbara
is geboren omstreeks 1600, dochter van Antonius Van
Nuffel en Catharina de CRAKER. Barbara is
overleden.
6 Jan Aelbrecht, geboren omstreeks 1565
in Moorsel. Jan is overleden op
donderdag 23 september 1610 in Moorsel,
ongeveer 45 jaar oud.
Hij trouwde, ten hoogste 41 jaar oud, vóór 1606 met de ten hoogste
41-jarige
7 Catharina Vijvermans, geboren omstreeks
1565 in Moorsel. Catharina is overleden
op zondag 10 april 1639 in Moorsel,
ongeveer 74 jaar oud. Catharina trouwde (2), ongeveer 55 jaar oud, in 1620 met
Egidius Beeckman (ovl. 1639), zie 4.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Elisabeth Aelbrecht. Elisabeth is
overleden. Elisabeth trouwde met Gerard De Wit. Gerard is overleden.
II. Martinus Aelbrecht, geboren omstreeks
1590 in Moorsel. Martinus is overleden
op zondag 18 juni 1656 in Moorsel,
ongeveer 66 jaar oud. Martinus trouwde, ongeveer 24 jaar oud, in 1614 met Elisabeth Beeckman, ongeveer 24 jaar oud. Zie 5,I voor persoonsgegevens van
Elisabeth.
III. Judocus Aelbrecht, geboren omstreeks
1590 in Moorsel. Judocus is overleden
op woensdag 15 juli 1654 in Moorsel,
ongeveer 64 jaar oud. Judocus trouwde met Barbara Smets. Barbara is geboren omstreeks 1600 in Wieze. Barbara is overleden op dinsdag 11
augustus 1671 in Moorsel, ongeveer 71
jaar oud.
V. Anna Aelbrecht, geboren omstreeks 1600 (zie 3).
VI. Benedictus Aelbrecht, geboren op
zondag 8 januari 1606 in Moorsel.
Benedictus is overleden op maandag 28 februari 1695 in Moorsel, 89 jaar oud. Benedictus trouwde, 31
jaar oud, op dinsdag 20 oktober 1637 in Moorsel met Gertrudis Verhaegen (Verhaevert), ongeveer 27
jaar oud. Gertrudis is geboren omstreeks 1610. Gertrudis is overleden.
Generatie 4 (overgrootouders)
12 Judocus Aelbrecht, geboren omstreeks
1535 in Moorsel. Judocus is overleden
omstreeks 1601 in Moorsel, ongeveer 66
jaar oud.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Jan Aelbrecht, geboren omstreeks 1565 in Moorsel (zie 6).
III. Egidius Aelbrecht, geboren omstreeks
1580. Egidius is overleden. Egidius trouwde met Catharina Clerckx. Catharina is geboren in 1585.
Catharina is overleden.
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Catharina Vijvermans, geboren omstreeks 1565 in Moorsel (zie 7).
Generatie 5 (betovergrootouders)
24 Willem Aelbrecht, geboren omstreeks
1490 in Opwijk. Willem is overleden
vóór 1569 in Moorsel, ten hoogste 79
jaar oud.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Judocus Aelbrecht, geboren omstreeks 1535 in Moorsel (zie 12).
Kind van Petrus uit onbekende relatie:
I. Lauwerijne de CRAECKER, geboren omstreeks 1535 in Moorsel (zie 13).
Generatie 6 (oudouders)
48 Joos Aelbrecht, geboren omstreeks 1460
in Opwijk. Joos is overleden na 1515 in
Opwijk (Hof ter Hulst ), minstens 55
jaar oud.
Notitie bij Joos: Toegelaten in 1487 bij Roodenbeke "De 7 Geslachten van
Brussel"
Vermeld:
| eigenaar van Hof ter Hulst in Opwijk |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Andreas Aelbrecht. Andreas is
overleden vóór 1528. Andreas trouwde met Soete VAN DEN BOSSCHE. Soete is overleden.
II. Willem Aelbrecht, geboren omstreeks 1490 in Opwijk (zie
24).
Generatie 7 (oudgrootouders)
96 Willem Aelbrecht geh de Borssere,
geboren omstreeks 1420 in Opwijk.
Willem is overleden vóór 1515, ten hoogste 95 jaar oud.
Functie:
| Meier van Opwijk (1469) |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
III. Gooris Aelbrecht. Gooris is
overleden omstreeks 1541. Gooris trouwde met ???. Zij is overleden.
IV. Joos Aelbrecht, geboren omstreeks 1460 in Opwijk (zie
48).
98 Jan Van Ranst, geboren omstreeks 1430.
Jan trouwde (2) met Margriet Colibrant.
Notitie bij de geboorte van
Jan: Bastaardzoon
Jan is overleden na
1487, minstens 57 jaar oud.
Functie:
| Poorter te Brussel |
Hij trouwde (1) met
Kind uit dit huwelijk:
I. Elisabeth Van Ranst, geboren in 1460 (zie 49).
Generatie 8 (oudovergrootouders)
192 Ghyselin (geheten de Borsere)
Aelbrecht, geboren omstreeks 1380 in Opwijk. Ghyselin is overleden in 1430 in
Opwijk, ongeveer 50 jaar oud.
Functie:
| leenman te Opwijk 1390 |
Hij trouwde met
193 Elisabeth Van Nedervelde, geboren
omstreeks 1380 in Opwijk. Elisabeth is
overleden na 1430, minstens 50 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
VII. Willem Aelbrecht geh de Borssere, geboren omstreeks 1420 in
Opwijk (zie 96).
194 Gillis VAN DAMME, geboren omstreeks
1440. Gillis is overleden in 1500 in Antwerpen, ongeveer 60 jaar oud. Hij is
begraven in Lebbeke.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Margriet VAN DAMME, geboren in Opwijk (zie
97).
II. Joos VAN DAMME. Joos is overleden
vóór 1567 in Lebbeke.
Joos trouwde vóór 1516 met Margriet Van Langenhove.
Margriet is een dochter van Henricus Van Langenhove
en N.. Margriet is overleden op woensdag 27 september
1570. Margriet trouwde later op zondag 27 januari 1516 met Jan Van der Elst (ovl. 1542).
Functie:
| leenman van Opwijk |
III. Lijsbeth VAN DAMME. Lijsbeth is
overleden. Lijsbeth trouwde met Jan van Praet. Jan is een zoon van Oliviers van Praet en N.. Jan is
overleden.
V. Marie VAN DAMME, geboren op zondag 14
augustus 1468 in Lebbeke. Marie is
overleden op donderdag 1 maart 1526 in Baardegem, 57 jaar oud. Marie trouwde, 18
jaar oud, op zondag 5 november 1486 in Lebbeke met Arnoud t’Kint, 32 jaar oud. Arnoud is geboren op
donderdag 17 oktober 1454 in Baardegem,
zoon van Jan III t’Kint en Kathelijne Van Der Meeren. Hij is gedoopt op zaterdag 26 oktober
1454 in Baardegem. Arnoud is overleden
op vrijdag 23 augustus 1549 in Baardegem, 94 jaar oud.
Heerlijkheid:
| meier de la cour basse de Zwijvebeke (ascendants de Paola Ruffo di Calabria,
koningin der Belgen Toegelaten tot het geslacht Roodenbeke (de 7 belangrijkste families van Brussel) op 22 augustus 1489 uit hoofde van zijn moeder Catharina van der Meeren. (afstamming 78) (Les lignages de Bxl nr. 123-124 dec.1990).) |
196 Jan III Van Ranst. Jan is overleden
in 1476.
Jan is weduwnaar van Catharina Joanna Vele Rongmans (±1400-na 1444).
Notitie bij Jan: In 1296 kwam Cantecroy in het bezit van Willem III Berthout,
afkomstig uit Grimbergen, toen één der machtigste geslachten van het Hertogdom
Brabant. Het was Willem III Berthout, gekend als Willem van Berchem die tussen
1296 en 1308 op Cantincrode de hoge ronde donjon (meestertoren) deed bouwen die
tot 1618 zou blijven bestaan. Zijn jongste zoon Wouter van Ranst en diens zoon
Jan van Ranst werden de volgende eigenaars. Deze laatste breidde door huwelijk
en door aankoop van zijn bezit uit over Mortsel, Edegem, Boechout, Hove, Vremde
en Millegem (Ranst). Hij stierf echter kinderloos en zijn bezittingen kwamen aan
zijn broer Costen van Ranst. Deze werd opgevolgd door zijn oudste zoon Jan II
van Ranst. Zijn enige zoon Jan III van Ranst, liet de burcht ombouwen tot
versterkte vesting. Hij was één der belangrijkste leenmannen van Brabant en
raadgever van Filips de Goede en Karel de Stoute. Hij was ook zesmaal binnen- en
buitenburgemeester van Antwerpen. Hij stierf kinderloos. Acht erfgenamen maakten
aanspraak op zijn bezittingen. Na een langdurig proces werden Jan IV van Ranst
en Hendrik van Ranst aangeduid. Het bezit werd terug verenigd toen Hendrik van
Pointaillier in 1538 de ene helft erfde en de andere helft afkocht van Johanna
van Ranst. Hij stierf kort daarop en zijn weduwe was verplicht het kasteel te
verkopen.
PS: het wordt nog verder onderzocht of deze informatie over "kinderloos gestorven" strookt met de realiteit daar andere bronnen spreken van twee huwelijken met elk één zoon
PS: het wordt nog verder onderzocht of deze informatie over "kinderloos gestorven" strookt met de realiteit daar andere bronnen spreken van twee huwelijken met elk één zoon
Titel:
| Heer van Mortsel, Cantecroy, Luithagen en Houtain-le-Val en Edegem (Meier van Leuven in 1460) |
Hij trouwde (2) met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Kathelijne Van Ranst.
Notitie bij de geboorte van
Kathelijne: Bastaarddochter
Kathelijne is
overleden.
III. Jan Van Ranst, geboren omstreeks 1430 (zie 98).
Generatie 9 (oudbetovergrootouders)
384 Vranck Aelbrecht, geboren omstreeks
1340 in Opwijk. Vranck is overleden
vóór 1391, ten hoogste 51 jaar oud.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Willem Aelbrecht. Willem is overleden
vóór 1482. Willem trouwde met Margareta Van Velpe. Margareta is overleden.
III. Jan Aelbrecht. Jan is overleden vóór
1446. Jan trouwde met Catharina Wijdts. Catharina is overleden.
IV. Ghyselin (geheten de Borsere) Aelbrecht, geboren omstreeks 1380
in Opwijk (zie 192).
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Elisabeth Van Nedervelde, geboren omstreeks 1380 in Opwijk (zie
193).
Kind van Lodewijc uit onbekende relatie:
I. Gillis VAN DAMME, geboren omstreeks 1440 (zie 194).
392 Jan II Van Ranst, geboren omstreeks
1380. Jan is overleden vóór september 1443, ten hoogste 63 jaar oud.
Notitie bij Jan: data: Juliaanse kalender
Heerlijkheid:
| Ridder, Heer van Cantecroy, Mortsel, Edegem, Luithagen en Houtain-le-Val |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Jan III Van Ranst (zie
196).
Generatie 10 (stamouders)
Kind van Ghiselbrecht uit onbekende relatie:
I. Margriet Van den Nieuwenhove, geboren omstreeks 1340 (zie 385).
Hij trouwde in Opwijk met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Willem Van Nedervelde, geboren in Opwijk (zie
386).
784 Costijn Van Ranst, geboren omstreeks
1324 in Noord Braband. Costijn is
overleden na 1403, minstens 79 jaar oud.
Notitie bij Costijn:
Costijn van Ranst, ridder, volgt zijn vader (†1350/1) op in
het leen Ter Strypen n Ranst, vervolgens zijn broer Jan († 1385) als heer van
Cantecroy, Rekkem, Hove, Bouchout, Vremde en Milleghem, verkrijgt van hertogin
Johanna va Brabant (tegen afstand van Bouchout en Hove) de steeds aan elkaar
verbonden heerlijkheden Mortsel en Edegem 2.4.1387, kastelein van Vilvoorde,
raad en keukenmeester van de hertog van Brabant
Heerlijkheid:
| Heer van Cantecroy, Rekkem, Hove, Bouchout, Vremde en Millleghem, Chatelain de Vilvoorde |
Hij trouwde met
785 Johanna Van de Veene Van Ginderachter van
Brabant), geboren omstreeks 1326 in Tervuren. Johanna is overleden in 1411,
ongeveer 85 jaar oud.
Heerlijkheid:
| Dame de Houtin-le-Val |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Daniel Van Ranst. Daniel is
overleden. Daniel trouwde met Catherina ’s Papen. Catherina is overleden.
VI. Catharina Van Ranst. Catharina is
overleden. Catharina trouwde met Dirk Van Der Merwede. Dirk is overleden in 1452.
VII. Jan II Van Ranst, geboren omstreeks 1380 (zie 392).
VIII. Hendric Van Ranst, geboren
omstreeks 1400. Hendric is overleden.
Notitie bij Hendric:
Hendrik van Ranst was een omstreeks het jaar 1400 geboren
telg uit het Huis Ranst. Zijn sterfdatum is onzeker, maar is vóór
1439.
Hij was de zoon van Costin van Ranst en Johanna van Daer Achter. De laatste was een natuurlijke dochter van Hertog Jan III van Brabant en Ermengarde van den Veene. Van Daer Achter was een leengoed bij Vilvoorde. Costin was Heer van Mortsel en Edegem.
Hendrik was eveneens Heer van Mortsel, Edegem en Kessel. Daarnaast was hij Heer van Vremde en Millegem. Ook was hij schout in ’s-Hertogenbosch en raadsheer van de Hertogen van Brabant.
In 1430 trouwde hij met Elisabeth van Merheim, die in 1439 erfvrouwe werd van Boxtel en Liempde. Toen was Hendrik reeds gestorven, maar uit het huwelijk waren twee kinderen voortgekomen: Hendrik van Ranst en Elisabeth van Ranst. Bij de dood van Elisabeth, in 1460 erfde Hendrik beide heerlijkheden en werd dus Heer van Boxtel en Liempde.
Hendric trouwde, ongeveer 30 jaar oud, in 1430 met Elisabeth Van Meerhem (van
Merheim), ongeveer 17 jaar oud. Elisabeth is geboren omstreeks 1413 in
Utrecht, dochter van Willem Van Meerhem en Agnes Van
Cronenburg. Elisabeth is overleden in 1460, ongeveer 47 jaar oud. Elisabeth is
weduwe van Jan De Cock, met wie zij trouwde vóór
1430. Elisabeth trouwde later na 1432 met Walter
Bau.
Hij was de zoon van Costin van Ranst en Johanna van Daer Achter. De laatste was een natuurlijke dochter van Hertog Jan III van Brabant en Ermengarde van den Veene. Van Daer Achter was een leengoed bij Vilvoorde. Costin was Heer van Mortsel en Edegem.
Hendrik was eveneens Heer van Mortsel, Edegem en Kessel. Daarnaast was hij Heer van Vremde en Millegem. Ook was hij schout in ’s-Hertogenbosch en raadsheer van de Hertogen van Brabant.
In 1430 trouwde hij met Elisabeth van Merheim, die in 1439 erfvrouwe werd van Boxtel en Liempde. Toen was Hendrik reeds gestorven, maar uit het huwelijk waren twee kinderen voortgekomen: Hendrik van Ranst en Elisabeth van Ranst. Bij de dood van Elisabeth, in 1460 erfde Hendrik beide heerlijkheden en werd dus Heer van Boxtel en Liempde.
Notitie bij Elisabeth:
Elisabeth van Merheim was de dochter van Willem van Merheim
en Agnes van Cronenborch.
Toen haar broer, Jan van Merheim, in 1439 overleed, werd zij erfvrouwe van Boxtel en Liempde.
Zij was reeds getrouwd geweest met Jan de Cock, die echter na enige tijd overleed. Daarop hertrouwde zij in 1430 met Hendrik van Ranst. Deze stamde af van het geslacht Van Ranst, dat uit Ranst afkomstig was. Elisabeth en Hendrik hadden een zoon, namelijk Hendrik van Ranst.
Toen Elisabeth de heerlijkheden Boxtel en Liempde erfde was haar echtgenoot Hendrik van Ranst reeds overleden en was zij opnieuw hertrouwd, nu met Walter Bau. Een probleem was ook de leenverheffing. De Duitse keizer Sigismund was in 1437 overleden en Elisabeth beweerde dat er nu geen keizer was, hoewel Sigismund in feite al was opgevolgd door Albrecht II. Niettemin vond leenverheffing nu plaats voor hertogin Johanna van Brabant. Nauwe banden met dit hertogdom, waarbinnen Boxtel een enclave vormde, speelden hier waarschijnlijk een grote rol.
Aldus was sprake van een leenbreuk met de Duitse keizer.
Toen Elisabeth in 1460 overleed, volgde Hendrik van Ranst haar op en werd heer van Boxtel.
Toen haar broer, Jan van Merheim, in 1439 overleed, werd zij erfvrouwe van Boxtel en Liempde.
Zij was reeds getrouwd geweest met Jan de Cock, die echter na enige tijd overleed. Daarop hertrouwde zij in 1430 met Hendrik van Ranst. Deze stamde af van het geslacht Van Ranst, dat uit Ranst afkomstig was. Elisabeth en Hendrik hadden een zoon, namelijk Hendrik van Ranst.
Toen Elisabeth de heerlijkheden Boxtel en Liempde erfde was haar echtgenoot Hendrik van Ranst reeds overleden en was zij opnieuw hertrouwd, nu met Walter Bau. Een probleem was ook de leenverheffing. De Duitse keizer Sigismund was in 1437 overleden en Elisabeth beweerde dat er nu geen keizer was, hoewel Sigismund in feite al was opgevolgd door Albrecht II. Niettemin vond leenverheffing nu plaats voor hertogin Johanna van Brabant. Nauwe banden met dit hertogdom, waarbinnen Boxtel een enclave vormde, speelden hier waarschijnlijk een grote rol.
Aldus was sprake van een leenbreuk met de Duitse keizer.
Toen Elisabeth in 1460 overleed, volgde Hendrik van Ranst haar op en werd heer van Boxtel.
Generatie 11 (stamgrootouders)
Kind van Ghiselbrecht uit onbekende relatie:
I. Ghiselbrecht Van den Nieuwenhove (zie 770).
1544 Ghiselbrecht Van Nedervelde, geboren
omstreeks 1350. Ghiselbrecht is overleden.
Notitie bij Ghiselbrecht:
leenman te Nedervelde
De familie van Nedervelde mag beschouwd worden als één van de oergeslachten van
Opwijk. Zij dankt haar naam aan het Hof te Neervelde, waarvan enkele gebouwen nog
bestaan in de buurt van de Neerveldestraat tussen het station van Opwijk en het Eeksken.
De familie blijkt te Opwijk zelf uitgestorven te zijn sinds het begin van de 17e eeuw, maar
heel wat takken zijn nog terug te vinden in de omgevende dorpen en zelfs te Zegelsem (1).
Zij voerde in haar wapenschild: van keel met 5 besanten van zilver (2).
HOF TE NEERVELDE (F 3). Belangrijke hoeve, wieg van een geslacht van
Nedervelde. Ghiselbrecht van Nedervelde houdt in 1365 het leen van
Nedervelde
De familie van Nedervelde mag beschouwd worden als één van de oergeslachten van
Opwijk. Zij dankt haar naam aan het Hof te Neervelde, waarvan enkele gebouwen nog
bestaan in de buurt van de Neerveldestraat tussen het station van Opwijk en het Eeksken.
De familie blijkt te Opwijk zelf uitgestorven te zijn sinds het begin van de 17e eeuw, maar
heel wat takken zijn nog terug te vinden in de omgevende dorpen en zelfs te Zegelsem (1).
Zij voerde in haar wapenschild: van keel met 5 besanten van zilver (2).
HOF TE NEERVELDE (F 3). Belangrijke hoeve, wieg van een geslacht van
Nedervelde. Ghiselbrecht van Nedervelde houdt in 1365 het leen van
Nedervelde
Kind van Ghiselbrecht uit onbekende relatie:
I. Daneel Van Nedervelde (zie
772).
1568 Wouter Van Ranst, geboren in 1279.
Wouter is overleden in 1355, 75 of 76 jaar oud.
Heerlijkheid:
| Buiten- en binnenburgemeesters 15de eeuw : 1436 , heer van Cantecroy |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Costijn Van Ranst, geboren omstreeks 1324 in Noord Braband (zie 784).
1570 Jan III ’de triomfator’ van Brabant,
geboren omstreeks donderdag 20 oktober 1300. Jan is overleden op zaterdag 5
december 1355 in Brussel, ongeveer 55
jaar oud.
Jan is weduwnaar van Maria d’Evreux (1303-1335), met wie hij trouwde (1), ongeveer 13
jaar oud, op vrijdag 5 juli 1314.
Notitie bij Jan: Onder druk van de steden stond hij op 14 juli 1314 de Waalse
Charters toe, waardoor het politieke en financiële bestuur nagenoeg volledig in
handen van de steden kwam. Mede door zijn handig manoeuvreren werd de
machtspositie van Brabant hierdoor zo groot, dat hij in 1332 en 1334 een heuse
blokkade door een machtige coalitie van omringende vorstendommen met succes kon
doorstaan. In 1336 werd hij medeheer van Mechelen, een Luikse enclave in
Brabant. In de Honderdjarige Oorlog koos Jan III aanvankelijk de zijde van
Engeland, om de wolinvoer in zijn hertogdom veilig te stellen, maar vanaf 1345
begon hij naar Frankrijk over te hellen. In 1347 deed hij in Limburg
troonsafstand ten voordele van zijn zoon Hendrik. Deze overleed echter twee jaar
later, waarna Jan opnieuw hertog van Limburg werd.
Zijn binnenlands beleid werd gekenmerkt door de uitbouw en de versteviging van het machtsapparaat en door de dominante rol van de steden. Wegens het voortijdige overlijden van zijn beide zonen Hendrik (? 1349) en Godfried (? 1352) werd Jan III na zijn dood opgevolgd door zijn oudste dochter Johanna. De betwisting van deze erfregeling door Vlaanderen en Gelre leidde tot de Brabantse Successieoorlog.
Jan III ligt begraven in de Abdij van Villers.
Zijn binnenlands beleid werd gekenmerkt door de uitbouw en de versteviging van het machtsapparaat en door de dominante rol van de steden. Wegens het voortijdige overlijden van zijn beide zonen Hendrik (? 1349) en Godfried (? 1352) werd Jan III na zijn dood opgevolgd door zijn oudste dochter Johanna. De betwisting van deze erfregeling door Vlaanderen en Gelre leidde tot de Brabantse Successieoorlog.
Jan III ligt begraven in de Abdij van Villers.
Heerlijkheid:
| Hertog van Brabant Lotharingen en Limburg (1312) |
Hij begon een relatie (2), minstens 35 jaar oud, na 1335 met
1571 Irmgard van Vene. Irmgard is
overleden.
Notitie bij Irmgard:
Jarenlang een relatie met Jan III maar een huwelijk was
onmogelijk door haar lagere afkomst
Kinderen uit deze relatie:
I. Catharina van der Achtere. Catharina
is overleden. Catharina trouwde met Gillis VAN DER EYCKEN. Gillis is overleden.
III. Johanna Van de Veene Van Ginderachter van Brabant), geboren
omstreeks 1326 in Tervuren (zie 785).
Generatie 12 (stamovergrootouders)
Kind van Inghelram uit onbekende relatie:
I. Ghiselbrecht Van den Nieuwenhove (zie 1540).
3088 Daneel of Jan De Niedervieille.
Daneel is overleden.
Notitie bij Daneel: leenman van robrecht de bethune 1297
= graaf van vlaanderen, bijgenaamd "de leeuw van vlaanderen"
= graaf van vlaanderen, bijgenaamd "de leeuw van vlaanderen"
Kind van Daneel uit onbekende relatie:
I. Ghiselbrecht Van Nedervelde, geboren omstreeks 1350 (zie 1544).
3136 Willem III van Berchem (Wouter van
Ranst) Berthout, geboren in 1240. Willem is overleden in 1304, 63 of 64 jaar
oud.
Notitie bij Willem: In 1296 kwam Cantecroy in het bezit van Willem III Berthout,
afkomstig uit Grimbergen, toen één der machtigste geslachten van het Hertogdom
Brabant. Het was Willem III Berthout, gekend als Willem van Berchem die tussen
1296 en 1308 op Cantincrode de hoge ronde donjon (meestertoren) deed bouwen die
tot 1618 zou blijven bestaan. Zijn jongste zoon Wouter van Ranst en diens zoon
Jan van Ranst werden de volgende eigenaars. Deze laatste breidde door huwelijk
en door aankoop van zijn bezit uit over Mortsel, Edegem, Boechout, Hove, Vremde
en Millegem (Ranst). Hij stierf echter kinderloos en zijn bezittingen kwamen aan
zijn broer Costen van Ranst. Deze werd opgevolgd door zijn oudste zoon Jan II
van Ranst. Zijn enige zoon Jan III van Ranst, liet de burcht ombouwen tot
versterkte vesting. Hij was één der belangrijkste leenmannen van Brabant en
raadgever van Filips de Goede en Karel de Stoute. Hij was ook zesmaal binnen- en
buitenburgemeester van Antwerpen. Hij stierf kinderloos. Acht erfgenamen maakten
aanspraak op zijn bezittingen. Na een langdurig proces werden Jan IV van Ranst
en Hendrik van Ranst aangeduid. Het bezit werd terug verenigd toen Hendrik van
Pointaillier in 1538 de ene helft erfde en de andere helft afkocht van Johanna
van Ranst. Hij stierf kort daarop en zijn weduwe was verplicht het kasteel te
verkopen.
bron: Het kasteel van Cantecroy
bron: Het kasteel van Cantecroy
Heerlijkheid:
| •Heer van Ranst en Berchem |
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Wouter Van Ranst, geboren in 1279 (zie 1568).
3138 Daneel van Boechout, geboren
omstreeks 1275. Daneel is overleden omstreeks 1320, ongeveer 45 jaar oud.
Notitie bij Daneel: Seigneur de Zaventem, de Wange et de Kraainem - Sénéchal et
Drossart de Brabant en 1295.
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Elisabeth van Bouchout (zie
1569).
3140 Jan II ’de Vreedzame’ van Brabant,
geboren op vrijdag 27 september 1275. Jan is overleden op vrijdag 27 oktober
1312 in Tervuren, 37 jaar oud.
Jan is (2) de biologische vader van het kind
van Elsbene Van Wijfliet.
Notitie bij Jan: Jan II (?, 27 september 1275 - Tervuren, 27 oktober 1312),
bijgenaamd de Vreedzame, was hertog van Brabant en Limburg van 1294 tot aan zijn
dood, Hij was een zoon van Jan I en Margaretha van Dampierre. Hij trouwde op 30
juni 1290 met Margaretha van York (1275-1333), dochter van de Engelse koning
Edward I. Uit de relatie met zijn maîtresse Elisabeth Cortygin werd een
bastaardzoon Jan van Glymes geboren.
Op buitenlands vlak voerde hij in de rivaliteit tussen Frankrijk en Engeland een neutraliteitspolitiek zodat hij zowel de wolinvoer uit Engeland als de lakenuitvoer naar Frankrijk veiligstelde.
Op het binnenlandse vlak had hij af te rekenen met sociale onrust in de steden, waarbij hij het patriciaat steunde. In 1306 versloeg hij de opstandige Brusselse ambachtslieden. Op het einde van zijn leven moest hij, door de toenemende macht van de steden en de deplorabele toestand van de financiën, in het Charter van Kortenberg (27 september 1312) grote concessies doen aan de standen.
In 2005 was hij ook één van de kansmakers op de titel De Grootste Belg, maar haalde de uiteindelijke nominatielijst niet en strandde op nr. 381 van diegenen die net buiten de nominatielijst vielen.
Op buitenlands vlak voerde hij in de rivaliteit tussen Frankrijk en Engeland een neutraliteitspolitiek zodat hij zowel de wolinvoer uit Engeland als de lakenuitvoer naar Frankrijk veiligstelde.
Op het binnenlandse vlak had hij af te rekenen met sociale onrust in de steden, waarbij hij het patriciaat steunde. In 1306 versloeg hij de opstandige Brusselse ambachtslieden. Op het einde van zijn leven moest hij, door de toenemende macht van de steden en de deplorabele toestand van de financiën, in het Charter van Kortenberg (27 september 1312) grote concessies doen aan de standen.
In 2005 was hij ook één van de kansmakers op de titel De Grootste Belg, maar haalde de uiteindelijke nominatielijst niet en strandde op nr. 381 van diegenen die net buiten de nominatielijst vielen.
Heerlijkheid:
| Hertog van Brabant Lotharingen en Limburg (1294-1312) |
Hij trouwde (1) met
3141 Margareta Van Engeland, geboren op
woensdag 11 september 1275 in Berkshire. Margareta is overleden in 1318 in
Brussel, 42 of 43 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Jan III ’de triomfator’ van Brabant, geboren omstreeks donderdag
20 oktober 1300 (zie 1570).
Generatie 13 (stambetovergrootouders)
Kind van N. uit onbekende relatie:
I. Inghelram Van den Nieuwenhove (zie 3080).
6272 Wouter Berthout. Wouter is
overleden.
Notitie bij Wouter: Kasteel Cantecroy
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Kasteel Cantecroy (ook wel gespeld: Kantekrooi) is een kasteel te Mortsel. De naam heeft niets met het Huis Croÿ te maken, maar is een verbastering van Cantincrode.
Gebouw
Dit kasteel is van oorsprong een der oudste kastelen van de provincie Antwerpen en is mogelijk ontstaan uit een Frankisch allodium.
De oudste delen van het huidige kasteel gaan terug tot de 13e en 14e eeuw. Er is een kapel uit de 15e eeuw, waarvan de voorgevel in de 17e eeuw gewijzigd is. Er is een poortgebouw uit de 15e en de 16e eeuw, een overblijfsel van een ringmuur uit 1576 en een onderbouw met ronde hoektoren van een oudere ringmuur uit ongeveer 1450. Ook is er een oude gotische hoeve en een schandpaal van de plaatselijke vierschaar.
De huidige voorgevel stamt van omstreeks het einde van de 17e eeuw, toen de Graven van Fiennes het slot bezaten. Dezen hebben ook de huidige tuinen doen aanleggen.
Geschiedenis
Het wordt voor het eerst vermeld in 1239, toen Arnoldus van Cantincrode een charter ondertekende.
In 1284 was er sprake van Welter Volckaert, die tot rentmeester werd aangesteld voor heel het Hertogdom Brabant. Ook zijn zoon, Wouter Volckaert, kreeg deze functie. Toen men kritiek had op zijn functioneren droeg deze zijn goederen, waaronder Cantecroy, over aan Hertog Jan II van Brabant.
In 1296 kwam Cantecroy in bezit van Willem III Berthout, die uit Grimbergen afkomstig was. Deze staat ook bekend als Willem van Berchem. Hij liet tussen 1296 en 1308 de donjon bouwen, welke in 1618 werd gesloopt.
Zijn zoon stond bekend als Wouter van Ranst, deze werd de volgende eigenaar. Hij werd opgevolgd door zijn zoon, Jan I van Ranst, die door huwelijk en aankoop ook heer werd van Edegem, Boechout, Hove, Vremde en Millegem. Nadat hij kinderloos stierf kwamen de goederen aan zijn zoon Costen van Ranst. Diens oudste zoon, Jan II van Ranst, volgde hem op, en daarna diens zoon Jan III van Ranst. Deze liet de burcht tot een vesting ombouwen. Hij was raadsher van Filips de Goede en Karel de Stoute. Ook Jan III stierf kinderloos.
Na de nodige rechtszaken werd het bezit nu gedeeld door Jan IV van Ranst en Hendrik van Ranst. Uiteindelijk kwam het bezit weer in een enkele hand, want Hendrik van Pontaillier erfde de helft, en kocht in 1538 de andere helft van de toenmalige eigenares, Johanna van Ranst. Doch ook hij stierf kort daarop en zijn weduwe moest het kasteel verkopen.
Nicolas Perrenot de Granvelle (1484-1550) werd de nieuwe eigenaar. Deze invloedrijke staatsman werd opgevolgd door zijn zoon, Antoine Perrenot de Granvelle (1517-1586), eveneens een zeer invloedrijk staatsman, die echter in 1564 tot onderkoning van Napels werd benoemd. Max Morillon, de latere bisschop van Doornik, werd toen beheerder. In 1566 werd het kasteel echter belegerd door beeldenstormers, maar deze aanval werd afgeslagen.
Hij had al afstand gedaan ten gunste van zijn zoon Thomas Perrenot de Granvelle (1521-1571). Ook kreeg hij voor elkaar dat Cantecroy met de omliggende dorpen tot graafschap werd verheven. Van de zoons van Thomas stierven er drie op jonge leeftijd, en François Perrenot de Granvelle (1555-1606) werd eigenaar. Ook deze stierf kinderloos.
Na de Pacificatie van Gent (1576) werden de Spanjaarden op Cantecroy door de Prinsgezinden aangevallen en in 1577 moesten ze zich overgeven.
Thomas had echter Cantecroy vermaakt aan de zoon van zijn zus Petronella, François-Thomas d’Oiselet (1589-1629). Keizer Rudolf II vond dit alleen goed als François-Thomas zou trouwen met zijn natuurlijke dochter, Charlotte van Oostenrijk (1585-1662).
In 1616 werd het kasteel gekocht door Jan Baptist Maes. Deze had echter schulden bij de stad Antwerpen en deze stad heeft toen alle versterkingen gesloopt. Hij moest Cantecroy weer verkopen en wel aan Philip de Godines. Zijn dochter Philippina trouwde met Karel de Fiennes, die hoogbaljuw van Brugge was. Het geslacht Fiennes verkreeg Cantecroy in 1655 en behield het tot 1718. In deze tijd is het slot verbouwd tot de huidige situatie in Vlaamse renaissancestijl.
Vanaf 1718 kwam het slot aan de familie De Termeeren, en in 1823 werd het opnieuw verkocht, nu aan Jozef Renier Osy de Wichem. Deze behoorde tot de afgevaardigden die Leopold van Sachsen-Coburg in 1831 de Belgische troon zouden aanbieden.
In de 20e eeuw werd het, verwaarloosde, kasteel gekocht door Rosalie Van Daele, die eigenares was van een winkelketen De Wolmolen. Zij liet het kasteel restaureren.
In deze tijd waren er ook enkele beroemde gasten en bewoners. De dichteres Alice Nahon bewoonde van 1927 tot 1932 de kapel, en ook Albert Einstein, op de vlucht voor het antisemitisme in Nazi-Duitsland, verbleef een tijdje op het kasteel in afwachting van een visum voor de Verenigde Staten.
Tegenwoordig worden er appartementen in het kasteel gebouwd.
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Kasteel Cantecroy (ook wel gespeld: Kantekrooi) is een kasteel te Mortsel. De naam heeft niets met het Huis Croÿ te maken, maar is een verbastering van Cantincrode.
Gebouw
Dit kasteel is van oorsprong een der oudste kastelen van de provincie Antwerpen en is mogelijk ontstaan uit een Frankisch allodium.
De oudste delen van het huidige kasteel gaan terug tot de 13e en 14e eeuw. Er is een kapel uit de 15e eeuw, waarvan de voorgevel in de 17e eeuw gewijzigd is. Er is een poortgebouw uit de 15e en de 16e eeuw, een overblijfsel van een ringmuur uit 1576 en een onderbouw met ronde hoektoren van een oudere ringmuur uit ongeveer 1450. Ook is er een oude gotische hoeve en een schandpaal van de plaatselijke vierschaar.
De huidige voorgevel stamt van omstreeks het einde van de 17e eeuw, toen de Graven van Fiennes het slot bezaten. Dezen hebben ook de huidige tuinen doen aanleggen.
Geschiedenis
Het wordt voor het eerst vermeld in 1239, toen Arnoldus van Cantincrode een charter ondertekende.
In 1284 was er sprake van Welter Volckaert, die tot rentmeester werd aangesteld voor heel het Hertogdom Brabant. Ook zijn zoon, Wouter Volckaert, kreeg deze functie. Toen men kritiek had op zijn functioneren droeg deze zijn goederen, waaronder Cantecroy, over aan Hertog Jan II van Brabant.
In 1296 kwam Cantecroy in bezit van Willem III Berthout, die uit Grimbergen afkomstig was. Deze staat ook bekend als Willem van Berchem. Hij liet tussen 1296 en 1308 de donjon bouwen, welke in 1618 werd gesloopt.
Zijn zoon stond bekend als Wouter van Ranst, deze werd de volgende eigenaar. Hij werd opgevolgd door zijn zoon, Jan I van Ranst, die door huwelijk en aankoop ook heer werd van Edegem, Boechout, Hove, Vremde en Millegem. Nadat hij kinderloos stierf kwamen de goederen aan zijn zoon Costen van Ranst. Diens oudste zoon, Jan II van Ranst, volgde hem op, en daarna diens zoon Jan III van Ranst. Deze liet de burcht tot een vesting ombouwen. Hij was raadsher van Filips de Goede en Karel de Stoute. Ook Jan III stierf kinderloos.
Na de nodige rechtszaken werd het bezit nu gedeeld door Jan IV van Ranst en Hendrik van Ranst. Uiteindelijk kwam het bezit weer in een enkele hand, want Hendrik van Pontaillier erfde de helft, en kocht in 1538 de andere helft van de toenmalige eigenares, Johanna van Ranst. Doch ook hij stierf kort daarop en zijn weduwe moest het kasteel verkopen.
Nicolas Perrenot de Granvelle (1484-1550) werd de nieuwe eigenaar. Deze invloedrijke staatsman werd opgevolgd door zijn zoon, Antoine Perrenot de Granvelle (1517-1586), eveneens een zeer invloedrijk staatsman, die echter in 1564 tot onderkoning van Napels werd benoemd. Max Morillon, de latere bisschop van Doornik, werd toen beheerder. In 1566 werd het kasteel echter belegerd door beeldenstormers, maar deze aanval werd afgeslagen.
Hij had al afstand gedaan ten gunste van zijn zoon Thomas Perrenot de Granvelle (1521-1571). Ook kreeg hij voor elkaar dat Cantecroy met de omliggende dorpen tot graafschap werd verheven. Van de zoons van Thomas stierven er drie op jonge leeftijd, en François Perrenot de Granvelle (1555-1606) werd eigenaar. Ook deze stierf kinderloos.
Na de Pacificatie van Gent (1576) werden de Spanjaarden op Cantecroy door de Prinsgezinden aangevallen en in 1577 moesten ze zich overgeven.
Thomas had echter Cantecroy vermaakt aan de zoon van zijn zus Petronella, François-Thomas d’Oiselet (1589-1629). Keizer Rudolf II vond dit alleen goed als François-Thomas zou trouwen met zijn natuurlijke dochter, Charlotte van Oostenrijk (1585-1662).
In 1616 werd het kasteel gekocht door Jan Baptist Maes. Deze had echter schulden bij de stad Antwerpen en deze stad heeft toen alle versterkingen gesloopt. Hij moest Cantecroy weer verkopen en wel aan Philip de Godines. Zijn dochter Philippina trouwde met Karel de Fiennes, die hoogbaljuw van Brugge was. Het geslacht Fiennes verkreeg Cantecroy in 1655 en behield het tot 1718. In deze tijd is het slot verbouwd tot de huidige situatie in Vlaamse renaissancestijl.
Vanaf 1718 kwam het slot aan de familie De Termeeren, en in 1823 werd het opnieuw verkocht, nu aan Jozef Renier Osy de Wichem. Deze behoorde tot de afgevaardigden die Leopold van Sachsen-Coburg in 1831 de Belgische troon zouden aanbieden.
In de 20e eeuw werd het, verwaarloosde, kasteel gekocht door Rosalie Van Daele, die eigenares was van een winkelketen De Wolmolen. Zij liet het kasteel restaureren.
In deze tijd waren er ook enkele beroemde gasten en bewoners. De dichteres Alice Nahon bewoonde van 1927 tot 1932 de kapel, en ook Albert Einstein, op de vlucht voor het antisemitisme in Nazi-Duitsland, verbleef een tijdje op het kasteel in afwachting van een visum voor de Verenigde Staten.
Tegenwoordig worden er appartementen in het kasteel gebouwd.
Hij is de biologische vader van het kind van
Kind van Wouter en Odilla:
I. Willem III van Berchem (Wouter van Ranst) Berthout, geboren in
1240 (zie 3136).
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Aleydis Van Diest (van Aa) (zie 3137).
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Daneel van Boechout, geboren omstreeks 1275 (zie 3138).
6278 Willem II Pipenpoy. Willem is
overleden.
Notitie bij Willem: Echevin de Bruxelles en 1269 - Drossard du Brabant ca
1220
Hij begon een relatie met
Kinderen uit deze relatie:
I. Willem III Pipenpoy. Willem is
overleden omstreeks 1306. Willem trouwde met N.. Zij is overleden.
II. Maria Pipenpoy. Maria is overleden.
Maria trouwde met Reinier van Londersele. Reinier is overleden.
III. Margriet Pipenpoy (zie
3139).
6280 Jan I van Brabant, geboren in 1253
in Brussel (Laken). Jan is overleden op
maandag 3 mei 1294 in Bar-le-Duc (FR),
40 of 41 jaar oud.
Jan is weduwnaar van Margareta CAPET (1255-1271).
Notitie bij Jan: Jan I van Brabant volgde zijn mentaal gestoorde oudere broer
Hendrik IV op, die door zijn moeder-regentes van de troon was geweerd.
Jan I was een krachtige heerser die zijn gebied aanzienlijk vergrootte. Hij kondigde ook een algemeen landrecht af en reorganiseerde de administratie van zijn vorstendom. Zijn pogingen de Brabantse invloed tussen Maas en Rijn te versterken brachten hem onder meer in botsing met de machtige aartsbisschop van Keulen. Omdat zijn Rijnpolitiek strookte met hun handelsbelangen, kon hertog Jan rekenen op de financiële steun van de Brabantse steden, waaraan hij als tegenprestatie uitgebreide privileges toekende. Zijn belangrijkste aanwinst was het hertogdom Limburg, (samenvallend met het noordoosten van de huidige Belgische provincie Luik en het zuiden van de Nederlandse provincie Limburg, en genoemd naar de burcht Limburg aan de Vesder). Toen de kinderloze hertogin Irmgard van Limburg in 1283 overleed, kocht Jan I het opvolgingsrecht van één van haar erfgenamen over. Dat was niet naar de zin van haar weduwnaar Reinoud I van Gelre. Het verzet werd echter tijdens de Slag bij Woeringen (5 juni 1288) gebroken, waarna het hertogdom Limburg definitief aan Jan I werd toegewezen.
Jan I staat bekend als een levensgenieter en minnaar van muziek, zang en dichtkunst, aan wie een aantal mooie minneliederen als Eens meien morgen vroe (oorspronkelijk in het Middelnederlands) toegeschreven worden. Ook is er een bekend Brabants volkslied waarin hij wordt vereerd. Zijn hartstocht voor jachtpartijen en gewelddadige riddertoernooien moest de hertog echter met de dood bekopen: hij verongelukte tijdens een toernooi.
In Brabantse volkslegenden leeft "hertog Jan" voort als een populaire, gulle en goedlachse vorst die graag in het gezelschap van eenvoudige lieden genoot van spijs en drank. Na de Slag bij Woeringen zou hij een groot overwinningsfeest voor zijn leger hebben gehouden, met heel veel bier. Om zijn soldaten toe te spreken ging hij zitten boven op een stapel biervaten. Volgens sommigen zou hij op die manier model gestaan hebben voor de allegorische bierkoning Gambrinus, wiens naam ontstond door de volkse verbastering van zijn Latijnse naam (< Jan primus = Jan de eerste). Alleszins wordt zijn afbeelding te paard gebruikt als logo voor de in België populaire biersoort Primus (van Brouwerij Haacht) die naar Jan I verwijst. Op het logo van het naar hem vernoemde Nederlandse biermerk Hertog Jan staat hij afgebeeld als bebaarde vorst in hermelijnen mantel die een grote pul bier heft.
Jan I was een krachtige heerser die zijn gebied aanzienlijk vergrootte. Hij kondigde ook een algemeen landrecht af en reorganiseerde de administratie van zijn vorstendom. Zijn pogingen de Brabantse invloed tussen Maas en Rijn te versterken brachten hem onder meer in botsing met de machtige aartsbisschop van Keulen. Omdat zijn Rijnpolitiek strookte met hun handelsbelangen, kon hertog Jan rekenen op de financiële steun van de Brabantse steden, waaraan hij als tegenprestatie uitgebreide privileges toekende. Zijn belangrijkste aanwinst was het hertogdom Limburg, (samenvallend met het noordoosten van de huidige Belgische provincie Luik en het zuiden van de Nederlandse provincie Limburg, en genoemd naar de burcht Limburg aan de Vesder). Toen de kinderloze hertogin Irmgard van Limburg in 1283 overleed, kocht Jan I het opvolgingsrecht van één van haar erfgenamen over. Dat was niet naar de zin van haar weduwnaar Reinoud I van Gelre. Het verzet werd echter tijdens de Slag bij Woeringen (5 juni 1288) gebroken, waarna het hertogdom Limburg definitief aan Jan I werd toegewezen.
Jan I staat bekend als een levensgenieter en minnaar van muziek, zang en dichtkunst, aan wie een aantal mooie minneliederen als Eens meien morgen vroe (oorspronkelijk in het Middelnederlands) toegeschreven worden. Ook is er een bekend Brabants volkslied waarin hij wordt vereerd. Zijn hartstocht voor jachtpartijen en gewelddadige riddertoernooien moest de hertog echter met de dood bekopen: hij verongelukte tijdens een toernooi.
In Brabantse volkslegenden leeft "hertog Jan" voort als een populaire, gulle en goedlachse vorst die graag in het gezelschap van eenvoudige lieden genoot van spijs en drank. Na de Slag bij Woeringen zou hij een groot overwinningsfeest voor zijn leger hebben gehouden, met heel veel bier. Om zijn soldaten toe te spreken ging hij zitten boven op een stapel biervaten. Volgens sommigen zou hij op die manier model gestaan hebben voor de allegorische bierkoning Gambrinus, wiens naam ontstond door de volkse verbastering van zijn Latijnse naam (< Jan primus = Jan de eerste). Alleszins wordt zijn afbeelding te paard gebruikt als logo voor de in België populaire biersoort Primus (van Brouwerij Haacht) die naar Jan I verwijst. Op het logo van het naar hem vernoemde Nederlandse biermerk Hertog Jan staat hij afgebeeld als bebaarde vorst in hermelijnen mantel die een grote pul bier heft.
Heerlijkheid:
| Hertog Jan van Brabant en Lotharingen (1267-1294) en Limburg (1288-1294) |
Hij trouwde (2) met
6281 Margareta Van Dampierre, geboren
omstreeks 1251. Margareta is overleden op dinsdag 3 juli 1285, ongeveer 34 jaar
oud.
Notitie bij Margareta:
Margaretha van Dampierre (1251 - 3 juli 1285) was een
dochter van Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen, en van Mathilda van
Bethune. Zij werd in 1273 de tweede echtgenote van hertog Jan I van Brabant. Het
paar kreeg volgende kinderen:
Godfried (-1283)
Jan II van Brabant (1275-1312)
Margaretha van Brabant (1276-1311), die in 1292 huwde met Hendrik VII van Luxemburg (-1313)
Maria, die in 1305 huwde met graaf Amadeus V van Savoye (1253-1323)
Godfried (-1283)
Jan II van Brabant (1275-1312)
Margaretha van Brabant (1276-1311), die in 1292 huwde met Hendrik VII van Luxemburg (-1313)
Maria, die in 1305 huwde met graaf Amadeus V van Savoye (1253-1323)
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Maria van Brabant. Maria is
overleden. Maria trouwde in 1305 met Amadeus V de Grote van Savoye, 55 of 56 jaar oud. Amadeus
is geboren in 1249 in Le Bourget, zoon
van Thomas II van Savoye (zie 50261,IX)
en Beatrix Fieschi. Amadeus is overleden op zondag
16 oktober 1323 in Avignon, 73 of 74
jaar oud. Amadeus is weduwnaar van Beatrix Baugé,
met wie hij trouwde in 1272.
Notitie bij Amadeus:
Door zijn huwelijk met Beatrix Baugé in 1272, verwierf hij
Bresse, een gebied ten noorden van Lyon, tussen Saône en Ain. In 1305 huwde hij
nog met Maria van Brabant (1278-), dochter van hertog Jan I van Brabant. Hij
volgde zijn broer Filips op in 1285 en temperde onmiddellijk de ambities van
zijn broer Lodewijk en zijn neef Filips. Hiertoe liet hij hen deelnemen aan de
macht. Lodewijk kreeg Waadtland en Filips Turijn en Pinerolo en het gebied
tussen de Po en de Dora Riparia. Van de gebieden van de graaf van Genève
verzekerde hij zich door het sluiten van een verdrag met de bisschop van Genève.
Amadeus steunde de steden in het westen van Zwitserland die strijd voerden met
Rooms koning Rudolf I. Met koning Filips IV van Frankrijk trok hij op tegen
Vlaanderen. Savoye maakte nog altijd deel uit van het Heilige Roomse Rijk en bij
de bezetting van Lyon door koning Filips IV van Frankrijk, koos Amadeus V partij
voor de Roomse keizer Hendrik VII. Maar Hendrik VII faalde en Savoye verloor
voorgoed zijn invloed in de streek van Lyon en concentreerde voortaan zijn
aandacht oostwaarts - naar Italië.
Hij werd vader van:
Jan (1284-)
Bonna (1275-1300), in 1280 gehuwd met Jan I, dauphin van Vienne (1264-1282), en in 1282 met Hugo van Bourgondië (-1324), heer van Montbauson (1277-1304), zoon van Hugo van Chalon en Adelheid van Bourgondië
Eleonora (-1324), in 1292 gehuwd met Willem van Chalon, graaf van Auxerre, in 1305 met Dreux IV van Mello (-1311) en in 1311 met graaf Jan I van Forez (1275-1334)
Eduard van Savoye
Aymon van Savoye
Margaretha (-1339), in 1296 gehuwd met markies Jan I van Montferrat (1277-1305)
Agnes (-1322), in 1297 gehuwd met graaf Willem III van Genève (-1320)
Maria (1298-1334), in 1309 gehuwd met Hugo van La Tour du Pin (-1329), baron van Faucigny
Catharina (1304-1336), in 1315 gehuwd met hertog Leopold VII van Oostenrijk (1290-1326)
Johanna (1306-1329), in 1326 gehuwd met Andronicus III van Byzantium (1295-1341)
Beatrix (1310-1331), in 1328 gehuwd met hertog Hendrik van Karinthië (-1335).
Hij werd vader van:
Jan (1284-)
Bonna (1275-1300), in 1280 gehuwd met Jan I, dauphin van Vienne (1264-1282), en in 1282 met Hugo van Bourgondië (-1324), heer van Montbauson (1277-1304), zoon van Hugo van Chalon en Adelheid van Bourgondië
Eleonora (-1324), in 1292 gehuwd met Willem van Chalon, graaf van Auxerre, in 1305 met Dreux IV van Mello (-1311) en in 1311 met graaf Jan I van Forez (1275-1334)
Eduard van Savoye
Aymon van Savoye
Margaretha (-1339), in 1296 gehuwd met markies Jan I van Montferrat (1277-1305)
Agnes (-1322), in 1297 gehuwd met graaf Willem III van Genève (-1320)
Maria (1298-1334), in 1309 gehuwd met Hugo van La Tour du Pin (-1329), baron van Faucigny
Catharina (1304-1336), in 1315 gehuwd met hertog Leopold VII van Oostenrijk (1290-1326)
Johanna (1306-1329), in 1326 gehuwd met Andronicus III van Byzantium (1295-1341)
Beatrix (1310-1331), in 1328 gehuwd met hertog Hendrik van Karinthië (-1335).
III. Jan II ’de Vreedzame’ van Brabant, geboren op vrijdag 27
september 1275 (zie 3140).
IV. Margaretha van Brabant, geboren op
zondag 4 oktober 1276. Margaretha is overleden op dinsdag 14 december 1311 in
Genua, 35 jaar oud. Margaretha trouwde,
15 of 16 jaar oud, in 1292 met Hendrik VII van LUXEMBURG, 16 of 17 jaar oud. Hendrik is
geboren in 1275 in Valenciennes, zoon
van Hendrik VI van LUXEMBURG en Beatrix van Avesnes. Hendrik is overleden op vrijdag 24 augustus
1313 in Buonconvento (bij Siena), 37 of
38 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik werd in 1308 Rooms-Duitse koning en in 1312 keizer
Hendrik VII van het Heilige Roomse Rijk.
Hendrik was in 1310 naar Italië vertrokken, naar aanleiding van de strijd tussen de Welfen en Ghibellijnen. Nadat hij in 1311 tot koning van Italië was gekroond, volgde in 1312 de kroning tot keizer, niet in de Sint-Pietersbasiliek, want die was bezet door de Welfen, maar in Sint-Jan van Lateranen. Tijdens zijn regering verwierf hij Bohemen voor zijn zoon Jan. Hendrik stierf tijdens de voorbereidingen voor een veldtocht tegen Napels. In Luxemburg had hij het bestuur al in 1310 overgelaten aan zijn zoon Jan, maar als Rooms-Duitse koning volgde een betwiste opvolging tussen Frederik de Schone en Lodewijk IV.
Nog opmerkelijk om te vermelden is dat hij in het Paradiso van Dante wordt bezongen als de redder van Italië.
Hendrik was in 1310 naar Italië vertrokken, naar aanleiding van de strijd tussen de Welfen en Ghibellijnen. Nadat hij in 1311 tot koning van Italië was gekroond, volgde in 1312 de kroning tot keizer, niet in de Sint-Pietersbasiliek, want die was bezet door de Welfen, maar in Sint-Jan van Lateranen. Tijdens zijn regering verwierf hij Bohemen voor zijn zoon Jan. Hendrik stierf tijdens de voorbereidingen voor een veldtocht tegen Napels. In Luxemburg had hij het bestuur al in 1310 overgelaten aan zijn zoon Jan, maar als Rooms-Duitse koning volgde een betwiste opvolging tussen Frederik de Schone en Lodewijk IV.
Nog opmerkelijk om te vermelden is dat hij in het Paradiso van Dante wordt bezongen als de redder van Italië.
Heerlijkheid:
| graaf van Luxemburg van 1288 tot 1310 |
6282 Edward I Van Engeland, geboren in
1239. Edward is overleden in 1307, 67 of 68 jaar oud.
Edward trouwde (2), 59 of 60 jaar oud, op
woensdag 9 september 1299 in Canterbury
met Margaretha Van Frankrijk (1282-1317), 16 of 17
jaar oud.
Notitie bij Edward: In augustus 1270 vertrok Eduard op kruistocht; na een omweg via
Tunis kwam hij in mei 1271 uiteindelijk in Akko aan. Eduard vestigde in het
heilige Land een vechtersreputatie, maar kon ook niet verhinderen dat een jaar
later de toestand voor de kruisvaarders al fel verslechterde. Nadat hij een
moordaanslag ternauwernood overleefde, keerde Eduard dan ook terug huiswaarts,
en het was in Sicilië dat hij in november het nieuws van de dood van zijn vader
vernam. Na een omzwerving van 2 jaar door zijn gebieden in Aquitanië, werd hij
in 1274 tot koning gekroond.
Oorlogen
Na een oorlog met Wales, die in 1276 begon onder Llewelyn de Laatste en diens broer Dafyd, werd dit land in 1284 bij Engeland ingelijfd. In dat jaar viel de geboorte van zijn zoon, de latere Eduard II. Hij was de eerste Engelse kroonprins die de titel Prins van Wales kreeg.
Van 1282 tot 1289 bemiddelde hij in het conflict over de heerschappij over Sicilië: Karel van Anjou had het daar met de zegen van de paus tot koning geschopt, maar legde de bevolking zulke hoge belastingen op dat ze uiteindelijk in opstand kwam (Siciliaanse Vespers). Zijn rivaal Peter van Aragon steunde de opstand, wat op zijn beurt reactie uitlokte bij de koning van Frankrijk, Filips III, tevens bondgenoot van de paus. Eduard was via Aquitanië vazal van de Franse koning, maar had familiebanden met het Spaanse huis, en voelde zich dus gedwongen te bemiddelen. In 1285 kwamen alle oorspronkelijke protagonisten te overlijden, en kon Eduard een wapenstilstand bekomen.
Schotland werd na 1296 onderworpen aan het Engelse gezag, hoewel hij er nooit in slaagde de twee landen te verenigen. De strijd werd in een geromantiseerde versie verfilmd (1995) als Braveheart met Mel Gibson in de hoofdrol als de opstandige Schot William Wallace.
De relatie met Frankrijk was aanvankelijk hartelijk; al waren er altijd juridische spanningen over de status van de Engelse gebieden in Aquitanië (Gascony in het Engels). In 1295 kwam het echter plots tot een militaire confrontatie toen de Fransen Aquitanië gingen bezetten. In dit licht moet ook de steun van Eduard gezien worden aan de Graaf van Vlaanderen, in diens verzet tegen de Franse koning Filips IV. Als tegenzet kwam er Franse diplomatieke steun aan Schotland.
Eduard stierf in 1307 in Burgh-on-Sands in Northumberland en werd begraven in Westminster Abbey. Zijn zoon volgde hem op als Eduard II.
Financiering
Eduard bezondigde zich meermaals aan discriminerende maatregelen tegen de in Engeland wonende Joden. Dit moet echter in zijn context gezien worden. De burgerrechten van een gewone, Christelijke, onderdaan, waren in deze pre-democratische tijden evenmin veel waard; en de maatregelen tegen joden hadden steeds een financiële achtergrond, op de sleutelmomenten dat Eduard krap bij kas zat.
De Joden hadden een monopolie op het verstrekken van krediet sinds de paus aan het einde van de twaalfde eeuw Christenen verboden had rentes aan te rekenen. Waar dit enerzijds een winstgevende activiteit was, wekte dit uiteraard ook wrevel op bij de bevolking, en al snel konden joodse geldschieters in Engeland niet meer zonder de bescherming van het koningshuis.
De prijs daarvoor waren altijd al willekeurige belastingen geweest, maar onder zijn vader Hendrik III werd die uitbuiting extreem. Sommige superrijken uit zijn omgeving gingen zich specialiseren in het overkopen van leningen bij joden die zelf hun verplichtingen niet meer konden nakomen. Op deze manier wist men dan beslag te leggen op de domeinen die oorspronkelijk als onderpand hadden gediend voor de leningen.
In 1270 had Henry III al wetgeving moeten uitvaardigen om deze overdrachten van schulden aan banden te leggen; Eduard I zat in 1275 met zoveel schulden opgezadeld na zijn kruistocht, dat hij een drastisch gebaar diende te stellen om van de adel de nodige belastingen te mogen heffen. Hij verbood dan ook alle vormen van kredietverlening door Joden, maar gaf hen ter compensatie de mogelijkheid gewone handel te drijven met Christenen. Om die echter te behoeden voor ’ongewenste’ contacten met Joden, moesten de Joden zich voortaan herkenbaar maken door een afbeelding van de twee tabletten van Mozes’ tien geboden op hun kledij.
Vanaf dat moment liet Eduard zich financieren door de Italiaanse bankiersfamilie Riccardi van Lucca. Eduard sloot een nieuwsoortige deal: in ruil voor onmiddellijke en bijna grenzeloze kredieten, verkregen de Riccardi een monopolie op het heffen van tol op onder andere de bloeiende wolhandel.
In 1278 was het de oorlog in Wales die een groot gat in de schatkist had achtergelaten; en Eduard besloot nieuwe munten te slaan, die de bevolking met verlies kon inkopen met oude munten. Tegelijkertijd werden buiten proportie veel Joden geviseerd als al dan niet vermeende valsemunters.
In 1290 werden de Joden zelfs uit Engeland verbannen, met verbeurd verklaring van alle nog uitstaande schulden, wat hem van de adel opnieuw de toelating opleverde belastingen te heffen.
De oorlog in Schotland en vooral de onverwachte bezetting van Aquitanië door Frankrijk brachten ten slotte een einde aan de samenwerking met de Riccardi. In 1294 vroeg Eduard de fondsen terug die hij bij hen belegd had uit een pauselijke schenking voor een nieuwe kruistocht. Maar deze gelden konden niet op korte termijn vrijgemaakt worden, en de Italianen vielen uit de gratie.
Eduard probeerde de schatkist aan te vullen via hoge belastingen, maar na een dreigende burgeroorlog dwong de adel hem echter om de verworvenheden van de Magna Carta in 1297 opnieuw te bevestigen en nieuwe belastingen eerst te laten goedkeuren door het parlement.
Oorlogen
Na een oorlog met Wales, die in 1276 begon onder Llewelyn de Laatste en diens broer Dafyd, werd dit land in 1284 bij Engeland ingelijfd. In dat jaar viel de geboorte van zijn zoon, de latere Eduard II. Hij was de eerste Engelse kroonprins die de titel Prins van Wales kreeg.
Van 1282 tot 1289 bemiddelde hij in het conflict over de heerschappij over Sicilië: Karel van Anjou had het daar met de zegen van de paus tot koning geschopt, maar legde de bevolking zulke hoge belastingen op dat ze uiteindelijk in opstand kwam (Siciliaanse Vespers). Zijn rivaal Peter van Aragon steunde de opstand, wat op zijn beurt reactie uitlokte bij de koning van Frankrijk, Filips III, tevens bondgenoot van de paus. Eduard was via Aquitanië vazal van de Franse koning, maar had familiebanden met het Spaanse huis, en voelde zich dus gedwongen te bemiddelen. In 1285 kwamen alle oorspronkelijke protagonisten te overlijden, en kon Eduard een wapenstilstand bekomen.
Schotland werd na 1296 onderworpen aan het Engelse gezag, hoewel hij er nooit in slaagde de twee landen te verenigen. De strijd werd in een geromantiseerde versie verfilmd (1995) als Braveheart met Mel Gibson in de hoofdrol als de opstandige Schot William Wallace.
De relatie met Frankrijk was aanvankelijk hartelijk; al waren er altijd juridische spanningen over de status van de Engelse gebieden in Aquitanië (Gascony in het Engels). In 1295 kwam het echter plots tot een militaire confrontatie toen de Fransen Aquitanië gingen bezetten. In dit licht moet ook de steun van Eduard gezien worden aan de Graaf van Vlaanderen, in diens verzet tegen de Franse koning Filips IV. Als tegenzet kwam er Franse diplomatieke steun aan Schotland.
Eduard stierf in 1307 in Burgh-on-Sands in Northumberland en werd begraven in Westminster Abbey. Zijn zoon volgde hem op als Eduard II.
Financiering
Eduard bezondigde zich meermaals aan discriminerende maatregelen tegen de in Engeland wonende Joden. Dit moet echter in zijn context gezien worden. De burgerrechten van een gewone, Christelijke, onderdaan, waren in deze pre-democratische tijden evenmin veel waard; en de maatregelen tegen joden hadden steeds een financiële achtergrond, op de sleutelmomenten dat Eduard krap bij kas zat.
De Joden hadden een monopolie op het verstrekken van krediet sinds de paus aan het einde van de twaalfde eeuw Christenen verboden had rentes aan te rekenen. Waar dit enerzijds een winstgevende activiteit was, wekte dit uiteraard ook wrevel op bij de bevolking, en al snel konden joodse geldschieters in Engeland niet meer zonder de bescherming van het koningshuis.
De prijs daarvoor waren altijd al willekeurige belastingen geweest, maar onder zijn vader Hendrik III werd die uitbuiting extreem. Sommige superrijken uit zijn omgeving gingen zich specialiseren in het overkopen van leningen bij joden die zelf hun verplichtingen niet meer konden nakomen. Op deze manier wist men dan beslag te leggen op de domeinen die oorspronkelijk als onderpand hadden gediend voor de leningen.
In 1270 had Henry III al wetgeving moeten uitvaardigen om deze overdrachten van schulden aan banden te leggen; Eduard I zat in 1275 met zoveel schulden opgezadeld na zijn kruistocht, dat hij een drastisch gebaar diende te stellen om van de adel de nodige belastingen te mogen heffen. Hij verbood dan ook alle vormen van kredietverlening door Joden, maar gaf hen ter compensatie de mogelijkheid gewone handel te drijven met Christenen. Om die echter te behoeden voor ’ongewenste’ contacten met Joden, moesten de Joden zich voortaan herkenbaar maken door een afbeelding van de twee tabletten van Mozes’ tien geboden op hun kledij.
Vanaf dat moment liet Eduard zich financieren door de Italiaanse bankiersfamilie Riccardi van Lucca. Eduard sloot een nieuwsoortige deal: in ruil voor onmiddellijke en bijna grenzeloze kredieten, verkregen de Riccardi een monopolie op het heffen van tol op onder andere de bloeiende wolhandel.
In 1278 was het de oorlog in Wales die een groot gat in de schatkist had achtergelaten; en Eduard besloot nieuwe munten te slaan, die de bevolking met verlies kon inkopen met oude munten. Tegelijkertijd werden buiten proportie veel Joden geviseerd als al dan niet vermeende valsemunters.
In 1290 werden de Joden zelfs uit Engeland verbannen, met verbeurd verklaring van alle nog uitstaande schulden, wat hem van de adel opnieuw de toelating opleverde belastingen te heffen.
De oorlog in Schotland en vooral de onverwachte bezetting van Aquitanië door Frankrijk brachten ten slotte een einde aan de samenwerking met de Riccardi. In 1294 vroeg Eduard de fondsen terug die hij bij hen belegd had uit een pauselijke schenking voor een nieuwe kruistocht. Maar deze gelden konden niet op korte termijn vrijgemaakt worden, en de Italianen vielen uit de gratie.
Eduard probeerde de schatkist aan te vullen via hoge belastingen, maar na een dreigende burgeroorlog dwong de adel hem echter om de verworvenheden van de Magna Carta in 1297 opnieuw te bevestigen en nieuwe belastingen eerst te laten goedkeuren door het parlement.
Heerlijkheid:
| Koning van Engeland 1273 |
Hij trouwde (1), 14 of 15 jaar oud, in oktober 1254 in Burgos met de 12 of 13-jarige
6283 Eleonora Van Castili, geboren in
1241 in Castilië. Eleonora is overleden
op woensdag 28 november 1291 in Harby,
Nottinghamshire, 49 of 50 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hendrik Van Engeland, geboren op
woensdag 13 juli 1267 in Windsor Castle
(GB). Hendrik is overleden op zondag 14 oktober 1274 in Merton (Surrey), 7 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik was troonopvolger van bij het aantreden van zijn
vader in 1271 tot zijn dood in 1274
II. Eleonora Van Engeland, geboren op
dinsdag 18 juni 1269. Eleonora is overleden op vrijdag 29 augustus 1298, 29 jaar
oud.
Notitie bij Eleonora:
Zij was een tijd verloofd met Alfons III van Aragón
(1265-1291), die echter overleed vóór het huwelijk kon
plaatsvinden.
Eleonora trouwde, 23 of 24 jaar oud, in 1293 met Hendrik III van Bar, 33
of 34 jaar oud.
Notitie bij het huwelijk van
Eleonora en Hendrik: Hij volgde in 1291 zijn vader op
als graaf van Bar. Door het huwelijk van Johanna van Champagne met Filips IV van
Frankrijk was Bar een naaste buur van Frankrijk geworden en om zich daartegen af
te zetten, huwde Hendrik in 1293 met een dochter van de koning van Engeland. Na
de daaropvolgende strijd tussen Frankrijk en Engeland en het verdrag van Brugge
van 1301, diende Hendrik een aantal burchten op te geven en de eer aan Filips IV
te betuigen. Uit zijn huwelijk met Eleonora van Engeland (1269-1298), dochter
van Eduard I van Engeland, had hij volgende kinderen:
Eduard I
Johanna, gehuwd met graaf Jan van Warren, Sussex en Strathein, regentes van Bar vanaf 1254.
Hendrik is geboren in 1259. Hendrik is overleden in
1302 in Napels, 42 of 43 jaar oud.
Eduard I
Johanna, gehuwd met graaf Jan van Warren, Sussex en Strathein, regentes van Bar vanaf 1254.
III. Johanna van Akko, geboren in 1272
in Akko. Johanna is overleden op zondag
23 april 1307 in Clare, 34 of 35 jaar
oud. Johanna trouwde, 17 of 18 jaar oud, op zondag 30 april 1290 in Westminster Abbey met Gilbert de Rode de
Clare, 46 jaar oud. Gilbert is geboren op woensdag 2 september 1243 in
Christchurch. Gilbert is overleden op
woensdag 7 december 1295, 52 jaar oud.
Heerlijkheid:
| 7de graaf van Hertford en 3de graaf van Gloucester |
IV. Margareta Van Engeland, geboren op woensdag 11 september 1275 in
Berkshire (zie 3141).
V. Elisabeth van Rhuaddlan, geboren op
vrijdag 7 augustus 1282 in Rhuddlan.
Elisabeth is overleden op woensdag 5 mei 1316, 33 jaar oud.
Elisabeth:
Notitie bij Elisabeth:
Uit haar tweede huwelijk, werd zij de moeder
van:
1.Hugo (onzeker)
2.Humphrey
3.Maria of Margaretha
4.Jan, 5de graaf van Hereford ( 1307 – 1336)
5.Humphrey , 6de graaf van Hereford (1309/1311 – 1361)
6.Margaretha (1311-1391), gehuwd met Hugo Courtenay, 2de graaf van Devon
7.William de Bohun, 1e graaf van Northampton ( 1310/1312 –1360)
8.Edward (1309/1312 –1334), gehuwd met Margaretha, dochter van William de Ros, 2de baron van Ros, boezemvriend van de jonge Edward III,
9.Eleonora (1304 1363)
10.Aeneas
11.Isabella (1316).
1.Hugo (onzeker)
2.Humphrey
3.Maria of Margaretha
4.Jan, 5de graaf van Hereford ( 1307 – 1336)
5.Humphrey , 6de graaf van Hereford (1309/1311 – 1361)
6.Margaretha (1311-1391), gehuwd met Hugo Courtenay, 2de graaf van Devon
7.William de Bohun, 1e graaf van Northampton ( 1310/1312 –1360)
8.Edward (1309/1312 –1334), gehuwd met Margaretha, dochter van William de Ros, 2de baron van Ros, boezemvriend van de jonge Edward III,
9.Eleonora (1304 1363)
10.Aeneas
11.Isabella (1316).
Heerlijkheid:
| 4e graaf van Hereford |
(1) trouwde, 14 jaar oud, op maandag 7 januari 1297 in Ipswich met Jan I Van Holland, 12 of 13 jaar oud. Jan is
geboren in 1284, zoon van Floris V der keerlen god
(god van de boeren), Van Holland en Beatrijs Van Vlaanderen (zie 12563,VII). Jan is overleden op dinsdag 10
november 1299 in Haarlem, 14 of 15 jaar
oud.
Heerlijkheid:
| graaf van Holland |
VI. Edward II van Carnarvon Van
Engeland, geboren op dinsdag 25 april 1284 in Caernarfon (Wales). Edward is overleden op
maandag 21 september 1327 in Berkeley Castle
(Gloucestershire), 43 jaar oud.
Edward trouwde, 23 of 24 jaar oud, in 1308
met Isabella de wolvin
Van Frankrijk, 15 of 16 jaar oud. Isabella is geboren op maandag 17 maart
1292 in Parijs, dochter van Filips IV de Schone Van Frankrijk en Johanna I van Navarra. Isabella is overleden op woensdag 22
augustus 1358 in Hertford, 66 jaar oud.
Notitie bij Edward: Eduard zou huwen met Filippina van Vlaanderen, de dochter van
Gwijde van Dampierre, de graaf van Vlaanderen die steun zocht bij de Engelsen
tegen zijn leenheer, de Franse koning Filips IV. Dat kwamen Gwijde en Eduards
vader in 1294 te Lier overeen. De Franse koning verhinderde dit huwelijk door
Gwijde en zijn dochter naar Frankrijk uit te nodigen en ze dan beiden gevangen
te zetten. Gwijde werd na bemiddeling van onder meer paus Bonifatius VIII
vrijgelaten in 1295, terwijl zijn dochter Filippina in het Louvre opgesloten
bleef en er overleed in 1306.
In 1308 trouwde Eduard met Isabella, de dochter van de Franse koning Filips IV. Het huwelijk zou geen succes worden. Eduard verwaarloosde zijn vrouw en er gingen geruchten dat hij homoseksueel zou zijn, aangezien hij het gezelschap van mannen prefereerde, waaronder de Franse edelman Piers Gaveston, Roger d’Amory en Hugh le Despenser. Niettemin kwamen uit het huwelijk met Isabella vier kinderen voort: twee zoons, Eduard en Jan, en twee dochters, Eleonora en Johanna, die de vrouw zou worden van David II van Schotland.
Eduard was geen sterk bestuurder en had een voorliefde voor vermaak. De strijd met de Schotten die zijn vader had ingezet, liet hij versloffen. Door zijn kennelijke gebrek aan zelfvertrouwen liet hij het bestuur liever aan anderen over. Al tijdens het koningschap van zijn vader stond hij onder invloed van Gaveston, die -onder druk van de adel- door de koning werd verbannen.
Na de dood van Eduard I haalde hij zijn vriend Gaveston echter terug en maakte hem graaf van Cornwall. Gaveston trad ook op als regent als Eduard in het buitenland was. De baronnen protesteerden hiertegen en het lukte hen uiteindelijk Piers Gaveston opnieuw te verdrijven en in 1312 werd hij vermoord.
Eduard werd vervolgens gedwongen toezicht op het bestuur toe te staan via een regeringsraad van 21 baronnen, de "Lords Ordainers". Tijdens het geruzie met de baronnen wist Robert I van Schotland (the Bruce) Schotland grotendeels te heroveren. Dit ging ook Eduard te ver. In juni 1314 trok hij met een groot leger naar het noorden, maar werd verpletterend verslagen in de slag om Bannockburn, waarna Robert wraak nam op de daden van Eduard en zijn vader door het noorden van Engeland te verwoesten.
Daarna liet Eduard het bestuur opnieuw over aan zijn gunsteling Hugh Despenser. Ook dit was reden voor de baronnen om in opstand te komen. Ook Despenser en zijn familie werden verbannen. In 1322 haalde hij de familie echter terug uit ballingschap en ging de strijd aan met de baronnen. De jaren daarop werd Engeland in feite geregeerd door de Despensers.
In 1325 kwam ook de koningin in actie. Na een kort verblijf in Frankrijk wilde zij niet terugkeren als haar man de Despensers aan de macht zou laten. Samen met haar zoon en een van de verbannen baronnen, Roger Mortimer, keerde zij terug, vastbesloten de Despensers te verdrijven. Eduards volgelingen verlieten hem en hij vluchtte naar het westen. Zijn vrouw volgde hem en liet Hugh le Despenser en diens zoon ter dood brengen. In november werd Eduard gevangengenomen. In januari 1327 werd hij op beschuldiging van incompetentie en allerlei wangedrag gedwongen af te treden, zogenaamd ten gunste van zijn 14-jarige zoon Eduard III. In werkelijkheid namen zijn vrouw Isabella en haar geliefde Roger Mortimer het bestuur over. Eduard II werd vermoord in september van hetzelfde jaar in Berkeley Castle. Hij werd anaal gespietst met een gloeiende pook, in een kennelijke poging hem als homoseksueel te kijk te zetten. Mortimer en Isabella hebben weinig plezier beleefd aan hun machtsgreep; toen Eduard III in 1330 meerderjarig werd, liet hij Mortimer als verrader terechtstellen; zijn moeder rangeerde hij op een nette manier uit; zij overleed in Hertford in 1358.
De Engelse toneelschrijver Christopher Marlowe wijdde een toneelstuk aan Eduard II.
In 1308 trouwde Eduard met Isabella, de dochter van de Franse koning Filips IV. Het huwelijk zou geen succes worden. Eduard verwaarloosde zijn vrouw en er gingen geruchten dat hij homoseksueel zou zijn, aangezien hij het gezelschap van mannen prefereerde, waaronder de Franse edelman Piers Gaveston, Roger d’Amory en Hugh le Despenser. Niettemin kwamen uit het huwelijk met Isabella vier kinderen voort: twee zoons, Eduard en Jan, en twee dochters, Eleonora en Johanna, die de vrouw zou worden van David II van Schotland.
Eduard was geen sterk bestuurder en had een voorliefde voor vermaak. De strijd met de Schotten die zijn vader had ingezet, liet hij versloffen. Door zijn kennelijke gebrek aan zelfvertrouwen liet hij het bestuur liever aan anderen over. Al tijdens het koningschap van zijn vader stond hij onder invloed van Gaveston, die -onder druk van de adel- door de koning werd verbannen.
Na de dood van Eduard I haalde hij zijn vriend Gaveston echter terug en maakte hem graaf van Cornwall. Gaveston trad ook op als regent als Eduard in het buitenland was. De baronnen protesteerden hiertegen en het lukte hen uiteindelijk Piers Gaveston opnieuw te verdrijven en in 1312 werd hij vermoord.
Eduard werd vervolgens gedwongen toezicht op het bestuur toe te staan via een regeringsraad van 21 baronnen, de "Lords Ordainers". Tijdens het geruzie met de baronnen wist Robert I van Schotland (the Bruce) Schotland grotendeels te heroveren. Dit ging ook Eduard te ver. In juni 1314 trok hij met een groot leger naar het noorden, maar werd verpletterend verslagen in de slag om Bannockburn, waarna Robert wraak nam op de daden van Eduard en zijn vader door het noorden van Engeland te verwoesten.
Daarna liet Eduard het bestuur opnieuw over aan zijn gunsteling Hugh Despenser. Ook dit was reden voor de baronnen om in opstand te komen. Ook Despenser en zijn familie werden verbannen. In 1322 haalde hij de familie echter terug uit ballingschap en ging de strijd aan met de baronnen. De jaren daarop werd Engeland in feite geregeerd door de Despensers.
In 1325 kwam ook de koningin in actie. Na een kort verblijf in Frankrijk wilde zij niet terugkeren als haar man de Despensers aan de macht zou laten. Samen met haar zoon en een van de verbannen baronnen, Roger Mortimer, keerde zij terug, vastbesloten de Despensers te verdrijven. Eduards volgelingen verlieten hem en hij vluchtte naar het westen. Zijn vrouw volgde hem en liet Hugh le Despenser en diens zoon ter dood brengen. In november werd Eduard gevangengenomen. In januari 1327 werd hij op beschuldiging van incompetentie en allerlei wangedrag gedwongen af te treden, zogenaamd ten gunste van zijn 14-jarige zoon Eduard III. In werkelijkheid namen zijn vrouw Isabella en haar geliefde Roger Mortimer het bestuur over. Eduard II werd vermoord in september van hetzelfde jaar in Berkeley Castle. Hij werd anaal gespietst met een gloeiende pook, in een kennelijke poging hem als homoseksueel te kijk te zetten. Mortimer en Isabella hebben weinig plezier beleefd aan hun machtsgreep; toen Eduard III in 1330 meerderjarig werd, liet hij Mortimer als verrader terechtstellen; zijn moeder rangeerde hij op een nette manier uit; zij overleed in Hertford in 1358.
De Engelse toneelschrijver Christopher Marlowe wijdde een toneelstuk aan Eduard II.
Heerlijkheid:
| koning van Engeland van 1307 tot 1327 |
Notitie bij Isabella:
Zij huwde na lange onderhandelingen, in 1308 met Eduard II
van Engeland. Eduard verwaarloosde zijn vrouw en er gingen geruchten dat hij
homoseksueel zou zijn, aangezien hij het gezelschap van mannen prefereerde,
onder anderen Piers Gaveston, John de Burgh en Hugh le Despenser.
Aan het hof van de Franse koning leerde zij de gevluchte Roger Mortimer kennen en zij werden minnaars. Nadat haar broer Karel IV van Frankrijk de bezittingen van Eduard II in Frankrijk had aangevallen, brachten Isabella en Roger Mortimer een leger van baronnen samen, onder de leiding van haar minnaar Mortimer om Eduard II af te zetten en haar zoon Eduard III tot koning van Engeland te maken. Isabella en Mortimer regeerden als regent over Engeland voor de jonge Eduard III van 1326 tot 1328. Beiden waren ook verantwoordelijk voor de gruwelijke dood van Eduard II. Hij werd vermoord in september 1327 te Berkeley Castle. Eduard II werd anaal gespietst met een gloeiende pook, in een kennelijke poging hem als homoseksueel te kijk te zetten. Eenmaal volwassen liet Eduard III Roger Mortimer wegens verraad terechtstellen en zijn moeder verbannen.
In de film Braveheart wordt Isabella gespeeld door de Franse actrice Sophie Marceau. In de film heeft zij een verhouding met William Wallace en is zij zwanger van hem. Dit is echter niet op waarheid berust.
Aan het hof van de Franse koning leerde zij de gevluchte Roger Mortimer kennen en zij werden minnaars. Nadat haar broer Karel IV van Frankrijk de bezittingen van Eduard II in Frankrijk had aangevallen, brachten Isabella en Roger Mortimer een leger van baronnen samen, onder de leiding van haar minnaar Mortimer om Eduard II af te zetten en haar zoon Eduard III tot koning van Engeland te maken. Isabella en Mortimer regeerden als regent over Engeland voor de jonge Eduard III van 1326 tot 1328. Beiden waren ook verantwoordelijk voor de gruwelijke dood van Eduard II. Hij werd vermoord in september 1327 te Berkeley Castle. Eduard II werd anaal gespietst met een gloeiende pook, in een kennelijke poging hem als homoseksueel te kijk te zetten. Eenmaal volwassen liet Eduard III Roger Mortimer wegens verraad terechtstellen en zijn moeder verbannen.
In de film Braveheart wordt Isabella gespeeld door de Franse actrice Sophie Marceau. In de film heeft zij een verhouding met William Wallace en is zij zwanger van hem. Dit is echter niet op waarheid berust.
Generatie 14 (stamoudouders)
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Willem II Pipenpoy (zie
6278).
12560 Hendrik III van Brabant, geboren
omstreeks 1226 in Leuven. Hendrik is
overleden op maandag 28 februari 1261 in Leuven, ongeveer 35 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik III (ca. 1231 – Leuven, 28 februari 1261), hertog
van Brabant van 1248 tot zijn dood, was de zoon van Hendrik II.
Hij trouwde in 1251 met Aleidis, een dochter van Hugo IV van Bourgondië. Hendrik steunde de kandidatuur voor het Duitse koningschap van Alfons X van Castilië, door wie hij in 1257 werd aangesteld tot handhaver van de vrede in de westelijke rijksgebieden.
De beroemde dichter-minnezanger Adenet le Roi verbleef aan zijn hof, terwijl er ook van zijn eigen hand enkele hoofse gedichten (in het Frans) bewaard zijn gebleven. Twee dagen voor zijn dood verleende hij, naar het voorbeeld van zijn vader, aan zijn onderdanen een privilege, eveneens met de bedoeling de Brabanders welwillend te stemmen voor zijn minderjarige opvolgers. In de Leuvense Predikherenkerk bevinden zich restanten van de grafzerken van Hendrik en Aleidis.
Hij trouwde in 1251 met Aleidis, een dochter van Hugo IV van Bourgondië. Hendrik steunde de kandidatuur voor het Duitse koningschap van Alfons X van Castilië, door wie hij in 1257 werd aangesteld tot handhaver van de vrede in de westelijke rijksgebieden.
De beroemde dichter-minnezanger Adenet le Roi verbleef aan zijn hof, terwijl er ook van zijn eigen hand enkele hoofse gedichten (in het Frans) bewaard zijn gebleven. Twee dagen voor zijn dood verleende hij, naar het voorbeeld van zijn vader, aan zijn onderdanen een privilege, eveneens met de bedoeling de Brabanders welwillend te stemmen voor zijn minderjarige opvolgers. In de Leuvense Predikherenkerk bevinden zich restanten van de grafzerken van Hendrik en Aleidis.
Heerlijkheid:
| Hertog van Brabant en Lotharingen (1248-1261) |
Hij trouwde met
12561 Adelheid Van Bourgondi, geboren
omstreeks 1231. Adelheid is overleden op maandag 23 oktober 1273, ongeveer 42
jaar oud.
Heerlijkheid:
| Regentes van Brabant (1261-1273) |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Jan I van Brabant, geboren in 1253 in Brussel (Laken) (zie 6280).
II. Maria van Brabant, geboren op
woensdag 13 mei 1254 in Leuven. Maria
is overleden in 1321 in Meulan, 66 of
67 jaar oud.
Maria trouwde, 20 jaar oud, op dinsdag 21
augustus 1274 in Vincennes met Filips III de Stoute (Philippe
le Hardi) Van Frankrijk, 29 jaar oud. Filips is geboren op maandag 3
april 1245 in Poissy, zoon van Lodewijk IX Van Frankrijk en Margareta Van Provence (zie
25131,I). Filips is overleden op vrijdag 5
oktober 1285 in Perpignan, 40 jaar oud.
Filips is weduwnaar van Isabella van Aragón
(1247-1271), met wie hij trouwde in 1262.
Notitie bij Maria: Na het overlijden van haar echtgenoot in 1285 trok zij zich terug
in een klooster in Meulan, waar zij nog 36 jaar leefde.
Heerlijkheid:
| Koningin-gemalin van Frankrijk |
Notitie bij Filips: Hij was een lid van het Huis Capet
Op 25-jarige leeftijd besteeg hij de troon. Hij was echter besluiteloos, en volgde de beslissingen van anderen. Eerst van Pierre de la Broce, en later van Karel I van Napels.
In 1285, het laatste jaar van zijn koningschap, trachtte Filips zonder succes het koninkrijk Aragón te annexeren. In de nasleep van deze strijd stierf Filips III op 5 oktober bij Perpignan in Roussillon, het hedendaagse departement Pyrénées-Orientales. Hij is samen met zijn vrouw, Isabella van Aragón (1247 - 1271) begraven in de Saint-Denis-basiliek. Filips IV van Frankrijk, de zoon van Filips III, volgde hem op als koning van Frankrijk.
Op 25-jarige leeftijd besteeg hij de troon. Hij was echter besluiteloos, en volgde de beslissingen van anderen. Eerst van Pierre de la Broce, en later van Karel I van Napels.
In 1285, het laatste jaar van zijn koningschap, trachtte Filips zonder succes het koninkrijk Aragón te annexeren. In de nasleep van deze strijd stierf Filips III op 5 oktober bij Perpignan in Roussillon, het hedendaagse departement Pyrénées-Orientales. Hij is samen met zijn vrouw, Isabella van Aragón (1247 - 1271) begraven in de Saint-Denis-basiliek. Filips IV van Frankrijk, de zoon van Filips III, volgde hem op als koning van Frankrijk.
Heerlijkheid:
| koning van Frankrijk van 1270 tot 1285 |
12562 Gwijde III Van Dampierre, geboren
omstreeks 1226. Gwijde is overleden op zondag 7 maart 1305 in Compiègne, ongeveer 79 jaar oud. Hij is
begraven in 1)Compiègne. 2)Abdij van
Flines.
Gwijde trouwde (2), ongeveer 39 jaar oud, in
1265 met Isabella van LUXEMBURG (1247-1298), 17 of
18 jaar oud.
Notitie bij Gwijde: Na de dood van zijn oudere broer Willem III van Dampierre, die
werd vertrapt door paarden tijdens een toernooi in 1251 in Trazegnies, werd hij
de erfopvolger van het graafschap Vlaanderen. In het huis Dampierre is hij
gekend als Guido (III) de Dampierre. Door zijn huwelijk met Mathilda van Béthune
(ook Machteld van Béthune en Dendermonde genoemd) in 1246 had hij reeds de
heerlijkheden Béthune en Dendermonde verworven.
Vlaams-Henegouwse Successieoorlog
In de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog met zijn halfbroers Jan en Boudewijn van Avesnes leed hij een nederlaag bij de Slag bij Westkapelle op Walcheren (1253) waarbij hij verwondingen aan beide benen opliep en de rest van zijn leven hinkte. Als gevolg van dit verlies werd in de Vrede van Brussel het graafschap Zeeland toegeëigend door de graven van Holland, hoewel Gwijde van Dampierre dit zou blijven bevechten.
Kruistochten
Hij nam in 1270, aan de zijde van de Franse koning Lodewijk IX, deel aan de Achtste Kruistocht naar Tunis. Gwijde van Namen, een zoon uit zijn tweede huwelijk, zou een belangrijke rol spelen in de Guldensporenslag.
Gwijde als graaf
Op 29 december 1278 deed zijn moeder Margaretha van Constantinopel in zijn voordeel afstand van het graafschap Vlaanderen, waarvan hij tot dan mederegent was. Gwijde was toen al 53 jaar oud.
Het grafelijk bestuur stond niet hoog aangeschreven bij de Vlamingen. Dat was te wijten aan de langdurige afwezigheid van Ferrand van Portugal die jarenlang in Frankrijk in gevangenschap verbleef, het onzekere bestuur van zijn echtgenote Johanna van Constantinopel en de jarenlange vete tussen het huis Dampierre en het huis van Avesnes. De Vlaamse steden (Gent, Ieper, Kortrijk) werden rijk dank zij de lakenindustrie. De graven moesten om hun hofhouding te bekostigen financieel steeds meer op hen beroep doen ten koste van grafelijke macht.
Bij de troonsbestijging van koning Filips IV de Schone in 1285, begonnen de moeilijkheden tussen Vlaanderen en Frankrijk. Gwijde van Dampierre zocht steun bij de Engelse koning Eduard I, zegde zijn feodale trouw aan de Franse koning op en sloot een militair verbond met Engeland (1297). De openlijke strijd tussen graaf Gwijde en koning Filips IV nam hierdoor een aanvang. Gwijde’s dochter Filippina (zie hierboven) werd door de Franse koning gevangengezet. Vlaanderen werd door de Franse koning bezet (januari ? mei 1300) en nadien zonder meer geannexeerd. Gwijde gaf zich met zijn oudste twee zonen, Robrecht III van Béthune en Willem van Crèvecoeur, gevangen. Deze gebeurtenissen waren mede oorzaak van de Brugse metten en de Guldensporenslag in 1302.
Gwijde van Dampierre overleed in gevangenschap te Compiègne. Hoewel hij liever naast zijn tweede echtgenote Isabella van Luxemburg in de Abdij van Beaulieu was begraven, werd hij door zijn kinderen begraven in de Abdij van Flines. Hij werd in Vlaanderen opgevolgd door zijn zoon Robrecht III van Béthune.
Vlaams-Henegouwse Successieoorlog
In de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog met zijn halfbroers Jan en Boudewijn van Avesnes leed hij een nederlaag bij de Slag bij Westkapelle op Walcheren (1253) waarbij hij verwondingen aan beide benen opliep en de rest van zijn leven hinkte. Als gevolg van dit verlies werd in de Vrede van Brussel het graafschap Zeeland toegeëigend door de graven van Holland, hoewel Gwijde van Dampierre dit zou blijven bevechten.
Kruistochten
Hij nam in 1270, aan de zijde van de Franse koning Lodewijk IX, deel aan de Achtste Kruistocht naar Tunis. Gwijde van Namen, een zoon uit zijn tweede huwelijk, zou een belangrijke rol spelen in de Guldensporenslag.
Gwijde als graaf
Op 29 december 1278 deed zijn moeder Margaretha van Constantinopel in zijn voordeel afstand van het graafschap Vlaanderen, waarvan hij tot dan mederegent was. Gwijde was toen al 53 jaar oud.
Het grafelijk bestuur stond niet hoog aangeschreven bij de Vlamingen. Dat was te wijten aan de langdurige afwezigheid van Ferrand van Portugal die jarenlang in Frankrijk in gevangenschap verbleef, het onzekere bestuur van zijn echtgenote Johanna van Constantinopel en de jarenlange vete tussen het huis Dampierre en het huis van Avesnes. De Vlaamse steden (Gent, Ieper, Kortrijk) werden rijk dank zij de lakenindustrie. De graven moesten om hun hofhouding te bekostigen financieel steeds meer op hen beroep doen ten koste van grafelijke macht.
Bij de troonsbestijging van koning Filips IV de Schone in 1285, begonnen de moeilijkheden tussen Vlaanderen en Frankrijk. Gwijde van Dampierre zocht steun bij de Engelse koning Eduard I, zegde zijn feodale trouw aan de Franse koning op en sloot een militair verbond met Engeland (1297). De openlijke strijd tussen graaf Gwijde en koning Filips IV nam hierdoor een aanvang. Gwijde’s dochter Filippina (zie hierboven) werd door de Franse koning gevangengezet. Vlaanderen werd door de Franse koning bezet (januari ? mei 1300) en nadien zonder meer geannexeerd. Gwijde gaf zich met zijn oudste twee zonen, Robrecht III van Béthune en Willem van Crèvecoeur, gevangen. Deze gebeurtenissen waren mede oorzaak van de Brugse metten en de Guldensporenslag in 1302.
Gwijde van Dampierre overleed in gevangenschap te Compiègne. Hoewel hij liever naast zijn tweede echtgenote Isabella van Luxemburg in de Abdij van Beaulieu was begraven, werd hij door zijn kinderen begraven in de Abdij van Flines. Hij werd in Vlaanderen opgevolgd door zijn zoon Robrecht III van Béthune.
Heerlijkheid:
| graaf van Vlaanderen van 1278 tot 1305 en markgraaf van Namen van 1263 tot 1298. |
Hij trouwde (1), ongeveer 20 jaar oud, in 1246 met
12563 Mathildis van Bethune (van
Dendermonde). Mathildis is overleden op donderdag 8 november 1263.
Notitie bij Mathildis:
Zij was de dochter en erfgename van Robert VII van Bethune,
heer van Bethune, van Dendermonde, van Richebourg en van Warneton, en van
Elisabeth van Morialmez. Zij werd in 1246 de eerste echtgenote van Gwijde van
Dampierre, graaf van Vlaanderen
Ze werd evenals haar man in de Abdij van Flines begraven
Ze werd evenals haar man in de Abdij van Flines begraven
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Willem van Dendermonde, ook Willem
Crèvecoeur genoemd Van Dampierre, geboren in 1248. Willem is overleden in
1311, 62 of 63 jaar oud.
II. Robrecht III de Leeuw van Vlaanderen
van Bethune (van Dampierre), geboren in 1249. Robrecht is overleden op
vrijdag 17 september 1322 in Ieper, 72
of 73 jaar oud.
Robrecht:
Notitie bij Robrecht:
Robrecht was de oudste zoon van Gwijde van Dampierre en
diens eerste vrouw, Mathilda van Bethune. Hij huwde in 1265 met Blanca van
Anjou, dochter van Karel van Anjou (die later koning van Napels en van Sicilië
zou worden). Zij overleed reeds in 1269 en hun zoon Karel stierf op elfjarige
leeftijd. Hij hertrouwde in 1272 met Yolande, gravin van Nevers en weduwe van
Jan Tristan van Frankrijk, die hem vijf kinderen schonk, waaronder Lodewijk I
van Nevers en Robrecht van Kassel.
Robrecht van Bethune verwierf militaire roem in Italië, toen hij aan de zijde van zijn schoonvader Karel van Anjou streed (1265–1268) tegen de laatste Hohenstaufens, Manfred en Konradin. Samen met zijn vader nam hij in 1270 deel aan de Achtste Kruistocht naar Tunis, onder de leiding van Lodewijk de Heilige. Na zijn terugkeer van de kruistocht, bleef hij, zowel op militair, politiek als bestuurlijk gebied, steeds een trouw medewerker van zijn vader in diens strijd tegen de pogingen van de Franse koning Filips de Schone om Vlaanderen weer bij het kroondomein te voegen.
Hoofdzakelijk onder zijn invloed verbrak Gwijde van Dampierre alle feodale banden met zijn leenheer op 20 januari 1297. Toen het verzet hopeloos bleek, liet Robrecht zich samen met zijn vader en zijn broer Willem van Crèvecœur gevangennemen en naar de Franse koning voeren in mei 1300. Kort daarvoor had hij in feite het bewind overgenomen van zijn vader. Hij werd opgesloten in het kasteel van Chinon. Zo nam hij dan ook geen deel aan de Guldensporenslag, in tegenstrijd met de romantische voorstelling van Hendrik Conscience in zijn roman De Leeuw van Vlaanderen.
Na de dood van Gwijde van Dampierre in gevangenschap mocht Robrecht naar zijn graafschap terugkeren in juli 1305. De uitvoering van het voor Vlaanderen zeer nadelige Verdrag van Athis-sur-Orge zou zijn stempel drukken op heel het bewind van graaf Robrecht. Aanvankelijk boekte hij wel enig succes bij zijn pogingen om zowel de steden als het platteland tot nakoming van de aangegane verplichtingen te bewegen. Vanaf april 1310 ging hij echter resoluut in het verzet, gesteund door de bevolking en zijn familieleden, en zo hield hij, zowel op diplomatiek als op militair vlak, stand tegen de Franse koning. Toen hij in 1319 naar Rijsel oprukte, weigerden de Gentenaars hem over de Leie te volgen. Mede onder druk van zijn kleinzoon Lodewijk II van Nevers gaf de vermoeide Robrecht de strijd op, en ging hij in april 1320 in Parijs leenhulde brengen aan de koning.
Maar zelfs na die datum zou hij nog de uitvoering van het Verdrag van Athis-sur-Orge en de daaropvolgende overeenkomsten saboteren. Robrecht van Bethune overleed in september 1322 en werd opgevolgd door zijn kleinzoon Lodewijk II van Nevers. Zijn zoon, Lodewijk I van Nevers, was immers net in juni al overleden.
Op zijn uitdrukkelijke wens werd hij in Vlaamse aarde begraven in de Sint-Maartenskathedraal in Ieper. Zijn lichaam mocht enkel naar de Abdij van Flines (nabij Dowaai) worden overgebracht als Rijsel en Dowaai weer bij het graafschap hoorden. In deze abdij werden ook zijn eerste vrouw en zijn vader begraven.
Status
In bepaalde Vlaamsgezinde kringen wordt Robrecht van Bethune, alias "de Leeuw van Vlaanderen", wegens zijn onenigheid met Frankrijk en de vertekende voorstelling door Hendrik Conscience, vaak gezien als een symbool voor de Vlaamse ontvoogding. In werkelijkheid sprak "de Leeuw van Vlaanderen" hoogstwaarschijnlijk niet eens het Vlaamse dialect. Toch speelde hij een belangrijke rol in het behoud van de zelfstandigheid van het graafschap in de tijd vóór en na zijn gevangenschap.
In 2005 was hij ook één van de kansmakers op de titel De Grootste Belg, maar haalde de uiteindelijke nominatielijst niet en strandde op nr. 73 van diegenen die net buiten de nominatielijst vielen
Robrecht van Bethune verwierf militaire roem in Italië, toen hij aan de zijde van zijn schoonvader Karel van Anjou streed (1265–1268) tegen de laatste Hohenstaufens, Manfred en Konradin. Samen met zijn vader nam hij in 1270 deel aan de Achtste Kruistocht naar Tunis, onder de leiding van Lodewijk de Heilige. Na zijn terugkeer van de kruistocht, bleef hij, zowel op militair, politiek als bestuurlijk gebied, steeds een trouw medewerker van zijn vader in diens strijd tegen de pogingen van de Franse koning Filips de Schone om Vlaanderen weer bij het kroondomein te voegen.
Hoofdzakelijk onder zijn invloed verbrak Gwijde van Dampierre alle feodale banden met zijn leenheer op 20 januari 1297. Toen het verzet hopeloos bleek, liet Robrecht zich samen met zijn vader en zijn broer Willem van Crèvecœur gevangennemen en naar de Franse koning voeren in mei 1300. Kort daarvoor had hij in feite het bewind overgenomen van zijn vader. Hij werd opgesloten in het kasteel van Chinon. Zo nam hij dan ook geen deel aan de Guldensporenslag, in tegenstrijd met de romantische voorstelling van Hendrik Conscience in zijn roman De Leeuw van Vlaanderen.
Na de dood van Gwijde van Dampierre in gevangenschap mocht Robrecht naar zijn graafschap terugkeren in juli 1305. De uitvoering van het voor Vlaanderen zeer nadelige Verdrag van Athis-sur-Orge zou zijn stempel drukken op heel het bewind van graaf Robrecht. Aanvankelijk boekte hij wel enig succes bij zijn pogingen om zowel de steden als het platteland tot nakoming van de aangegane verplichtingen te bewegen. Vanaf april 1310 ging hij echter resoluut in het verzet, gesteund door de bevolking en zijn familieleden, en zo hield hij, zowel op diplomatiek als op militair vlak, stand tegen de Franse koning. Toen hij in 1319 naar Rijsel oprukte, weigerden de Gentenaars hem over de Leie te volgen. Mede onder druk van zijn kleinzoon Lodewijk II van Nevers gaf de vermoeide Robrecht de strijd op, en ging hij in april 1320 in Parijs leenhulde brengen aan de koning.
Maar zelfs na die datum zou hij nog de uitvoering van het Verdrag van Athis-sur-Orge en de daaropvolgende overeenkomsten saboteren. Robrecht van Bethune overleed in september 1322 en werd opgevolgd door zijn kleinzoon Lodewijk II van Nevers. Zijn zoon, Lodewijk I van Nevers, was immers net in juni al overleden.
Op zijn uitdrukkelijke wens werd hij in Vlaamse aarde begraven in de Sint-Maartenskathedraal in Ieper. Zijn lichaam mocht enkel naar de Abdij van Flines (nabij Dowaai) worden overgebracht als Rijsel en Dowaai weer bij het graafschap hoorden. In deze abdij werden ook zijn eerste vrouw en zijn vader begraven.
Status
In bepaalde Vlaamsgezinde kringen wordt Robrecht van Bethune, alias "de Leeuw van Vlaanderen", wegens zijn onenigheid met Frankrijk en de vertekende voorstelling door Hendrik Conscience, vaak gezien als een symbool voor de Vlaamse ontvoogding. In werkelijkheid sprak "de Leeuw van Vlaanderen" hoogstwaarschijnlijk niet eens het Vlaamse dialect. Toch speelde hij een belangrijke rol in het behoud van de zelfstandigheid van het graafschap in de tijd vóór en na zijn gevangenschap.
In 2005 was hij ook één van de kansmakers op de titel De Grootste Belg, maar haalde de uiteindelijke nominatielijst niet en strandde op nr. 73 van diegenen die net buiten de nominatielijst vielen
Heerlijkheid:
| graaf van Vlaanderen van 1305 tot 1322 en graaf van Nevers van 1273 tot 1322 |
(1) trouwde, 15 of 16 jaar oud, in 1265 met Blanche van Anjou, 14 of 15 jaar oud.
Notitie bij het huwelijk van
Robrecht en Blanche: Zij was een dochter van Karel
van Anjou en Beatrix van Provence
Blanche stierf in 1269 en had één zoon gehad , Karel, die jong zou sterven. Volgens sommige bronnen werd hij vergiftigd door Yolande van Bourgondië, de tweede echtgenote van zijn vader.
Blanche is geboren in 1250, dochter van Karel
van Anjou en Beatrix Van Provence (zie 25131,IV). Blanche is overleden in 1269, 18 of 19 jaar oud.
Blanche stierf in 1269 en had één zoon gehad , Karel, die jong zou sterven. Volgens sommige bronnen werd hij vergiftigd door Yolande van Bourgondië, de tweede echtgenote van zijn vader.
III. Jan van Vlaanderen Van Dampierre,
geboren omstreeks 1250. Jan is overleden op zondag 14 oktober 1291, ongeveer 41
jaar oud.
Notitie bij Jan: Hij mag niet worden verward met zijn halfbroer Jan, die graaf van
Namen werd onder de naam Jan I van Namen (1267-1330).
Hij was pas tien of elf jaar toen hij tot proost van Sint-Donaas werd verkozen; Hij had dit te danken aan gravin Margaretha van Constantinopel, zijn grootmoeder en aan zijn vader Gewijde III van Dampierre. Aangezien de kanunniken van het Sint-Donaaskapittel hun bestendig afwezige maar schraapzuchtige proost Filip van Savoye beu waren, stemden ze des te makkelijker met de grafelijke wens in.
Jan van Vlaanderen nam uiteraard niet op, maar ging verder studeren, onder meer aan de universiteit van Parijs waar hij tot licentiaat in het canoniek recht promoveerde. Hij werd ook proost van het Sint-Pieterskapittel van Rijsel. Als proost van het Sint-Donaaskapittel was hij meteen ook kanselier van Vlaanderen. In de oorkonden van Sint-Donaas komt hij een zeldzame keer voor in 1277 en in 1278.
Op 2 januari 1280 benoemde paus Nicolaas III hem tot bisschop van Metz. Jan heeft nooit veel interesse voor dat ambt getoond, maar kon de eraan verbonden rentes goed gebruiken om zich in Vlaanderen gronden te kopen. Hij kreeg tevens de toestemming van de paus om nog gedurende zeven jaar proost te blijven zowel van Sint-Donaas in Brugge als van Sint-Pieter in Rijsel. Op 31 oktober 1282 werd hij bevorderd tot prinsbisschop van Luik. Volgens bepaalde lijsten zou hij in 1282 ontslag hebben genomen en opgevolgd zijn door:
Willem van Avesnes, zoon van graaf Robert van Avesnes, in 1283
Willem van Castelaer, in 1283-1285
Het lijkt ook mogelijk dat hij de nog toegestane zeven jaar volledig uitdeed en pas in 1287 ontslag nam, jaar waarin Jan van Culant voorkomt in een oorkonde.
Jan van Vlaanderen was niet eens kandidaat geweest voor Luik maar had zijn benoeming te danken aan paus Martinus IV, die het moe was geworden te wachten tot het Luikse kathedraalkapittel had beslist tussen Bouchard d’Avesnes et Willem van Auvergne, kanunnik van dat kapittel. In 1285 raakte hij in onmin met de Luikse burgers omwille van de "fermeté", een belasting op het verbruik. Jan trok zich samen met zijn clerus 22 maanden terug in Hoei. Het was hertog Jan I van Brabant die bemiddelde tot de zaak op 7 augustus 1287 opgelost raakte met het sluiten van de zogenaamde klerkenvrede.
Eenmaal terug in Luik, verbond de prinsbisschop zich met hertog Jan I, toen deze laatste tegen graaf Reinoud I van Gelre ten strijde trok met het bezit van het hertogdom Limburg als inzet. Samen haalden ze in 1288 de zege tijdens de Slag bij Woeringen. Maar nog in hetzelfde jaar werd hij tijdens een jachtpartij overvallen, gevangengenomen, en pas vijf maanden later vrijgelaten na het betalen van een losgeld. Al die tijd had zijn vader Gwijde van Dampierre het prinsbisdom Luik voor hem beheerd.
Jan overleed op 14 oktober 1291 op zijn kasteel van Anhève nabij Namen, en werd begraven in de abdij van Flines bij Dowaai.
Hij was pas tien of elf jaar toen hij tot proost van Sint-Donaas werd verkozen; Hij had dit te danken aan gravin Margaretha van Constantinopel, zijn grootmoeder en aan zijn vader Gewijde III van Dampierre. Aangezien de kanunniken van het Sint-Donaaskapittel hun bestendig afwezige maar schraapzuchtige proost Filip van Savoye beu waren, stemden ze des te makkelijker met de grafelijke wens in.
Jan van Vlaanderen nam uiteraard niet op, maar ging verder studeren, onder meer aan de universiteit van Parijs waar hij tot licentiaat in het canoniek recht promoveerde. Hij werd ook proost van het Sint-Pieterskapittel van Rijsel. Als proost van het Sint-Donaaskapittel was hij meteen ook kanselier van Vlaanderen. In de oorkonden van Sint-Donaas komt hij een zeldzame keer voor in 1277 en in 1278.
Op 2 januari 1280 benoemde paus Nicolaas III hem tot bisschop van Metz. Jan heeft nooit veel interesse voor dat ambt getoond, maar kon de eraan verbonden rentes goed gebruiken om zich in Vlaanderen gronden te kopen. Hij kreeg tevens de toestemming van de paus om nog gedurende zeven jaar proost te blijven zowel van Sint-Donaas in Brugge als van Sint-Pieter in Rijsel. Op 31 oktober 1282 werd hij bevorderd tot prinsbisschop van Luik. Volgens bepaalde lijsten zou hij in 1282 ontslag hebben genomen en opgevolgd zijn door:
Willem van Avesnes, zoon van graaf Robert van Avesnes, in 1283
Willem van Castelaer, in 1283-1285
Het lijkt ook mogelijk dat hij de nog toegestane zeven jaar volledig uitdeed en pas in 1287 ontslag nam, jaar waarin Jan van Culant voorkomt in een oorkonde.
Jan van Vlaanderen was niet eens kandidaat geweest voor Luik maar had zijn benoeming te danken aan paus Martinus IV, die het moe was geworden te wachten tot het Luikse kathedraalkapittel had beslist tussen Bouchard d’Avesnes et Willem van Auvergne, kanunnik van dat kapittel. In 1285 raakte hij in onmin met de Luikse burgers omwille van de "fermeté", een belasting op het verbruik. Jan trok zich samen met zijn clerus 22 maanden terug in Hoei. Het was hertog Jan I van Brabant die bemiddelde tot de zaak op 7 augustus 1287 opgelost raakte met het sluiten van de zogenaamde klerkenvrede.
Eenmaal terug in Luik, verbond de prinsbisschop zich met hertog Jan I, toen deze laatste tegen graaf Reinoud I van Gelre ten strijde trok met het bezit van het hertogdom Limburg als inzet. Samen haalden ze in 1288 de zege tijdens de Slag bij Woeringen. Maar nog in hetzelfde jaar werd hij tijdens een jachtpartij overvallen, gevangengenomen, en pas vijf maanden later vrijgelaten na het betalen van een losgeld. Al die tijd had zijn vader Gwijde van Dampierre het prinsbisdom Luik voor hem beheerd.
Jan overleed op 14 oktober 1291 op zijn kasteel van Anhève nabij Namen, en werd begraven in de abdij van Flines bij Dowaai.
IV. Margareta Van Dampierre, geboren omstreeks 1251 (zie 6281).
V. Boudewijn Van Dampierre, geboren
omstreeks 1252. Boudewijn is overleden in 1296, ongeveer 44 jaar oud.
VI. Maria Van Dampierre, geboren in
1253. Maria is overleden in 1297, 43 of 44 jaar oud. Maria trouwde, 12 of 13
jaar oud, in 1266 met Willem V VAN GULIK. Willem is een zoon van Willem IV VAN GULIK en Margaretha
van Gelre. Willem is overleden in 1278 in Aken
(D).
Notitie bij Willem: Zij hadden twee zonen die beiden Willem heetten. De meest bekende
is Willem van Gulik de Jongere die een van de legeraanvoerders was van de
Vlamingen tijdens de Guldensporenslag. Hij wordt zo genoemd om hem te
onderscheiden van zijn broer, Willem van Gulik de Oudere die sneuvelde tijdens
de slag bij Bulskamp.
Sinds 1274 was Willem mederegent geworden met zijn vader, maar samen met hem werd hij in 1278 door de burgerij van Aken gedood (in de Jacobstraat, vóór het Wittevrouwenklooster) toen zij probeerden belastingsgeld te innen voor koning Rudolf I. De Akenaren werden in 1280 veroordeeld tot het betalen van een hoog bedrag aan smartengeld (15.000 mark) aan zijn moeder Richardis. Richardis en haar zonen Walram, Otto en Gerard waren aanwezig op het proces.
Willem werd opgevolgd door zijn broer Walram.
Sinds 1274 was Willem mederegent geworden met zijn vader, maar samen met hem werd hij in 1278 door de burgerij van Aken gedood (in de Jacobstraat, vóór het Wittevrouwenklooster) toen zij probeerden belastingsgeld te innen voor koning Rudolf I. De Akenaren werden in 1280 veroordeeld tot het betalen van een hoog bedrag aan smartengeld (15.000 mark) aan zijn moeder Richardis. Richardis en haar zonen Walram, Otto en Gerard waren aanwezig op het proces.
Willem werd opgevolgd door zijn broer Walram.
VII. Beatrijs Van Vlaanderen, geboren
omstreeks 1253 in Brugge. Beatrijs is
overleden op vrijdag 23 maart 1296, ongeveer 43 jaar oud. Beatrijs trouwde met
Floris V der keerlen god (god van de boeren), Van
Holland. Floris is geboren op woensdag 24 juni 1254 in Leiden, zoon van Willem II Van Holland en Elisabeth
van Brunswijk. Floris is overleden op woensdag 27 juni 1296 in Muiderberg, 42 jaar oud.
Notitie bij Floris: Chronologie van Floris’ leven
1256 - Slechts twee jaar oud volgt hij als graaf van Holland in naam zijn vader op, die is gesneuveld bij Hoogwoud. De regering wordt voorlopig gevoerd door zijn oom Floris de Voogd.
1266 - Op twaalfjarige leeftijd wordt hij meerderjarig verklaard en neemt daadwerkelijk het bestuur over.
1269 - Huwelijk met Beatrijs van Vlaanderen.
1272 - Een veldtocht tegen de West-Friezen mislukt.
1274 - Hij maakt een einde aan een opstand van de Kennemers en de boeren van Water- en Amstelland.
1275 - Hij verleent een tolprivilege aan Amsterdam. Daarmee wordt de stad voor het eerst genoemd.
1277 - Hij probeert een verbond te sluiten met Vlaanderen.
1279 - Jan van Nassau geeft hem het Nedersticht in pand.
1280 - Hij bouwt het Muiderslot.
1282 - Hij onderneemt opnieuw een tocht tegen de West-Friezen.
1283 - Hij steunt hertog Jan I van Brabant in diens strijd om het hertogdom Limburg.
1287-1288 - Hij onderwerpt West-Friesland tijdens een overstromingsramp en bouwt Kasteel Radboud
1290 - Bij Biervliet wordt hij gevangengenomen door Zeeuwse edelen.
1296 - Floris verruilt op 9 januari 1296 het Engelse voor het Franse kamp. Hij wordt later dat jaar gedood door Gijsbrecht IV van Amstel, Gerard van Velsen en Herman van Woerden. De mannen achter de schermen van de ontvoering en uiteindelijke dood van Floris zouden Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen, Jan I van Brabant en koning Eduard I van Engeland zijn.
Dynastieke voorgeschiedenis
Floris V was de zoon van graaf Willem II, die tevens rooms-koning was. Via zijn moeder was hij verwant met het Schotse koningshuis. Bij zijn politieke optreden probeerde hij gebruik te maken van deze connectie.
Floris V werd vermoedelijk in de abdij van Rijnsburg begraven. In 1996 bewezen twee Leidse wetenschappers (fysisch antropoloog G. Maat en hoogleraar chemie E. Cordfunke) echter dat de in 1949 na hun ontdekking plechtig herbegraven skeletten in de Rijnsburgse abdij bijna 400 jaar ouder zijn.
In de Grote of Sint-Laurenskerk in Alkmaar staat een kist met daarbij een plaquette uit de 17e eeuw waarop staat dat de kist de ingewanden bevat van Floris V en dat hij in deze kerk begraven is vóór het hoofdaltaar onder een "wittige steen".
Nalatenschap
De politiek van Floris stond grotendeels in het teken van het vergroten van zijn macht en van zijn dynastieke ambities. Van dat laatste is niet veel terechtgekomen. Bij zijn dood liet hij een minderjarige zoon achter, Jan I van Holland. Deze stierf echter al op 15-jarige leeftijd. Met diens dood kwam een einde aan het Hollandse Huis. Voorts had hij alleen onechte kinderen: Witte van Haemstede en Catharina. De graventitel ging naar de graaf van Henegouwen, waardoor Holland voortaan geregeerd werd door Henegouwse heren van het Huis van Avesnes.
Volgens de historiografie was Floris zeer populair bij het volk, waaraan zij zijn bijnaam ’der keerlen god’ dankte. Aan hem wordt, ondanks zijn strijd tegen de Friezen, een relatief vreedzaam regime toegeschreven, naast modernisering van het bestuur, bevordering van de handel, behartiging van de belangen van de boeren ten koste van de adel, en inpoldering van Hollandse wateren.
Floris’ populariteit bij de boeren komt waarschijnlijk voort uit zijn streven andere lokale machthebbers dwars te zitten. Het leven van Floris V is gedetailleerd beschreven door zijn tijdgenoot en biograaf Melis Stoke in zijn Hollandse Rijmkroniek. Dit is de belangrijkste informatiebron over Floris, maar geen geschiedschrijving in de moderne zin des woords. Waarschijnlijk moet de Rijmkroniek als hagiografie opgevat worden, waarin Floris beter naar voren komt dan hij in werkelijkheid was.
Floris V is meermalen stof geweest voor literaire werken en andere cultuuruitingen. Zijn gewelddadige dood werd door Pieter Corneliszoon Hooft (Geeraerdt van Velsen) en Joost van den Vondel (Gijsbrecht van Aemstel) in toneelstukken gedramatiseerd. Opvallend is dat Floris in Geeraerdt eerder een schurk dan een held is. Volgens sommige bronnen zou Floris de dochter van Van Velsen hebben verkracht. De werkelijke oorzaak van het drama zal zijn gang naar Parijs zijn geweest toen hij zich begin januari 1296, met de Franse koning verbond tegen zijn vijanden. In twintigste-eeuwse werken krijgt Floris V wel de heldenrol die hem ook vandaag nog vaak wordt toebedeeld.
Binnenhof
De vader van Floris was begonnen met de bouw van het Binnenhof als paleis bij zijn status als Rooms-Koning, en potentiële keizer. Het Binnenhof is door Floris afgebouwd om zijn dynastieke ambities gestalte te geven. Dit gebouw moest het centrum worden van zijn macht, en er zijn dan ook vele verwijzingen te vinden naar die ambities. Deze verwijzingen bestaan uit symbolen die zijn koninklijke status moesten benadrukken. Ook het kasteel Radboud in Medemblik is in opdracht van Floris V gebouwd.
Op tweejarige leeftijd werd hij graaf van Holland en Zeeland. Zijn vader was een half jaar daarvoor vermoord. Zijn oom Nicolaas van Cats was voogd over hem gedurende zijn minderjarigheid. Op twaalfjarige leeftijd, in 1266, werd de jonge Floris officieel meerderjarig verklaard, en op 14-jarige leeftijd trad hij in het huwelijk met Beatrijs van Vlaanderen (van Dampierre).
Politiek
Floris had grote ambities en streefde er voortdurend naar zijn macht te vergroten. Zijn eerste wapenfeit was het neerslaan van de Opstand der Kennemers. Vervolgens wilde hij wraak nemen op de Friezen omdat zijn vader tijdens een veldtocht tegen de Friezen door hen was gedood. Toen hij in 1282 de Friezen in West-Friesland had verslagen, liet hij zich ’Heer van Friesland’ noemen. Zijn pogingen ook het andere gedeelte van Friesland (gebieden in de huidige provincie Friesland) in te nemen liepen echter op niets uit. Een eerste invasie mislukte door het slechte weer en aan zijn tweede veldtocht hield hij uiteindelijk alleen een bruggenhoofd in Friesland over.
Schotse troon
Na de dood van de Schotse koning Alexander III van Schotland in 1286 wierp Floris zich op als Schots troonpretendent. De (over)grootmoeder van Floris was Ada van Schotland, dochter van de voortijdig overleden kroonprins Hendrik van Schotland. Floris was echter niet de enige; in totaal waren er dertien pretendenten. Ondank zijn zwakke familieband met Alexander III ging Floris toch naar de vergadering, in Norham op de 10e van de bloeimaand. Hij werd als eerste in de gelegenheid gesteld om zijn recht op de troon te verdedigen. Koning Eduard I van Engeland bleek daarbij geen bondgenoot, maar een rivaal te zijn die erin slaagde, weliswaar gedeeltelijk en tijdelijk, om Schotland onder Engelse invloed te brengen.
Een andere manier om zijn ambities gestalte te geven blijkt uit zijn streven om Zeeland-Bewester-Schelde bij zijn grondgebied in te lijven. Dit doel probeerde hij op verschillende manieren te bereiken. Eerst trachtte hij dit met steun van koning Eduard I van Engeland, later met de hulp van de Fransen. Uiteindelijk wist hij het aanzien van Holland enorm te vergroten. Een groot deel van de huidige buitengrenzen van Noord- en Zuid-Holland samen is toen vastgesteld.
Complot
Het ging fout toen Floris zijn Engelse bondgenoot Eduard I in 1296 wegens een conflict over de wolhandel aan de kant zette ten gunste van de Franse bondgenoot. Het verhaal gaat dat de Engelse koning enkele ontevreden edelen zou hebben gevraagd hem gevangen te nemen. Tijdens een valkenjacht werd Floris gevangengenomen door Gijsbrecht van Amstel, Herman VI van Woerden, Willem van Zaanden en Gerard van Velsen. Het nieuws van zijn gevangenneming lekte echter snel uit en onder het volk, waar Floris erg populair was, ontwikkelde zich het plan hem te bevrijden. Toen de edelen met hun gevangene op 27 juni 1296 het Muiderslot verlieten met van Velsen en enkele schildknapen voorop als verkenners, kwamen ze bij Muiderberg een groep Gooilanders uit Naarden tegen welke Floris in levende lijve kwamen opeisen. Hierop reed Gerard van Velsen terug, trok zijn zwaard en doodde graaf Floris. Floris was weerloos doordat in zijn mond een handschoen was gepropt, zijn handen en voeten vastgebonden en zijn vingers gekloofd of gespleten waren. Toen van Velsen zijn zwaard trok, steigerde het paard van schrik, waardoor Floris door de eerste zwaardslag zijn beide handen verloor en zijdelings van het paard viel, waarop van Velsen naar Floris liep en op hem bleef insteken, gevolgd door de anderen. Vervolgens namen de ontvoerders de vlucht. Floris werd naar het buitenverblijf Florisberg te Muiderberg gebracht, waar hij bezweek aan de toegebrachte 22 steekwonden.
Gerard van Velsen werd later gepakt, gemarteld en ter dood gebracht. Gijsbrecht van Amstel (de vierde met die naam uit het bekende geslacht van de Heren van Amstel) en Herman van Woerden sleten de rest hun leven als ballingen en verloren al hun bezittingen.
1256 - Slechts twee jaar oud volgt hij als graaf van Holland in naam zijn vader op, die is gesneuveld bij Hoogwoud. De regering wordt voorlopig gevoerd door zijn oom Floris de Voogd.
1266 - Op twaalfjarige leeftijd wordt hij meerderjarig verklaard en neemt daadwerkelijk het bestuur over.
1269 - Huwelijk met Beatrijs van Vlaanderen.
1272 - Een veldtocht tegen de West-Friezen mislukt.
1274 - Hij maakt een einde aan een opstand van de Kennemers en de boeren van Water- en Amstelland.
1275 - Hij verleent een tolprivilege aan Amsterdam. Daarmee wordt de stad voor het eerst genoemd.
1277 - Hij probeert een verbond te sluiten met Vlaanderen.
1279 - Jan van Nassau geeft hem het Nedersticht in pand.
1280 - Hij bouwt het Muiderslot.
1282 - Hij onderneemt opnieuw een tocht tegen de West-Friezen.
1283 - Hij steunt hertog Jan I van Brabant in diens strijd om het hertogdom Limburg.
1287-1288 - Hij onderwerpt West-Friesland tijdens een overstromingsramp en bouwt Kasteel Radboud
1290 - Bij Biervliet wordt hij gevangengenomen door Zeeuwse edelen.
1296 - Floris verruilt op 9 januari 1296 het Engelse voor het Franse kamp. Hij wordt later dat jaar gedood door Gijsbrecht IV van Amstel, Gerard van Velsen en Herman van Woerden. De mannen achter de schermen van de ontvoering en uiteindelijke dood van Floris zouden Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen, Jan I van Brabant en koning Eduard I van Engeland zijn.
Dynastieke voorgeschiedenis
Floris V was de zoon van graaf Willem II, die tevens rooms-koning was. Via zijn moeder was hij verwant met het Schotse koningshuis. Bij zijn politieke optreden probeerde hij gebruik te maken van deze connectie.
Floris V werd vermoedelijk in de abdij van Rijnsburg begraven. In 1996 bewezen twee Leidse wetenschappers (fysisch antropoloog G. Maat en hoogleraar chemie E. Cordfunke) echter dat de in 1949 na hun ontdekking plechtig herbegraven skeletten in de Rijnsburgse abdij bijna 400 jaar ouder zijn.
In de Grote of Sint-Laurenskerk in Alkmaar staat een kist met daarbij een plaquette uit de 17e eeuw waarop staat dat de kist de ingewanden bevat van Floris V en dat hij in deze kerk begraven is vóór het hoofdaltaar onder een "wittige steen".
Nalatenschap
De politiek van Floris stond grotendeels in het teken van het vergroten van zijn macht en van zijn dynastieke ambities. Van dat laatste is niet veel terechtgekomen. Bij zijn dood liet hij een minderjarige zoon achter, Jan I van Holland. Deze stierf echter al op 15-jarige leeftijd. Met diens dood kwam een einde aan het Hollandse Huis. Voorts had hij alleen onechte kinderen: Witte van Haemstede en Catharina. De graventitel ging naar de graaf van Henegouwen, waardoor Holland voortaan geregeerd werd door Henegouwse heren van het Huis van Avesnes.
Volgens de historiografie was Floris zeer populair bij het volk, waaraan zij zijn bijnaam ’der keerlen god’ dankte. Aan hem wordt, ondanks zijn strijd tegen de Friezen, een relatief vreedzaam regime toegeschreven, naast modernisering van het bestuur, bevordering van de handel, behartiging van de belangen van de boeren ten koste van de adel, en inpoldering van Hollandse wateren.
Floris’ populariteit bij de boeren komt waarschijnlijk voort uit zijn streven andere lokale machthebbers dwars te zitten. Het leven van Floris V is gedetailleerd beschreven door zijn tijdgenoot en biograaf Melis Stoke in zijn Hollandse Rijmkroniek. Dit is de belangrijkste informatiebron over Floris, maar geen geschiedschrijving in de moderne zin des woords. Waarschijnlijk moet de Rijmkroniek als hagiografie opgevat worden, waarin Floris beter naar voren komt dan hij in werkelijkheid was.
Floris V is meermalen stof geweest voor literaire werken en andere cultuuruitingen. Zijn gewelddadige dood werd door Pieter Corneliszoon Hooft (Geeraerdt van Velsen) en Joost van den Vondel (Gijsbrecht van Aemstel) in toneelstukken gedramatiseerd. Opvallend is dat Floris in Geeraerdt eerder een schurk dan een held is. Volgens sommige bronnen zou Floris de dochter van Van Velsen hebben verkracht. De werkelijke oorzaak van het drama zal zijn gang naar Parijs zijn geweest toen hij zich begin januari 1296, met de Franse koning verbond tegen zijn vijanden. In twintigste-eeuwse werken krijgt Floris V wel de heldenrol die hem ook vandaag nog vaak wordt toebedeeld.
Binnenhof
De vader van Floris was begonnen met de bouw van het Binnenhof als paleis bij zijn status als Rooms-Koning, en potentiële keizer. Het Binnenhof is door Floris afgebouwd om zijn dynastieke ambities gestalte te geven. Dit gebouw moest het centrum worden van zijn macht, en er zijn dan ook vele verwijzingen te vinden naar die ambities. Deze verwijzingen bestaan uit symbolen die zijn koninklijke status moesten benadrukken. Ook het kasteel Radboud in Medemblik is in opdracht van Floris V gebouwd.
Op tweejarige leeftijd werd hij graaf van Holland en Zeeland. Zijn vader was een half jaar daarvoor vermoord. Zijn oom Nicolaas van Cats was voogd over hem gedurende zijn minderjarigheid. Op twaalfjarige leeftijd, in 1266, werd de jonge Floris officieel meerderjarig verklaard, en op 14-jarige leeftijd trad hij in het huwelijk met Beatrijs van Vlaanderen (van Dampierre).
Politiek
Floris had grote ambities en streefde er voortdurend naar zijn macht te vergroten. Zijn eerste wapenfeit was het neerslaan van de Opstand der Kennemers. Vervolgens wilde hij wraak nemen op de Friezen omdat zijn vader tijdens een veldtocht tegen de Friezen door hen was gedood. Toen hij in 1282 de Friezen in West-Friesland had verslagen, liet hij zich ’Heer van Friesland’ noemen. Zijn pogingen ook het andere gedeelte van Friesland (gebieden in de huidige provincie Friesland) in te nemen liepen echter op niets uit. Een eerste invasie mislukte door het slechte weer en aan zijn tweede veldtocht hield hij uiteindelijk alleen een bruggenhoofd in Friesland over.
Schotse troon
Na de dood van de Schotse koning Alexander III van Schotland in 1286 wierp Floris zich op als Schots troonpretendent. De (over)grootmoeder van Floris was Ada van Schotland, dochter van de voortijdig overleden kroonprins Hendrik van Schotland. Floris was echter niet de enige; in totaal waren er dertien pretendenten. Ondank zijn zwakke familieband met Alexander III ging Floris toch naar de vergadering, in Norham op de 10e van de bloeimaand. Hij werd als eerste in de gelegenheid gesteld om zijn recht op de troon te verdedigen. Koning Eduard I van Engeland bleek daarbij geen bondgenoot, maar een rivaal te zijn die erin slaagde, weliswaar gedeeltelijk en tijdelijk, om Schotland onder Engelse invloed te brengen.
Een andere manier om zijn ambities gestalte te geven blijkt uit zijn streven om Zeeland-Bewester-Schelde bij zijn grondgebied in te lijven. Dit doel probeerde hij op verschillende manieren te bereiken. Eerst trachtte hij dit met steun van koning Eduard I van Engeland, later met de hulp van de Fransen. Uiteindelijk wist hij het aanzien van Holland enorm te vergroten. Een groot deel van de huidige buitengrenzen van Noord- en Zuid-Holland samen is toen vastgesteld.
Complot
Het ging fout toen Floris zijn Engelse bondgenoot Eduard I in 1296 wegens een conflict over de wolhandel aan de kant zette ten gunste van de Franse bondgenoot. Het verhaal gaat dat de Engelse koning enkele ontevreden edelen zou hebben gevraagd hem gevangen te nemen. Tijdens een valkenjacht werd Floris gevangengenomen door Gijsbrecht van Amstel, Herman VI van Woerden, Willem van Zaanden en Gerard van Velsen. Het nieuws van zijn gevangenneming lekte echter snel uit en onder het volk, waar Floris erg populair was, ontwikkelde zich het plan hem te bevrijden. Toen de edelen met hun gevangene op 27 juni 1296 het Muiderslot verlieten met van Velsen en enkele schildknapen voorop als verkenners, kwamen ze bij Muiderberg een groep Gooilanders uit Naarden tegen welke Floris in levende lijve kwamen opeisen. Hierop reed Gerard van Velsen terug, trok zijn zwaard en doodde graaf Floris. Floris was weerloos doordat in zijn mond een handschoen was gepropt, zijn handen en voeten vastgebonden en zijn vingers gekloofd of gespleten waren. Toen van Velsen zijn zwaard trok, steigerde het paard van schrik, waardoor Floris door de eerste zwaardslag zijn beide handen verloor en zijdelings van het paard viel, waarop van Velsen naar Floris liep en op hem bleef insteken, gevolgd door de anderen. Vervolgens namen de ontvoerders de vlucht. Floris werd naar het buitenverblijf Florisberg te Muiderberg gebracht, waar hij bezweek aan de toegebrachte 22 steekwonden.
Gerard van Velsen werd later gepakt, gemarteld en ter dood gebracht. Gijsbrecht van Amstel (de vierde met die naam uit het bekende geslacht van de Heren van Amstel) en Herman van Woerden sleten de rest hun leven als ballingen en verloren al hun bezittingen.
Heerlijkheid:
| graaf van Holland en Zeeland en vanaf 1291 liet hij zich ’heer van Friesland’ noemen, ofschoon hij alleen in West-Friesland feitelijke macht uitoefende. |
VIII. Filips van Chieti, geboren in
1263. Filips is overleden in 1308, 44 of 45 jaar oud.
Notitie bij Filips: Hij leek voorbestemde voor een kerkelijke carrière en studeerde
daartoe te Parijs; maar daar leerde hij Karel van Anjou kennen. Anjou, broer van
koning Lodewijk IX van Frankrijk, had net de kroon van Napels verworven, en
Filips trok in zijn dienst naar Zuid-Italië. Rond 1284 huwde hij daar met
Mathilde (1254-1303), dochter van Rudolf van Courtenay - zelf een zoon van
Robert van Courtenay - en erfgravin van Chieti en Loreto in de Italiaanse
Abbruzzen. Ze overleed in 1301, en Filips hertrouwde met Pérenelle de
Milly.
Hij genoot er van een vrij rijkelijk leven tot hem het nieuws van de Vlaamse overwinning in de Guldensporenslag bereikte. In 1303 verkreeg hij van Karel van Anjou de toestemming zijn familie te mogen bijstaan, maar moest daarvoor zijn graafschappen - die hij van Anjou in leen hield - weer afstaan. Na zijn aankomst in mei 1303 nam hij het regentschap over Vlaanderen - graaf Gwijde zat immers in Compiègne gevangen - over van zijn jongere broer Jan van Namen. Een van zijn eerste beleidsdaden was een poging tot het oprichten van Vlaamse bisdommen. De bisschoppen van Atrecht, Kamerijk en Doornik, onder wiens bevoegdheden Vlaanderen viel, bestookten het graafschap immers voortdurend met excommunicaties om het op de knieën te dwingen. Filips richtte daartoe een verzoekschrift aan paus Bonifatius VIII, heel goed wetend dat die overhoop lag met Filips IV van Frankrijk omwille van zijn bul Unam Sanctam, waarin nog maar eens het oppergezag van de pausen over de wereldlijke vorsten was beklemtoond. Bonifatius overleed echter nog voor hij deze kwestie had kunnen overdenken.
Toen koning Filips IV van Frankrijk wraak wilde nemen voor de smaad geleden bij de Guldensporenslag, kwam het op 18 augustus 1304 tot een treffen bij de Pevelenberg, waarbij Filips van Chieti de Vlaamse milities aanvoerde; de veldslag eindigde onbeslist en beide partijen beschouwden zich als de overwinnaar. Hij droeg in juli 1305 het regentschap over aan zijn oudste broer, de nieuwe graaf Robrecht III, en keerde naar Italië terug waar hij in november 1308 berooid overleed en te Napels werd begraven, een vrouw en drie jonge kinderen achterlatend.
Hij genoot er van een vrij rijkelijk leven tot hem het nieuws van de Vlaamse overwinning in de Guldensporenslag bereikte. In 1303 verkreeg hij van Karel van Anjou de toestemming zijn familie te mogen bijstaan, maar moest daarvoor zijn graafschappen - die hij van Anjou in leen hield - weer afstaan. Na zijn aankomst in mei 1303 nam hij het regentschap over Vlaanderen - graaf Gwijde zat immers in Compiègne gevangen - over van zijn jongere broer Jan van Namen. Een van zijn eerste beleidsdaden was een poging tot het oprichten van Vlaamse bisdommen. De bisschoppen van Atrecht, Kamerijk en Doornik, onder wiens bevoegdheden Vlaanderen viel, bestookten het graafschap immers voortdurend met excommunicaties om het op de knieën te dwingen. Filips richtte daartoe een verzoekschrift aan paus Bonifatius VIII, heel goed wetend dat die overhoop lag met Filips IV van Frankrijk omwille van zijn bul Unam Sanctam, waarin nog maar eens het oppergezag van de pausen over de wereldlijke vorsten was beklemtoond. Bonifatius overleed echter nog voor hij deze kwestie had kunnen overdenken.
Toen koning Filips IV van Frankrijk wraak wilde nemen voor de smaad geleden bij de Guldensporenslag, kwam het op 18 augustus 1304 tot een treffen bij de Pevelenberg, waarbij Filips van Chieti de Vlaamse milities aanvoerde; de veldslag eindigde onbeslist en beide partijen beschouwden zich als de overwinnaar. Hij droeg in juli 1305 het regentschap over aan zijn oudste broer, de nieuwe graaf Robrecht III, en keerde naar Italië terug waar hij in november 1308 berooid overleed en te Napels werd begraven, een vrouw en drie jonge kinderen achterlatend.
12564 Hendrik III Van Engeland, geboren
op maandag 1 oktober 1207 in Winchester. Hendrik is overleden op woensdag
16 november 1272 in Westminster, 65
jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik werd tweemaal gekroond: op 28 oktober 1216 in de
kathedraal van Gloucester en op 17 mei 1220 in de Westminster Abbey. Tot 1227
werd de regering van de jonge koning waargenomen door regenten, gekozen door de
Engelse baronnen. Eerst was dat Willem de Maarschalk, graaf van Pembroke, later
Peter des Roches de bisschop van Winchester. In 1219 werd de paus zijn voogd,
met als gevolg dat hij de kerk een grote invloed in Engeland
verleende.
Ook de regeringsperiode van deze Hendrik werd gekenmerkt door veel strijd. In 1216/1217 moest hij zijn gezag verdedigen tegen de latere Franse koning Lodewijk VIII. Hij omringde zich met buitenlandse adviseurs, die naar Engeland kwamen in verband met zijn huwelijk met Eleonora van Provence.
De invloeden van buitenaf en van de paus, naast zijn overtredingen van de Magna Carta, die zijn vader onder dwang van de baronnen had moeten tekenen, deden hem geen goed. Zijn buitenlands beleid kostte veel geld en leverde weinig op. Dit alles bij elkaar was aanleiding tot een conflict met de baronnen, die meer invloed wensten in het landsbestuur. De oppositie werd geleid door zijn zwager Simon van Montfort.
In 1258 werd Hendrik gedwongen de ‘Oxford Provisions’ te ondertekenen en moest hij veel van zijn macht inleveren. Hendrik wenste zich hier echter niet aan te houden, wat leidde tot een burgeroorlog. Hij werd verslagen in de Slag bij Lewes in 1264 en gevangengezet. Simon van Montfort riep het eerste Engelse Parlement bijeen.
Hendriks oudste zoon Eduard I wist in 1265 een wending aan de zaak te geven. In de Slag bij Evesham werd Montfort gedood, waarna de opstandelingen hard werden aangepakt. Vanaf dat moment nam Eduard in feite het roer over.
Hendrik stierf op 65-jarige leeftijd. Hij werd begraven in Westminster Abbey.
Ook de regeringsperiode van deze Hendrik werd gekenmerkt door veel strijd. In 1216/1217 moest hij zijn gezag verdedigen tegen de latere Franse koning Lodewijk VIII. Hij omringde zich met buitenlandse adviseurs, die naar Engeland kwamen in verband met zijn huwelijk met Eleonora van Provence.
De invloeden van buitenaf en van de paus, naast zijn overtredingen van de Magna Carta, die zijn vader onder dwang van de baronnen had moeten tekenen, deden hem geen goed. Zijn buitenlands beleid kostte veel geld en leverde weinig op. Dit alles bij elkaar was aanleiding tot een conflict met de baronnen, die meer invloed wensten in het landsbestuur. De oppositie werd geleid door zijn zwager Simon van Montfort.
In 1258 werd Hendrik gedwongen de ‘Oxford Provisions’ te ondertekenen en moest hij veel van zijn macht inleveren. Hendrik wenste zich hier echter niet aan te houden, wat leidde tot een burgeroorlog. Hij werd verslagen in de Slag bij Lewes in 1264 en gevangengezet. Simon van Montfort riep het eerste Engelse Parlement bijeen.
Hendriks oudste zoon Eduard I wist in 1265 een wending aan de zaak te geven. In de Slag bij Evesham werd Montfort gedood, waarna de opstandelingen hard werden aangepakt. Vanaf dat moment nam Eduard in feite het roer over.
Hendrik stierf op 65-jarige leeftijd. Hij werd begraven in Westminster Abbey.
Heerlijkheid:
| koning van Engeland van 1216 tot 1272 |
Hij trouwde met
12565 Eleonora Van Provence, geboren in
1222 in Aix-en-Provence. Eleonora is
overleden op zondag 24 juni 1291 in Amesbury, 68 of 69 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Edward I Van Engeland, geboren in 1239 (zie 6282).
II. Margareta Van Engeland, geboren op
zaterdag 29 september 1240 in Windsor.
Margareta is overleden op dinsdag 26 februari 1275 in Cupar, 34 jaar oud. Margareta trouwde, 10 of
11 jaar oud, in 1251 met Alexander III (Gaelisch: Alasdair III) van Schotland, 9
of 10 jaar oud. Alexander is geboren op woensdag 4 september 1241 in Roxburgh. Alexander is overleden op dinsdag
19 maart 1286 in bij Kinghorn, 44 jaar
oud. Alexander trouwde later na 1275 met Yolande
van Dreux (1263-1330).
Notitie bij Alexander:
Alexander werd op zijn achtste koning toen zijn vader,
Alexander II van Schotland, op 6 juli 1249 overleed. Op 13 juli 1249 werd de
nieuwe koning in Scone ingehuldigd.
Gedurende zijn minderjarigheid was er een strijd tussen twee facties aan het hof. De ene factie werd geleid door Walter Comyn, graaf van Menteith, de andere door Alan Durward, opperrechter van Schotland. Walter Comyn had de overhand in de eerste jaren van Alexanders minderjarigheid. Toen Alexander III in 1251 trouwde met Margaretha van Engeland, de dochter van Hendrik III van Engeland, eiste Hendrik dat Schotland zich aan hem zou onderwerpen. Alexander weigerde hier echter gehoor aan te geven. In 1255 was er een ontmoeting tussen Hendrik en Alexander in Kelso. Met hulp van de Engelse koning slaagde Alan Durward erin om Walter Comyn te vervangen als regent. Comyn bleef echter invloedrijk en twee jaar later gijzelde hij de jonge koning, waarmee hij Durward dwong hem een gelijk aandeel te geven in het landsbestuur.
Nadat hij in 1262 meerderjarig geworden was, maakte Alexander bekend dat hij de expansiepolitiek in de Westelijke Eilanden (Buiten-Hebriden), begonnen door zijn vader, voort wilde zetten. Hij claimde de eilanden ten overstaan van koning Haakon IV van Noorwegen, de heerser over de eilanden, en begon daarmee de Schots-Noorse Oorlog. Haakon wees de claim af en bereidde een invasie in Schotland voor. In 1263 resulteerde dat in de Slag bij Largs. De slag eindigde onbeslist, maar de invallende winter dwong Haakon om zich terug te trekken naar de Orkney-eilanden, waar hij korte tijd later stierf. In 1265 werden de eilanden in het Verdrag van Perth, tegen een kleine monetaire vergoeding en erkenning van de Noorse soevereiniteit over de Orkney- en Shetlandeilanden, aan Schotland gegeven.
In 1274 overleed Alexanders vrouw. Samen hadden ze drie kinderen gekregen:
1.Margaretha (28 februari 1260 - 9 april 1283), trouwde met koning Erik II van Noorwegen en moeder van Margaretha, koningin van Schotland van 1286-1290
2.Alexander (21 januari 1263 - 28 januari 1283), gehuwd met Margaretha, dochter van Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen,
3.David (20 maart 1272 - juni 1281)
Nadat al zijn kinderen kort na elkaar waren overleden werd de troonopvolging een belangrijke staatsaangelegenheid. In 1284 bewoog koning Alexander het Schotse parlement ertoe om zijn kleindochter Margaretha, de dochter van de Noorse koning, als zijn erfgename te erkennen. Op 1 november 1285 trouwde Alexander met Yolande van Dreux, dochter van Robert IV, zodat hij mannelijke nakomelingen kon verwekken.
De hoop op een mannelijke troonopvolger werd de bodem ingeslagen toen de koning op 19 maart 1286, tijdens een nachtelijke rit nabij Kinghorn, Fife, van zijn paard viel. Hij verloor zijn begeleiders uit het oog en viel van een hoge klif met de dood tot gevolg. Zijn lichaam spoelde de volgende dag aan aan de kust. De dood van de koning stortte Schotland in een politieke crisis. Zijn vrouw Yolande was zwanger, maar het kind werd dood geboren. Margaretha, Jonkvrouw van Noorwegen, werd koningin, maar stierf in 1290, onderweg naar Schotland. 13 troonpretendenten eisten de troon op. Men deed een beroep op koning Eduard I van Engeland om te bemiddelen en op 30 november 1292 wees hij John Balliol aan als Koning van Schotland. De bloeiperiode van Schotland kwam met Alexanders dood ten einde, omdat Eduard I steeds meer zeggenschap in Schotse aangelegenheden wilde hebben. Toen John Balliol in 1296 in opstand kwam, werd het Schotse leger in de Slag bij Dunbar in de pan gehakt, waarna Schotland werd gereduceerd tot een vazalstaat van Engeland.
Gedurende zijn minderjarigheid was er een strijd tussen twee facties aan het hof. De ene factie werd geleid door Walter Comyn, graaf van Menteith, de andere door Alan Durward, opperrechter van Schotland. Walter Comyn had de overhand in de eerste jaren van Alexanders minderjarigheid. Toen Alexander III in 1251 trouwde met Margaretha van Engeland, de dochter van Hendrik III van Engeland, eiste Hendrik dat Schotland zich aan hem zou onderwerpen. Alexander weigerde hier echter gehoor aan te geven. In 1255 was er een ontmoeting tussen Hendrik en Alexander in Kelso. Met hulp van de Engelse koning slaagde Alan Durward erin om Walter Comyn te vervangen als regent. Comyn bleef echter invloedrijk en twee jaar later gijzelde hij de jonge koning, waarmee hij Durward dwong hem een gelijk aandeel te geven in het landsbestuur.
Nadat hij in 1262 meerderjarig geworden was, maakte Alexander bekend dat hij de expansiepolitiek in de Westelijke Eilanden (Buiten-Hebriden), begonnen door zijn vader, voort wilde zetten. Hij claimde de eilanden ten overstaan van koning Haakon IV van Noorwegen, de heerser over de eilanden, en begon daarmee de Schots-Noorse Oorlog. Haakon wees de claim af en bereidde een invasie in Schotland voor. In 1263 resulteerde dat in de Slag bij Largs. De slag eindigde onbeslist, maar de invallende winter dwong Haakon om zich terug te trekken naar de Orkney-eilanden, waar hij korte tijd later stierf. In 1265 werden de eilanden in het Verdrag van Perth, tegen een kleine monetaire vergoeding en erkenning van de Noorse soevereiniteit over de Orkney- en Shetlandeilanden, aan Schotland gegeven.
In 1274 overleed Alexanders vrouw. Samen hadden ze drie kinderen gekregen:
1.Margaretha (28 februari 1260 - 9 april 1283), trouwde met koning Erik II van Noorwegen en moeder van Margaretha, koningin van Schotland van 1286-1290
2.Alexander (21 januari 1263 - 28 januari 1283), gehuwd met Margaretha, dochter van Gwijde van Dampierre, graaf van Vlaanderen,
3.David (20 maart 1272 - juni 1281)
Nadat al zijn kinderen kort na elkaar waren overleden werd de troonopvolging een belangrijke staatsaangelegenheid. In 1284 bewoog koning Alexander het Schotse parlement ertoe om zijn kleindochter Margaretha, de dochter van de Noorse koning, als zijn erfgename te erkennen. Op 1 november 1285 trouwde Alexander met Yolande van Dreux, dochter van Robert IV, zodat hij mannelijke nakomelingen kon verwekken.
De hoop op een mannelijke troonopvolger werd de bodem ingeslagen toen de koning op 19 maart 1286, tijdens een nachtelijke rit nabij Kinghorn, Fife, van zijn paard viel. Hij verloor zijn begeleiders uit het oog en viel van een hoge klif met de dood tot gevolg. Zijn lichaam spoelde de volgende dag aan aan de kust. De dood van de koning stortte Schotland in een politieke crisis. Zijn vrouw Yolande was zwanger, maar het kind werd dood geboren. Margaretha, Jonkvrouw van Noorwegen, werd koningin, maar stierf in 1290, onderweg naar Schotland. 13 troonpretendenten eisten de troon op. Men deed een beroep op koning Eduard I van Engeland om te bemiddelen en op 30 november 1292 wees hij John Balliol aan als Koning van Schotland. De bloeiperiode van Schotland kwam met Alexanders dood ten einde, omdat Eduard I steeds meer zeggenschap in Schotse aangelegenheden wilde hebben. Toen John Balliol in 1296 in opstand kwam, werd het Schotse leger in de Slag bij Dunbar in de pan gehakt, waarna Schotland werd gereduceerd tot een vazalstaat van Engeland.
Heerlijkheid:
| koning van Schotland van 1249 tot aan zijn dood |
III. Beatrix Van Engeland, geboren op
woensdag 25 juni 1242. Beatrix is overleden op zondag 24 maart 1275, 32 jaar
oud.
Notitie bij Beatrix:
Håkon Håkonsson van Noorwegen trachtte Beatrix als
echtgenote te koppelen aan zijn zoon Magnus, maar zijn toenaderingspogingen
werden door Hendrik III verworpen, vermits al onderhandelingen bezig waren over
een huwelijk met de koning van Frankrijk.
Beatrix trouwde, 17 of 18
jaar oud, in 1260 met Jan II van Bretagne, 20 of 21 jaar oud. Jan is geboren op
maandag 3 januari 1239, zoon van Jan I de Rosse van
Bretagne en Blanca van Navarra. Jan is overleden op
donderdag 18 november 1305 in LYON (F),
66 jaar oud.
Notitie bij Jan: Samen met zijn vader neemt hij deel aan de achtste kruistocht,
waarin Lodewijk IX van Frankrijk sneuvelt. Nadien neemt hij nog deel aan de
kruistocht van zijn schoonbroer Eduard I van Engeland. In de kruistocht van
Aragon vergezelt hij Filips III van Frankrijk tegen de koning van Aragon. Door
Eduard I van Engeland aangeduid als kapitein van Aquitanië, verdedigt hij
Aquitanië tegen Frankrijk. Hij ondervindt echter zoveel tegenstand dat Bretagne
wordt overrompeld en hij tenslotte zijn alliantie met Engeland beëindigt en een
bondgenoot van Frankrijk wordt. Hij huwelijkt zijn kleinzoon Jan III uit aan
Isabella, de dochter van Karel van Valois en strijd in 1297-1304 aan de zijde
van de koning tegen Vlaanderen. Hij sterft in 1305 nadat een muur op hem
gevallen was.
IV. Edmund de Kruisrug van Lancaster,
geboren op maandag 16 januari 1245 in Londen. Edmund is overleden op dinsdag 5 juni
1296 in Bayonne, 51 jaar oud.
Notitie bij Edmund: In 1253 werd hij door paus Innocentius IV aangesteld tot vorst van
Sicilië en Apulië, terwijl de echte koning van Sicilië, Koenraad IV nog in leven
was. In 1265 werd hij echter graaf van Leicester en van Lancaster. Edmund trok
in 1271 mee met zijn oudere broer Edward voor de negende
kruistocht.
Edmund was gehuwd met:
Aveline van Forz (1259-1274)
Blanche van Artesië,
en werd de vader van:
Thomas van Lancaster (1278-)
Hendrik van Lancaster (1281-)
Jan van Beaufort (1282-1327)
Maria (1284-1289).
Edmund was gehuwd met:
Aveline van Forz (1259-1274)
Blanche van Artesië,
en werd de vader van:
Thomas van Lancaster (1278-)
Hendrik van Lancaster (1281-)
Jan van Beaufort (1282-1327)
Maria (1284-1289).
12566 Ferdinand III e Heilige van
Castilië, geboren in 1199. Ferdinand is overleden op donderdag 30 mei 1252
in Sevilla, 52 of 53 jaar oud.
Notitie bij Ferdinand:
Nadat de jeugdige koning Hendrik in 1217 zonder opvolgers
overleden was, kon Ferdinand, geholpen door zijn moeder, de regentes Berenguela,
de vacante troon van Castilië bestijgen. De dood van zijn vader bezorgde hem in
1230 ook de heerschappij over het koninkrijk León, dat hij spoedig daarna met
Castilië tot een ondeelbaar koninkrijk verenigde. Op binnenlands vlak ontnam hij
vele voorrechten aan de adel en verbeterde hij de rechtspraak door codificatie
(Codex de las Partidas).
Ook op buitenlands vlak speelde Ferdinand III een rol van betekenis. Tussen 1229 en 1232 veroverde hij de Balearen. Hij veroverde op de Moren achtereenvolgens Córdoba (1236), het koninkrijk Murcia (1242), daarna ook de steden Mula, Lorca en Cartagena (1244), en ten slotte ook Sevilla (1248), Xerez (1250) en Cádiz (1251). Door zijn twee huwelijken (1° met Elisabeth van Hohenstaufen, dochter van de Duitse koning Filips van Zwaben (1198-1208), daarna 2° met Johanna van Dammartin, een achterkleindochter van Lodewijk VII van Frankrijk) wist hij zich met de twee belangrijke staten te verbinden.
Door zijn vele schenkingen aan de Kerk en zijn verwoede strijd voor het christendom heeft hij zich de bijnaam van de Heilige toegeëigend. Tot zijn beroemdste stichtingen behoort de kathedraal van Burgos. Hij verenigde de universiteiten van Palencia en die van Salamanca. Ferdinand III werd in 1671 heilig verklaard. Zijn feestdag is op 30 mei.
Ferdinand IV van Napels eerde de heilige in 1800 met het stichten van de Orde van de Heilige Ferdinand en de Verdienste. Hij is de schutspatroon van de Spaanse Maria-Luisa-Orde en de Militaire Orde van de Heilige Ferdinand, de hoogste Spaanse onderscheiding voor dapperheid.
Ferdinand is weduwnaar van Elisabeth van Hohenstaufen
(1202-1235), met wie hij trouwde (1), 19 of 20 jaar oud, in 1219, zie 50243,II. Ook op buitenlands vlak speelde Ferdinand III een rol van betekenis. Tussen 1229 en 1232 veroverde hij de Balearen. Hij veroverde op de Moren achtereenvolgens Córdoba (1236), het koninkrijk Murcia (1242), daarna ook de steden Mula, Lorca en Cartagena (1244), en ten slotte ook Sevilla (1248), Xerez (1250) en Cádiz (1251). Door zijn twee huwelijken (1° met Elisabeth van Hohenstaufen, dochter van de Duitse koning Filips van Zwaben (1198-1208), daarna 2° met Johanna van Dammartin, een achterkleindochter van Lodewijk VII van Frankrijk) wist hij zich met de twee belangrijke staten te verbinden.
Door zijn vele schenkingen aan de Kerk en zijn verwoede strijd voor het christendom heeft hij zich de bijnaam van de Heilige toegeëigend. Tot zijn beroemdste stichtingen behoort de kathedraal van Burgos. Hij verenigde de universiteiten van Palencia en die van Salamanca. Ferdinand III werd in 1671 heilig verklaard. Zijn feestdag is op 30 mei.
Ferdinand IV van Napels eerde de heilige in 1800 met het stichten van de Orde van de Heilige Ferdinand en de Verdienste. Hij is de schutspatroon van de Spaanse Maria-Luisa-Orde en de Militaire Orde van de Heilige Ferdinand, de hoogste Spaanse onderscheiding voor dapperheid.
Hij trouwde (2), 37 of 38 jaar oud, in 1237 met de 16 of 17-jarige
12567 Johanna van Dammartin, geboren in
1220. Johanna is overleden op donderdag 16 maart 1279 in Abbeville, 58 of 59 jaar oud. Johanna trouwde
(2), 33 of 34 jaar oud, in 1254 met Jan van Nesle
(ovl. 1292).
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Ferdinand II van Aumale, geboren in
1238. Ferdinand is overleden in 1260, 21 of 22 jaar oud.
Notitie bij Ferdinand:
Hij volgde in 1252 zijn vader op als medegraaf van Aumale en
regeerde samen met zijn moeder, die hem nog zou overleven.
Ferdinand
trouwde met Laura van
Montfort. Laura is een dochter van Amaury IV
(almarik) van Montfort en Richilde van Henegouwen (zie 804001,VII). Laura is overleden in 1270.
II. Eleonora Van Castili, geboren in 1241 in Castilië (zie 6283).
Generatie 15 (stamoudgrootouders)
25120 Hendrik II van Brabant, geboren
omstreeks 1207. Hendrik is overleden op zaterdag 1 februari 1248 in Leuven, ongeveer 41 jaar oud.
Hendrik trouwde (2) met Sophie von HESSEN von THURINGEN (1224-±1275).
Heerlijkheid:
| Hertog van Brabant (1235) en Lotharingen, markgraaf van Antwerpen |
Hij trouwde (1) met
25121 Maria Van Hohenstaufen van Zwaben,
geboren omstreeks 1201 in Arezzo?.
Maria is overleden in 1235 in Leuven,
ongeveer 34 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Beatrix ( Beatrix van Kortrijk ) van
Brabant, geboren omstreeks 1225. Beatrix is overleden in 1288, ongeveer 63
jaar oud. Beatrix trouwde, ongeveer 22 jaar oud, in 1247 met Willem II (Guillaume III) Van Dampierre, 21 of 22
jaar oud. Zie 25125,II voor
persoonsgegevens van Willem.
II. Maria van Brabant, geboren in 1225.
Maria is overleden op dinsdag 18 januari 1256, 30 of 31 jaar oud. Maria trouwde,
28 of 29 jaar oud, in 1254 met Lodewijk II de Strenge van Beieren-München, 24 of 25 jaar
oud.
Notitie bij het huwelijk van
Maria en Lodewijk: Toen haar echtgenoot op
krijgstocht was in de Rijnpalts schreef zij een brief naar hem en ook naar een
bevriend ridder om haar echtgenoot te bewegen terug naar huis te komen. De
brieven werden echter verwisseld en uit de bewoordingen in de brief, meende
Lodewijk II te kunnen afleiden dat zijn vrouw hem ontrouw was. Hij liet zijn
vrouw onmiddellijk onthoofden. Twee hofdames ondergingen hetzelfde
lot.
Lodewijk erkende later dat hij zijn vrouw ten onrechte had laten ombrengen en stichtte als boete het cisterciënzersklooster van Fürstenfeldbruck. Uit later onderzoek is gebleken dat politieke motieven aan de basis kunnen gelegen hebben van de moord en de ontrouw slechts een voorwendsel was, aangezien Maria verwant was met de Duitse koning Willem van Holland.
Lodewijk
is geboren op vrijdag 13 april 1229 in Heidelberg, zoon van Otto II van Beieren en Agnes van
Rijnpalts. Lodewijk is overleden op dinsdag 2 februari 1294 in Heidelberg, 64 jaar oud. Lodewijk trouwde
later in 1260 met Anna van Silezië-Glogau
(1240-1270). Lodewijk trouwde later in 1273 met Mathildis van Habsburg (1253-1304).
Lodewijk erkende later dat hij zijn vrouw ten onrechte had laten ombrengen en stichtte als boete het cisterciënzersklooster van Fürstenfeldbruck. Uit later onderzoek is gebleken dat politieke motieven aan de basis kunnen gelegen hebben van de moord en de ontrouw slechts een voorwendsel was, aangezien Maria verwant was met de Duitse koning Willem van Holland.
Notitie bij Lodewijk:
In 1253 volgde hij zijn vader op als hertog van Beieren en
paltsgraaf. In 1255 verdeelt hij Beieren met zijn broer Hendrik, waarbij
Lodewijk II Opper-Beieren en de Rijnpalts behoudt en München tot residentie
maakt. De hertog was voogd van Konradijn van Hohenstaufen. Door de Konradijnse
schenking verkreeg Lodewijk, na de vroege dood van Konradijn, diverse gebieden
in de Opperalts, Sulzbach, in het zuidwesten van Beieren en in Zwaben,
.
III. Hendrik III van Brabant, geboren omstreeks 1226 in Leuven (zie
12560).
25124 Willem II Van Dampierre, geboren
in 1196. Willem is overleden op woensdag 3 september 1231, 34 of 35 jaar oud.
Notitie bij Willem: Hij was connétable (opperbevelhebber) van Champagne, en van
Mathildis I van Bourbon. Terwijl zijn oudere broer Gwijde Archimbald heer van
Bourbon werd, erfde Willem de heerlijkheid Dampierre en Saint-Dizier en het ambt
van connétable van Champagne. Hij was van plan om te trouwen met Alice von
Zypern, wat hem een aanspraak zou opgeleverd hebben op het graafschap Champagne,
maar de paus verleende geen dispensatie voor de te nauwe familieband. Hij
trouwde dan maar in 1223 met een andere nicht, Margaretha van Constantinopel
(1202-1280), gravin van Vlaanderen en Henegouwen, die gescheiden was van
Burchard van Avesnes (1172-1244). Het huwelijk werd kerkrechterlijk niet erkend
en pas in 1230, na de geboorte van het derde kind, verkreeg het paar dispensatie
en konden hun kinderen gelegitimeerd worden.
De kinderen van Willem II golden als rechtmatige erfgenamen. Ook de kinderen uit het eerste huwelijk van zijn echtgenote maakten later aanspraak op haar erfenis, zodat een hevige opvolgingsstrijd losbrak. Willem overleed nog voordat zijn vrouw in 1244 de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen in handen kreeg. Hij werd begraven in de Cistercienzerabdij van Orchies en in 1257 overgebracht naar de Cistercijnzerabdij van Flines.
Behoudens de weinig waarschijnlijke maar toch altijd mogelijke coïncidentie van een zelfde voornaam en een zelfde overlijdensjaar, is hij het die in 1208 (hij was pas twaalf jaar) proost van Sint-Donaas en kanselier van Vlaanderen werd. Functie die hij uitoefende tot aan zijn dood. Hij was niet de enige die een ambt toebedeeld kreeg waarvoor hij noch de leeftijd noch de bagage had, maar zo ging het nu eenmaal wanneer een telg uit een aristocratische familie, vooral uit het regerende vorstenhuis, moest geplaatst worden.
Tijdens de ambtsperiode van Willem laaiden sommige ruzies hoog op. Zo gebeurde het in 1225 dat de bisschop van Doornik het interdict uitsprak over de kanunniken van Sint-Donaas en de deken zelfs in de ban van de kerk sloeg. Maar op het gezag van de abten van de Sint-Andriesabdij en de Eekhoutte-abdij, herriep de proost eigenmachtig deze sancties, buiten medeweten van de bisschop.
In juli 1231 moeten er klachten zijn geweest over de proost. Paus Gregorius IX belastte de proost en de deken van het kapittel van Saint-Omer en de proost van het kapittel van Ariën met de opdracht Willem aan te zetten tot ontslag of minstens een coadjutor te benoemen. De oorkonde vermeldde dat de paus dit deed op verzoek van personen uit de omgeving van de gravin van Vlaanderen (de schoonzus dus van Willem), omdat hij vanwege zijn ouderdom (hij was 34!) niet meer in staat was als proost en als kanselier te fuunctioneren. Veel inspanningen moesten er niet worden geleverd, want een paar maanden later was Willem dood.
De kinderen van Willem II golden als rechtmatige erfgenamen. Ook de kinderen uit het eerste huwelijk van zijn echtgenote maakten later aanspraak op haar erfenis, zodat een hevige opvolgingsstrijd losbrak. Willem overleed nog voordat zijn vrouw in 1244 de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen in handen kreeg. Hij werd begraven in de Cistercienzerabdij van Orchies en in 1257 overgebracht naar de Cistercijnzerabdij van Flines.
Behoudens de weinig waarschijnlijke maar toch altijd mogelijke coïncidentie van een zelfde voornaam en een zelfde overlijdensjaar, is hij het die in 1208 (hij was pas twaalf jaar) proost van Sint-Donaas en kanselier van Vlaanderen werd. Functie die hij uitoefende tot aan zijn dood. Hij was niet de enige die een ambt toebedeeld kreeg waarvoor hij noch de leeftijd noch de bagage had, maar zo ging het nu eenmaal wanneer een telg uit een aristocratische familie, vooral uit het regerende vorstenhuis, moest geplaatst worden.
Tijdens de ambtsperiode van Willem laaiden sommige ruzies hoog op. Zo gebeurde het in 1225 dat de bisschop van Doornik het interdict uitsprak over de kanunniken van Sint-Donaas en de deken zelfs in de ban van de kerk sloeg. Maar op het gezag van de abten van de Sint-Andriesabdij en de Eekhoutte-abdij, herriep de proost eigenmachtig deze sancties, buiten medeweten van de bisschop.
In juli 1231 moeten er klachten zijn geweest over de proost. Paus Gregorius IX belastte de proost en de deken van het kapittel van Saint-Omer en de proost van het kapittel van Ariën met de opdracht Willem aan te zetten tot ontslag of minstens een coadjutor te benoemen. De oorkonde vermeldde dat de paus dit deed op verzoek van personen uit de omgeving van de gravin van Vlaanderen (de schoonzus dus van Willem), omdat hij vanwege zijn ouderdom (hij was 34!) niet meer in staat was als proost en als kanselier te fuunctioneren. Veel inspanningen moesten er niet worden geleverd, want een paar maanden later was Willem dood.
Hij trouwde, minstens 17 jaar oud, na 1213 met de minstens 11-jarige
25125 Margaretha II van Constantinopel Van
Vlaanderen, geboren in augustus 1202. Margaretha is overleden op zaterdag 10
februari 1280 in Dowaai Abdij van
Flines, 77 jaar oud.
Margaretha trouwde (1), ongeveer 11 jaar
oud, omstreeks 1213 met Burchard van Avesnes
(1182-1244), ongeveer 31 jaar oud.
Notitie bij Margaretha:
Na het overlijden van haar moeder (1204) en het verdwijnen
van haar vader (april 1205) liet de Franse koning Filips Augustus haar met haar
zuster Johanna in 1208 naar het hof in Parijs overbrengen om haar te onttrekken
aan anti-Franse invloeden in Vlaanderen. Bij haar terugkeer in 1212 werd
Margaretha toevertrouwd aan de Henegouwse ridder Burchard van Avesnes, met wie
zij in 1215 op tienjarige leeftijd trouwde. Na een klacht van gravin Johanna
verklaarde paus Innocentius III het huwelijk ongeldig (Vierde Lateraans
Concilie, 1215), dit op grond van het feit dat Burchard subdiaken was gewijd en
dus tot de geestelijke stand behoorde. Maar de echtgenoten scheidden voorlopig
niet. Pas in 1222 verliet Margareta haar echtgenoot en trouwde in het najaar van
1223 met Willem van Dampierre, een ridder uit de Champagnestreek en een zoon van
Gwijde II van Dampierre en van Mathildis I van Bourbon
Vlaams-Henegouwse Successieoorlog
Toen Margareta haar kinderloze zuster Johanna in 1244 opvolgde als gravin van Vlaanderen en Henegouwen, brak een strijd los tussen de kinderen uit Margaretha’s beide huwelijken, de Avesnes en de Dampierres, de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog. De Franse koning, in 1246 met de arbitrage belast, wees Vlaanderen toe aan haar zoon Gwijde van Dampierre en Henegouwen aan haar zoon Jan van Avesnes, feitelijk later haar kleinzoon Jan I van Avesnes. Niettemin bleef de vete tussen de beide huizen voortwoeden, zelfs tot in de volgende eeuw. Margaretha zelf stond heel de tijd aan de zijde van de "Vlaamse" Dampierres. De "Henegouwse" Avesnes verbonden zich door het huwelijk van Jan van Avesnes met Aleid van Holland met de Hollandse graven, die ongedaan wilden maken dat zij voor Zeeland leenhulde verschuldigd waren aan Vlaanderen. Zij betwistten ook het bezit door de Dampierres van Rijks-Vlaanderen.
De Franse koning maakte van deze scheidsrechterlijke uitspraak gebruik om zijn positie te versterken:
- hij brak de macht van Vlaanderen-Henegouwen
- hij bezorgde Vlaanderen een vijand in de flank, aangezien de Avesnes zich niet bij de uitspraak neerlegden, dit op grond van het feit dat koning Lodewijk IX van Frankrijk (de Heilige) beslist had over gebieden waarover hij geen leenheer was (Rijks-Vlaanderen in tegenstelling tot Kroon-Vlaanderen).
Op 29 december 1278 deed Margaretha in Vlaanderen troonsafstand ten gunste van haar zoon Gwijde van Dampierre. In Henegouwen bleef zij zelf aan de macht tot aan haar dood: zij werd in Henegouwen opgevolgd door haar kleinzoon Jan II van Avesnes. Door het huwelijk van haar zoon Jan van Avesnes met Aleid van Holland werden Henegouwen, Holland en Zeeland in 1299 (in personele unie) verenigd.
Margaretha II van Vlaanderen overleed te Gent op 10 februari 1280. Geheel volgens haar laatste wilsbeschikkingen werd haar lichaam bijgezet in de door haar gestichte Abdij van Flines.
Vlaams-Henegouwse Successieoorlog
Toen Margareta haar kinderloze zuster Johanna in 1244 opvolgde als gravin van Vlaanderen en Henegouwen, brak een strijd los tussen de kinderen uit Margaretha’s beide huwelijken, de Avesnes en de Dampierres, de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog. De Franse koning, in 1246 met de arbitrage belast, wees Vlaanderen toe aan haar zoon Gwijde van Dampierre en Henegouwen aan haar zoon Jan van Avesnes, feitelijk later haar kleinzoon Jan I van Avesnes. Niettemin bleef de vete tussen de beide huizen voortwoeden, zelfs tot in de volgende eeuw. Margaretha zelf stond heel de tijd aan de zijde van de "Vlaamse" Dampierres. De "Henegouwse" Avesnes verbonden zich door het huwelijk van Jan van Avesnes met Aleid van Holland met de Hollandse graven, die ongedaan wilden maken dat zij voor Zeeland leenhulde verschuldigd waren aan Vlaanderen. Zij betwistten ook het bezit door de Dampierres van Rijks-Vlaanderen.
De Franse koning maakte van deze scheidsrechterlijke uitspraak gebruik om zijn positie te versterken:
- hij brak de macht van Vlaanderen-Henegouwen
- hij bezorgde Vlaanderen een vijand in de flank, aangezien de Avesnes zich niet bij de uitspraak neerlegden, dit op grond van het feit dat koning Lodewijk IX van Frankrijk (de Heilige) beslist had over gebieden waarover hij geen leenheer was (Rijks-Vlaanderen in tegenstelling tot Kroon-Vlaanderen).
Op 29 december 1278 deed Margaretha in Vlaanderen troonsafstand ten gunste van haar zoon Gwijde van Dampierre. In Henegouwen bleef zij zelf aan de macht tot aan haar dood: zij werd in Henegouwen opgevolgd door haar kleinzoon Jan II van Avesnes. Door het huwelijk van haar zoon Jan van Avesnes met Aleid van Holland werden Henegouwen, Holland en Zeeland in 1299 (in personele unie) verenigd.
Margaretha II van Vlaanderen overleed te Gent op 10 februari 1280. Geheel volgens haar laatste wilsbeschikkingen werd haar lichaam bijgezet in de door haar gestichte Abdij van Flines.
Heerlijkheid:
| gravin van Vlaanderen van 1244 tot 1278 en gravin van Henegouwen van 1244 tot 1280 |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Johanna Van Dampierre. Johanna is
overleden in 1246.
Notitie bij Johanna:
gehuwd met Hugo III van Rethel (-1243) en met Theobald II
van Bar (-1291)
II. Willem II (Guillaume III) Van
Dampierre, geboren in 1225. Willem is overleden op dinsdag 6 juni 1251, 25
of 26 jaar oud.
Notitie bij Willem: sinds 1246 mederegent -met zijn moeder- over het graafschap
Vlaanderen. Hij is ook bekend als Willem II van Vlaanderen; in het huis
Dampierre is hij Guillaume III, heer van Dampierre.
Willem was een zoon uit het huwelijk van Willem II van Dampierre, heer van Dampierre en Margaretha van Constantinopel. In juli 1246 werd hij door een scheidsrechterlijke uitspraak van Lodewijk IX van Frankrijk en bisschop Odo van Tusculum, de jure erkend als erfgerechtigde in Vlaanderen, terwijl Henegouwen werd toegewezen aan Jan van Avesnes, de oudste zoon uit Margaretha’s eerste huwelijk.
Willems eigen huwelijk (in 1247) met Beatrix, dochter van Hendrik II van Brabant en weduwe van Hendrik Raspe, bleef kinderloos. Van 1248 tot 1250 nam Willem, aan de zijde van Lodewijk IX, deel aan de Zevende Kruistocht.
Hij overleed op 5 mei 1251 aan zijn verwondingen opgelopen tijdens een steekspel te Trazegnies. Zijn jongere broer, Gwijde III, tweede zoon van de regerende gravin Margaretha van Constantinopel, werd daardoor erfgerechtigde op de troon in Vlaanderen.
Willem trouwde, 21 of 22 jaar oud, in 1247 met Beatrix ( Beatrix van Kortrijk ) van Brabant,
ongeveer 22 jaar oud. Zie 25121,I voor
persoonsgegevens van Beatrix.Willem was een zoon uit het huwelijk van Willem II van Dampierre, heer van Dampierre en Margaretha van Constantinopel. In juli 1246 werd hij door een scheidsrechterlijke uitspraak van Lodewijk IX van Frankrijk en bisschop Odo van Tusculum, de jure erkend als erfgerechtigde in Vlaanderen, terwijl Henegouwen werd toegewezen aan Jan van Avesnes, de oudste zoon uit Margaretha’s eerste huwelijk.
Willems eigen huwelijk (in 1247) met Beatrix, dochter van Hendrik II van Brabant en weduwe van Hendrik Raspe, bleef kinderloos. Van 1248 tot 1250 nam Willem, aan de zijde van Lodewijk IX, deel aan de Zevende Kruistocht.
Hij overleed op 5 mei 1251 aan zijn verwondingen opgelopen tijdens een steekspel te Trazegnies. Zijn jongere broer, Gwijde III, tweede zoon van de regerende gravin Margaretha van Constantinopel, werd daardoor erfgerechtigde op de troon in Vlaanderen.
III. Gwijde III Van Dampierre, geboren omstreeks 1226 (zie 12562).
25128 Jan zonder Land Van Engeland,
geboren op zondag 24 december 1167 in Beaumont
Palace (Oxford). Jan is overleden op woensdag 19 oktober 1216 in Newark Castle (Newark-on-Trent,
Nottinghamshire), 48 jaar oud.
Jan trouwde (1), 21 of 22 jaar oud, in 1189
met Isabella van Gloucester (ovl. 1217).
Notitie bij Jan: Hij was zijn vaders favoriete zoon, maar aangezien hij de jongste
was, ontving hij geen gebieden op het vasteland, wat zijn bijnaam verklaart. Na
de dood van zijn broer Richard Leeuwenhart in 1199 volgde hij hem, overigens
niet zonder slag of stoot, op.
Vroege levenAl voor zijn troonsbestijging had Jan een kwalijke naam opgebouwd als verrader en samenzweerder, soms met, soms tegen zijn oudere broers. Al in 1184 betwistten Jan en Richard elkaar de erfopvolging van Aquitanië, wat leidde tot veel onderlinge onmin. In 1185 echter kreeg Jan het bestuur over Ierland, waar hij zich binnen zes maanden zo onpopulair wist te maken, dat hij het land moest verlaten.
In 1189 trouwde hij met Isabella, een dochter van graaf Willem van Gloucester. Zij kregen geen kinderen en kort voor of vlak na zijn troonsbestijging op 6 april 1199 liet hij het huwelijk nietig verklaren.
Machtsgreep
Nadat Richard Leeuwenhart in de zomer van 1190 vertrokken was voor de Derde Kruistocht, deed Jan een poging de macht te grijpen, hoewel zijn broer hem verboden had Frankrijk te verlaten. Hij koos daarbij zelfs partij voor de koning van Frankrijk tegen de door zijn broer achtergelaten gouverneur voor de Franse bezittingen. Toen Richard uiteindelijk in 1194 terugkeerde vergaf hij Jan diens misstap. Deze episode is breed bekend geworden via de verhalen rond Robin Hood en in de roman "Ivanhoe" van sir Walter Scott, waarin (niet geheel waarheidsgetrouw) Richard wordt afgeschilderd als de held en Jan als de slechterik.
Dispuut met Arthur
Tijdens het beleg van het kasteel Châlus in Limousin werd Richard door een pijl in zijn schouder getroffen en raakte daardoor dodelijk gewond. Aangezien Richard Jan als opvolger had aangewezen, werd deze in Engeland algemeen als koning geaccepteerd. De Franse gebieden (afgezien van Normandië) schoven echter een andere troonpretendent naar voren: Arthur I van Bretagne, de zoon van Godfried, de derde zoon van Hendrik II. Dit leidde tot een oorlog, waaraan in mei 1200 een einde kwam met de Vrede van Goulet. Hierbij moest Jan wel een aantal veren laten op het vasteland. De rust was van korte duur, want de Franse koning Filips II August hervatte samen met Arthur de strijd. Uiteindelijk ontdeed hij zich definitief van Arthur door hem in 1203 te wurgen. Na de slag bij Bouvines (1214) raakte Jan vrijwel alle gebieden in Frankrijk kwijt. Door zijn eigen onbetrouwbaarheid had hij de trouw van veel van zijn leenmannen verspeeld.
Inmiddels was hij in augustus 1200 hertrouwd met Isabella van Angoulême, die 20 jaar jonger was. Zij kregen vijf kinderen, onder wie de zoons Hendrik en Richard van Cornwall, en de dochters Johanna, Isabella en Eleonora.
Dispuut met de paus
Jan haalde zich via belastingheffingen het ongenoegen op de hals van zijn baronnen en net als zijn vader kwam Jan stevig in botsing met de kerk. Dit laatste kwam door zijn afwijzing van Stephen Langton als aartsbisschop van Canterbury. Paus Innocentius III plaatste Engeland in maart 1208 onder interdict (een schorsing van kerkelijke bedieningen) en deed Jan in 1209 in de ban. In januari 1213 werd hij zelfs van de troon vervallen verklaard. In mei onderwierp Jan zich echter aan het pauselijk gezag en wist daarmee ander naderend onheil te verhinderen. Hij hield zijn land voortaan van de paus in leen, en bezat dus formeel zelf geen land meer (zijn bijnaam "Jan Zonder Land" wordt ook wel hiermee verklaard).
Dispuut met de baronnen
De almaar voortdurende oorlogen eindigden met de grote nederlaag bij Bouvines, waarna een zeer ongunstig vredesverdrag met Frankrijk moest worden gesloten. De baronnen raakten opnieuw ontevreden, evenals de geestelijkheid en de burgerij. Op 15 juni 1215 werd hij gedwongen bij Runnymede de Magna Carta te tekenen. Omdat die verklaring onder dwang was getekend, voelde Jan zich er echter niet aan gebonden. Hij kreeg hierbij de steun van de paus, maar dit kon hem niet baten.
De opstandelingen wilden de kroon overdragen aan de Franse kroonprins Lodewijk (de latere Franse koning Lodewijk VIII). Deze trok in juni 1216 Londen binnen. Jan trok zich terug naar het noorden. Terwijl hij The Wash doorkruiste werd zijn bagagestoet verrast door het opkomend tij. Jan raakte kostbare bezittingen kwijt, waaronder de kroonjuwelen. Door het verlies raakte zijn lichamelijke en geestelijke gezondheid aangetast. Hij overleed op 18 of 19 oktober 1216 aan dysenterie en werd begraven in de kathedraal van Worcester. Zijn negenjarige zoon volgde hem op als Hendrik III.
Vroege levenAl voor zijn troonsbestijging had Jan een kwalijke naam opgebouwd als verrader en samenzweerder, soms met, soms tegen zijn oudere broers. Al in 1184 betwistten Jan en Richard elkaar de erfopvolging van Aquitanië, wat leidde tot veel onderlinge onmin. In 1185 echter kreeg Jan het bestuur over Ierland, waar hij zich binnen zes maanden zo onpopulair wist te maken, dat hij het land moest verlaten.
In 1189 trouwde hij met Isabella, een dochter van graaf Willem van Gloucester. Zij kregen geen kinderen en kort voor of vlak na zijn troonsbestijging op 6 april 1199 liet hij het huwelijk nietig verklaren.
Machtsgreep
Nadat Richard Leeuwenhart in de zomer van 1190 vertrokken was voor de Derde Kruistocht, deed Jan een poging de macht te grijpen, hoewel zijn broer hem verboden had Frankrijk te verlaten. Hij koos daarbij zelfs partij voor de koning van Frankrijk tegen de door zijn broer achtergelaten gouverneur voor de Franse bezittingen. Toen Richard uiteindelijk in 1194 terugkeerde vergaf hij Jan diens misstap. Deze episode is breed bekend geworden via de verhalen rond Robin Hood en in de roman "Ivanhoe" van sir Walter Scott, waarin (niet geheel waarheidsgetrouw) Richard wordt afgeschilderd als de held en Jan als de slechterik.
Dispuut met Arthur
Tijdens het beleg van het kasteel Châlus in Limousin werd Richard door een pijl in zijn schouder getroffen en raakte daardoor dodelijk gewond. Aangezien Richard Jan als opvolger had aangewezen, werd deze in Engeland algemeen als koning geaccepteerd. De Franse gebieden (afgezien van Normandië) schoven echter een andere troonpretendent naar voren: Arthur I van Bretagne, de zoon van Godfried, de derde zoon van Hendrik II. Dit leidde tot een oorlog, waaraan in mei 1200 een einde kwam met de Vrede van Goulet. Hierbij moest Jan wel een aantal veren laten op het vasteland. De rust was van korte duur, want de Franse koning Filips II August hervatte samen met Arthur de strijd. Uiteindelijk ontdeed hij zich definitief van Arthur door hem in 1203 te wurgen. Na de slag bij Bouvines (1214) raakte Jan vrijwel alle gebieden in Frankrijk kwijt. Door zijn eigen onbetrouwbaarheid had hij de trouw van veel van zijn leenmannen verspeeld.
Inmiddels was hij in augustus 1200 hertrouwd met Isabella van Angoulême, die 20 jaar jonger was. Zij kregen vijf kinderen, onder wie de zoons Hendrik en Richard van Cornwall, en de dochters Johanna, Isabella en Eleonora.
Dispuut met de paus
Jan haalde zich via belastingheffingen het ongenoegen op de hals van zijn baronnen en net als zijn vader kwam Jan stevig in botsing met de kerk. Dit laatste kwam door zijn afwijzing van Stephen Langton als aartsbisschop van Canterbury. Paus Innocentius III plaatste Engeland in maart 1208 onder interdict (een schorsing van kerkelijke bedieningen) en deed Jan in 1209 in de ban. In januari 1213 werd hij zelfs van de troon vervallen verklaard. In mei onderwierp Jan zich echter aan het pauselijk gezag en wist daarmee ander naderend onheil te verhinderen. Hij hield zijn land voortaan van de paus in leen, en bezat dus formeel zelf geen land meer (zijn bijnaam "Jan Zonder Land" wordt ook wel hiermee verklaard).
Dispuut met de baronnen
De almaar voortdurende oorlogen eindigden met de grote nederlaag bij Bouvines, waarna een zeer ongunstig vredesverdrag met Frankrijk moest worden gesloten. De baronnen raakten opnieuw ontevreden, evenals de geestelijkheid en de burgerij. Op 15 juni 1215 werd hij gedwongen bij Runnymede de Magna Carta te tekenen. Omdat die verklaring onder dwang was getekend, voelde Jan zich er echter niet aan gebonden. Hij kreeg hierbij de steun van de paus, maar dit kon hem niet baten.
De opstandelingen wilden de kroon overdragen aan de Franse kroonprins Lodewijk (de latere Franse koning Lodewijk VIII). Deze trok in juni 1216 Londen binnen. Jan trok zich terug naar het noorden. Terwijl hij The Wash doorkruiste werd zijn bagagestoet verrast door het opkomend tij. Jan raakte kostbare bezittingen kwijt, waaronder de kroonjuwelen. Door het verlies raakte zijn lichamelijke en geestelijke gezondheid aangetast. Hij overleed op 18 of 19 oktober 1216 aan dysenterie en werd begraven in de kathedraal van Worcester. Zijn negenjarige zoon volgde hem op als Hendrik III.
Heerlijkheid:
| koning van Engeland van 1199 tot 1216 |
Hij trouwde (2), 32 jaar oud, op donderdag 24 augustus 1200 in Bordeaux met de 13 of 14-jarige
25129 Isabella van Angoulême, geboren
in 1186. Isabella is overleden op donderdag 31 mei 1246, 59 of 60 jaar oud.
Notitie bij Isabella:
Zij was de enige dochter van Adhemar van Angoulême en van
Adelheid van Courtenay. Alhoewel zij verloofd was met Hugo IX van Lusignan,
ontvoerde Jan zonder Land haar om met haar in Bordeaux te trouwen, op 24
augustus 1200. Weduwe geworden, trouwde zij in 1220 met de zoon van Hugo IX le
Brun Hugo.
Zij was beroemd om haar schoonheid en werd de Helena van de middeleeuwen genoemd.
Haar kinderen met Jan zonder Land:
Hendrik III van Engeland
Richard van Cornwall
Johanna (1210-1238), gehuwd met Alexander II van Schotland,
Isabella, gehuwd met Frederik II,
Eleonora Plantagenet, gehuwd met William Marshall en met Simon V van Montfort,
Haar kinderen met Hugo X
Adhemar (1222-1260), bisschop van Winchester
Agnes (1223-1269), gehuwd met Willem II van Chauvigny
Adelheid (1224-1256), gehuwd met Jan van Warenne, graaf van Surrey,
Guy (-1264)
Godfried (-1274), heer van Jarnac en Châteauneuf, in 1259 gehuwd met burggravin Johanna van Châtellerault,
Willem van Valence (-1299), graaf van Pembroke,
Margaretha (-1288), gehuwd met Raymond VI van Toulouse en met Amalrik IX van Thouars,
Isabella (1234-1299), gehuwd met Godfried van Rancon.
Zij was beroemd om haar schoonheid en werd de Helena van de middeleeuwen genoemd.
Haar kinderen met Jan zonder Land:
Hendrik III van Engeland
Richard van Cornwall
Johanna (1210-1238), gehuwd met Alexander II van Schotland,
Isabella, gehuwd met Frederik II,
Eleonora Plantagenet, gehuwd met William Marshall en met Simon V van Montfort,
Haar kinderen met Hugo X
Adhemar (1222-1260), bisschop van Winchester
Agnes (1223-1269), gehuwd met Willem II van Chauvigny
Adelheid (1224-1256), gehuwd met Jan van Warenne, graaf van Surrey,
Guy (-1264)
Godfried (-1274), heer van Jarnac en Châteauneuf, in 1259 gehuwd met burggravin Johanna van Châtellerault,
Willem van Valence (-1299), graaf van Pembroke,
Margaretha (-1288), gehuwd met Raymond VI van Toulouse en met Amalrik IX van Thouars,
Isabella (1234-1299), gehuwd met Godfried van Rancon.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hendrik III Van Engeland, geboren op maandag 1 oktober 1207 in
Winchester (zie 12564).
II. Richard van Cornwall, geboren op
maandag 5 januari 1209 in Winchester.
Richard is overleden op zaterdag 2 april 1272 in Berkhampstead, 63 jaar oud.
Notitie bij Richard:
Hij huwde:
in 1231 met Isabella (-1240) dochter van graaf William I van Pembroke, weduwe van Gilbert de Clare, earl van Gloucester
in 1243 met Sancha van Provence (-1261), dochter van graaf Raymond Berengar V van Provence
in 1269 met Beatrix (-1277), dochter van Diederik van Falkenburg.
Richard kreeg de volgende kinderen:
Hendrik van Almayne (1235-1270), gehuwd met Constance van Moncada, dochter van Gaston VII van Béarn,
Edmund van Cornwall (1249-1300), die huwde met Margaretha de Clare (1250-1312), dochter van Richard I van Gloucester.
Richard werd in 1257 tot Rooms koning verkozen door de aartsbisschoppen van Mainz en Keulen, de paltsgraaf van de Rijn en de koning van Bohemen - tegen Alfons X van Castilië en werd in Aken gekroond. Zijn regering beperkte zich tot weinig meer dan juridische haarkloverijen.
Richard trouwde, 33 of 34 jaar oud, in
1243 met Sancha van Savoye, ongeveer 18 jaar
oud. Zie 25131,III voor persoonsgegevens
van Sancha.in 1231 met Isabella (-1240) dochter van graaf William I van Pembroke, weduwe van Gilbert de Clare, earl van Gloucester
in 1243 met Sancha van Provence (-1261), dochter van graaf Raymond Berengar V van Provence
in 1269 met Beatrix (-1277), dochter van Diederik van Falkenburg.
Richard kreeg de volgende kinderen:
Hendrik van Almayne (1235-1270), gehuwd met Constance van Moncada, dochter van Gaston VII van Béarn,
Edmund van Cornwall (1249-1300), die huwde met Margaretha de Clare (1250-1312), dochter van Richard I van Gloucester.
Richard werd in 1257 tot Rooms koning verkozen door de aartsbisschoppen van Mainz en Keulen, de paltsgraaf van de Rijn en de koning van Bohemen - tegen Alfons X van Castilië en werd in Aken gekroond. Zijn regering beperkte zich tot weinig meer dan juridische haarkloverijen.
III. Isabella Plantagenet, geboren in
1214. Isabella is overleden op zondag 1 december 1241 in Foggia, 26 of 27 jaar oud. Isabella trouwde,
20 of 21 jaar oud, op zondag 15 juli 1235 in Worms met Frederik II van Hohenstaufen, 40 jaar oud.
Frederik is geboren op maandag 26 december 1194 in Jesi, zoon van Hendrik VI van het Heilige
Roomse Rijk (zie 100485,II) en Constance (Costanza d’Altavilla) van Sicilië. Frederik
is overleden op dinsdag 13 december 1250 in Castel Fiorentino, 55 jaar oud. Frederik is
weduwnaar van Constance van Aragón (1179-1222), met
wie hij trouwde op zaterdag 15 augustus 1209 in Messina. Frederik begon eerder een relatie
omstreeks 1225 met Bianca Lancia (±1200-1233).
Frederik is weduwnaar van Yolande (van Brienne) van
Jeruzalem (1212-1228), met wie hij trouwde op zondag 9 november 1225 in Brindisi.
Notitie bij Frederik:
Frederik is geboren op 26 december 1194, één dag na de
kroning van zijn vader Hendrik VI tot koning van Sicilië. Zijn moeder, Constance
van Sicilië, was onderweg naar Sicilië en was opgehouden als gevolg van de
zwangerschap, zij schonk het leven aan haar zoon in het kleine stadje Jesi in de
Marken. Volgens propagandaverhalen baarde Constance haar kind in een praaltent
op het marktplein van Jesi. Constance was al veertig jaar oud en zou zich
realiseren van het gegeven dat velen haar moederschap in twijfel zouden trekken,
daarom zou zij enige matrones uit het stadje verzocht hebben om als getuige bij
de geboorte aanwezig te zijn. Later zou ze teruggekeerd zijn naar het
marktplein, alwaar zij haar kind publiekelijk de borst gaf. Enige tijd later
werd Frederik in Assisi gedoopt en kreeg hij de namen van zijn twee illustere
grootvaders: Frederik Rogier. Overigens had Constance haar zoon alleen de naam
Rogier meegeven, maar Hendrik VI zorgde ervoor dat hij de leidende naam van het
huis van Hohenstaufen meekreeg.
Zijn vader Hendrik VI was reeds Heilig Rooms Keizer toen hij op kerstdag 1194 tot koning van Sicilië gekroond werd. Om het keizerschap voor het huis van Hohenstaufen veilig te stellen heeft Hendrik VI de keurvorsten laten beloven dat ze zijn zoon tot Koning van de Duitsers zouden kiezen. Toen Hendrik in september 1197, tijdens een jachtpartij in de de buurt van Messina, overleed aan de gevolgen van een koortsaanval, bevond de kleine Frederik zich nog steeds in midden Italië onder de bescherming van graaf Koenraad van Spoleto. Het kind werd in grote haast naar zijn moeder aan het hof in Palermo gebracht. Constance van Sicilië die als dochter van Rogier II aanspraak kon maken op de de titel Koningin van Sicilië, liet haar drie jaar oude zoontje op 17 mei 1198 tot koning kronen terwijl zij zichzelf als regent aanstelde. In Frederiks naam verbrak zij de banden met het keizerrijk, en deed afstand van de aanspraken op het Duitse koningschap. Zij deed dit om de kans te vergroten dat Frederik koning van Sicilië zou kunnen blijven. Om dit te realiseren was steun van de paus noodzakelijk. Aangezien de paus niets erger vreesde dan een vereniging van het koninkrijk Sicilië met het Duitse Rijk, was dit een welkome stap. Hendrik VI had zich bijzonder wreed gedragen gedurende de korte periode dat hij koning van Sicilië was. Zijn Duitse raadgevers en avonturiers werden door de bevolking gehaat en door Constance naar het vaste land van Italië gestuurd (ook onderdeel van het koninkrijk Sicilië), alwaar Hendrik hen rijkelijk van lenen had voorzien.
Nog in hetzelfde jaar stierf Constance op 28 november 1198, maar niet nadat zij het bestuur van het koninkrijk had ondergebracht bij een raad van regenten, onder leiding van kanselier Walter van Palear, en de nieuwe paus Innocentius III had aangesteld als voogd over haar zoontje.
Tijdens de minderjarigheid van Frederik II raakte zijn koninkrijk in verval, grote gedeelten van de koninklijke domeinen werden vergeven, terwijl verschillende groepen elkaar, in steeds wisselende allianties, bevochten. Verschillende verbannen Duitsers zoals Diphold van Vohburg en Markward von Annweiler keerden terug naar het eiland, waarbij de laatste de kind-koning zelfs in handen wist te krijgen. Op aandringen van de paus heeft Wouter van Brienne zich ook in de strijd gemengd. Walter was niet van onbesproken gedrag, en voordat Frederik meerderjarig werd vluchtte hij naar Venetië. Hij is daarna niet meer in het koninkrijk van Sicilië weergekeerd. Als gevolg van deze onstabiele situatie liet Frederik, toen hij meerderjarig was, een oorkondeschouw verkondigen. Iedereen die een oorkonde van de koning had, moest deze komen laten zien. Allen werden ongeldig verklaard, en alleen degene die Frederik nog wenselijk achtte werden opnieuw afgegeven. Hiermee werd veel verloren gegaan bezit voor de kroon herwonnen.
Uiteindelijk heeft paus Innocentius III de situatie enigszins onder controle gekregen. Met het meerderjarig worden van de jonge koning (14 jaar) heeft Innocentius III het huwelijk met Constance van Aragon gearrangeerd. Constance van Aragon was reeds de weduwe van koning Emmerik van Hongarije en zij nam als bruidschat 500 ridders mee. Deze waren nodig om de greep van Frederik op zijn troon te verstevigen, al mocht dat niet echt baten want eenmaal in Italië stierf een groot gedeelte van de ridders door een epidemie. Tijdens het huwelijk was Constance dertig jaar oud en haar jonge bruidegom vijftien, twee jaar later werd een zoon geboren; Hendrik. Frederik moet echt van haar gehouden hebben, want bij haar begrafenis heeft hij in een emotioneel moment de kroon van Constance in haar sarcofaag geplaatst. Deze wordt tentoongesteld in het museum van de kathedraal van Palermo.
Leven
Na zijn keizerskroning in 1220 kon hij zijn aandacht volledig richten op Sicilië. Hier waren de moslims, wier voorvaderen zich daar reeds in 827 gevestigd hadden, in opstand gekomen. In de heuvels rond Palermo en Monreale probeerden ze een eigen islamitische staat te stichten. Als koning van Sicilië kon hij deze situatie niet tolereren en in 1222 begon hij aan een grootse veldtocht om op het eiland de orde te herstellen. Hij omsingelde de verblijfplaats van de opstandelingen en dwong hen zich na twee maanden over te geven, waarna hij hun leider Ibn-Abbad in Palermo liet ophangen. Om toekomstige problemen te vermijden liet hij de moslims die zich niet wilden bekeren tot het christendom, overplaatsen naar de stad Lucera. Dit waren er tenminste 20.000. Paus Honorius III ging ervan uit dat door hun afzondering deze moslims zich snel zouden bekeren. Onder zijn opvolger Gregorius IX echter bleken deze moslims allemaal Italiaans te spreken en nog maar weinig te hebben ingeboet van hun islamitische geloofsovertuiging. Hij reageerde hierop door hen allen te dwingen zich te bekeren. Frederik reageerde hier niet echt op omdat de bedoeling van Lucera militair en economisch was. Hierna verdween Lucera uit de pauselijke belangstelling en dus ook grotendeels uit de geschiedenis.
In 1225 trad Frederik in het huwelijk met de dochter van Jan van Brienne, Yolande. Bij gelegenheid van zijn kroning (Aken 1215) beloofde hij aan de paus om op kruistocht te gaan. Hij vertrok pas in 1228 en was ondertussen al een keer geëxcommuniceerd geweest omdat hij zijn vertrek uitstelde. De bedoeling van Frederik was om d.m.v. compromispolitiek de heilige plaatsen definitief open te stellen voor het Westen.
In 1229 sloot hij in Egypte de tien jaar durende Vrede van Jaffa met sultan Al Kamil van Egypte. Al Kamil had Frederik eigenlijk willen gebruiken als machtsmiddel tegen zijn broer al-Mu’azzam, die de sultan van Syrië was. Al-Mu’azzam was echter al in 1227 overleden. Toen Frederik in 1228 arriveerde in het Heilig Land, was hij voor Al Kamil een doorn in het oog. Door te dreigen met geweld en ondertussen een diplomatiek offensief in te zetten (iets waarin Frederik door zijn intelligentie, opleiding en gevoel voor hoofse cultuur uitblonk) wist hij al-Kamil uiteindelijk zover te krijgen om de heilige steden en een kuststrook van Israël aan hem te overhandigen. Door deze vrede kregen de christenen een wijde bewegingsvrijheid in Palestina. Omdat Frederik geëxcommuniceerd was, kroonde hij zich zelf op 12 maart 1229 tot koning van Jeruzalem. Terwijl dit gebeurde, haastte de Patriarch van Jeruzalem zich naar de stad, gewapend met de opdracht tot inderdict van de stad van de hand van paus Gregorius IX. De Frankische vorsten accepteerden Frederik II als regent voor de koning (Frederiks zoon Koenraad, die via zijn moeder van de bloedlijn van de koningen van Jeruzalem was), maar weigerden zijn directe gezag in alles te accepteren. Volgens de tradities van het Koninkrijk Jeruzalem waren er duidelijke grenzen aan wat de koning wel en niet mocht. Als gevolg hiervan kwam Frederik in conflict met een aantal van hen. Dit conflict duurde nog zo’n tien jaar, tot aan de dood van Richard Filangieri, de Italiaanse vertegenwoordiger van Frederik in het koninkrijk. Ten slotte kreeg Frederik nog onenigheid met de Tempeliers omdat hij de Duitse Orde meer rechten wou geven in het Heilig Land. Uiteindelijk verliet hij Akko en keerde terug naar Sicilië, waar hij eerst en vooral de bezittingen van de Tempeliers in beslag liet nemen. In 1244 ging Jeruzalem definitief voor het westen verloren.
In 1231 werden in het koninkrijk Sicilië de Constituties van Melfi afgekondigd. In tegenstelling tot het slappere centraal gezag dat Frederik in het Heilige Roomse Rijk bezat, ging hij in Sicilië over tot een verstrakking van het centraal gezag. Hij voerde een verregaande centralisatie in gebaseerd op het feodale en Romeins recht.
Hij was in zijn eigen tijd bekend als Stupor Mundi ("verbazing der wereld") en sprak zes talen: Latijn, Siciliaans, Duits, Frans, Grieks en Arabisch. Hij was geïnteresseerd in filosofie en wetenschap, en onderhield een correspondentie met de Egyptische sultan Al-Kamil en met de Egyptische edelman Fakr ad-Din. Deze laatste had hij zelfs een keizerlijk banier geschonken; Fakr had deze beeltenis op zijn eigen banier laten plaatsen, als eerbewijs voor de keizer. Op het eind van zijn leven heeft Frederik een standaardwerk over de valkenjacht geschreven: De Arte Venandi cum Avibus (Over de kunst van het jagen met vogels).
In 1231 werden in het koninkrijk Sicilië de Constituties van Melfi afgekondigd. In tegenstelling tot het slappere centraal gezag dat Frederik in het Heilige Roomse Rijk bezat, ging hij in Sicilië over tot een verstrakking van het centraal gezag. Hij voerde een verregaande centralisatie in gebaseerd op het feodale en Romeins recht.
Hij was in zijn eigen tijd bekend als Stupor Mundi ("verbazing der wereld") en sprak zes talen: Latijn, Siciliaans, Duits, Frans, Grieks en Arabisch.[1] Hij was geïnteresseerd in filosofie en wetenschap, en onderhield een correspondentie met de Egyptische sultan Al-Kamil en met de Egyptische edelman Fakr ad-Din. Deze laatste had hij zelfs een keizerlijk banier geschonken; Fakr had deze beeltenis op zijn eigen banier laten plaatsen, als eerbewijs voor de keizer. Op het eind van zijn leven heeft Frederik een standaardwerk over de valkenjacht geschreven: De Arte Venandi cum Avibus (Over de kunst van het jagen met vogels).
Illegitieme kinderen
Bij een onbekende Siciliaanse gravin:
Frederik van Pettorana, vluchtte in 1238/40 met zijn vrouw en kinderen naar Spanje
Adelheid van Urslingen (ca 1184 – ca 1222?), zij was waarschijnlijk een dochter van Koenraad I van Urslingen, hertog van Spoleto
Enzio (1215 – 1272), koning van Sardinië
Bij een onbekende dame uit de familie van de hertogen van Spoleto. Volgens sommige bronnen was zij een volle zuster van Enzio en dus eveneens een dochter van Adelheid van Urslingen.
Catharina (1216/18 – 1271; 8 I NN; II Giacomo del Carretto, markgraaf van Noli en Finale
Bij Matilda of Maria van Antiochië, mogelijk een (illegitieme) dochter van Bohemund III van Antiochië
Frederik (1221 – Foggia 1256)
Manna,een zuster van de aartsbisschop van Messina
Richard (1225 – Fossalta 26 mei 1249)
Bij Richina van Beilstein-Wolfsöden (ca 1205 – 1236)
Margaretha (1230 – 1298); 8 Thomas van Aquino, graaf van Acerra
Onbekende maîtresses:
Selvaggia (1223 – 1244); 8 Ezzelino III da Romano, podestà van Verona
Blanchefleur (1226 – 1279), dominicaner non in Montargis
Gerard († na 1255)
Zijn vader Hendrik VI was reeds Heilig Rooms Keizer toen hij op kerstdag 1194 tot koning van Sicilië gekroond werd. Om het keizerschap voor het huis van Hohenstaufen veilig te stellen heeft Hendrik VI de keurvorsten laten beloven dat ze zijn zoon tot Koning van de Duitsers zouden kiezen. Toen Hendrik in september 1197, tijdens een jachtpartij in de de buurt van Messina, overleed aan de gevolgen van een koortsaanval, bevond de kleine Frederik zich nog steeds in midden Italië onder de bescherming van graaf Koenraad van Spoleto. Het kind werd in grote haast naar zijn moeder aan het hof in Palermo gebracht. Constance van Sicilië die als dochter van Rogier II aanspraak kon maken op de de titel Koningin van Sicilië, liet haar drie jaar oude zoontje op 17 mei 1198 tot koning kronen terwijl zij zichzelf als regent aanstelde. In Frederiks naam verbrak zij de banden met het keizerrijk, en deed afstand van de aanspraken op het Duitse koningschap. Zij deed dit om de kans te vergroten dat Frederik koning van Sicilië zou kunnen blijven. Om dit te realiseren was steun van de paus noodzakelijk. Aangezien de paus niets erger vreesde dan een vereniging van het koninkrijk Sicilië met het Duitse Rijk, was dit een welkome stap. Hendrik VI had zich bijzonder wreed gedragen gedurende de korte periode dat hij koning van Sicilië was. Zijn Duitse raadgevers en avonturiers werden door de bevolking gehaat en door Constance naar het vaste land van Italië gestuurd (ook onderdeel van het koninkrijk Sicilië), alwaar Hendrik hen rijkelijk van lenen had voorzien.
Nog in hetzelfde jaar stierf Constance op 28 november 1198, maar niet nadat zij het bestuur van het koninkrijk had ondergebracht bij een raad van regenten, onder leiding van kanselier Walter van Palear, en de nieuwe paus Innocentius III had aangesteld als voogd over haar zoontje.
Tijdens de minderjarigheid van Frederik II raakte zijn koninkrijk in verval, grote gedeelten van de koninklijke domeinen werden vergeven, terwijl verschillende groepen elkaar, in steeds wisselende allianties, bevochten. Verschillende verbannen Duitsers zoals Diphold van Vohburg en Markward von Annweiler keerden terug naar het eiland, waarbij de laatste de kind-koning zelfs in handen wist te krijgen. Op aandringen van de paus heeft Wouter van Brienne zich ook in de strijd gemengd. Walter was niet van onbesproken gedrag, en voordat Frederik meerderjarig werd vluchtte hij naar Venetië. Hij is daarna niet meer in het koninkrijk van Sicilië weergekeerd. Als gevolg van deze onstabiele situatie liet Frederik, toen hij meerderjarig was, een oorkondeschouw verkondigen. Iedereen die een oorkonde van de koning had, moest deze komen laten zien. Allen werden ongeldig verklaard, en alleen degene die Frederik nog wenselijk achtte werden opnieuw afgegeven. Hiermee werd veel verloren gegaan bezit voor de kroon herwonnen.
Uiteindelijk heeft paus Innocentius III de situatie enigszins onder controle gekregen. Met het meerderjarig worden van de jonge koning (14 jaar) heeft Innocentius III het huwelijk met Constance van Aragon gearrangeerd. Constance van Aragon was reeds de weduwe van koning Emmerik van Hongarije en zij nam als bruidschat 500 ridders mee. Deze waren nodig om de greep van Frederik op zijn troon te verstevigen, al mocht dat niet echt baten want eenmaal in Italië stierf een groot gedeelte van de ridders door een epidemie. Tijdens het huwelijk was Constance dertig jaar oud en haar jonge bruidegom vijftien, twee jaar later werd een zoon geboren; Hendrik. Frederik moet echt van haar gehouden hebben, want bij haar begrafenis heeft hij in een emotioneel moment de kroon van Constance in haar sarcofaag geplaatst. Deze wordt tentoongesteld in het museum van de kathedraal van Palermo.
Leven
Na zijn keizerskroning in 1220 kon hij zijn aandacht volledig richten op Sicilië. Hier waren de moslims, wier voorvaderen zich daar reeds in 827 gevestigd hadden, in opstand gekomen. In de heuvels rond Palermo en Monreale probeerden ze een eigen islamitische staat te stichten. Als koning van Sicilië kon hij deze situatie niet tolereren en in 1222 begon hij aan een grootse veldtocht om op het eiland de orde te herstellen. Hij omsingelde de verblijfplaats van de opstandelingen en dwong hen zich na twee maanden over te geven, waarna hij hun leider Ibn-Abbad in Palermo liet ophangen. Om toekomstige problemen te vermijden liet hij de moslims die zich niet wilden bekeren tot het christendom, overplaatsen naar de stad Lucera. Dit waren er tenminste 20.000. Paus Honorius III ging ervan uit dat door hun afzondering deze moslims zich snel zouden bekeren. Onder zijn opvolger Gregorius IX echter bleken deze moslims allemaal Italiaans te spreken en nog maar weinig te hebben ingeboet van hun islamitische geloofsovertuiging. Hij reageerde hierop door hen allen te dwingen zich te bekeren. Frederik reageerde hier niet echt op omdat de bedoeling van Lucera militair en economisch was. Hierna verdween Lucera uit de pauselijke belangstelling en dus ook grotendeels uit de geschiedenis.
In 1225 trad Frederik in het huwelijk met de dochter van Jan van Brienne, Yolande. Bij gelegenheid van zijn kroning (Aken 1215) beloofde hij aan de paus om op kruistocht te gaan. Hij vertrok pas in 1228 en was ondertussen al een keer geëxcommuniceerd geweest omdat hij zijn vertrek uitstelde. De bedoeling van Frederik was om d.m.v. compromispolitiek de heilige plaatsen definitief open te stellen voor het Westen.
In 1229 sloot hij in Egypte de tien jaar durende Vrede van Jaffa met sultan Al Kamil van Egypte. Al Kamil had Frederik eigenlijk willen gebruiken als machtsmiddel tegen zijn broer al-Mu’azzam, die de sultan van Syrië was. Al-Mu’azzam was echter al in 1227 overleden. Toen Frederik in 1228 arriveerde in het Heilig Land, was hij voor Al Kamil een doorn in het oog. Door te dreigen met geweld en ondertussen een diplomatiek offensief in te zetten (iets waarin Frederik door zijn intelligentie, opleiding en gevoel voor hoofse cultuur uitblonk) wist hij al-Kamil uiteindelijk zover te krijgen om de heilige steden en een kuststrook van Israël aan hem te overhandigen. Door deze vrede kregen de christenen een wijde bewegingsvrijheid in Palestina. Omdat Frederik geëxcommuniceerd was, kroonde hij zich zelf op 12 maart 1229 tot koning van Jeruzalem. Terwijl dit gebeurde, haastte de Patriarch van Jeruzalem zich naar de stad, gewapend met de opdracht tot inderdict van de stad van de hand van paus Gregorius IX. De Frankische vorsten accepteerden Frederik II als regent voor de koning (Frederiks zoon Koenraad, die via zijn moeder van de bloedlijn van de koningen van Jeruzalem was), maar weigerden zijn directe gezag in alles te accepteren. Volgens de tradities van het Koninkrijk Jeruzalem waren er duidelijke grenzen aan wat de koning wel en niet mocht. Als gevolg hiervan kwam Frederik in conflict met een aantal van hen. Dit conflict duurde nog zo’n tien jaar, tot aan de dood van Richard Filangieri, de Italiaanse vertegenwoordiger van Frederik in het koninkrijk. Ten slotte kreeg Frederik nog onenigheid met de Tempeliers omdat hij de Duitse Orde meer rechten wou geven in het Heilig Land. Uiteindelijk verliet hij Akko en keerde terug naar Sicilië, waar hij eerst en vooral de bezittingen van de Tempeliers in beslag liet nemen. In 1244 ging Jeruzalem definitief voor het westen verloren.
In 1231 werden in het koninkrijk Sicilië de Constituties van Melfi afgekondigd. In tegenstelling tot het slappere centraal gezag dat Frederik in het Heilige Roomse Rijk bezat, ging hij in Sicilië over tot een verstrakking van het centraal gezag. Hij voerde een verregaande centralisatie in gebaseerd op het feodale en Romeins recht.
Hij was in zijn eigen tijd bekend als Stupor Mundi ("verbazing der wereld") en sprak zes talen: Latijn, Siciliaans, Duits, Frans, Grieks en Arabisch. Hij was geïnteresseerd in filosofie en wetenschap, en onderhield een correspondentie met de Egyptische sultan Al-Kamil en met de Egyptische edelman Fakr ad-Din. Deze laatste had hij zelfs een keizerlijk banier geschonken; Fakr had deze beeltenis op zijn eigen banier laten plaatsen, als eerbewijs voor de keizer. Op het eind van zijn leven heeft Frederik een standaardwerk over de valkenjacht geschreven: De Arte Venandi cum Avibus (Over de kunst van het jagen met vogels).
In 1231 werden in het koninkrijk Sicilië de Constituties van Melfi afgekondigd. In tegenstelling tot het slappere centraal gezag dat Frederik in het Heilige Roomse Rijk bezat, ging hij in Sicilië over tot een verstrakking van het centraal gezag. Hij voerde een verregaande centralisatie in gebaseerd op het feodale en Romeins recht.
Hij was in zijn eigen tijd bekend als Stupor Mundi ("verbazing der wereld") en sprak zes talen: Latijn, Siciliaans, Duits, Frans, Grieks en Arabisch.[1] Hij was geïnteresseerd in filosofie en wetenschap, en onderhield een correspondentie met de Egyptische sultan Al-Kamil en met de Egyptische edelman Fakr ad-Din. Deze laatste had hij zelfs een keizerlijk banier geschonken; Fakr had deze beeltenis op zijn eigen banier laten plaatsen, als eerbewijs voor de keizer. Op het eind van zijn leven heeft Frederik een standaardwerk over de valkenjacht geschreven: De Arte Venandi cum Avibus (Over de kunst van het jagen met vogels).
Illegitieme kinderen
Bij een onbekende Siciliaanse gravin:
Frederik van Pettorana, vluchtte in 1238/40 met zijn vrouw en kinderen naar Spanje
Adelheid van Urslingen (ca 1184 – ca 1222?), zij was waarschijnlijk een dochter van Koenraad I van Urslingen, hertog van Spoleto
Enzio (1215 – 1272), koning van Sardinië
Bij een onbekende dame uit de familie van de hertogen van Spoleto. Volgens sommige bronnen was zij een volle zuster van Enzio en dus eveneens een dochter van Adelheid van Urslingen.
Catharina (1216/18 – 1271; 8 I NN; II Giacomo del Carretto, markgraaf van Noli en Finale
Bij Matilda of Maria van Antiochië, mogelijk een (illegitieme) dochter van Bohemund III van Antiochië
Frederik (1221 – Foggia 1256)
Manna,een zuster van de aartsbisschop van Messina
Richard (1225 – Fossalta 26 mei 1249)
Bij Richina van Beilstein-Wolfsöden (ca 1205 – 1236)
Margaretha (1230 – 1298); 8 Thomas van Aquino, graaf van Acerra
Onbekende maîtresses:
Selvaggia (1223 – 1244); 8 Ezzelino III da Romano, podestà van Verona
Blanchefleur (1226 – 1279), dominicaner non in Montargis
Gerard († na 1255)
Heerlijkheid:
| was sinds 1198 koning van Sicilië, sinds 1215 Duits koning en van 1220 tot 1250 keizer van het Heilige Roomse Rijk. |
25130 Beatrix van Savoye, geboren in
1205. Beatrix is overleden in 1266 in Les
Échelles, 60 of 61 jaar oud.
Hij trouwde, 14 of 15 jaar oud, in 1220 met de 21 of 22-jarige
25131 Raymond Berengarius IV Van
Provence, geboren in 1198 in Aix-en-Provence. Raymond is overleden op
zaterdag 19 augustus 1245 in Aix-en-Provence, 46 of 47 jaar oud.
Notitie bij Raymond:
In 1209 stierven zowel zijn overgrootvader, graaf Willem II
van Forcalquier, als zijn vader. Peter II van Aragón nam de voogdij waar van de
jonge Raymond Berengarius. Peter II delegeerde op zijn beurt het regentschap aan
zijn oom Sancho. In 1209 werd ook Peter II in Muret gedood en nam Sancho het
regentschap over Aragon waar en stond het regentschap over Provence af aan zijn
zoon Nino. Door deze verwarring ontstond tweespalt bij de Katalanen van Provence
tussen de aanhangers van Gersinde en deze van Nuno, die de jonge graaf leek te
willen verdrijven om in zijn plaats te komen. Willem van Sabran, een neef van
Willem II van Forcalquier maakte aanspraak op het graafschap Forcalquier. Hij
maakte gebruik van de onrust in het gebied om Sisteron in te nemen. Door een
vergelijk van de aartsbisschop van Aix werd Willem onschadelijk
gemaakt.
Ook de graaf van Baux, Willem van Orange, die zich door keizer Frederik II in 1214 de titel van koning van Arles had laten toekennen, liet zich gelden en nam de wapens op om zijn titel kracht bij te zetten. Verschillende steden in Provence maakten van de verwarring gebruik om de republiek uit te roepen: Arles, Aix, Marseille, Nice en Avignon. In 1217 ten slotte kwam Raymond Berengarius naar zijn land. Hij spande zich in om de steden te onderwerpen. De Porvençaalse adel koos ten slotte partij voor Gersinde, verdreef Nuno, plaatste Raymond Berengarius onder de voogdij van zijn moeder en stelde een regentenraad aan.
In 1222 was de positie van Raymond Berengarius geconsolideerd en stond Gersindis hem het graafschap Forcalquier af. Toen ook Avignon onder de invloed raakte van de ketterijen van de Albigenzen, belegde Frederik II de stad en nam hij deze ten slotte in op 10 september 1226.
Ook de graaf van Baux, Willem van Orange, die zich door keizer Frederik II in 1214 de titel van koning van Arles had laten toekennen, liet zich gelden en nam de wapens op om zijn titel kracht bij te zetten. Verschillende steden in Provence maakten van de verwarring gebruik om de republiek uit te roepen: Arles, Aix, Marseille, Nice en Avignon. In 1217 ten slotte kwam Raymond Berengarius naar zijn land. Hij spande zich in om de steden te onderwerpen. De Porvençaalse adel koos ten slotte partij voor Gersinde, verdreef Nuno, plaatste Raymond Berengarius onder de voogdij van zijn moeder en stelde een regentenraad aan.
In 1222 was de positie van Raymond Berengarius geconsolideerd en stond Gersindis hem het graafschap Forcalquier af. Toen ook Avignon onder de invloed raakte van de ketterijen van de Albigenzen, belegde Frederik II de stad en nam hij deze ten slotte in op 10 september 1226.
Heerlijkheid:
| graaf van Provence van 1209 tot 1245 en graaf van Forcalquier van 1242 tot 1245 |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Margareta Van Provence, geboren in
1221 in Forcalquier. Margareta is
overleden op dinsdag 20 december 1295 in Parijs, 73 of 74 jaar oud.
Notitie bij Margareta:
Om de banden tussen Provence en Frankrijk aan te halen,
huwde zij in 1234 met koning Lodewijk IX van Frankrijk. Het paar kreeg 11
kinderen
Zij volgde haar echtgenoot mee bij de zevende kruistocht naar Egypte, waar zij het leven schonk aan drie kinderen.
Margareta
trouwde met Lodewijk IX Van Frankrijk.
Lodewijk is geboren op vrijdag 25 april 1214 in Poissi, zoon van Lodewijk VIII de Leeuw Van Frankrijk en Blanca van Castilië. Lodewijk is overleden op maandag 25
augustus 1270 in Tunis, 56 jaar oud.
Zij volgde haar echtgenoot mee bij de zevende kruistocht naar Egypte, waar zij het leven schonk aan drie kinderen.
Notitie bij Lodewijk:
Lodewijk IX (Poissy, 25 april 1214 – nabij Tunis, 25
augustus 1270), genaamd de Heilige (Frans: Saint-Louis), uit het huis Capet, was
koning van Frankrijk van 1226 tot zijn dood. In 1297 werd hij door paus
Bonifatius VIII heiligverklaard.
Hij was de tweede zoon van Lodewijk VIII en Blanca van Castilië. Nadat zijn vader op 12 november 1226 overleden was, werd hij reeds op 29 november, als jongen van 12, tot koning gekroond in de kathedraal van Reims, die op dat ogenblik nog in de steigers stond. Hij stond aanvankelijk onder voogdijschap van zijn moeder, Blanca van Castilië, die erg beducht was voor een opstand van de feodale heren.
Op 11 april 1229 stond graaf Raymond VII van Toulouse hem krachtens het Verdrag van Meaux de Languedoc af (het gebied van Agen, alsmede de Quercy en de Rouergue), waardoor voor Frankrijk een belangrijke opening naar de Middellandse Zee ontstond. Lodewijk IX trad in 1234 in het huwelijk met Margaretha van Provence, de oudste dochter van graaf Raymond Berengar V van Provence. In 1241 bestreed hij met succes een feodale revolte in de Poitou, die vanuit Engeland gesteund werd door koning Hendrik III. In 1242 verordende hij de openbare verbranding van de Talmoed, die bij karrenvrachten tegelijk in vlammen opging. Slechts weinige handschriften ontsnapten aan de vernietiging.
De uitzonderlijke vroomheid van Lodewijk IX, die zijn politiek realisme soms in de weg stond, uitte zich onder meer in zijn deelname aan de rampzalige zevende kruistocht (1248–1250), waarin hij bij Damiate gevangen werd genomen. Wat er in de Franse schatkist nog overbleef, werd toen besteed aan de betaling van zijn losgeld. Het was niet in het Franse staatsbelang dat hij na zijn vrijlating nog vier jaar in het oosten bleef. Hij keerde niet naar Parijs terug vóór de fatale hartkwaal van zijn moeder, de regentes Blanca van Castilië.
Niettemin wist Lodewijk het interne evenwicht van zijn koninkrijk te verzekeren, onder meer door de hervorming van de rechtspraak en het muntwezen. Hij stelde een nieuw soort koninklijke ambtenaren aan, zgn. enquêteurs, die de al bestaande baljuws moesten controleren. Het beeld van de "Heilige" koning Lodewijk, recht sprekend onder een eik in het bos van Vincennes, is tot de collectieve verbeelding gaan behoren. Hij stichtte hospitalen en andere liefdadigheidsinstellingen, en bevorderde kunsten en wetenschappen, voor zover die ten dienste van de religie stonden. Hij liet de Parijse universiteit uitgroeien tot één der intellectuele centra van de christenheid, en het was ook onder zijn regering dat de Gotiek in Frankrijk tot volle bloei kwam. In 1239 verwierf hij uit handen van de Byzantijnse keizer de zgn. doornenkroon en daarna, in 1241, nog andere relikwieën, waaronder een zgn. fragment van het kruis van Christus. Voor deze voor het middeleeuwse katholieke christendom waardevolle relieken liet hij in Parijs de beroemde Sainte Chapelle bouwen.
De territoriale expansie tijdens zijn regering was beperkt en werd slechts afgerond met de aankoop van de territoria Blois, Chartres en Mâcon. Lodewijk IX trad verder af en toe op als scheidsrechter in de internationale Europese politiek, onder meer in de opvolgingsstrijd tussen de huizen van Avesnes en Dampierre in Vlaanderen en Henegouwen (tussen 1246 en 1256) en in het conflict (1264) tussen de koning Hendrik III van Engeland en diens vazallen.
Tijdens zijn regeerperiode hield Lodewijk zich actief bezig met het bekeren van de Mongolen, naar wie hij meermaals een missie zond, die echter altijd onverrichter zake terugkeerde. Dit leverde wel veel informatie op over deze periode van het Mongoolse Rijk. André de Longjumeau (1248-1250) en Willem van Ruysbroeck (1254) werden er op uit gezonden omdat men dacht dat de khagan Möngke nog slechts enige overreding nodig had om christen te worden, waarna de weg vrij zou zijn voor priester-koning Johannes (die echter alleen in legenden bestond). De Mongolen zouden dan welkome bondgenoten van de kruisvaarders kunnen worden. Weinige jaren later vielen de Mongolen inderdaad het Midden-Oosten binnen, niet als bondgenoten van wie dan ook, maar als veroveraars, waarbij Baghdad in 1258 veroverd en vreselijk geplunderd werd. Pas in 1260 werden zij door de Mamelukken in Egypte teruggeslagen in de Slag bij Ain Jalut, die daarbij zelfs geassisteerd werden door de kruisvaarders.
In de overtuiging dat de islamitische heerser van Tunis zich tot het christendom zou bekeren bij de aanblik van een leger kruisvaarders dat aan land ging, lanceerde Lodewijk IX de Achtste Kruistocht, die hem echter fataal zou worden. Één maand na zijn landing overleed hij op 56-jarige leeftijd vóór de wallen van Tunis aan de pest (of was het tyfus?). Na zijn dood werd hij overgebracht naar Lyon en bijgezet in de kathedraal aldaar. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips III van Frankrijk, bijgenaamd de Stoute.
Zijn kinderen waren:
Blanche (1240-1243)
Isabella (1242-1271), in 1258 gehuwd met Theobald IV van Champagne, koning van Navarra,
Lodewijk (1244-1260)
Filips (1245-1285),
Jan (1248-1248),
Jan Tristan (1250-1270), graaf van Valois en van Nevers, in 1266 gehuwd met Yolande van Bourgondië (-1280),
Peter (1251-1284), graaf van Alençon en van Perche, in 1272 gehuwd met Johanna van Châtillon (1254-1291)
Blanche (1252-1320), in 1269 gehuwd met Ferdinand de la Cerda (1255-1275), infant van Castillië,
Margaretha (1254-1271), in 1269 gehuwd met Jan I van Brabant (-1294),
Robert van Clermont (1256-1317)
Agnes (1260-1327), in 1279 gehuwd met Robert II van Bourgondië (-1305).
Lodewijk IX werd in 1297 heilig verklaard door paus Bonifatius VIII, die daarmee een poging ondernam om zich te verzoenen met Filips de Schone, Lodewijks kleinzoon. Zijn feest is op 25 augustus.
Lodewijk IX is de beschermheilige van San Luis Potosí in Mexico en wordt afgebeeld op het stadswapen. In de kathedraal op de Plaza de Armas staat zijn heiligenbeeld. Vele plaatsen in de wereld zijn naar Lodewijk IX vernoemd, waarvan Saint Louis (Missouri) de bekendste is.
Hij was de tweede zoon van Lodewijk VIII en Blanca van Castilië. Nadat zijn vader op 12 november 1226 overleden was, werd hij reeds op 29 november, als jongen van 12, tot koning gekroond in de kathedraal van Reims, die op dat ogenblik nog in de steigers stond. Hij stond aanvankelijk onder voogdijschap van zijn moeder, Blanca van Castilië, die erg beducht was voor een opstand van de feodale heren.
Op 11 april 1229 stond graaf Raymond VII van Toulouse hem krachtens het Verdrag van Meaux de Languedoc af (het gebied van Agen, alsmede de Quercy en de Rouergue), waardoor voor Frankrijk een belangrijke opening naar de Middellandse Zee ontstond. Lodewijk IX trad in 1234 in het huwelijk met Margaretha van Provence, de oudste dochter van graaf Raymond Berengar V van Provence. In 1241 bestreed hij met succes een feodale revolte in de Poitou, die vanuit Engeland gesteund werd door koning Hendrik III. In 1242 verordende hij de openbare verbranding van de Talmoed, die bij karrenvrachten tegelijk in vlammen opging. Slechts weinige handschriften ontsnapten aan de vernietiging.
De uitzonderlijke vroomheid van Lodewijk IX, die zijn politiek realisme soms in de weg stond, uitte zich onder meer in zijn deelname aan de rampzalige zevende kruistocht (1248–1250), waarin hij bij Damiate gevangen werd genomen. Wat er in de Franse schatkist nog overbleef, werd toen besteed aan de betaling van zijn losgeld. Het was niet in het Franse staatsbelang dat hij na zijn vrijlating nog vier jaar in het oosten bleef. Hij keerde niet naar Parijs terug vóór de fatale hartkwaal van zijn moeder, de regentes Blanca van Castilië.
Niettemin wist Lodewijk het interne evenwicht van zijn koninkrijk te verzekeren, onder meer door de hervorming van de rechtspraak en het muntwezen. Hij stelde een nieuw soort koninklijke ambtenaren aan, zgn. enquêteurs, die de al bestaande baljuws moesten controleren. Het beeld van de "Heilige" koning Lodewijk, recht sprekend onder een eik in het bos van Vincennes, is tot de collectieve verbeelding gaan behoren. Hij stichtte hospitalen en andere liefdadigheidsinstellingen, en bevorderde kunsten en wetenschappen, voor zover die ten dienste van de religie stonden. Hij liet de Parijse universiteit uitgroeien tot één der intellectuele centra van de christenheid, en het was ook onder zijn regering dat de Gotiek in Frankrijk tot volle bloei kwam. In 1239 verwierf hij uit handen van de Byzantijnse keizer de zgn. doornenkroon en daarna, in 1241, nog andere relikwieën, waaronder een zgn. fragment van het kruis van Christus. Voor deze voor het middeleeuwse katholieke christendom waardevolle relieken liet hij in Parijs de beroemde Sainte Chapelle bouwen.
De territoriale expansie tijdens zijn regering was beperkt en werd slechts afgerond met de aankoop van de territoria Blois, Chartres en Mâcon. Lodewijk IX trad verder af en toe op als scheidsrechter in de internationale Europese politiek, onder meer in de opvolgingsstrijd tussen de huizen van Avesnes en Dampierre in Vlaanderen en Henegouwen (tussen 1246 en 1256) en in het conflict (1264) tussen de koning Hendrik III van Engeland en diens vazallen.
Tijdens zijn regeerperiode hield Lodewijk zich actief bezig met het bekeren van de Mongolen, naar wie hij meermaals een missie zond, die echter altijd onverrichter zake terugkeerde. Dit leverde wel veel informatie op over deze periode van het Mongoolse Rijk. André de Longjumeau (1248-1250) en Willem van Ruysbroeck (1254) werden er op uit gezonden omdat men dacht dat de khagan Möngke nog slechts enige overreding nodig had om christen te worden, waarna de weg vrij zou zijn voor priester-koning Johannes (die echter alleen in legenden bestond). De Mongolen zouden dan welkome bondgenoten van de kruisvaarders kunnen worden. Weinige jaren later vielen de Mongolen inderdaad het Midden-Oosten binnen, niet als bondgenoten van wie dan ook, maar als veroveraars, waarbij Baghdad in 1258 veroverd en vreselijk geplunderd werd. Pas in 1260 werden zij door de Mamelukken in Egypte teruggeslagen in de Slag bij Ain Jalut, die daarbij zelfs geassisteerd werden door de kruisvaarders.
In de overtuiging dat de islamitische heerser van Tunis zich tot het christendom zou bekeren bij de aanblik van een leger kruisvaarders dat aan land ging, lanceerde Lodewijk IX de Achtste Kruistocht, die hem echter fataal zou worden. Één maand na zijn landing overleed hij op 56-jarige leeftijd vóór de wallen van Tunis aan de pest (of was het tyfus?). Na zijn dood werd hij overgebracht naar Lyon en bijgezet in de kathedraal aldaar. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips III van Frankrijk, bijgenaamd de Stoute.
Zijn kinderen waren:
Blanche (1240-1243)
Isabella (1242-1271), in 1258 gehuwd met Theobald IV van Champagne, koning van Navarra,
Lodewijk (1244-1260)
Filips (1245-1285),
Jan (1248-1248),
Jan Tristan (1250-1270), graaf van Valois en van Nevers, in 1266 gehuwd met Yolande van Bourgondië (-1280),
Peter (1251-1284), graaf van Alençon en van Perche, in 1272 gehuwd met Johanna van Châtillon (1254-1291)
Blanche (1252-1320), in 1269 gehuwd met Ferdinand de la Cerda (1255-1275), infant van Castillië,
Margaretha (1254-1271), in 1269 gehuwd met Jan I van Brabant (-1294),
Robert van Clermont (1256-1317)
Agnes (1260-1327), in 1279 gehuwd met Robert II van Bourgondië (-1305).
Lodewijk IX werd in 1297 heilig verklaard door paus Bonifatius VIII, die daarmee een poging ondernam om zich te verzoenen met Filips de Schone, Lodewijks kleinzoon. Zijn feest is op 25 augustus.
Lodewijk IX is de beschermheilige van San Luis Potosí in Mexico en wordt afgebeeld op het stadswapen. In de kathedraal op de Plaza de Armas staat zijn heiligenbeeld. Vele plaatsen in de wereld zijn naar Lodewijk IX vernoemd, waarvan Saint Louis (Missouri) de bekendste is.
Heerlijkheid:
| ’de Heilige’ Koning van Frankrijk (1226-1270) |
II. Eleonora Van Provence, geboren in 1222 in Aix-en-Provence (zie 12565).
III. Sancha van Savoye, geboren
omstreeks 1225. Sancha is overleden in 1261, ongeveer 36 jaar oud. Sancha
trouwde, ongeveer 18 jaar oud, in 1243 met Richard
van Cornwall, 33 of 34 jaar oud. Zie 25129,II voor persoonsgegevens van Richard.
IV. Beatrix Van Provence, geboren in
1234. Beatrix is overleden op vrijdag 23 september 1267 in Nocera Inferiore, 32 of 33 jaar oud. Beatrix
trouwde met Karel van Anjou. Karel is geboren
in maart 1226, zoon van Lodewijk VIII de Leeuw Van Frankrijk en Blanca van
Castilië. Karel is overleden op zondag 7 januari 1285 in Foggia, 58 jaar oud.
Notitie bij Karel: In 1246 trouwt hij met Beatrix van Provence, gravin Provence en
van Forcalquier, dochter van graaf Raymond Berengarius IV. Door dit huwelijk
wordt hij graaf van Provence en van Forcalquier (1246-1267). Bij zijn huwelijk
verleent zijn broer, Lodewijk IX van Frankrijk, hem de titels van graaf van
Anjou en graaf van Maine. In 1248 neemt hij samen met zijn broer Lodewijk IX
deel aan de Zevende Kruistocht. Door paus Clemens IV wordt hij in 1266
aangesteld tot koning van Sicilië, als tegendienst voor de verdrijving van de
Hohenstaufer Manfred van Sicilië, (bastaard)zoon van keizer Frederik
II.
25132 Alfons IX van León, geboren in
1171 in Zamora. Alfons is overleden op
dinsdag 24 september 1230 in Villanueva de
Sarria (Galicia), 58 of 59 jaar oud.
Alfons trouwde (1), 24 of 25 jaar oud, in
1196 met Theresia van Portugal (1178-1250), 17 of
18 jaar oud.
Notitie bij Alfons: Volgens de correcte chronologische volgorde zou deze Alfons
eigenlijk nummer VIII moeten zijn, maar gewoonlijk wordt deze koning Alfons IX
genoemd.
De reden hiervoor was de splitsing van het koninkrijk van Castilië en Leon ná Alfons VII van Castilië en Leon
Alfons was een zoon van Ferdinand II van León (1137-1188) en prinses Urraca van Portugal (1151-1188). Hij kwam in conflict met zijn pleegmoeder en zijn halfbroer vanwege de troonopvolging in het koninkrijk León. Om zijn positie te verstevigen riep hij de Curia Regia, oftewel de Cortes, bijeen en vond steun bij de kerk en de adel.
Zijn beide strategische huwelijken werden door Paus Innocentius III ontbonden vanwege de bloedverwantschap van zijn echtgenoten:
Hij trouwde eerst in 1196 met Theresia van Portugal (een kind van Sancho I, een broer van zijn moeder) en daarna in 1197 met Berenguela van Castilië (oudste dochter van Alfons VIII van Castilië en Eleonora van Engeland, een zus van de moeder van Alfonso IX).
Nadat hij van Berenguela was gescheiden richtte hij zich op de rivaliteit tussen zijn koninkrijk en dat van Castilië.
In 1217 trad Berenguela officieel af, en maakte daardoor ruimte voor hun zoon Ferdinand III van Castilië (de Heilige), zodat deze Castilië kon regeren. In 1218 richtte hij samen met zijn zoon de Universiteit van Salamanca op. Daarna concentreerde Alfons zich op de strijd tegen de Moren. Zijn meest klinkende overwinningen behaalde hij in de Extremadura: Cáceres (1229), Mérida en Badajoz (1230).
Bij zijn dood liet hij zijn koninkrijk na aan Sancha en Dulce, dochters uit zijn eerste huwelijk, maar uiteindelijk wist Ferdinand III hen de macht te ontnemen en León met Castilië te verenigen.
De reden hiervoor was de splitsing van het koninkrijk van Castilië en Leon ná Alfons VII van Castilië en Leon
Alfons was een zoon van Ferdinand II van León (1137-1188) en prinses Urraca van Portugal (1151-1188). Hij kwam in conflict met zijn pleegmoeder en zijn halfbroer vanwege de troonopvolging in het koninkrijk León. Om zijn positie te verstevigen riep hij de Curia Regia, oftewel de Cortes, bijeen en vond steun bij de kerk en de adel.
Zijn beide strategische huwelijken werden door Paus Innocentius III ontbonden vanwege de bloedverwantschap van zijn echtgenoten:
Hij trouwde eerst in 1196 met Theresia van Portugal (een kind van Sancho I, een broer van zijn moeder) en daarna in 1197 met Berenguela van Castilië (oudste dochter van Alfons VIII van Castilië en Eleonora van Engeland, een zus van de moeder van Alfonso IX).
Nadat hij van Berenguela was gescheiden richtte hij zich op de rivaliteit tussen zijn koninkrijk en dat van Castilië.
In 1217 trad Berenguela officieel af, en maakte daardoor ruimte voor hun zoon Ferdinand III van Castilië (de Heilige), zodat deze Castilië kon regeren. In 1218 richtte hij samen met zijn zoon de Universiteit van Salamanca op. Daarna concentreerde Alfons zich op de strijd tegen de Moren. Zijn meest klinkende overwinningen behaalde hij in de Extremadura: Cáceres (1229), Mérida en Badajoz (1230).
Bij zijn dood liet hij zijn koninkrijk na aan Sancha en Dulce, dochters uit zijn eerste huwelijk, maar uiteindelijk wist Ferdinand III hen de macht te ontnemen en León met Castilië te verenigen.
Titel:
| koning van León van 1188 tot 1230. |
Hij trouwde (2), 25 of 26 jaar oud, in 1197 met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Berenguela van León, geboren in
1198. Berenguela is overleden in 1237, 38 of 39 jaar oud. Berenguela trouwde met
Jan (of Johannes de
Candia van Brienne) van Brienne. Jan is geboren in 1148. Jan is overleden
op maandag 23 maart 1237 in Constantinopel, 88 of 89 jaar oud.
Notitie bij Jan: Jan ging pas rond zijn zestigste levensjaar een rol van betekenis
spelen toen hij diverse titels kreeg bedeeld. Eerst trouwde hij met Maria van
Monferrato, met wie hij Yolande kreeg. Na haar overlijden trouwde hij met
Stephania, dochter van Leo I van Armenië, met wie hij een zoon kreeg die
vroegtijdig overleed. Daarna trouwde hij voor een derde keer met Berenguela (de
dochter van Berenguela van Castilië), met wie hij zeker vier kinderen kreeg
genaamd Maria, Alfons, Jan en Lodewijk.
Titel:
| koning van Jeruzalem, Latijns keizerlijk regent van Constantinopel en een belangrijke schakel en ondersteuner van de Vijfde kruistocht (1218–1221). |
II. Ferdinand III e Heilige van Castilië, geboren in 1199 (zie 12566).
Generatie 16 (stamoudovergrootouders)
50242 Philips I Van Hohenstaufen van
Zwaben, geboren in augustus 1177. Philips is overleden op zaterdag 21 juni
1208 in Bramberg, 30 jaar oud.
Notitie bij Philips:
Hij was verder markgraaf van Toscane (1195 - 1197) en hertog
van Zwaben (1196-1208).
Hij was een zoon van keizer Frederik I Barbarossa en van Beatrix I van Bourgondië. In 1208 werd hij te Bamberg vermoord door Otto van Wittelsbach, paltsgraaf in Beieren, nadat Filips hem de hand van zijn dochter had geweigerd.
In 1198 waren er twee koningen verkozen tot Rooms keizer: Filips en Otto de Welf. Deze laatste kreeg de steun van de paus, maar zou toch pas tot keizer gekroond worden na de moord op Filips in 1208. Filips was evenmin tot keizer gekroond. Toch noemde hij zichzelf Filips II van Zwaben, met verwijzing naar de Romeinse keizer Filips uit de 3de eeuw.
Hij was een zoon van keizer Frederik I Barbarossa en van Beatrix I van Bourgondië. In 1208 werd hij te Bamberg vermoord door Otto van Wittelsbach, paltsgraaf in Beieren, nadat Filips hem de hand van zijn dochter had geweigerd.
In 1198 waren er twee koningen verkozen tot Rooms keizer: Filips en Otto de Welf. Deze laatste kreeg de steun van de paus, maar zou toch pas tot keizer gekroond worden na de moord op Filips in 1208. Filips was evenmin tot keizer gekroond. Toch noemde hij zichzelf Filips II van Zwaben, met verwijzing naar de Romeinse keizer Filips uit de 3de eeuw.
Heerlijkheid:
| Hertog van Zwaben, Duits Keizer, koning van Duitsland van 1198-1208 |
Hij trouwde, 19 jaar oud, op vrijdag 25 april 1197 met de 16 of
17-jarige
50243 Eirine Angelos Van Byzantium,
geboren in 1180 in Constantinopel.
Eirine is overleden op woensdag 27 augustus 1208 in Hohenstaufen, 27 of 28 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Maria Van Hohenstaufen van Zwaben, geboren omstreeks 1201 in
Arezzo? (zie 25121).
II. Elisabeth van Hohenstaufen, geboren
in 1202. Elisabeth is overleden in 1235, 32 of 33 jaar oud. Elisabeth trouwde,
16 of 17 jaar oud, in 1219 met Ferdinand III e
Heilige van Castilië, 19 of 20 jaar oud. Zie 12566 voor persoonsgegevens van
Ferdinand.
50250 Boudewijn I van Constantinopel,
geboren in juli 1172 in Valenciennes.
Boudewijn is overleden in 1205, 32 of 33 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Familie
Hij was de oudste zoon van graaf Boudewijn V van Henegouwen en van Margaretha van de Elzas, zus en erfgename van Filips van de Elzas, graaf van Vlaanderen. Hij trouwde in 1186 met Maria, dochter van Hendrik I van Champagne. Bij de dood van zijn moeder (15 november 1194) werd hij graaf van Vlaanderen en na het overlijden van zijn vader (17 december 1195) erfde hij ook het graafschap Henegouwen. Aldus waren beide graafschappen weer voor het eerst verenigd sinds Robrecht I de Fries zijn voorganger Arnulf III van Vlaanderen had verslagen.
Bewind
De eerste jaren van zijn bewind verliepen in een aanhoudende strijd met zijn leenheer, de Franse koning Filips II August, die enkele jaren voordien (1191) de hand had gelegd op het zuidelijke deel van Vlaanderen (Artesië). Boudewijn zocht vooral steun bij de Rooms-Duitse Hendrik VI en de Engelse koning Richard I Leeuwenhart. Bij de Vrede van Péronne (1199) werd Filips II August verplicht een deel van Zuid-Vlaanderen te restitueren. Nog in hetzelfde jaar legden Boudewijn en zijn echtgenote in de St.-Donatuskerk te Brugge de kruisvaartgelofte af: zodoende verliet hij op 14 april 1202 zijn graafschap om zich aan te sluiten bij de Vierde Kruistocht (1202-1204), die onder impuls van Venetië niet het Heilige Land, maar Constantinopel als doel had. Tijdens zijn afwezigheid nam zijn echtgenote Maria van Champagne het regentschap in Vlaanderen en Henegouwen waar.
Nadat de kruisvaarders Constantinopel innamen en de legitieme keizer Alexios V verdreven hadden, werd Boudewijn op 9 mei 1204 tot eerste Latijnse keizer van Constantinopel uitgeroepen en op 16 mei in de Hagia Sophia gekroond. Met paus Innocentius III spande hij samen om een eind te maken aan het Groot Schisma. Veel kon Boudewijn als keizer niet realiseren, want reeds in april van het volgende jaar viel hij in handen van de Bulgaarse tsaar Kalojan. Sindsdien werd nooit meer een spoor van hem teruggevonden, zodat de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen in handen kwamen van zijn minderjarige dochter Johanna. Zijn vrouw, die hem was achterna gereisd, overleed onderweg te Akko (voorjaar 1204). In Constantinopel werd hij opgevolgd door zijn broer Hendrik.
Volgens de lokale folklore in Veliko Tarnovo, hoofdstad van het Tweede Bulgaarse Koninkrijk, werd Boudewijn gevangengezet in een toren in de muur van de vesting Tsarevets. Dit torentje is nog altijd (in herstelde staat) te zien en wordt lokaal Boudewijns Toren genoemd. Alberik van Troisfontaines verhaalt voorts dat Boudewijn de avances van een Bulgaarse koningin afsloeg, die hem prompt van poging tot verkrachting beschuldigde en hem liet executeren. De Bulgaarse vorst Joannitsa zou opdracht hebben gegeven Boudewijns lichaam in stukken te hakken en aan de honden te voederen. De honden zouden echter geweigerd hebben zijn lichaam te eten. Twintig jaar later verscheen er in Vlaanderen een kluizenaar ten tonele die beweerde de verloren gewaande Boudewijn te zijn. Deze Valse Boudewijn (waarschijnlijk ene Bertrand van Rais) slaagde erin enige volgelingen om zich heen te verzamelen, maar werd uiteindelijk ontmaskerd en in 1225 als bedrieger terechtgesteld.
Hij was de oudste zoon van graaf Boudewijn V van Henegouwen en van Margaretha van de Elzas, zus en erfgename van Filips van de Elzas, graaf van Vlaanderen. Hij trouwde in 1186 met Maria, dochter van Hendrik I van Champagne. Bij de dood van zijn moeder (15 november 1194) werd hij graaf van Vlaanderen en na het overlijden van zijn vader (17 december 1195) erfde hij ook het graafschap Henegouwen. Aldus waren beide graafschappen weer voor het eerst verenigd sinds Robrecht I de Fries zijn voorganger Arnulf III van Vlaanderen had verslagen.
Bewind
De eerste jaren van zijn bewind verliepen in een aanhoudende strijd met zijn leenheer, de Franse koning Filips II August, die enkele jaren voordien (1191) de hand had gelegd op het zuidelijke deel van Vlaanderen (Artesië). Boudewijn zocht vooral steun bij de Rooms-Duitse Hendrik VI en de Engelse koning Richard I Leeuwenhart. Bij de Vrede van Péronne (1199) werd Filips II August verplicht een deel van Zuid-Vlaanderen te restitueren. Nog in hetzelfde jaar legden Boudewijn en zijn echtgenote in de St.-Donatuskerk te Brugge de kruisvaartgelofte af: zodoende verliet hij op 14 april 1202 zijn graafschap om zich aan te sluiten bij de Vierde Kruistocht (1202-1204), die onder impuls van Venetië niet het Heilige Land, maar Constantinopel als doel had. Tijdens zijn afwezigheid nam zijn echtgenote Maria van Champagne het regentschap in Vlaanderen en Henegouwen waar.
Nadat de kruisvaarders Constantinopel innamen en de legitieme keizer Alexios V verdreven hadden, werd Boudewijn op 9 mei 1204 tot eerste Latijnse keizer van Constantinopel uitgeroepen en op 16 mei in de Hagia Sophia gekroond. Met paus Innocentius III spande hij samen om een eind te maken aan het Groot Schisma. Veel kon Boudewijn als keizer niet realiseren, want reeds in april van het volgende jaar viel hij in handen van de Bulgaarse tsaar Kalojan. Sindsdien werd nooit meer een spoor van hem teruggevonden, zodat de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen in handen kwamen van zijn minderjarige dochter Johanna. Zijn vrouw, die hem was achterna gereisd, overleed onderweg te Akko (voorjaar 1204). In Constantinopel werd hij opgevolgd door zijn broer Hendrik.
Volgens de lokale folklore in Veliko Tarnovo, hoofdstad van het Tweede Bulgaarse Koninkrijk, werd Boudewijn gevangengezet in een toren in de muur van de vesting Tsarevets. Dit torentje is nog altijd (in herstelde staat) te zien en wordt lokaal Boudewijns Toren genoemd. Alberik van Troisfontaines verhaalt voorts dat Boudewijn de avances van een Bulgaarse koningin afsloeg, die hem prompt van poging tot verkrachting beschuldigde en hem liet executeren. De Bulgaarse vorst Joannitsa zou opdracht hebben gegeven Boudewijns lichaam in stukken te hakken en aan de honden te voederen. De honden zouden echter geweigerd hebben zijn lichaam te eten. Twintig jaar later verscheen er in Vlaanderen een kluizenaar ten tonele die beweerde de verloren gewaande Boudewijn te zijn. Deze Valse Boudewijn (waarschijnlijk ene Bertrand van Rais) slaagde erin enige volgelingen om zich heen te verzamelen, maar werd uiteindelijk ontmaskerd en in 1225 als bedrieger terechtgesteld.
Heerlijkheid:
| als Boudewijn IX graaf van Vlaanderen van 1194 tot 1205, als Boudewijn VI graaf van Henegouwen van 1195 tot 1205, en als Boudewijn I keizer van het Latijns Keizerrijk van Constantinopel van 1204 tot 1205 |
Hij trouwde, 13 of 14 jaar oud, in 1186 met de 11 of 12-jarige
50251 Maria van Champagne, geboren in
1174. Maria is overleden op maandag 9 augustus 1204 in Akko, 29 of 30 jaar oud.
Notitie bij Maria: In 1194 legde zij samen met haar man in Brugge de
kruisvaardersgelofte af. Boudewijn verliet in 1202 zijn graafschap om zich aan
te sluiten bij de vierde kruistocht (1202-1204), die onder impuls van Venetië
niet het Heilige Land, maar Constantinopel als doel had. Tijdens zijn
afwezigheid nam zijn echtgenote het regentschap in Vlaanderen en Henegouwen
waar. Boudewijn werd in 1204 keizer van Constantinopel. Maria reisde dat jaar
haar echtgenoot achterna, maar overleed onderweg
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Johanna van Constantinopel, geboren
omstreeks 1194. Johanna is overleden op maandag 5 december 1244 in Marquette, ongeveer 50 jaar oud.
Johanna:
Notitie bij Johanna:
Vroege leven
Na het overlijden van haar moeder (1204) en de spoorloze verdwijning van haar vader (april 1205) liet de Franse koning Filips II Augustus haar met haar zuster Margaretha in 1208 naar zijn hof in Parijs overbrengen om haar te onttrekken aan anti-Franse invloeden. Sanderus vermeldt in zijn Flandria Illustrata dat de Franse vorst wilde voorkomen dat Johanna zou huwen met een Engelse prins. Boudewijns broer markgraaf Filips I van Namen werd regent over Vlaanderen en Henegouwen en voogd van de minderjarige Johanna.
Heerschappij
Met koninklijke goedkeuring trad Johanna in januari 1212 in het huwelijk met Ferrand van Portugal, zoon van koning Sancho I van Portugal. Reeds bij het begin van hun regering werden Johanna en haar echtgenoot gedwongen Aire en Sint-Omaars aan Filips II af te staan (door het Verdrag van Pont-à-Vendin, 25 februari 1212). Ferrand schaarde zich spoedig achter koning Jan zonder Land en de Duitse keizer Otto IV van het Heilige Roomse Rijk tégen Frankrijk.
Nadat hij tijdens de Slag bij Bouvines (27 juli 1214) in Franse handen was gevallen moest de jonge gravin gedurende dertien jaar alleen regeren. Haar troon kwam even in gevaar toen de kluizenaar Bertrand van Rains zich ten onrechte uitgaf voor de teruggekeerde Boudewijn IX. Ook had zij af te rekenen met haar zwager Burchard van Avesnes, de eerste echtgenoot van haar zuster Margaretha, maar zij slaagde erin dit huwelijk in 1221 te laten verbreken. Na het sluiten van de vernederende Vrede van Melun mocht Ferrand in januari 1227 eindelijk na lange jaren de gevangenis verlaten.
Omstreeks 1231 werd hun enige kind, Maria, geboren. Zij werd uitgehuwelijkt aan Robert I van Artesië, broer van de Franse koning Lodewijk IX, maar overleed reeds in 1236.
Nadat Ferrand op 27 juli 1233 overleden was, onderhield gravin Johanna goede relaties met Frankrijk én Engeland. Ook al hertrouwde zij nog in 1237 met Thomas van Savoye, toch overleed zij kinderloos op 5 december 1244 en werd opgevolgd door haar zuster Margaretha.
Successieoorlog
Doordat Johanna’s enige kind vóór haar eigen overlijden gestorven was, kwamen de twee tronen in 1244 bij haar jongere zuster Margaretha terecht. Uit haar eerste huwelijk, dat in 1221 ontbonden werd, had Margaretha al drie kinderen gekregen, waaronder Jan van Avesnes. In 1223 hertrouwde Margaretha met Willem II van Dampierre, waaruit de kinderen Willem III van Dampierre en Gwijde van Dampierre voortkwamen. Toen Margaretha haar zus Johanna opvolgde als gravin van beide graafschappen barstte er een openlijke strijd los tussen de halfbroers Jan van Avesnes en Willem van Dampierre, de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog.
Geloofsleven
De slotzusters van de abdij Nonnenbos, die door de gravin in haar testament begunstigd werden, lazen elk jaar op 5 december in het martyrologium de volgende tekst: Zij schonk ons tien duizend halecum, een tiende van Coilge en van Gits. Geen enkel geschiedenisboek maakt er echter melding van hoe Johanna in Markete om het leven kwam.
Johanna ging de geschiedenis in als een wilskrachtige en vrome vrouw. Zij begunstigde het kloosterleven en onder haar impuls ontstonden vele kloosters en abdijen. Ze steunde de bestaande hospitalen en leprozerieën en stichtte er nieuwe (onder meer de Hospice Comtesse in Rijsel). Onder haar bewind namen de economische macht en welvaart van de Vlaamse steden aanzienlijk toe. Haar standbeeld staat in de tuin van het begijnhof in Kortrijk, alsook in het Groot Begijnhof Sint-Elisabeth in Gent, in een nis boven de ingang van de Dr. Decrolyschool in de Begijnhofdries.
Na het overlijden van haar moeder (1204) en de spoorloze verdwijning van haar vader (april 1205) liet de Franse koning Filips II Augustus haar met haar zuster Margaretha in 1208 naar zijn hof in Parijs overbrengen om haar te onttrekken aan anti-Franse invloeden. Sanderus vermeldt in zijn Flandria Illustrata dat de Franse vorst wilde voorkomen dat Johanna zou huwen met een Engelse prins. Boudewijns broer markgraaf Filips I van Namen werd regent over Vlaanderen en Henegouwen en voogd van de minderjarige Johanna.
Heerschappij
Met koninklijke goedkeuring trad Johanna in januari 1212 in het huwelijk met Ferrand van Portugal, zoon van koning Sancho I van Portugal. Reeds bij het begin van hun regering werden Johanna en haar echtgenoot gedwongen Aire en Sint-Omaars aan Filips II af te staan (door het Verdrag van Pont-à-Vendin, 25 februari 1212). Ferrand schaarde zich spoedig achter koning Jan zonder Land en de Duitse keizer Otto IV van het Heilige Roomse Rijk tégen Frankrijk.
Nadat hij tijdens de Slag bij Bouvines (27 juli 1214) in Franse handen was gevallen moest de jonge gravin gedurende dertien jaar alleen regeren. Haar troon kwam even in gevaar toen de kluizenaar Bertrand van Rains zich ten onrechte uitgaf voor de teruggekeerde Boudewijn IX. Ook had zij af te rekenen met haar zwager Burchard van Avesnes, de eerste echtgenoot van haar zuster Margaretha, maar zij slaagde erin dit huwelijk in 1221 te laten verbreken. Na het sluiten van de vernederende Vrede van Melun mocht Ferrand in januari 1227 eindelijk na lange jaren de gevangenis verlaten.
Omstreeks 1231 werd hun enige kind, Maria, geboren. Zij werd uitgehuwelijkt aan Robert I van Artesië, broer van de Franse koning Lodewijk IX, maar overleed reeds in 1236.
Nadat Ferrand op 27 juli 1233 overleden was, onderhield gravin Johanna goede relaties met Frankrijk én Engeland. Ook al hertrouwde zij nog in 1237 met Thomas van Savoye, toch overleed zij kinderloos op 5 december 1244 en werd opgevolgd door haar zuster Margaretha.
Successieoorlog
Doordat Johanna’s enige kind vóór haar eigen overlijden gestorven was, kwamen de twee tronen in 1244 bij haar jongere zuster Margaretha terecht. Uit haar eerste huwelijk, dat in 1221 ontbonden werd, had Margaretha al drie kinderen gekregen, waaronder Jan van Avesnes. In 1223 hertrouwde Margaretha met Willem II van Dampierre, waaruit de kinderen Willem III van Dampierre en Gwijde van Dampierre voortkwamen. Toen Margaretha haar zus Johanna opvolgde als gravin van beide graafschappen barstte er een openlijke strijd los tussen de halfbroers Jan van Avesnes en Willem van Dampierre, de Vlaams-Henegouwse Successieoorlog.
Geloofsleven
De slotzusters van de abdij Nonnenbos, die door de gravin in haar testament begunstigd werden, lazen elk jaar op 5 december in het martyrologium de volgende tekst: Zij schonk ons tien duizend halecum, een tiende van Coilge en van Gits. Geen enkel geschiedenisboek maakt er echter melding van hoe Johanna in Markete om het leven kwam.
Johanna ging de geschiedenis in als een wilskrachtige en vrome vrouw. Zij begunstigde het kloosterleven en onder haar impuls ontstonden vele kloosters en abdijen. Ze steunde de bestaande hospitalen en leprozerieën en stichtte er nieuwe (onder meer de Hospice Comtesse in Rijsel). Onder haar bewind namen de economische macht en welvaart van de Vlaamse steden aanzienlijk toe. Haar standbeeld staat in de tuin van het begijnhof in Kortrijk, alsook in het Groot Begijnhof Sint-Elisabeth in Gent, in een nis boven de ingang van de Dr. Decrolyschool in de Begijnhofdries.
Heerlijkheid:
| gravin van Vlaanderen en Henegouwen van 1205 tot 1244 |
(1) trouwde met Ferrand van Portugal. Ferrand is geboren op donderdag 24
maart 1188 in Portugal?. Ferrand is
overleden op woensdag 27 juli 1233 in Noyon, 45 jaar oud.
Notitie bij Ferrand:
Ferrand wilde Aire en Sint-Omaars, dat hij pas aan de Franse
koning had verloren (Verdrag van Pont-à-Vendin 25 februari 1212), terugwinnen.
Hij brak daarom met zijn Franse leenheer en ging een coalitie aan met de Duitse
keizer Otto IV. Hij verplichtte ook hertog Hendrik I van Brabant mee in de
coalitie te stappen. Jan zonder Land, die zich eveneens aansloot, zou landen in
het zuiden van Frankrijk in een poging om Aquitanië en Anjou te veroveren en dan
naar Parijs op te marcheren. Otto zou vanuit het noorden oprukken. Filips II
August versloeg de Engelsen echter op 2 juli 1214 bij La Roche-aux-Moines
waardoor hij grotere bewegingsvrijheid kreeg.
Ferrand werd verslagen tijdens de Slag bij Bouvines op 27 juli 1214. Hij werd, volgens een oud Romeins gebruik, vastgeketend aan handen en voeten, in een open draagstoel door Parijs gevoerd. Het gepeupel van Parijs kom hem ongestoord bespuwen en weghonen. De Franse koning reed te paard voorop.
Ferrand bleef tot januari 1227, twaalf jaar later en zes jaar voor zijn dood, in Frankrijk opgesloten. Hij kwam vrij, als een gebroken man, door het sluiten van de Vrede van Melun
Ferrand werd verslagen tijdens de Slag bij Bouvines op 27 juli 1214. Hij werd, volgens een oud Romeins gebruik, vastgeketend aan handen en voeten, in een open draagstoel door Parijs gevoerd. Het gepeupel van Parijs kom hem ongestoord bespuwen en weghonen. De Franse koning reed te paard voorop.
Ferrand bleef tot januari 1227, twaalf jaar later en zes jaar voor zijn dood, in Frankrijk opgesloten. Hij kwam vrij, als een gebroken man, door het sluiten van de Vrede van Melun
(2) trouwde met Thomas II van Savoye. Zie
50261,IX voor persoonsgegevens van
Thomas.
II. Margaretha II van Constantinopel Van Vlaanderen, geboren in
augustus 1202 (zie 25125).
50256 Hendrik II Curtmantle Van
Engeland, geboren op zondag 5 maart 1133 in Le Mans. Hendrik is overleden op donderdag 6
juli 1189 in Chinon, 56 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Zijn bijnaam had hij te danken aan de praktische korte
mantels die hij gewoonlijk droeg.
Hendrik was de eerste koning uit het Huis Plantagenet. De benaming voor dit geslacht is echter pas later in gebruik gekomen. Planta genesta is de Latijnse naam voor brem en was de bijnaam van Hendriks vader, die de gewoonte had een bremtakje op zijn hoed te dragen.
In 1150 werd Hendrik hertog van Normandië en in 1151 graaf van Anjou. Door zijn huwelijk met Eleonora van Aquitanië, die kort daarvoor gescheiden was van de Franse koning Lodewijk VII, verkreeg hij in 1152 bovendien heel Zuidwest-Frankrijk.
In 1153 trok hij naar Engeland om daar zijn rechten op de troon te doen gelden. Op 19 december 1154 werd hij tot koning gekroond als opvolger van koning Stefanus.
Hij maakte een eind aan de onder Stefanus ontstane ’Anarchie’ (een periode van burgeroorlog) Hij hervormde het bestuur en de rechtspraak, waarbij hij aansloot bij de politiek van Hendrik I.
Als gevolg van de invoering van de common law nam de invloed van de kerkelijke rechtspraak af. In de Constituties van Clarendon was de verhouding tussen kerk en staat vastgelegd. Een cruciale rol hierbij werd gespeeld door Thomas Becket, vanaf 1155 kanselier en feitelijk regeringsleider. Beckett werd door de koning in 1162 aangesteld als aartsbisschop van Canterbury, juist met de bedoeling om greep op de kerk te krijgen. Eenmaal in dienst van de kerk veranderde Becket zijn houding. Er ontstond onenigheid over de vraag of geestelijken die een seculiere overtreding begingen, behalve door een kerkelijke rechtbank, óók door een seculier hof dienden te worden berecht. De kerk en de staat kwamen hierbij rechtstreeks in botsing. Becket verliet Engeland in 1164 om in het buitenland steun te verwerven bij de paus en de Franse koning. Pas in 1170 kwam er in Normandië een verzoening tot stand en Becket keerde terug naar Engeland. Al snel ontstond er echter een nieuw conflict, deze keer rond de excommunicatie van enkele bisschoppen die Becket bij het eerste conflict niet gesteund hadden. In een woedende uitval sprak Hendrik de woorden: ’Wie ontdoet mij van deze lastige priester?’ Vier ridders vatten de uitspraak van de koning letterlijk op, reisden ijlings af naar Canterbury en vermoordden Thomas Becket in de kathedraal op 29 december 1170.
Tussen 1170 en 1173 veroverde Hendrik een groot deel van Ierland, gesteund door de autoriteit van de pauselijke bul Laudabiliter. Hij had de bedoeling om zijn zoon Jan daar koning te maken, maar zover is het niet gekomen. Ook voerde hij oorlog tegen de Franse koningen Lodewijk VII en Filips II Augustus.
Zijn zoons, die hij eerst uit eigenbelang machtsposities in Frankrijk en Engeland had gegeven, waarbij hij zelf in feite de macht in handen wilde houden, kwamen na 1173 tegen hem in opstand. Zij werden hierbij gesteund door de Fransen en door hun moeder, met wie Hendrik had gebroken en die hij vrijwel het grootste deel van hun huwelijk in een kasteel had opgesloten. Bij bijzondere feestdagen mocht zij vooral aan het eind van Hendriks leven aanwezig zijn. Een andere reden dan eigenbelang dat hij zijn zoons grote gebieden had gegeven (Richard werd hertog van Aquitanië, Geoffrey hertog van Bretagne, Jan kreeg heel weinig (Jan Zonder Land), was dat hij zou hebben beseft dat de verschillende gebieden (Engeland en grote delen van Frankrijk) niet tot één rijk samengesmeed konden worden. De (economische) belangen waren te verschillend en er was de voortdurende druk van het opkomende Frankrijk, onder een zeer kundige en listige Filips August.
De dood van de beoogde troonopvolger (zijn zoon Hendrik) in 1183, na een opstand tegen zijn vader, werd gevolgd door de dood van zijn derde zoon Geoffrey, die in 1186 door een paard werd doodgetrapt bij een toernooi. Zijn tweede zoon, Richard (Leeuwenhart), versloeg Hendrik op 4 juli 1189. Na het verraad van zijn favoriete zoon Jan zonder Land, gaf hij de strijd op. Zijn dochter Mathilde Plantagenet, huwde met de Saksische hertog Hendrik de Leeuw, Eleonora met koning Alfons VIII van Castilië en Johanna met koning Willem II van Sicilië en met Raymond VI van Toulouse. Op 7 juli stierf hij in het kasteel Chinon en werd begraven in de abdij van Fontevraud, bij Chinon en Saumur in Anjou.
Hendrik was de eerste koning uit het Huis Plantagenet. De benaming voor dit geslacht is echter pas later in gebruik gekomen. Planta genesta is de Latijnse naam voor brem en was de bijnaam van Hendriks vader, die de gewoonte had een bremtakje op zijn hoed te dragen.
In 1150 werd Hendrik hertog van Normandië en in 1151 graaf van Anjou. Door zijn huwelijk met Eleonora van Aquitanië, die kort daarvoor gescheiden was van de Franse koning Lodewijk VII, verkreeg hij in 1152 bovendien heel Zuidwest-Frankrijk.
In 1153 trok hij naar Engeland om daar zijn rechten op de troon te doen gelden. Op 19 december 1154 werd hij tot koning gekroond als opvolger van koning Stefanus.
Hij maakte een eind aan de onder Stefanus ontstane ’Anarchie’ (een periode van burgeroorlog) Hij hervormde het bestuur en de rechtspraak, waarbij hij aansloot bij de politiek van Hendrik I.
Als gevolg van de invoering van de common law nam de invloed van de kerkelijke rechtspraak af. In de Constituties van Clarendon was de verhouding tussen kerk en staat vastgelegd. Een cruciale rol hierbij werd gespeeld door Thomas Becket, vanaf 1155 kanselier en feitelijk regeringsleider. Beckett werd door de koning in 1162 aangesteld als aartsbisschop van Canterbury, juist met de bedoeling om greep op de kerk te krijgen. Eenmaal in dienst van de kerk veranderde Becket zijn houding. Er ontstond onenigheid over de vraag of geestelijken die een seculiere overtreding begingen, behalve door een kerkelijke rechtbank, óók door een seculier hof dienden te worden berecht. De kerk en de staat kwamen hierbij rechtstreeks in botsing. Becket verliet Engeland in 1164 om in het buitenland steun te verwerven bij de paus en de Franse koning. Pas in 1170 kwam er in Normandië een verzoening tot stand en Becket keerde terug naar Engeland. Al snel ontstond er echter een nieuw conflict, deze keer rond de excommunicatie van enkele bisschoppen die Becket bij het eerste conflict niet gesteund hadden. In een woedende uitval sprak Hendrik de woorden: ’Wie ontdoet mij van deze lastige priester?’ Vier ridders vatten de uitspraak van de koning letterlijk op, reisden ijlings af naar Canterbury en vermoordden Thomas Becket in de kathedraal op 29 december 1170.
Tussen 1170 en 1173 veroverde Hendrik een groot deel van Ierland, gesteund door de autoriteit van de pauselijke bul Laudabiliter. Hij had de bedoeling om zijn zoon Jan daar koning te maken, maar zover is het niet gekomen. Ook voerde hij oorlog tegen de Franse koningen Lodewijk VII en Filips II Augustus.
Zijn zoons, die hij eerst uit eigenbelang machtsposities in Frankrijk en Engeland had gegeven, waarbij hij zelf in feite de macht in handen wilde houden, kwamen na 1173 tegen hem in opstand. Zij werden hierbij gesteund door de Fransen en door hun moeder, met wie Hendrik had gebroken en die hij vrijwel het grootste deel van hun huwelijk in een kasteel had opgesloten. Bij bijzondere feestdagen mocht zij vooral aan het eind van Hendriks leven aanwezig zijn. Een andere reden dan eigenbelang dat hij zijn zoons grote gebieden had gegeven (Richard werd hertog van Aquitanië, Geoffrey hertog van Bretagne, Jan kreeg heel weinig (Jan Zonder Land), was dat hij zou hebben beseft dat de verschillende gebieden (Engeland en grote delen van Frankrijk) niet tot één rijk samengesmeed konden worden. De (economische) belangen waren te verschillend en er was de voortdurende druk van het opkomende Frankrijk, onder een zeer kundige en listige Filips August.
De dood van de beoogde troonopvolger (zijn zoon Hendrik) in 1183, na een opstand tegen zijn vader, werd gevolgd door de dood van zijn derde zoon Geoffrey, die in 1186 door een paard werd doodgetrapt bij een toernooi. Zijn tweede zoon, Richard (Leeuwenhart), versloeg Hendrik op 4 juli 1189. Na het verraad van zijn favoriete zoon Jan zonder Land, gaf hij de strijd op. Zijn dochter Mathilde Plantagenet, huwde met de Saksische hertog Hendrik de Leeuw, Eleonora met koning Alfons VIII van Castilië en Johanna met koning Willem II van Sicilië en met Raymond VI van Toulouse. Op 7 juli stierf hij in het kasteel Chinon en werd begraven in de abdij van Fontevraud, bij Chinon en Saumur in Anjou.
Heerlijkheid:
| koning van Engeland van 1154 tot 1189 |
Hij trouwde, 18 of 19 jaar oud, in 1152 met de 30 of 31-jarige
50257 Eleonora van Aquitanië, geboren
in 1121 in Poitiers, Aquitanië.
Eleonora is overleden op donderdag 1 april 1204 in Abdij van Fontevraud, 82 of 83 jaar oud.
Notitie bij Eleonora:
Zij was de dochter van hertog Willem X van Aquitanië en
Eleonora van Châtellerault. Door haar huwelijk met Lodewijk VII mocht ze zich
enige tijd koningin van Frankrijk noemen. Later verruilde ze Lodewijk voor
Hendrik II en werd zo koningin van Engeland. Aan de zijde van haar zoon Richard
Leeuwenhart speelde ze die rol feitelijk ook.
Jeugd
In de periode waarin Eleonora opgroeide, kwam aan het Aquitaanse hof de hoofse cultuur tot ontplooiing. Haar grootvader Willem IX van Aquitanië staat, dankzij de poëzie die hij aan zijn buitenechtelijke avontuurtjes wijdde, te boek als de eerste troubadour van Europa en als we zijn latere collega’s mogen geloven, was de jonge Eleonora zo ongeveer de intelligentste en mooiste vrouw van het middeleeuwse Europa. Na het plotselinge overlijden van haar vader mocht Eleonora zich bovendien hertogin van Aquitanië noemen. Het mag dan ook geen wonder heten dat de Franse koning Lodewijk VI, aan wiens zorg ze na haar vaders dood werd toevertrouwd, een huwelijk voor haar arrangeerde met zijn eigen zoon, de latere koning Lodewijk VII.
Koningin van Frankrijk
Enige dagen na het huwelijk stierf Lodewijk VI. De zestienjarige Eleonora was nu zowel hertogin van Aquitanië als koningin van Frankrijk. Ze wierp zich vol geestdrift op beide taken wat door sommige vazallen met bewondering, door anderen met ergernis werd ontvangen. Haar echtgenoot stond ondertussen bekend als een zeer vrome, timide man die zich voor staatsaangelegenheden graag op zijn vrouw verliet.
Kruistocht
Na een miskraam raakte Eleonora onder invloed van de vooraanstaande geestelijke Bernard van Clairvaux, die haar uitlegde dat haar losbandige levensstijl er de oorzaak van was dat ze geen gezond kind ter wereld kon brengen. Dit inzicht scheen Eleonora’s religieuze belangstelling aan te wakkeren. De geboorte van haar eerste kind kan ze als een goddelijke bevestiging hebben opgevat. Toen haar echtgenoot aankondigde aan de Tweede Kruistocht te zullen deelnemen, besloot Eleonora hem te vergezellen. Na een legendarische entree in amazonedracht op een wit paard, bood ze in de Basiliek van Vézelay haar diensten aan aan Bernard van Clairvaux, de grootste voorvechter van de kruistochten. Ook 300 andere Aquitaanse dames waren volgens Eleonora bereid om zich in het Heilige Land met het verzorgen van gewonden bezig te houden. Het plan werd pas met enthousiasme ontvangen toen bleek dat ze bovendien 1000 gewapende Aquitaanse strijders in de aanbieding had. In 1147 werd met de Tweede Kruistocht begonnen.
De aanwezigheid van een regiment van 300 vrouwen tijdens de Tweede Kruistocht leverde onder tijdgenoten vooral veel hoongelach en pikante minstreelpoëzie op. In die poëzie werd veelvuldig gesuggereerd dat Eleonora tijdens haar verblijf in het Heilige Land de intieme banden met haar charmante oom Raymond van Poitiers tot voorbij de grenzen van het betamelijke had aangehaald. Ze steunde hem bovendien in zijn plan om Edessa aan te vallen, terwijl haar echtgenoot Lodewijk beslist Jeruzalem wilde bereiken om daarna Damascus te belegeren. Op het hoogtepunt van dit meningsverschil kondigde Eleonora aan dat haar huwelijk met Lodewijk onwettig was wegens te nauwe bloedbanden - destijds een populaire manier om een huwelijk te laten ontbinden. De inmiddels wat assertievere Lodewijk dwong op onhoofse wijze haar huwelijkstrouw af. De echtelieden keerden, op gescheiden schepen, naar huis terug.
Koningin van Engeland
In 1152 werd het huwelijk tussen Lodewijk en Eleonora ontbonden. Nog geen 2 maanden later was ze getrouwd met de tien jaar jongere Hendrik II van Engeland. In de periode tot 1166 kreeg ze niet minder dan tien kinderen.
In 1173 bleek het huwelijk tussen Eleonora en Hendrik weliswaar kinderrijk maar op persoonlijk vlak weinig succesvol: ze haalde haar drie zoons ertoe over om tegen hun vader in opstand te komen. Toen die opstand door Hendrik was neergeslagen zette hij Eleonora gevangen. Ze speelde pas weer een rol van betekenis nadat Hendrik in 1189 overleed en werd opgevolgd door hun beider zoon Richard Leeuwenhart. Net als bij Lodewijk VII het geval was geweest, ontpopte Eleonora zich als een steun en toeverlaat voor de koning. Tijdens diens kruisvaart nam ze zijn positie waar, waarvoor ze zelfs haar zoon Jan moest bevechten. Toen Richard op weg naar huis gevangen werd genomen was het Eleonora die zorgde dat hij vrijkwam, door het betalen van een borgsom van 100 Pond.
Tot aan haar laatste levensdagen speelde Eleonora een actieve rol in de Europese politiek. Ze reisde veel, speelde voor huwelijksmakelaar en hield zich intensief bezig met het landsbestuur. Na Richards dood werd ze de adviseur van diens opvolger, haar zoon Jan.
Af en toe trok ze zich voor haar rust terug in de abdij van Fontevraud. Daar stierf ze op 82-jarige leeftijd een natuurlijke dood.
Eleonora trouwde (1), 15 of 16 jaar oud, op
donderdag 22 juli 1137 met Lodewijk VII de jongere Van Frankrijk (1120-1180), 16
of 17 jaar oud, zie 201006. Dit huwelijk
werd ontbonden in 1152.Jeugd
In de periode waarin Eleonora opgroeide, kwam aan het Aquitaanse hof de hoofse cultuur tot ontplooiing. Haar grootvader Willem IX van Aquitanië staat, dankzij de poëzie die hij aan zijn buitenechtelijke avontuurtjes wijdde, te boek als de eerste troubadour van Europa en als we zijn latere collega’s mogen geloven, was de jonge Eleonora zo ongeveer de intelligentste en mooiste vrouw van het middeleeuwse Europa. Na het plotselinge overlijden van haar vader mocht Eleonora zich bovendien hertogin van Aquitanië noemen. Het mag dan ook geen wonder heten dat de Franse koning Lodewijk VI, aan wiens zorg ze na haar vaders dood werd toevertrouwd, een huwelijk voor haar arrangeerde met zijn eigen zoon, de latere koning Lodewijk VII.
Koningin van Frankrijk
Enige dagen na het huwelijk stierf Lodewijk VI. De zestienjarige Eleonora was nu zowel hertogin van Aquitanië als koningin van Frankrijk. Ze wierp zich vol geestdrift op beide taken wat door sommige vazallen met bewondering, door anderen met ergernis werd ontvangen. Haar echtgenoot stond ondertussen bekend als een zeer vrome, timide man die zich voor staatsaangelegenheden graag op zijn vrouw verliet.
Kruistocht
Na een miskraam raakte Eleonora onder invloed van de vooraanstaande geestelijke Bernard van Clairvaux, die haar uitlegde dat haar losbandige levensstijl er de oorzaak van was dat ze geen gezond kind ter wereld kon brengen. Dit inzicht scheen Eleonora’s religieuze belangstelling aan te wakkeren. De geboorte van haar eerste kind kan ze als een goddelijke bevestiging hebben opgevat. Toen haar echtgenoot aankondigde aan de Tweede Kruistocht te zullen deelnemen, besloot Eleonora hem te vergezellen. Na een legendarische entree in amazonedracht op een wit paard, bood ze in de Basiliek van Vézelay haar diensten aan aan Bernard van Clairvaux, de grootste voorvechter van de kruistochten. Ook 300 andere Aquitaanse dames waren volgens Eleonora bereid om zich in het Heilige Land met het verzorgen van gewonden bezig te houden. Het plan werd pas met enthousiasme ontvangen toen bleek dat ze bovendien 1000 gewapende Aquitaanse strijders in de aanbieding had. In 1147 werd met de Tweede Kruistocht begonnen.
De aanwezigheid van een regiment van 300 vrouwen tijdens de Tweede Kruistocht leverde onder tijdgenoten vooral veel hoongelach en pikante minstreelpoëzie op. In die poëzie werd veelvuldig gesuggereerd dat Eleonora tijdens haar verblijf in het Heilige Land de intieme banden met haar charmante oom Raymond van Poitiers tot voorbij de grenzen van het betamelijke had aangehaald. Ze steunde hem bovendien in zijn plan om Edessa aan te vallen, terwijl haar echtgenoot Lodewijk beslist Jeruzalem wilde bereiken om daarna Damascus te belegeren. Op het hoogtepunt van dit meningsverschil kondigde Eleonora aan dat haar huwelijk met Lodewijk onwettig was wegens te nauwe bloedbanden - destijds een populaire manier om een huwelijk te laten ontbinden. De inmiddels wat assertievere Lodewijk dwong op onhoofse wijze haar huwelijkstrouw af. De echtelieden keerden, op gescheiden schepen, naar huis terug.
Koningin van Engeland
In 1152 werd het huwelijk tussen Lodewijk en Eleonora ontbonden. Nog geen 2 maanden later was ze getrouwd met de tien jaar jongere Hendrik II van Engeland. In de periode tot 1166 kreeg ze niet minder dan tien kinderen.
In 1173 bleek het huwelijk tussen Eleonora en Hendrik weliswaar kinderrijk maar op persoonlijk vlak weinig succesvol: ze haalde haar drie zoons ertoe over om tegen hun vader in opstand te komen. Toen die opstand door Hendrik was neergeslagen zette hij Eleonora gevangen. Ze speelde pas weer een rol van betekenis nadat Hendrik in 1189 overleed en werd opgevolgd door hun beider zoon Richard Leeuwenhart. Net als bij Lodewijk VII het geval was geweest, ontpopte Eleonora zich als een steun en toeverlaat voor de koning. Tijdens diens kruisvaart nam ze zijn positie waar, waarvoor ze zelfs haar zoon Jan moest bevechten. Toen Richard op weg naar huis gevangen werd genomen was het Eleonora die zorgde dat hij vrijkwam, door het betalen van een borgsom van 100 Pond.
Tot aan haar laatste levensdagen speelde Eleonora een actieve rol in de Europese politiek. Ze reisde veel, speelde voor huwelijksmakelaar en hield zich intensief bezig met het landsbestuur. Na Richards dood werd ze de adviseur van diens opvolger, haar zoon Jan.
Af en toe trok ze zich voor haar rust terug in de abdij van Fontevraud. Daar stierf ze op 82-jarige leeftijd een natuurlijke dood.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Mathilde Plantagenet, geboren in
1156 in Windsor Castle. Mathilde is
overleden op donderdag 13 juli 1189 in Brunswijk, 32 of 33 jaar oud.
Notitie bij Mathilde:
zij werd de moeder van:
Mathildis (1171-1210), gehuwd met Godfried III van Perche
Richenza (1172-1204)
Hendrik (1173-1227).
Lotharius (1174-1190).
Otto IV (1175/1176-1218).
Willem van Lüneburg (1184-1213), vader van Otto I van Brunswijk,
Volgens sommige bronnen was zij ook de moeder van:
Eleonora (1178-)
Ingeborg (1180-).
In 1182 diende zij met haar echtgenoot de vlucht te nemen naar het hof van haar vader in Normandië. Zij bleven daar tot 1185.
Mathilde
trouwde, 11 of 12 jaar oud, in 1168 met Hendrik XII de Leeuw van Beieren, 38 of 39 jaar oud.
Hendrik is geboren in 1129 in in of nabij
Ravensburg, zoon van Hendrik X de Trotse van Beieren (zie 401939,III) en Gertrude Van Saksen. Hendrik is overleden op zondag 6 augustus
1195 in Brunswijk, 65 of 66 jaar oud.
Hendrik is weduwnaar van Clementia van Zähringen
(ovl. ±1167), met wie hij trouwde in 1147.
Mathildis (1171-1210), gehuwd met Godfried III van Perche
Richenza (1172-1204)
Hendrik (1173-1227).
Lotharius (1174-1190).
Otto IV (1175/1176-1218).
Willem van Lüneburg (1184-1213), vader van Otto I van Brunswijk,
Volgens sommige bronnen was zij ook de moeder van:
Eleonora (1178-)
Ingeborg (1180-).
In 1182 diende zij met haar echtgenoot de vlucht te nemen naar het hof van haar vader in Normandië. Zij bleven daar tot 1185.
Notitie bij Hendrik:
In 1147 probeerde hij in Wendenkruistocht de Wenden tot het
christendom te bekeren. In 1160 streed hij wederom tegen de
Slaven.
Hendrik had zich vooral voorgenomen het Saksische gebied te vergroten. Daarvoor had hij de ene stad na de andere opgericht, ook in Beieren, maar vooral in Saksen, zoals Ratzeburg (1154), München (1158), Lübeck (1159) en Schwerin (1160).
In 1180 was het gedaan met zijn regering. Toen had hij het met keizer Frederik I Barbarossa aan de stok gekregen omdat hij niet meer aan de Italiëoorlog wilde deelnemen. Hendrik had daarvoor namelijk de stad Goslar willen hebben. Frederik Barbarossa deed hem hierop in de ban. Hendrik moest in 1182 naar Engeland. Frederik ging in 1189 echter weer op kruistocht, waarna Hendrik snel terug was.
In 1189 trok hij met een groot leger naar Bardowick en belegerde hij de stad. Toen dat een tijd geduurd had is van de Bardowickers een stier weggelopen, rechtstreeks het kamp van Hendrik in. Hendriks mensen hebben toen de stier opgejaagd, waarna deze door de rivier de Ilmenau de stad in is gestormd. Zo kon Hendrik door de Ilmenau doorstoten, en de stad platleggen; alleen de kerken heeft hij laten staan. Zo is de rijke stad Bardowick aan zijn einde gekomen.
Na het conflict met keizer Frederik verzoende hij zich met Frederiks erfgenaam, keizer Hendrik VI. Hij overleed in Brunswijk.
Hendrik kreeg nog een dochter uit een buitenechtelijke relatie met Ida van Bliesheuvel:
Mathilda (1155-1219), gehuwd in 1167 met Borwin I van Mecklenburg
Hendrik had zich vooral voorgenomen het Saksische gebied te vergroten. Daarvoor had hij de ene stad na de andere opgericht, ook in Beieren, maar vooral in Saksen, zoals Ratzeburg (1154), München (1158), Lübeck (1159) en Schwerin (1160).
In 1180 was het gedaan met zijn regering. Toen had hij het met keizer Frederik I Barbarossa aan de stok gekregen omdat hij niet meer aan de Italiëoorlog wilde deelnemen. Hendrik had daarvoor namelijk de stad Goslar willen hebben. Frederik Barbarossa deed hem hierop in de ban. Hendrik moest in 1182 naar Engeland. Frederik ging in 1189 echter weer op kruistocht, waarna Hendrik snel terug was.
In 1189 trok hij met een groot leger naar Bardowick en belegerde hij de stad. Toen dat een tijd geduurd had is van de Bardowickers een stier weggelopen, rechtstreeks het kamp van Hendrik in. Hendriks mensen hebben toen de stier opgejaagd, waarna deze door de rivier de Ilmenau de stad in is gestormd. Zo kon Hendrik door de Ilmenau doorstoten, en de stad platleggen; alleen de kerken heeft hij laten staan. Zo is de rijke stad Bardowick aan zijn einde gekomen.
Na het conflict met keizer Frederik verzoende hij zich met Frederiks erfgenaam, keizer Hendrik VI. Hij overleed in Brunswijk.
Hendrik kreeg nog een dochter uit een buitenechtelijke relatie met Ida van Bliesheuvel:
Mathilda (1155-1219), gehuwd in 1167 met Borwin I van Mecklenburg
Heerlijkheid:
| als Hendrik III hertog van Saksen (1142-1180) en als Hendrik XII hertog van Beieren (1156-1180) |
II. Jan zonder Land Van Engeland, geboren op zondag 24 december 1167
in Beaumont Palace (Oxford) (zie 25128).
50260 Thomas I van Savoye, geboren
omstreeks 1180. Thomas is overleden in 1233, ongeveer 53 jaar oud.
Notitie bij Thomas: Hij volgde zijn vader op als graaf van Savoye in 1189. Hij steunde
Filips van Zwaben en stond aan de zijde der Ghibelijnen. Van Filips van Zwaben
kreeg hij in Vaud het leen van Moudon en in Piëmont de lenen van Chieri en
Testona.
Hij trouwde, ongeveer 16 jaar oud, in 1196 met
Kinderen uit dit huwelijk:
III. Bonifatius van Savoye. Bonifatius
is overleden in 1270.
Notitie bij Bonifatius:
aartsbisschop van Canterbury
VI. Willem van Savoye. Willem is
overleden in 1239 in Viterbo.
Notitie bij Willem: Willem werd deken van Vienne, bisschop van Valence en in 1235
elect van Lyon. In 1237-1238 trok hij naar Engeland en hoopte daar op het bisdom
Winchester.
Na de dood van Johan II van Rummen, werd diens opvolging als prinsbisschop van Luik betwist door twee kandidaten: Otto van Eberstein en Willem van Savoye. Beide kandidaten wendden zich tot keizer Frederik II om hun benoeming te ondersteunen. Otto werd op 1 november 1238 benoemd, maar even later werd de wettelijkheid van zijn benoeming in twijfel getrokken. Paus Gregorius IX gelastte een onderzoek, en intussen bleef Otto de baas in zijn bisdom.
Door de bemiddeling van zijn broer graaf Thomas II van Savoye, die toen (als echtgenoot van Johanna van Constantinopel) graaf van Vlaanderen was, werd Willem als pauselijk kandidaat in 1239 toch prinsbisschop van Luik. Op 29 mei 1239 liet de paus het kapittel van Luik weten dat de benoeming van Willem officieel bekrachtigd was. In november van hetzelfde jaar werd Willem van Savoye echter vergiftigd in Viterbo.
Otto van Eberstein, die zich nooit aan het pauselijk bevel had gestoord, handhaafde zijn macht in het prinsbisdom tot in 1240, maar lijkt geen tegenwerpingen te hebben gemaakt toen zijn opvolger Robert I van Thorote op 26 december 1240 te Luik geïnstalleerd werd.
Na de dood van Johan II van Rummen, werd diens opvolging als prinsbisschop van Luik betwist door twee kandidaten: Otto van Eberstein en Willem van Savoye. Beide kandidaten wendden zich tot keizer Frederik II om hun benoeming te ondersteunen. Otto werd op 1 november 1238 benoemd, maar even later werd de wettelijkheid van zijn benoeming in twijfel getrokken. Paus Gregorius IX gelastte een onderzoek, en intussen bleef Otto de baas in zijn bisdom.
Door de bemiddeling van zijn broer graaf Thomas II van Savoye, die toen (als echtgenoot van Johanna van Constantinopel) graaf van Vlaanderen was, werd Willem als pauselijk kandidaat in 1239 toch prinsbisschop van Luik. Op 29 mei 1239 liet de paus het kapittel van Luik weten dat de benoeming van Willem officieel bekrachtigd was. In november van hetzelfde jaar werd Willem van Savoye echter vergiftigd in Viterbo.
Otto van Eberstein, die zich nooit aan het pauselijk bevel had gestoord, handhaafde zijn macht in het prinsbisdom tot in 1240, maar lijkt geen tegenwerpingen te hebben gemaakt toen zijn opvolger Robert I van Thorote op 26 december 1240 te Luik geïnstalleerd werd.
VII. Amadeus IV van Savoye, geboren in
1197. Amadeus is overleden in 1253, 55 of 56 jaar oud.
Notitie bij Amadeus:
was de oudste zoon van graaf Thomas I van Savoye en Beatrix
van Genève. In 1233 volgt hij zijn vader op als graaf van Savoye. Amadeus was
een trouw aanhanger van keizer Frederik. Hij slaagde er in zijn invloed in
Bourgondië en Piëmont uit te breiden. Amadeus was getrouwd met:
Anna van Bourgondië (-1243), dochter van hertog Hugo III van Bourgondië, in 1222
Cecilia van Baux (-1275), dochter van burggraaf Barral van Marseille, in 1244,
en werd vader van:
Beatrix (1223-1258), in 1233 gehuwd met markgraaf Manfred III van Saluzzo (-1244) en in 1247 met koning Manfred van Sicilië (1231-1266)
Margaretha (-1254), gehuwd met markgraaf Bonifatius II van Monferrato (-1255)
Bonifatius van Savoye (1244-1263)
Beatrix (-1292), in 1258 gehuwd met Peter van Ivrea (-1258), zoon van Jan I van Châlons, en in met 1274 met Jan Emmanuel van Castilië, in 1269 gehuwd met Guichard van Albon-Forez, heer van Beaujeu.
Eleonora,
Amadeus:
Anna van Bourgondië (-1243), dochter van hertog Hugo III van Bourgondië, in 1222
Cecilia van Baux (-1275), dochter van burggraaf Barral van Marseille, in 1244,
en werd vader van:
Beatrix (1223-1258), in 1233 gehuwd met markgraaf Manfred III van Saluzzo (-1244) en in 1247 met koning Manfred van Sicilië (1231-1266)
Margaretha (-1254), gehuwd met markgraaf Bonifatius II van Monferrato (-1255)
Bonifatius van Savoye (1244-1263)
Beatrix (-1292), in 1258 gehuwd met Peter van Ivrea (-1258), zoon van Jan I van Châlons, en in met 1274 met Jan Emmanuel van Castilië, in 1269 gehuwd met Guichard van Albon-Forez, heer van Beaujeu.
Eleonora,
VIII. Humbert van Savoye, geboren in
1198. Humbert is overleden in 1223, 24 of 25 jaar oud.
Notitie bij Humbert:
graaf van Chillon
IX. Thomas II van Savoye, geboren in
1199. Thomas is overleden in 1259, 59 of 60 jaar oud. Thomas:
(1) trouwde met Johanna van
Constantinopel. Zie 50251,I voor
persoonsgegevens van Johanna.
(2) trouwde met Beatrix Fieschi. Beatrix
is overleden in 1283.
X. Peter II de Kleine Karel de Grote van
Savoye, geboren in 1203. Peter is overleden in 1268 in Pierre-Châtel, 64 of 65 jaar oud.
Notitie bij Peter: Oorspronkelijk zou Peter zich aan een kerkelijke loopbaan wijden.
Hij huwde echter in 1234 Agnes van Faucigny, waardoor hij erfgenaam van Faucigny
werd. Op uitnodiging van koning Hendrik III van Engeland, trok hij naar Engeland
en werd er graaf van Richmond in 1240. Tijdens zijn veelvuldige bezoeken aan het
continent, breidde hij zijn bezittingen in Vaud uit. Faucigny en het graafschap
Genève verenigde hij in de Genevois. Vaud, met Lausanne, Yverdon, Vevey en
Payenne, erkende zijn gezag. In 1260 viel hij Wallis binnen en de bisschop van
Sion moest hem alle gebied ten westen van de Monges afstaan. In 1263 volgde hij
zijn neef Bonifatius op als graaf van Savoye. Zijn bijnaam van Kleine Karel de
Grote werd hem gegeven, wegens de expansiedrang die hij aan de dag legde. Hij
had één kind, Anna (-1310), regentes van de Dauphiné, die in 1253 huwde met
Guido VII van Bourgondië, dauphin van Vienne (-1269) en in 1273 met Gaston VII
van Moncada, burggraaf van Béarn.
XI. Beatrix van Savoye, geboren in 1205 (zie 25130).
XII. Filips I van Savoye, geboren in
1207 in Aiguebelle. Filips is overleden
op woensdag 15 augustus 1285 in Roussillon-en-Bugey, 77 of 78 jaar oud.
Notitie bij Filips: Zonder tot priester te zijn gewijd, werd hij in 1241 bisschop van
Valence en in 1245 aartsbisschop van Lyon. Hij cumuleerde blijkbaar beide
functies, hoewel het niet zeker is dat hij ooit echt bezit nam van de
aartsbisschooppelijke zetel. Jaren later stond hij nog in akten vermeld als
’archiepiscopus electus’, met andere woorden aangesteld, maar niet werkelijk in
functie. Hij was verder ook deken van het kapittel in Vienne en proost van het
kapittel van Sint-Donaas in Brugge (van 1240 tot ca. 1260). Hij had nog
verschillende andere beneficies in het graafschap Vlaanderen en Engeland. Zowel
de bisschopszetels als in elk geval het proostschap van Sint-Donaas had hij te
danken aan het feit dat zijn broer Thomas van Savoye (1199-1259) in 1237
getrouwd was met gravin Johanna I van Constantinopel, machtige vrouw die invloed
had, ook in Rome.
Er werd verwacht van iemand die een zo aanzienlijke zetel bekleedde als die van het aartsbisdom Lyon, daarbij zo ver verwijderd van Vlaanderen, dat hij ontslag zou nemen; Filips maakte hier echter geen aanstalten toe. Het kapittel was het met de toestand niet eens en op 15 januari 1246 publiceerde het de beslissing dat de proost voortaan onder het toezicht viel van de deken. Hij mocht het graafschap Vlaanderen niet meer verlaten, behalve als dit gebeurde in dienst van de graaf, voor de verdediging van de proosdij en zijn inwoners, voor een bedevaart, voor het verdedigen van de belangen van zijn verwanten of om in Parijs te studeren. De afwezigheden konden slechts worden toegestaan op voorwaarde dat de kanselarijdienst en de zorg voor Sint-Donaas verzekerd waren. De beslissing was dus eerder symbolisch en een uitdrukking van de wrevel van het kapittel tegenover een bestendig afwezige proost. De uitzonderingsmogelijkheden bleven zo talrijk, dat Filips zich aan geen verdere problemen moest verwachten.
Jaren later was men echter de toestand beu geworden. De broer van Filips was in 1259 overleden, zodat hij zijn voornaamste steun in Vlaanderen kwijt was. Margaretha van Constantinopel had andere ideeën en een andere kandidaat, zodat een bondgenootschap tussen de graaf en het kapittel tot stand kwam en de proost werd afgedankt. Hij ging zich beklagen bij de paus, en die stelde Johannes, bisschop van Belley aan om als scheidsrechter op te treden. Die gaf Filips van Savoye gelijk en besliste dat hij proost mocht blijven. Daar had men in Brugge geen oren naar. Het kapittel van Sint-Donaas ging in beroep bij de pauselijke rechtbank en liet dit per afzonderlijke oorkonde weten aan de bisschop van Doornik, de aartsbisschop van Reims, de kapittels van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Salvator in Brugge, enz.
Wat ook de uitkomst mocht zijn, het kapittel koos een nieuwe proost in de persoon van Jan van Vlaanderen, zoon van graaf Gewijde van Dampierre en kleinzoon van gravin Margaretha, die natuurlijk onmiddellijk akkoord ging. Gewijde trok, namens zijn jonge zoon en proost Jan eveneens naar de rechtbank tegen Filips van Savoye. Gravin Margaretha deed hetzelfde. De klachten werden in Rome in maart 1262 ontvankelijk verklaard en Filips van Savoye stelde zich onmiddellijk te weer tegen de ’usurpator’ en diens vader en grootmoeder. De kardinalen Hugo en Octavianus werden als scheidsrechters aangeduid. Ze gaven de Brugse klagers min of meer gelijk, maar voegden er meteen aan toe dat Filips zich bij hun oordeel slechts moest neerleggen indien de kanunniken van het kapittel het er unaniem mee eens waren. Aangezien hij daar nogal wat van zijn vrienden had kunnen benoemen, was die eensgezindheid weinig waarschijnlijk.
Hoe het verder afliep kunnen we niet met zekerheid vaststellen, tenzij dat er van Filips in de oorkonden van het Sint-Donaaskapittel nooit sprake meer was. Beide partijen trokken dan maar weer naar de Paus met hun klachten en die stelde Clemens, de aarstdiaken van Laon aan om de zaak opnieuw te onderzoeken. In augustus 1263 besliste paus Urbanus IV dat alle functies en waardigheden die Filips van Savoye had verkregen, zowel voor als na zijn promotie tot elect aartsbisschop van Lyon, verenigbaar bleven met dit Lyonese ambt, met uitzondering echter van het proostschap van Sint-Doaas en het ermee samengaande kanselierschap van Vlaanderen. Zo was de twist voor goed beslecht.
De tamelijk grote onafhankelijkheid die Lyon in die tijd genoot, en de bevoorrechte situering tussen Frankrijk en het Duitse Keizerrijk, lieten aan Filips toe om een politieke rol te spelen. Onder zijn episcopaat werden de handelsbanden tussen Lyon en Engeland hechter en hij had nauwe betrekkingen met koning Henry III. In 1247 nam hij deel aan onderhandelingen tussen Frankrijk en Engeland. Hij was ook zeer aanwezig in de Dauphiné, waar hij uitgestrekte eigendommen bezat. In het kapittel van Lyon werd hij vooral gesteund door kanunniken die uit die streek kwamen.
Hij leefde al een hele tijd in vijandschap met paus Urbanus IV en paus Clemens IV, toen hij in 1267 zijn bisschopsambten verliet en trouwde met gravin Adelaïde van Bourgondië. Hierdoor kon hij broer Peter opvolgen, die gestorven was zonder mannelijke erfgenaam. Hij werd dan ook graaf van Savoye, Aosta en Maurienne van 1268 tot 1285.
Uit hoofde van zijn vrouw was hij ook graaf van Bourgondië van 1267 tot 1279, maar toen hun huwelijk kinderloos bleef en zij in 1279 stierf, ging dit erfdeel naar haar zoon, Otho IV, uit haar eerste huwelijk met Hugo van Chalon.
Filips volgde zijn broer op in 1268, maar werd bestreden door zijn nicht Beatrix, de dochter van Peter, waarbij het tot een familie-oorlog kwam. Filips vormde een coalitie met de heren van Gex, de graaf van Genevois en de bisschoppen van Lausanne en Genève. Deze coalitie werd gesteund door Rudolf van Habsburg.
In Piemonte vestigde hij zijn gezag in Turijn, met de hulp van graaf Willem VI van Montferrat.
Ook Filips had geen nakomelingen en na zijn overlijden brak opnieuw een opvolgingsstrijd los tussen zijn neven Amadeus, Thomas en Lodewijk, waarbij tenslotte de door hem aangewezen opvolger, Amadeus het pleit won.
Filips trouwde, 59 of 60
jaar oud, in 1267 met Adelheid van Bourgondië, 57 of 58 jaar oud. Adelheid is
geboren in 1209, dochter van Otto I van Meranië en
Beatrix II van Bourgondië. Adelheid is overleden op
woensdag 8 maart 1279 in Evian, 69 of
70 jaar oud. Adelheid is weduwe van Hugo van Chalon
(1220-1266), met wie zij trouwde in 1236.
Er werd verwacht van iemand die een zo aanzienlijke zetel bekleedde als die van het aartsbisdom Lyon, daarbij zo ver verwijderd van Vlaanderen, dat hij ontslag zou nemen; Filips maakte hier echter geen aanstalten toe. Het kapittel was het met de toestand niet eens en op 15 januari 1246 publiceerde het de beslissing dat de proost voortaan onder het toezicht viel van de deken. Hij mocht het graafschap Vlaanderen niet meer verlaten, behalve als dit gebeurde in dienst van de graaf, voor de verdediging van de proosdij en zijn inwoners, voor een bedevaart, voor het verdedigen van de belangen van zijn verwanten of om in Parijs te studeren. De afwezigheden konden slechts worden toegestaan op voorwaarde dat de kanselarijdienst en de zorg voor Sint-Donaas verzekerd waren. De beslissing was dus eerder symbolisch en een uitdrukking van de wrevel van het kapittel tegenover een bestendig afwezige proost. De uitzonderingsmogelijkheden bleven zo talrijk, dat Filips zich aan geen verdere problemen moest verwachten.
Jaren later was men echter de toestand beu geworden. De broer van Filips was in 1259 overleden, zodat hij zijn voornaamste steun in Vlaanderen kwijt was. Margaretha van Constantinopel had andere ideeën en een andere kandidaat, zodat een bondgenootschap tussen de graaf en het kapittel tot stand kwam en de proost werd afgedankt. Hij ging zich beklagen bij de paus, en die stelde Johannes, bisschop van Belley aan om als scheidsrechter op te treden. Die gaf Filips van Savoye gelijk en besliste dat hij proost mocht blijven. Daar had men in Brugge geen oren naar. Het kapittel van Sint-Donaas ging in beroep bij de pauselijke rechtbank en liet dit per afzonderlijke oorkonde weten aan de bisschop van Doornik, de aartsbisschop van Reims, de kapittels van Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Salvator in Brugge, enz.
Wat ook de uitkomst mocht zijn, het kapittel koos een nieuwe proost in de persoon van Jan van Vlaanderen, zoon van graaf Gewijde van Dampierre en kleinzoon van gravin Margaretha, die natuurlijk onmiddellijk akkoord ging. Gewijde trok, namens zijn jonge zoon en proost Jan eveneens naar de rechtbank tegen Filips van Savoye. Gravin Margaretha deed hetzelfde. De klachten werden in Rome in maart 1262 ontvankelijk verklaard en Filips van Savoye stelde zich onmiddellijk te weer tegen de ’usurpator’ en diens vader en grootmoeder. De kardinalen Hugo en Octavianus werden als scheidsrechters aangeduid. Ze gaven de Brugse klagers min of meer gelijk, maar voegden er meteen aan toe dat Filips zich bij hun oordeel slechts moest neerleggen indien de kanunniken van het kapittel het er unaniem mee eens waren. Aangezien hij daar nogal wat van zijn vrienden had kunnen benoemen, was die eensgezindheid weinig waarschijnlijk.
Hoe het verder afliep kunnen we niet met zekerheid vaststellen, tenzij dat er van Filips in de oorkonden van het Sint-Donaaskapittel nooit sprake meer was. Beide partijen trokken dan maar weer naar de Paus met hun klachten en die stelde Clemens, de aarstdiaken van Laon aan om de zaak opnieuw te onderzoeken. In augustus 1263 besliste paus Urbanus IV dat alle functies en waardigheden die Filips van Savoye had verkregen, zowel voor als na zijn promotie tot elect aartsbisschop van Lyon, verenigbaar bleven met dit Lyonese ambt, met uitzondering echter van het proostschap van Sint-Doaas en het ermee samengaande kanselierschap van Vlaanderen. Zo was de twist voor goed beslecht.
De tamelijk grote onafhankelijkheid die Lyon in die tijd genoot, en de bevoorrechte situering tussen Frankrijk en het Duitse Keizerrijk, lieten aan Filips toe om een politieke rol te spelen. Onder zijn episcopaat werden de handelsbanden tussen Lyon en Engeland hechter en hij had nauwe betrekkingen met koning Henry III. In 1247 nam hij deel aan onderhandelingen tussen Frankrijk en Engeland. Hij was ook zeer aanwezig in de Dauphiné, waar hij uitgestrekte eigendommen bezat. In het kapittel van Lyon werd hij vooral gesteund door kanunniken die uit die streek kwamen.
Hij leefde al een hele tijd in vijandschap met paus Urbanus IV en paus Clemens IV, toen hij in 1267 zijn bisschopsambten verliet en trouwde met gravin Adelaïde van Bourgondië. Hierdoor kon hij broer Peter opvolgen, die gestorven was zonder mannelijke erfgenaam. Hij werd dan ook graaf van Savoye, Aosta en Maurienne van 1268 tot 1285.
Uit hoofde van zijn vrouw was hij ook graaf van Bourgondië van 1267 tot 1279, maar toen hun huwelijk kinderloos bleef en zij in 1279 stierf, ging dit erfdeel naar haar zoon, Otho IV, uit haar eerste huwelijk met Hugo van Chalon.
Filips volgde zijn broer op in 1268, maar werd bestreden door zijn nicht Beatrix, de dochter van Peter, waarbij het tot een familie-oorlog kwam. Filips vormde een coalitie met de heren van Gex, de graaf van Genevois en de bisschoppen van Lausanne en Genève. Deze coalitie werd gesteund door Rudolf van Habsburg.
In Piemonte vestigde hij zijn gezag in Turijn, met de hulp van graaf Willem VI van Montferrat.
Ook Filips had geen nakomelingen en na zijn overlijden brak opnieuw een opvolgingsstrijd los tussen zijn neven Amadeus, Thomas en Lodewijk, waarbij tenslotte de door hem aangewezen opvolger, Amadeus het pleit won.
Notitie bij Adelheid:
Zij bestreed met wisselend succes de opstand van de adel in
Franche-Comté, onder leiding van Jan van Chalon, de vader van Hugo van
Chalon.
Zij volgde haar broer Otto op als gravin van Bourgondië in 1248 en bestuurde samen met haar man Hugo van Chalon
Zij volgde haar broer Otto op als gravin van Bourgondië in 1248 en bestuurde samen met haar man Hugo van Chalon
Generatie 17 (stamoudbetovergrootouders)
100484 Frederik I ’Barbarossa’ Van
Zwaben, geboren in 1122 in Waiblingen. Frederik is overleden op zondag
10 juni 1190 in Anatolie, 67 of 68 jaar
oud.
Notitie bij Frederik:
Frederik I, bijgenaamd Barbarossa ("roodbaard") (Waiblingen,
1122 – Anatolië, 10 juni 1190) was een telg van het huis Hohenstaufen, en van
1155 tot aan zijn dood keizer van het Heilige Roomse Rijk.
Frederik I was door erfopvolging hertog van Zwaben; dusdanig is hij ook bekend als Frederik III. Na de dood van zijn oom, Koenraad III op 15 februari 1152 werd hij op 4 maart te Frankfurt tot koning van Duitsland gekozen en op 9 maart van datzelfde jaar door de aartsbisschop van Keulen gekroond. Door snel te handelen en door afspraken te maken met zijn rivalen en potentiële tegenstanders (m.n. Hendrik de Leeuw van het Welfische huis) wist hij in korte tijd de kroon op te eisen. De prijs voor zijn kroon hield in dat hij Hendrik de Leeuw moest helpen zijn hertogdom Beieren terug te krijgen. Dit hertogdom werd van zijn vader afgenomen door Koenraad III. Barbarossa wist uiteindelijk Hendrik Jasomirgott van het Babenbergse huis (via het tweede huwelijk van Barbarossa’s moeder aan hem verwant) tevreden te stellen met het hertogdom Oostenrijk. hiervoor werd het Privilegium Minus in het leven geroepen (minus ter onderscheiding van het Privilegium Maius dat van latere datum is). Het hertogdom Oostenrijk werd speciaal gecreëerd voor deze gelegenheid door het af te scheiden van het grotere Beieren. Hendrik de Leeuw was hiermee akkoord omdat het de enige manier was om de rest van Beieren in zijn bezit te krijgen.
Op 18 juni 1155 zalfde paus Adrianus IV hem te Rome tot keizer van het Heilige Roomse Rijk. Door zijn huwelijk in juni 1156 met gravin Beatrix I van Bourgondië, dochter van graaf Reinout III van Bourgondië, verwierf hij in 1178 het graafschap Bourgondië. Zijn eerste huwelijk, met Adela van Vohburg, had hij laten ontbinden. Uit dit huwelijk kwamen geen kinderen voort. Opmerkelijk is dat hij bij zijn keizerkroning Adela niet tot keizerin liet kronen. Beatrix is later wel door Victor III, de tegenpaus van de keizerlijke partij, tot keizerin gekroond. Zij vergezelde Barbarossa op de meeste Italiëtochten, en is minstens tweemaal hoogzwanger de Alpen overgestoken.
Hij was keizer van Roomse Rijk maar had in Duitsland maar een wankele machtsbasis daar Duitsland in die tijd bestond uit honderden (autonome) territoriale vorstendommen. Slechts enkelen waren ’rijksonmiddellijk’, dat wil zeggen dat ze rechtstreeks onder het gezag van de keizer vallen. Een ander probleem voor de Duitse koningen was dat er geen vaste rijkshoofdstad was. De nieuwe koning nam de vacante Rijksbezittingen over, maar was verder aangewezen op zijn eigen huisgoed. In tegenstelling tot de koningen van Frankrijk en Engeland, waarvan ook nieuwe dynastie in de vaste hoofdstad zetelden, reisden de Duitse koningen voortdurend rond door hun eigen rijk. De rijksvorsten hadden als plicht de keizer te ontvangen als hij daar aanspraak op maakte. Onder Barbarossa’s bewind kreeg Duitsland ook zijn sacraal karakter door de benaming ’Heilig Rijk’. Dit was een bewuste maatregel van Barbarossa en zijn raadgevers (m.n. Reindald van Dassel, aartsbisschop van Keulen) om de positie van de keizer ten opzichte van de paus te versterken.
In 1155, op zijn eerste Italiëtocht, werd Frederik in Monza met de IJzeren Kroon van Lombardije tot koning van Italië gekroond. Italië en Bourgondië (in die tijd ook wel Regnum Arelate, het koninkrijk van Arles, genoemd) vielen samen met Duitsland onder het gezag van de keizerskroon. Om zijn gezag in Italië te versterken had hij grote ambities. Zo wilde hij de steden het foedrum laten betalen (een feodale schatplicht), en de steden en vorsten van Italië strakker aan de keizerlijke kroon binden. Echter, door de politieke situatie en gebrek aan de middelen om de stadstaten simpelweg zijn wil op te leggen werd hij in feite gedwongen partijganger te worden in de lopende onderlinge concurrentiestrijd in Noord-Italië. Een aantal steden kwam in verzet tegen de keizer en zijn bondgenoten en verenigde zich in de Lombardische Liga. Omdat Frederik ook met de paus (Alexander III) overhoop lag, werd ook de paus een partij in deze strijd. De paus steunde de steden van de Lombardische Liga financieel en moreel. Ondanks enkele indrukwekkende wapenfeiten (vooral de inname van Milaan in 1158, en werderom in 1162, waarna de stad verwoest werd en de bevolking over de vier windstreken verdreven) kon Barbarossa zijn zin niet doordrukken. In 1166 was hij er dichtbij, toen een leger onder leiding van Reinald van Dassel en Christiaan van Buch (aartsbisschop van Mainz) de stad Rome dreigde te veroveren terwijl Frederik zelf met een tweede leger in aantocht was. Op het moment supreme brak er echter een malaria-infectie uit onder het Duitse leger (een vaak voorkomend probleem voor legers van boven de Alpen in de zomerhitte van Italië), waardoor velen sneuvelden en de dreiging ophield te bestaan. de Lombardische Liga diende Frederik uiteindelijk een zware nederlaag toe in de slag bij Legnano op 29 mei 1176. Dit leidde tot de Vrede van Venetië (1179), waarin Barbarossa het geluk had zijn tegenstanders tegen elkaar uit te kunnen spelen. In 1183 werd er een afzonderlijk akkoord bereikt met de Lombardische Liga, op veel gunstigere voorwaarden voor de keizer. Zo erkenden de steden o.a. het keizerlijk gezag.
In Midden-Italië kwam hij in conflict met de paus omwille van het feit dat Frederik door het systeem van de Rijkskerk als het ware bisschoppen kon benoemen in de achtertuin van de paus. Daarnaast claimde hij veel keizerlijke rechten die in strijd waren met de belangen van de paus. Voornaamste hieronder was het bezit van de Mathildijnse Goederen. In 1157 te Besançon ontstond een rel toen Reinald van Dassel een brief van de paus voorlas aan het hof (de brief was natuurlijk in het Latijn, en Reinald vertaalde de brief voor zijn toehoorders in het Duits) waarin werd gesuggereerd dat de keizer een vazal van de paus zou zijn. De pauselijke gezanten leken dat niet erg tegen te spreken, waardoor het keizerlijke hof nog erger beledigd was. Na de dood van de toenmalige paus (Hadrianus IV, de enige Engelse paus) in 1159 ontstond een onverkwikkelijke situatie. Bij de verkiezingen voor de nieuwe paus waren de partijen verdeeld; er was een pro-keizerlijke partij en een pro-Siciliaanse partij. De pro-Siciliaanse kandidaat leek gewonnen te hebben, maar toen dat aangekondigd zou worden, trok de pro-keizerlijke kandidaat opeens de officiële mantel uit de handen van de bode en riep zichzelf to paus uit. Hij was Victor III. De pro-Siciliaanse kandidaat vertrok stilletjes uit Rome, en riep zich later tot "echte paus" (Alexander III) uit. Dit schisma duurde tot 1171. Alexander III behaalde een volledige overwinning.
In het zuiden van Italië wist Barbarossa ervoor te zorgen dat zijn zoon Hendrik VI trouwde met de erfdochter van Sicilië. Dit huwelijk vond in 1184 plaats in Milaan. Hendrik wist Sicilië in 1194 uiteindelijk op de Normandiërs in te nemen en zorgde er zo voor dat Italië weer (even) een politieke eenheid werd. Dit duurde echter niet lang, want Hendrik VI overleed in september 1197 plotseling door ziekte. Zijn zoon, Frederik II, volgde hem aanvankelijk niet op in Duitsland, omdat de paus (Innocentius III) dit tegenhield.
Zijn bijnaam Barbarossa kreeg hij in Italië door de rode schijn in zijn baard.
Hij verdronk op 10 juni 1190 toen hij tijdens de Derde Kruistocht de rivier de Salef (in Anatolië) wilde doorwaden. Het is niet precies duidelijk wat er gebeurd is, maar de bronnen zijn het erover eens dat hij van zijn paard geraakte (ofwel door een val, ofwel opzettelijk om zich af te koelen in het water) en eenmaal in het water verdronk.
De aanval van nazi-Duitsland op de Sovjet-Unie werd naar hem vernoemd, operatie Barbarossa
De 9e SS Panzerdivisie werd "Hohenstaufen" genoemd, naar het geslacht van Frederik Barbarossa.
Frederik I was door erfopvolging hertog van Zwaben; dusdanig is hij ook bekend als Frederik III. Na de dood van zijn oom, Koenraad III op 15 februari 1152 werd hij op 4 maart te Frankfurt tot koning van Duitsland gekozen en op 9 maart van datzelfde jaar door de aartsbisschop van Keulen gekroond. Door snel te handelen en door afspraken te maken met zijn rivalen en potentiële tegenstanders (m.n. Hendrik de Leeuw van het Welfische huis) wist hij in korte tijd de kroon op te eisen. De prijs voor zijn kroon hield in dat hij Hendrik de Leeuw moest helpen zijn hertogdom Beieren terug te krijgen. Dit hertogdom werd van zijn vader afgenomen door Koenraad III. Barbarossa wist uiteindelijk Hendrik Jasomirgott van het Babenbergse huis (via het tweede huwelijk van Barbarossa’s moeder aan hem verwant) tevreden te stellen met het hertogdom Oostenrijk. hiervoor werd het Privilegium Minus in het leven geroepen (minus ter onderscheiding van het Privilegium Maius dat van latere datum is). Het hertogdom Oostenrijk werd speciaal gecreëerd voor deze gelegenheid door het af te scheiden van het grotere Beieren. Hendrik de Leeuw was hiermee akkoord omdat het de enige manier was om de rest van Beieren in zijn bezit te krijgen.
Op 18 juni 1155 zalfde paus Adrianus IV hem te Rome tot keizer van het Heilige Roomse Rijk. Door zijn huwelijk in juni 1156 met gravin Beatrix I van Bourgondië, dochter van graaf Reinout III van Bourgondië, verwierf hij in 1178 het graafschap Bourgondië. Zijn eerste huwelijk, met Adela van Vohburg, had hij laten ontbinden. Uit dit huwelijk kwamen geen kinderen voort. Opmerkelijk is dat hij bij zijn keizerkroning Adela niet tot keizerin liet kronen. Beatrix is later wel door Victor III, de tegenpaus van de keizerlijke partij, tot keizerin gekroond. Zij vergezelde Barbarossa op de meeste Italiëtochten, en is minstens tweemaal hoogzwanger de Alpen overgestoken.
Hij was keizer van Roomse Rijk maar had in Duitsland maar een wankele machtsbasis daar Duitsland in die tijd bestond uit honderden (autonome) territoriale vorstendommen. Slechts enkelen waren ’rijksonmiddellijk’, dat wil zeggen dat ze rechtstreeks onder het gezag van de keizer vallen. Een ander probleem voor de Duitse koningen was dat er geen vaste rijkshoofdstad was. De nieuwe koning nam de vacante Rijksbezittingen over, maar was verder aangewezen op zijn eigen huisgoed. In tegenstelling tot de koningen van Frankrijk en Engeland, waarvan ook nieuwe dynastie in de vaste hoofdstad zetelden, reisden de Duitse koningen voortdurend rond door hun eigen rijk. De rijksvorsten hadden als plicht de keizer te ontvangen als hij daar aanspraak op maakte. Onder Barbarossa’s bewind kreeg Duitsland ook zijn sacraal karakter door de benaming ’Heilig Rijk’. Dit was een bewuste maatregel van Barbarossa en zijn raadgevers (m.n. Reindald van Dassel, aartsbisschop van Keulen) om de positie van de keizer ten opzichte van de paus te versterken.
In 1155, op zijn eerste Italiëtocht, werd Frederik in Monza met de IJzeren Kroon van Lombardije tot koning van Italië gekroond. Italië en Bourgondië (in die tijd ook wel Regnum Arelate, het koninkrijk van Arles, genoemd) vielen samen met Duitsland onder het gezag van de keizerskroon. Om zijn gezag in Italië te versterken had hij grote ambities. Zo wilde hij de steden het foedrum laten betalen (een feodale schatplicht), en de steden en vorsten van Italië strakker aan de keizerlijke kroon binden. Echter, door de politieke situatie en gebrek aan de middelen om de stadstaten simpelweg zijn wil op te leggen werd hij in feite gedwongen partijganger te worden in de lopende onderlinge concurrentiestrijd in Noord-Italië. Een aantal steden kwam in verzet tegen de keizer en zijn bondgenoten en verenigde zich in de Lombardische Liga. Omdat Frederik ook met de paus (Alexander III) overhoop lag, werd ook de paus een partij in deze strijd. De paus steunde de steden van de Lombardische Liga financieel en moreel. Ondanks enkele indrukwekkende wapenfeiten (vooral de inname van Milaan in 1158, en werderom in 1162, waarna de stad verwoest werd en de bevolking over de vier windstreken verdreven) kon Barbarossa zijn zin niet doordrukken. In 1166 was hij er dichtbij, toen een leger onder leiding van Reinald van Dassel en Christiaan van Buch (aartsbisschop van Mainz) de stad Rome dreigde te veroveren terwijl Frederik zelf met een tweede leger in aantocht was. Op het moment supreme brak er echter een malaria-infectie uit onder het Duitse leger (een vaak voorkomend probleem voor legers van boven de Alpen in de zomerhitte van Italië), waardoor velen sneuvelden en de dreiging ophield te bestaan. de Lombardische Liga diende Frederik uiteindelijk een zware nederlaag toe in de slag bij Legnano op 29 mei 1176. Dit leidde tot de Vrede van Venetië (1179), waarin Barbarossa het geluk had zijn tegenstanders tegen elkaar uit te kunnen spelen. In 1183 werd er een afzonderlijk akkoord bereikt met de Lombardische Liga, op veel gunstigere voorwaarden voor de keizer. Zo erkenden de steden o.a. het keizerlijk gezag.
In Midden-Italië kwam hij in conflict met de paus omwille van het feit dat Frederik door het systeem van de Rijkskerk als het ware bisschoppen kon benoemen in de achtertuin van de paus. Daarnaast claimde hij veel keizerlijke rechten die in strijd waren met de belangen van de paus. Voornaamste hieronder was het bezit van de Mathildijnse Goederen. In 1157 te Besançon ontstond een rel toen Reinald van Dassel een brief van de paus voorlas aan het hof (de brief was natuurlijk in het Latijn, en Reinald vertaalde de brief voor zijn toehoorders in het Duits) waarin werd gesuggereerd dat de keizer een vazal van de paus zou zijn. De pauselijke gezanten leken dat niet erg tegen te spreken, waardoor het keizerlijke hof nog erger beledigd was. Na de dood van de toenmalige paus (Hadrianus IV, de enige Engelse paus) in 1159 ontstond een onverkwikkelijke situatie. Bij de verkiezingen voor de nieuwe paus waren de partijen verdeeld; er was een pro-keizerlijke partij en een pro-Siciliaanse partij. De pro-Siciliaanse kandidaat leek gewonnen te hebben, maar toen dat aangekondigd zou worden, trok de pro-keizerlijke kandidaat opeens de officiële mantel uit de handen van de bode en riep zichzelf to paus uit. Hij was Victor III. De pro-Siciliaanse kandidaat vertrok stilletjes uit Rome, en riep zich later tot "echte paus" (Alexander III) uit. Dit schisma duurde tot 1171. Alexander III behaalde een volledige overwinning.
In het zuiden van Italië wist Barbarossa ervoor te zorgen dat zijn zoon Hendrik VI trouwde met de erfdochter van Sicilië. Dit huwelijk vond in 1184 plaats in Milaan. Hendrik wist Sicilië in 1194 uiteindelijk op de Normandiërs in te nemen en zorgde er zo voor dat Italië weer (even) een politieke eenheid werd. Dit duurde echter niet lang, want Hendrik VI overleed in september 1197 plotseling door ziekte. Zijn zoon, Frederik II, volgde hem aanvankelijk niet op in Duitsland, omdat de paus (Innocentius III) dit tegenhield.
Zijn bijnaam Barbarossa kreeg hij in Italië door de rode schijn in zijn baard.
Hij verdronk op 10 juni 1190 toen hij tijdens de Derde Kruistocht de rivier de Salef (in Anatolië) wilde doorwaden. Het is niet precies duidelijk wat er gebeurd is, maar de bronnen zijn het erover eens dat hij van zijn paard geraakte (ofwel door een val, ofwel opzettelijk om zich af te koelen in het water) en eenmaal in het water verdronk.
De aanval van nazi-Duitsland op de Sovjet-Unie werd naar hem vernoemd, operatie Barbarossa
De 9e SS Panzerdivisie werd "Hohenstaufen" genoemd, naar het geslacht van Frederik Barbarossa.
Heerlijkheid:
| Keizer van Duitsland 1152 |
Hij trouwde met
100485 Beatrix Van Bourgondi, geboren
omstreeks 1145. Beatrix is overleden op vrijdag 15 november 1185, ongeveer 40
jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Frederik V Van Zwaben, geboren in
1164. Frederik is overleden in 1170, 5 of 6 jaar oud.
Notitie bij Frederik:
Hij werd in 1167 hertog van Zwaben in opvolging van zijn
neef Frederik IV, maar stierf als kind.
II. Hendrik VI van het Heilige Roomse
Rijk, geboren in november 1165 in Nijmegen. Hendrik is overleden op zondag 28
september 1197 in Messina, 31 jaar oud.
Hendrik trouwde met Constance (Costanza d’Altavilla) van Sicilië.
Constance is geboren in 1154. Constance is overleden op zaterdag 28 november
1198, 43 of 44 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Nadat zijn vader in 1189 vertrokken was op kruistocht, werd
Hendrik tijdens diens afwezigheid belast met het feitelijke bestuur van het
Duitse Rijk. Na de dood van zijn vader in 1190 werd hij ook officieel zijn
opvolger, en werd hij op 14 april 1191 ook als Hendrik VI tot keizer gekroond.
Het overlijden van koning Willem II (1166–1189) van Sicilië stelde hem in de
gelegenheid het erfrecht van zijn vrouw Constanza te realiseren. Tancred van
Lecce, een natuurlijke zoon van Willems broer Rogier, betwistte echter de
opvolging en genoot daarbij de sympathie van het Siciliaanse volk. Toen Tancred
in 1194 was overleden, kon Hendrik VI uiteindelijk zijn intocht in Palermo
houden en er tot koning van Sicilië gekroond worden.
Maar voor het zover was, had hij eerst af te rekenen met ernstige moeilijkheden binnen het Duitse Rijk. Daar had de hertog van Beieren en Saksen, Hendrik XII (bijgenaamd de Leeuw, uit het Huis der Welfen), samen met zijn zoon een opstand ontketend, daarbij gesteund door de paus en de Engelse koning Richard Leeuwenhart. Hendrik VI had daarbij het geluk aan zijn kant: koning Richard werd bij zijn terugkeer van de Derde Kruistocht gevangengenomen door de Oostenrijkse hertog Leopold V (21 december 1192). Deze leverde zijn koninklijke gevangene pas aan de keizer uit op (2 februari 1194]) nadat deze zich ertoe verplicht had af te zien van zijn steun aan Hendrik de Leeuw, terwijl hij eveneens Hendrik VI als zijn wettige leenheer moest erkennen. Mede daardoor had Hendrik VI het verzet tegen zijn persoon in het Duitse Rijk gebroken.
Toen ook Hendrik de Leeuw in 1195 overleed, kreeg Hendrik VI de gelegenheid om in zijn Italiaanse gebiedsdelen de regelingen door te voeren die daar zijn macht moesten versterken. Hij stelde van hem persoonlijk afhankelijke rijksambtenaren (ministerialen) aan, die in zijn naam het gezag uitoefenden. Op die manier lag de weg nu open voor de realisatie van zijn verdere ambities: de verovering van het "Heilige Land" (Palestina), het erfelijk maken van de Duitse kroon ten voordele van zijn nageslacht, en beheersing van het in ontbinding verkerende Byzantijnse Rijk.
Deze plannen zijn nooit tot uitvoering gekomen; tijdens een jachtpartij in de buurt van Messina overleed hij aan de gevolgen van een koortsaanval. Hendrik VI werd slechts eenendertig jaar oud en begraven in de kathedraal van Palermo. Hij liet een vierjarig zoontje achter, dat hem, niet zonder moeilijkheden, in 1220 officieel als keizer zou opvolgen onder de naam Frederik II.
Hendrik VI ging de geschiedenis in als één van de machtigste middeleeuwse heersers. Hij slaagde er in de koninklijke macht in het Duitse Rijk na een crisisperiode weer in aanzien te herstellen. In het koninkrijk Sicilië heerste hij als absoluut vorst, en versterkte dáár het centralistische bestuurssysteem, waarmee zijn voorgangers een begin hadden gemaakt. Op naam van Hendrik VI zijn ook een aantal hoofse minneliederen bewaard gebleven.
Maar voor het zover was, had hij eerst af te rekenen met ernstige moeilijkheden binnen het Duitse Rijk. Daar had de hertog van Beieren en Saksen, Hendrik XII (bijgenaamd de Leeuw, uit het Huis der Welfen), samen met zijn zoon een opstand ontketend, daarbij gesteund door de paus en de Engelse koning Richard Leeuwenhart. Hendrik VI had daarbij het geluk aan zijn kant: koning Richard werd bij zijn terugkeer van de Derde Kruistocht gevangengenomen door de Oostenrijkse hertog Leopold V (21 december 1192). Deze leverde zijn koninklijke gevangene pas aan de keizer uit op (2 februari 1194]) nadat deze zich ertoe verplicht had af te zien van zijn steun aan Hendrik de Leeuw, terwijl hij eveneens Hendrik VI als zijn wettige leenheer moest erkennen. Mede daardoor had Hendrik VI het verzet tegen zijn persoon in het Duitse Rijk gebroken.
Toen ook Hendrik de Leeuw in 1195 overleed, kreeg Hendrik VI de gelegenheid om in zijn Italiaanse gebiedsdelen de regelingen door te voeren die daar zijn macht moesten versterken. Hij stelde van hem persoonlijk afhankelijke rijksambtenaren (ministerialen) aan, die in zijn naam het gezag uitoefenden. Op die manier lag de weg nu open voor de realisatie van zijn verdere ambities: de verovering van het "Heilige Land" (Palestina), het erfelijk maken van de Duitse kroon ten voordele van zijn nageslacht, en beheersing van het in ontbinding verkerende Byzantijnse Rijk.
Deze plannen zijn nooit tot uitvoering gekomen; tijdens een jachtpartij in de buurt van Messina overleed hij aan de gevolgen van een koortsaanval. Hendrik VI werd slechts eenendertig jaar oud en begraven in de kathedraal van Palermo. Hij liet een vierjarig zoontje achter, dat hem, niet zonder moeilijkheden, in 1220 officieel als keizer zou opvolgen onder de naam Frederik II.
Hendrik VI ging de geschiedenis in als één van de machtigste middeleeuwse heersers. Hij slaagde er in de koninklijke macht in het Duitse Rijk na een crisisperiode weer in aanzien te herstellen. In het koninkrijk Sicilië heerste hij als absoluut vorst, en versterkte dáár het centralistische bestuurssysteem, waarmee zijn voorgangers een begin hadden gemaakt. Op naam van Hendrik VI zijn ook een aantal hoofse minneliederen bewaard gebleven.
Heerlijkheid:
| sinds 1169 Duits koning, vanaf 1191 ook keizer van het Heilige Roomse Rijk, en bovendien vanaf 1194 ook koning van Sicilië, dit tot aan zijn dood. |
Notitie bij Constance:
Constance was de dochter van Beatrix van Rethel en Rogier II
van Sicilië (postuum). Constance was verloofd na haar dertigste, wat
ongebruikelijk was voor een prinses, omdat het huwelijk een belangrijk dynastiek
onderhandelingsmiddel was. Dit gaf aanleiding tot geruchten, dat zij non zou
zijn geworden en pauselijke dispensatie nodig had om te kunnen trouwen, of het
verhaal dat zij onbeschrijfelijk lelijk zou zijn. Voor beide beweringen is geen
bewijs te vinden.
Het huwelijk van koning Willem II van Sicilië is kinderloos gebleven, waardoor zijn tante Constance erfgenaam van het koninkrijk werd. In 1184 verloofde Constance zich met Hendrik van Hohenstaufen, de zoon van keizer Frederik Barbarossa. Hendrik en Constance trouwden op 27 januari 1186 in Milaan.
De Siciliaanse edelen hadden grote bezwaren tegen een koning uit het huis van Hohenstaufen. Willem II had daarom de belangrijkste edelen aan zijn hof laten beloven dat zij de opvolging van Constance zouden erkennen, als hij zonder erfgenamen zou komen te overlijden. Maar na zijn onverwachte dood in 1189 greep zijn neef Tancred van Lecce de macht en veroverde de troon. Tancred was een bastaardzoon van Rogier, de oudste zoon van Rogier II van Sicilië en had de steun van de belangrijkste edelen in het koninkrijk.
Keizer Frederik Barbarossa stierf in 1190, een jaar later werden Hendrik en Constance op 15 april in Rome door Paus Celestinus III tot keizer en keizerin van het Heilige Roomse Rijk gekroond. Ondanks het verbod van de paus, trok Hendrik VI aan het hoofd van een groot leger naar Zuid-Italië om de Siciliaanse kroon van Tancred op te eisen. De noordelijke steden van het koninkrijk openden hun poorten voor Hendrik, inclusief de oude Normandische bolwerken Aversa en Capua. De hoofdstad van Rogier II op het vasteland, Salerno, gaf aan Hendrik te kennen dat hij welkom was en nodigde Constance uit om in het oude paleis van haar vader te verblijven om aan de zomerhitte te ontsnappen. In Napels ontmoette Hendrik voor het eerst enige tegenstand tijdens zijn militaire campagne. De Napolitanen boden weerstand en door de zomerhitte was een groot gedeelte van het keizerlijke leger getroffen door besmettelijke ziekten en malaria. Dit en een opstand in Duitsland, dwongen het keizerlijke leger om het beleg van Napels op te geven en zich uit het koninkrijk Sicilië terug te trekken. Constance bleef met een klein garnizoen in Salerno achter als teken dat Hendrik van plan was om snel terug te keren.
Meteen nadat Hendrik zich met het grootste gedeelte van zijn leger had teruggetrokken, beloofden de steden trouw aan Tancred omdat ze zijn vergelding vreesden. De bevolking van Salerno zag een mogelijkheid om bij Tancred in het gevlei te komen door Constance in Messina aan hem uit te leveren. Bij eventuele onderhandelingen was Tancred in het voordeel. Hij koos er echter voor om de keizerin naar Paus Celestinus III in Rome te sturen in ruil voor een pauselijke legitimering van zijn koningschap. De paus hoopte door het regelen van een vrijgeleide voor Constance, een gunstige onderhandelingspositie tegenover Hendrik VI te verwerven, en te voorkomen dat het Keizerrijk en het koninkrijk Sicilië verenigd zouden worden. De pauselijke politiek was er op gericht om te voorkomen dat de pauselijke gebieden door de Hohenstaufen zouden worden ingesloten (tussen hamer en aambeeld). Keizerlijke troepen wisten Constance te bevrijden voordat zij Rome had bereikt en waren in staat om haar over de Alpen in veiligheid te brengen.
Het koninkrijk Sicilië en de geboorte van Frederik IIHendrik was al bezig aan de voorbereidingen voor een tweede invasie van Sicilië toen Tancred in 1194 stierf. Terwijl Hendrik zich met zijn leger naar het zuiden spoedde volgde Constance in een rustiger tempo, omdat ze zwanger was. Op 26 december 1194, één dag na de kroning van Hendrik in Palermo, baarde zij een zoon (de latere koning van Sicilië, en keizer van het Heilige Roomse Rijk, Frederik II) in het stadje Jesi, bij Ancona.
Haar zoon werd geboren in een praaltent op het marktplein in Jesi in aanwezigheid van enkele aanzienlijke dames uit het stadje, die als getuige aanwezig waren. Constance wist dat haar leeftijd (40 jaar) aanleiding zou geven voor geruchten die haar moederschap in twijfel zouden trekken, daarom heeft zij haar pasgeboren kind publiekelijk borstvoeding gegeven.
Regentschap en doodHendrik vestigde zijn gezag op Sicilië met grote wreedheid. Veel partijgangers van Tancred, werden gemarteld, opgehangen, verbrand of levend begraven en het graf van Tancred werd geschonden. De kind-koning Willem III van Sicilië werd gedwongen om af te zien van zijn rechten op de Siciliaanse kroon, hem werd de graafschap Lecce en het prinsdom Tarento beloofd. Korte tijd later werd hij echter gevangengenomen, blind gemaakt, gecastreerd en met zijn familie in Duitse kerkers opgesloten. Door de bevoordeling van de Duitsers in de keizerlijke entourage en het plunderen van de schatkist kwam de Siciliaanse adel in opstand, een opstand die bruut werd neergeslagen. Op het toppunt van zijn macht overleed Hendrik VI op 28 september 1197 aan de gevolgen van een malaria-aanval.
In het daarop volgende jaar liet Constance de drie jaar oude Frederik tot koning van Sicilië kronen en in zijn naam verbrak zij de banden die haar man had gecreëerd tussen het koninkrijk Sicilië en het Heilige Roomse Rijk. Zij omringde zich met lokale adviseurs en als regentes van haar zoontje voerde zij een geheel andere politiek dan haar overleden man. Ze probeerde de machtspositie van sommige ambitieuze Duitsers te beteugelen door hen te binden aan hun lenen (op het vasteland). Ze maakte geen aanspraak op het Rooms-koningschap en het Keizerrijk, toen haar driejarige zoontje Frederik werd gezalfd en gekroond in de kathedraal van Palermo (voorjaar 1198). Constance zocht toenadering tot de nieuwe Paus Innocentius III en verliet het centrale principe van de Normandische koningen, met de koning als een door God gezonden (autonome) gezagsdrager. Gezien de gevaren die het koningskind omringden heeft Constance haar zoon onder de bescherming van Paus Innocentius III gebracht. Ze verwachtte dat hij als Siciliaan zou worden opgevoed als toekomstig koning van Sicilië, zonder aanspraak te maken op de titel Rooms-Koning, die was toegevallen aan haar zwager Filips van Zwaben.
Op 27 november 1198 overleed Constance, in haar testament bepaalde zij dat haar zoon onder voogdij van zijn feodale heer, Innocentius III zou komen te staan. Zij is begraven in de kathedraal van Palermo, evenals haar vader, haar man en later ook haar enige zoon.
Het huwelijk van koning Willem II van Sicilië is kinderloos gebleven, waardoor zijn tante Constance erfgenaam van het koninkrijk werd. In 1184 verloofde Constance zich met Hendrik van Hohenstaufen, de zoon van keizer Frederik Barbarossa. Hendrik en Constance trouwden op 27 januari 1186 in Milaan.
De Siciliaanse edelen hadden grote bezwaren tegen een koning uit het huis van Hohenstaufen. Willem II had daarom de belangrijkste edelen aan zijn hof laten beloven dat zij de opvolging van Constance zouden erkennen, als hij zonder erfgenamen zou komen te overlijden. Maar na zijn onverwachte dood in 1189 greep zijn neef Tancred van Lecce de macht en veroverde de troon. Tancred was een bastaardzoon van Rogier, de oudste zoon van Rogier II van Sicilië en had de steun van de belangrijkste edelen in het koninkrijk.
Keizer Frederik Barbarossa stierf in 1190, een jaar later werden Hendrik en Constance op 15 april in Rome door Paus Celestinus III tot keizer en keizerin van het Heilige Roomse Rijk gekroond. Ondanks het verbod van de paus, trok Hendrik VI aan het hoofd van een groot leger naar Zuid-Italië om de Siciliaanse kroon van Tancred op te eisen. De noordelijke steden van het koninkrijk openden hun poorten voor Hendrik, inclusief de oude Normandische bolwerken Aversa en Capua. De hoofdstad van Rogier II op het vasteland, Salerno, gaf aan Hendrik te kennen dat hij welkom was en nodigde Constance uit om in het oude paleis van haar vader te verblijven om aan de zomerhitte te ontsnappen. In Napels ontmoette Hendrik voor het eerst enige tegenstand tijdens zijn militaire campagne. De Napolitanen boden weerstand en door de zomerhitte was een groot gedeelte van het keizerlijke leger getroffen door besmettelijke ziekten en malaria. Dit en een opstand in Duitsland, dwongen het keizerlijke leger om het beleg van Napels op te geven en zich uit het koninkrijk Sicilië terug te trekken. Constance bleef met een klein garnizoen in Salerno achter als teken dat Hendrik van plan was om snel terug te keren.
Meteen nadat Hendrik zich met het grootste gedeelte van zijn leger had teruggetrokken, beloofden de steden trouw aan Tancred omdat ze zijn vergelding vreesden. De bevolking van Salerno zag een mogelijkheid om bij Tancred in het gevlei te komen door Constance in Messina aan hem uit te leveren. Bij eventuele onderhandelingen was Tancred in het voordeel. Hij koos er echter voor om de keizerin naar Paus Celestinus III in Rome te sturen in ruil voor een pauselijke legitimering van zijn koningschap. De paus hoopte door het regelen van een vrijgeleide voor Constance, een gunstige onderhandelingspositie tegenover Hendrik VI te verwerven, en te voorkomen dat het Keizerrijk en het koninkrijk Sicilië verenigd zouden worden. De pauselijke politiek was er op gericht om te voorkomen dat de pauselijke gebieden door de Hohenstaufen zouden worden ingesloten (tussen hamer en aambeeld). Keizerlijke troepen wisten Constance te bevrijden voordat zij Rome had bereikt en waren in staat om haar over de Alpen in veiligheid te brengen.
Het koninkrijk Sicilië en de geboorte van Frederik IIHendrik was al bezig aan de voorbereidingen voor een tweede invasie van Sicilië toen Tancred in 1194 stierf. Terwijl Hendrik zich met zijn leger naar het zuiden spoedde volgde Constance in een rustiger tempo, omdat ze zwanger was. Op 26 december 1194, één dag na de kroning van Hendrik in Palermo, baarde zij een zoon (de latere koning van Sicilië, en keizer van het Heilige Roomse Rijk, Frederik II) in het stadje Jesi, bij Ancona.
Haar zoon werd geboren in een praaltent op het marktplein in Jesi in aanwezigheid van enkele aanzienlijke dames uit het stadje, die als getuige aanwezig waren. Constance wist dat haar leeftijd (40 jaar) aanleiding zou geven voor geruchten die haar moederschap in twijfel zouden trekken, daarom heeft zij haar pasgeboren kind publiekelijk borstvoeding gegeven.
Regentschap en doodHendrik vestigde zijn gezag op Sicilië met grote wreedheid. Veel partijgangers van Tancred, werden gemarteld, opgehangen, verbrand of levend begraven en het graf van Tancred werd geschonden. De kind-koning Willem III van Sicilië werd gedwongen om af te zien van zijn rechten op de Siciliaanse kroon, hem werd de graafschap Lecce en het prinsdom Tarento beloofd. Korte tijd later werd hij echter gevangengenomen, blind gemaakt, gecastreerd en met zijn familie in Duitse kerkers opgesloten. Door de bevoordeling van de Duitsers in de keizerlijke entourage en het plunderen van de schatkist kwam de Siciliaanse adel in opstand, een opstand die bruut werd neergeslagen. Op het toppunt van zijn macht overleed Hendrik VI op 28 september 1197 aan de gevolgen van een malaria-aanval.
In het daarop volgende jaar liet Constance de drie jaar oude Frederik tot koning van Sicilië kronen en in zijn naam verbrak zij de banden die haar man had gecreëerd tussen het koninkrijk Sicilië en het Heilige Roomse Rijk. Zij omringde zich met lokale adviseurs en als regentes van haar zoontje voerde zij een geheel andere politiek dan haar overleden man. Ze probeerde de machtspositie van sommige ambitieuze Duitsers te beteugelen door hen te binden aan hun lenen (op het vasteland). Ze maakte geen aanspraak op het Rooms-koningschap en het Keizerrijk, toen haar driejarige zoontje Frederik werd gezalfd en gekroond in de kathedraal van Palermo (voorjaar 1198). Constance zocht toenadering tot de nieuwe Paus Innocentius III en verliet het centrale principe van de Normandische koningen, met de koning als een door God gezonden (autonome) gezagsdrager. Gezien de gevaren die het koningskind omringden heeft Constance haar zoon onder de bescherming van Paus Innocentius III gebracht. Ze verwachtte dat hij als Siciliaan zou worden opgevoed als toekomstig koning van Sicilië, zonder aanspraak te maken op de titel Rooms-Koning, die was toegevallen aan haar zwager Filips van Zwaben.
Op 27 november 1198 overleed Constance, in haar testament bepaalde zij dat haar zoon onder voogdij van zijn feodale heer, Innocentius III zou komen te staan. Zij is begraven in de kathedraal van Palermo, evenals haar vader, haar man en later ook haar enige zoon.
Heerlijkheid:
| Keizerin, sinds de kroning van Hendrik VI tot keizer van het Heilige Roomse Rijk in 1191 en Koningin van Sicilië sinds de kroning van Hendrik VI op kerstdag 1194 in Palermo |
III. Frederik VI Van Zwaben, geboren in
1167. Frederik is overleden op zondag 20 januari 1191 in Akko, 23 of 24 jaar oud.
Notitie bij Frederik:
Hij werd in 1170 hertog van Zwaben in opvolging van zijn
broer Frederik V. Hij was gehuwd (of verloofd) met Constance van Hongarije, maar
stierf zonder erfgenamen.
Hij droeg oorspronkelijk de naam Koenraad, maar toen zijn oudere broer (Frederik genaamd) overleed in 1170 werd hij hernoemd om het naammotief van de dynastie intact te houden.
Frederik van Zwaben volgde zijn vader op de Derde Kruistocht. Hij weerde zich dapper; tijdens felle gevechten en route werden hem door een steen verschillende voortanden uitgeslagen. Later, bij de slag van Iconium, nam hij de stad in. Na de dood van zijn vader (op 10 juni 1190) leidde hij het restant van zijn vaders kruisleger naar Akko. Vele pelgrims verloren moed en vertrokken via de havens van Klein-Azië terug naar het westen. Frederik was een dapper en kundig militair, maar hij miste het doorzettingsvermogen en de persoonlijke autoriteit van zijn vader. Tijdens de lange belegering stierf Frederik door ziekte, opgelopen in het onhygiënische kamp.
Hij droeg oorspronkelijk de naam Koenraad, maar toen zijn oudere broer (Frederik genaamd) overleed in 1170 werd hij hernoemd om het naammotief van de dynastie intact te houden.
Frederik van Zwaben volgde zijn vader op de Derde Kruistocht. Hij weerde zich dapper; tijdens felle gevechten en route werden hem door een steen verschillende voortanden uitgeslagen. Later, bij de slag van Iconium, nam hij de stad in. Na de dood van zijn vader (op 10 juni 1190) leidde hij het restant van zijn vaders kruisleger naar Akko. Vele pelgrims verloren moed en vertrokken via de havens van Klein-Azië terug naar het westen. Frederik was een dapper en kundig militair, maar hij miste het doorzettingsvermogen en de persoonlijke autoriteit van zijn vader. Tijdens de lange belegering stierf Frederik door ziekte, opgelopen in het onhygiënische kamp.
IV. Otto I (van Hohenstaufen) van
Bourgondië, geboren omstreeks 1167. Otto is overleden op donderdag 13
januari 1200 in Besançon, ongeveer 33
jaar oud.
Notitie bij Otto: Hij volgde zijn vader op als graaf van Bourgondië in
1190
Otto trouwde met Margaretha van Blois. Margaretha is geboren in 1164,
dochter van Theobald V van Blois (zie 201005,II) en Alix Van Frankrijk (zie 201006,II). Margaretha is overleden in 1230, 65 of 66 jaar
oud. Margaretha trouwde later met Wouter II van
Guise (ovl. 1244).
Notitie bij Margaretha:
Zij volgde in 1218 haar kinderloos overleden neef Theobald
VI op als gravin van Blois en Dunois.
Margaretha was gehuwd met:
Hugo van Oisy
Otto I van Bourgondië (-1200), graaf van Bourgondië en Luxemburg
Wouter II van Avesnes (1170-1246),
en werd moeder van:
Johanna (1192-)
Beatrix (1193-1231), gehuwd met Otto II van Bourgondië (-1234)
Maria (-1241)
Isabella, gehuwd met Jan van Oisy en Montreuil
Theobald.
Margaretha was gehuwd met:
Hugo van Oisy
Otto I van Bourgondië (-1200), graaf van Bourgondië en Luxemburg
Wouter II van Avesnes (1170-1246),
en werd moeder van:
Johanna (1192-)
Beatrix (1193-1231), gehuwd met Otto II van Bourgondië (-1234)
Maria (-1241)
Isabella, gehuwd met Jan van Oisy en Montreuil
Theobald.
V. Philips I Van Hohenstaufen van Zwaben, geboren in augustus 1177
(zie 50242).
100500 Boudewijn de Moedige van
Henegouwen, geboren omstreeks 1150. Boudewijn is overleden op zondag 17
december 1195 in Bergen, ongeveer 45
jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Hij was de zoon van Boudewijn IV van Henegouwen en Aleidis
van Namen, en verwierf in zijn tijd aanzienlijke invloed in het politieke leven
van West-Europa. In 1171 volgde hij zijn vader op als graaf van Henegouwen. Zijn
oom, Hendrik de Blinde, graaf van Namen en Luxemburg, heer van Longwy, La
Roche-en-Ardenne en Durbuy, kreeg slechts op late leeftijd een dochter, nadat
hij reeds eerder Boudewijn als zijn erfgenaam had erkend. Ondanks deze erkenning
heeft Hendrik zich ingespannen om zijn erflanden voor zijn dochter te behouden,
maar toch kon Boudewijn, na allerhande verwikkelingen, in 1190 het graafschap
Namen verwerven, dat in 1195 tot markgraafschap werd verheven.
Door in 1169 in het huwelijk te treden met Margaretha van de Elzas, zuster en erfgename van de Vlaamse graaf Filips van de Elzas die in 1191 kinderloos stierf, werd Boudewijn ook graaf van Vlaanderen. Hierbij ondervond hij veel tegenstand van de Franse koning Filips August, die het graafschap wilde bezetten en zelfs annexeren, Boudewijn kon niet beletten dat het zuidelijke deel ervan (Artois) verloren ging. Bij de dood van zijn vrouw Margaretha (15 november 1194) deed hij afstand van het graafschap Vlaanderen ten voordele van zijn oudste zoon Boudewijn, die hem na zijn dood in 1195 ook in Henegouwen opvolgde. In Namen daarentegen werd hij opgevolgd door zijn jongere zoon Filips I. Zijn dochter Isabella (1270-1290), was de eerste echtgenote van Filips II Augustus.
Door in 1169 in het huwelijk te treden met Margaretha van de Elzas, zuster en erfgename van de Vlaamse graaf Filips van de Elzas die in 1191 kinderloos stierf, werd Boudewijn ook graaf van Vlaanderen. Hierbij ondervond hij veel tegenstand van de Franse koning Filips August, die het graafschap wilde bezetten en zelfs annexeren, Boudewijn kon niet beletten dat het zuidelijke deel ervan (Artois) verloren ging. Bij de dood van zijn vrouw Margaretha (15 november 1194) deed hij afstand van het graafschap Vlaanderen ten voordele van zijn oudste zoon Boudewijn, die hem na zijn dood in 1195 ook in Henegouwen opvolgde. In Namen daarentegen werd hij opgevolgd door zijn jongere zoon Filips I. Zijn dochter Isabella (1270-1290), was de eerste echtgenote van Filips II Augustus.
Heerlijkheid:
| als Boudewijn V graaf van Henegouwen (1171–1195) en Namen (1188–1195) en als Boudewijn VIII graaf van Vlaanderen (1191–1194). |
Hij trouwde, ongeveer 19 jaar oud, in 1169 met de ongeveer 29-jarige
100501 Margaretha van de Elzas, geboren
omstreeks 1140. Margaretha is overleden op dinsdag 15 november 1194, ongeveer 54
jaar oud.
Notitie bij Margaretha:
Zij was de dochter van de Vlaamse graaf Diederik van de
Elzas en zuster van zijn opvolger Filips van de Elzas. In 1160 was zij in het
huwelijk getreden met Roland II van Vermandois, en na diens dood (tussen 1163 en
1165) hertrouwde zij in 1169 met Boudewijn V, erfgenaam van Henegouwen en
Namen.
Haar dochter Isabella (uit haar huwelijk met Boudewijn) werd in 1180 door Margaretha’s broer Filips van de Elzas uitgehuwelijkt aan de Franse koning Filips II August. Filips van de Elzas was op dat ogenblik de machtigste edelman in het koninkrijk. Haar zoon Boudewijn (IX) werd keizer van Constantinopel.
Na de dood van haar kinderloze broer Filips werd Margaretha in 1191 erfgename van Vlaanderen, zodat zij en Boudewijn (als Boudewijn VIII van Vlaanderen) samen gravin en graaf van Vlaanderen werden, echter voor korte tijd, omdat zij reeds in 1194 overleed, waarna haar echtgenoot afstand deed van Vlaanderen ten voordele van hun zoon Boudewijn (IX).
Margaretha is weduwe van Roland
II de Jonge, of de Melaatse van Vermandois (1145-1167), met wie zij trouwde (1),
ongeveer 20 jaar oud, in 1160. Haar dochter Isabella (uit haar huwelijk met Boudewijn) werd in 1180 door Margaretha’s broer Filips van de Elzas uitgehuwelijkt aan de Franse koning Filips II August. Filips van de Elzas was op dat ogenblik de machtigste edelman in het koninkrijk. Haar zoon Boudewijn (IX) werd keizer van Constantinopel.
Na de dood van haar kinderloze broer Filips werd Margaretha in 1191 erfgename van Vlaanderen, zodat zij en Boudewijn (als Boudewijn VIII van Vlaanderen) samen gravin en graaf van Vlaanderen werden, echter voor korte tijd, omdat zij reeds in 1194 overleed, waarna haar echtgenoot afstand deed van Vlaanderen ten voordele van hun zoon Boudewijn (IX).
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Isabella van Henegouwen, geboren op
donderdag 23 april 1170 in Rijsel.
Isabella is overleden op donderdag 15 maart 1190 in Parijs, 19 jaar oud.
Notitie bij Isabella:
In 1180 werd zij - op de prille leeftijd van 10 jaar - door
haar machtige oom Filips van de Elzas uitgehuwelijkt aan de toen 15-jarige
Franse koning, voor wie deze alliantie met het graafschap Vlaanderen goed
gelegen kwam. Op deze manier kon hij zich onttrekken aan de verstikkende
betutteling door zijn moeder Adelheid en haar intriges ten voordele van haar
broer, Hendrik, graaf van Champagne. Dit huwelijk bood het bijkomende voordeel
dat de bruid Karolingisch bloed had, omdat de graven van Henegouwen afstamden
van Karel van Neder-Lotharingen, en bovendien kreeg Isabella als bruidsschat het
gebied van Artesië, met onder meer de rijke steden Atrecht, Bapaume, Sint-Omaars
en Ariën.
Het huwelijk werd ingezegend op 28 april 1180 te Bapaume, en het piepjonge koningspaar werd een maand later officieel gezalfd in Saint-Denis op 29 mei.
Maar de koning raakte snel uitgekeken op zijn jonge bruidje. Toen bleek dat zij hem na vier jaar huwelijk geen kind kon schenken, maakte Filips zijn voornemen bekend om van haar te scheiden, onder het voorwendsel dat het huwelijk niet geconsummeerd was. Omdat hij graag het graafschap Henegouwen had geannexeerd, zat het hem ook dwars dat zij haar vader nog steeds niet had kunnen overtuigen om duidelijker het kamp van de koning te kiezen. Isabella reageerde hierop door op spectaculaire wijze in het openbaar de rol van verongelijkte onschuld te spelen. Ze verscheen overal in boetekleren, en op die manier won zij het medelijden en de sympathie van het volk, zodat haar echtgenoot uiteindelijk moest afzien van zijn voornemen. Een eventuele echtscheiding zou trouwens het verlies van Artesië impliceren.
Op 5 september 1187 schonk zij het leven aan de zoon die Filips zozeer had verwacht: de toekomstige Lodewijk VIII. Isabella van Henegouwen stierf in het kraambed op 20-jarige leeftijd, op 15 maart 1190 in Parijs. De tweeling die zij ter wereld bracht overleefde haar niet. Ze werd op grootse wijze begraven in de Notre-Dame van Parijs. Haar echtgenoot was niet aanwezig op de uitvaartplechtigheid: hij was op veldtocht in Normandië.
Isabella trouwde, 10 jaar oud, op
maandag 28 april 1180 in Bapaume met
Filips Van
Frankrijk, 14 jaar oud. Filips is geboren op zaterdag 21 augustus 1165 in
Parijs, zoon van Lodewijk VII de
jongere Van Frankrijk (zie 201006) en
Adelheid van Champagne (zie 201005,III).
Filips is overleden op vrijdag 14 juli 1223 in Mantes-la-Jolie, 57 jaar oud.
Het huwelijk werd ingezegend op 28 april 1180 te Bapaume, en het piepjonge koningspaar werd een maand later officieel gezalfd in Saint-Denis op 29 mei.
Maar de koning raakte snel uitgekeken op zijn jonge bruidje. Toen bleek dat zij hem na vier jaar huwelijk geen kind kon schenken, maakte Filips zijn voornemen bekend om van haar te scheiden, onder het voorwendsel dat het huwelijk niet geconsummeerd was. Omdat hij graag het graafschap Henegouwen had geannexeerd, zat het hem ook dwars dat zij haar vader nog steeds niet had kunnen overtuigen om duidelijker het kamp van de koning te kiezen. Isabella reageerde hierop door op spectaculaire wijze in het openbaar de rol van verongelijkte onschuld te spelen. Ze verscheen overal in boetekleren, en op die manier won zij het medelijden en de sympathie van het volk, zodat haar echtgenoot uiteindelijk moest afzien van zijn voornemen. Een eventuele echtscheiding zou trouwens het verlies van Artesië impliceren.
Op 5 september 1187 schonk zij het leven aan de zoon die Filips zozeer had verwacht: de toekomstige Lodewijk VIII. Isabella van Henegouwen stierf in het kraambed op 20-jarige leeftijd, op 15 maart 1190 in Parijs. De tweeling die zij ter wereld bracht overleefde haar niet. Ze werd op grootse wijze begraven in de Notre-Dame van Parijs. Haar echtgenoot was niet aanwezig op de uitvaartplechtigheid: hij was op veldtocht in Normandië.
Notitie bij Filips: Filips werd reeds op 1 november 1179 door zijn zieke vader
Lodewijk VII in Reims gekroond en tot medekoning aangesteld. Bij diens dood, op
18 september 1180, volgde hij hem officieel als koning van Frankrijk op. In 1180
huwde hij Isabella van Henegouwen († 1190), nicht van de Vlaamse graaf Filips
van de Elzas (dochter van zijn zus Margaretha), en zo verwierf hij Artesië als
huwelijksgift. Lodewijk VIII was hun zoon. Isabella stierf in 1190 en in 1193
huwde hij met Ingeborg van Denemarken, die hij kort nadien verstootte. In 1194
huwde hij met Agnes van Meranië, maar dit huwelijk werd niet erkend door de paus
en Filips erkende in 1213 opnieuw Ingeborg als koningin.
Van bij de aanvang van zijn bewind voerde hij een politiek van territoriale expansie. Om die te bekostigen, vulde hij de koninklijke schatkist met de geconfisqueerde bezittingen van kapitaalkrachtige Joden. Toen deze strategie tot eerste resultaten had geleid, stelde hij zich tot doel de macht te breken van de Engelse koning, die tot zijn ergernis bijna geheel Zuidwest-Frankrijk van hem in leen hield. Zijn positie als leenheer trachtte hij wel uit te buiten door de familieruzies binnen het Engelse koningshuis Plantagenet verder aan te wakkeren en de jonge prinsen tegen elkaar op te zetten.
In 1190 vertrokken Filips II, de jonge Engelse koning Richard Leeuwenhart en de Duitse keizer Frederik Barbarossa broederlijk samen voor de Derde Kruistocht, waaraan Filips zelf slechts kortstondig deelnam. De vorsten kregen het met elkaar aan de stok en gingen elk hun eigen weg. Filips keerde onverwijld naar Frankrijk terug en spande samen met Richards broer, prins Jan. Richard Leeuwenhart zelf werd tijdens zijn terugkeer uit het oosten in Oostenrijk gevangengezet werd. Met behulp van prins Jan wist Filips intussen (tijdelijk) Normandië in te palmen (1192-1193).
Na Richards terugkeer in Engeland (maart 1194) keerden de krijgskansen echter voor Filips II, die een reeks nederlagen leed. Een groot deel van Artesië moest hij weer aan de graaf van Vlaanderen afstaan. Ook met Rome kwam de koning in conflict, omdat hij in 1193 zijn tweede vrouw Ingeborg van Denemarken verstoten had om in 1196 te hertrouwen met Agnes van Merano. Ondanks pauselijke dreiging met excommunicatie, weigerde de koning aanvankelijk zijn nieuwe echtgenote te verlaten, maar gaf uiteindelijk toch toe. Agnes stierf in haar kasteel van Poissy (1201).
Toen de Engelse troon in 1199 vacant werd, steunde Filips de aanspraken van Arthur van Bretagne, neef van de nieuwe koning Jan zonder Land. Toen deze laatste het vertikte om aan het Franse hof leenhulde te komen brengen, confisqueerde Filips als vergelding alle Engelse leenbezittingen op het continent (1202). Hij annexeerde ook Normandië (1204), Anjou, Maine, Touraine (1205) en Poitou (1208), tot uiteindelijk slechts de zuidelijke Poitou en Guyenne in Engelse handen bleven.
Huwelijken en kinderen
In 1180 huwde hij Isabella van Henegouwen († 1190).
Lodewijk VIII
In 1193, na het overlijden van Isabella, huwde hij met Ingeborg van Denemarken, die hij kort nadien verstootte.
In 1194 huwde hij met Agnes van Meranië, maar dit huwelijk werd niet erkend door de paus en Filips erkende in 1213 opnieuw Ingeborg als koningin.
Maria (1198-1224), in 1206 gehuwd met Filips I van Namen (1175-1212) en in 1213 met Hendrik I van Brabant (1165-1235)
Jan-Tristan (doodgeboren 1200)
Filips Hurepel (1201-1234), graaf van Clermont en van Boulogne, in 1216 gehuwd met Mathildis van Dammartin (1202-1259)
Paus Innocentius III droeg Filips een kruistocht tegen Engeland op die echter verviel daar de Engelse vorst zich in extremis aan de paus onderwierp. De Franse expeditie werd naar het Engels georiënteerde Vlaanderen afgeleid, waar de Franse vloot bij Damme een nederlaag opliep (30 mei 1213).
Om de Franse expansie een halt toe te roepen stuurde de Engelse koning aan op een grote anti-Franse Europese coalitie, waarbij weldra aansloten: zijn neef de Duitse keizer Otto IV en de graven van Vlaanderen, Holland en Boulogne. Het coalitieleger, dat Noord-Frankrijk wilde binnenvallen, werd echter door het Franse leger (versterkt door hulptroepen van keizer Frederik II van Hohenstaufen) op beslissende wijze verslagen in de Slag bij Bouvines op 27 juli 1214. Door deze overwinning kwam Vlaanderen onder Franse controle en verbeurde de Engelse koning definitief zijn laatste Franse lenen. Filips II verviervoudigde in één klap zijn kroondomein en de Engelse koning behield alleen de kuststrook van Aquitanië (Guyenne).
Filips II was er in geslaagd het oorspronkelijke kroondomein zo uit te breiden en het koninklijke gezag zodanig te verstevigen, dat het voortaan niet meer nodig was de troonopvolger nog vóór de dood van de regerende vorst te laten kronen. De steden kreeg hij aan zijn zijde, door het verlenen van gunstige handelsprivileges, bijvoorbeeld stapelrecht te Parijs en Rouen. Hij maakte van Parijs de hoofdstad van Frankrijk, en een waar bestuurscentrum, door de aanleg van geplaveide straten, van nieuwe wijken aan de linkeroever van de Seine, van openbare markthallen en door de bouw van de koningsburcht het Louvre en een nieuwe omwalling (waarvan nog delen bestaan).
Van groot belang waren ook zijn herstructureringen van het bestuur. Hij verdeelde zijn grondgebied in districten en stelde er koninklijke ambtenaren in aan die belast waren met rechtspraak en de inning van de belastingen. Hij gebruikte hiervoor twee types ambtenaren: baljuws en seneschalken. Seneschalken stelde hij voornamelijk aan in grensgebieden en hadden bovenop hun andere bevoegdheden ook een militaire functie.
Van bij de aanvang van zijn bewind voerde hij een politiek van territoriale expansie. Om die te bekostigen, vulde hij de koninklijke schatkist met de geconfisqueerde bezittingen van kapitaalkrachtige Joden. Toen deze strategie tot eerste resultaten had geleid, stelde hij zich tot doel de macht te breken van de Engelse koning, die tot zijn ergernis bijna geheel Zuidwest-Frankrijk van hem in leen hield. Zijn positie als leenheer trachtte hij wel uit te buiten door de familieruzies binnen het Engelse koningshuis Plantagenet verder aan te wakkeren en de jonge prinsen tegen elkaar op te zetten.
In 1190 vertrokken Filips II, de jonge Engelse koning Richard Leeuwenhart en de Duitse keizer Frederik Barbarossa broederlijk samen voor de Derde Kruistocht, waaraan Filips zelf slechts kortstondig deelnam. De vorsten kregen het met elkaar aan de stok en gingen elk hun eigen weg. Filips keerde onverwijld naar Frankrijk terug en spande samen met Richards broer, prins Jan. Richard Leeuwenhart zelf werd tijdens zijn terugkeer uit het oosten in Oostenrijk gevangengezet werd. Met behulp van prins Jan wist Filips intussen (tijdelijk) Normandië in te palmen (1192-1193).
Na Richards terugkeer in Engeland (maart 1194) keerden de krijgskansen echter voor Filips II, die een reeks nederlagen leed. Een groot deel van Artesië moest hij weer aan de graaf van Vlaanderen afstaan. Ook met Rome kwam de koning in conflict, omdat hij in 1193 zijn tweede vrouw Ingeborg van Denemarken verstoten had om in 1196 te hertrouwen met Agnes van Merano. Ondanks pauselijke dreiging met excommunicatie, weigerde de koning aanvankelijk zijn nieuwe echtgenote te verlaten, maar gaf uiteindelijk toch toe. Agnes stierf in haar kasteel van Poissy (1201).
Toen de Engelse troon in 1199 vacant werd, steunde Filips de aanspraken van Arthur van Bretagne, neef van de nieuwe koning Jan zonder Land. Toen deze laatste het vertikte om aan het Franse hof leenhulde te komen brengen, confisqueerde Filips als vergelding alle Engelse leenbezittingen op het continent (1202). Hij annexeerde ook Normandië (1204), Anjou, Maine, Touraine (1205) en Poitou (1208), tot uiteindelijk slechts de zuidelijke Poitou en Guyenne in Engelse handen bleven.
Huwelijken en kinderen
In 1180 huwde hij Isabella van Henegouwen († 1190).
Lodewijk VIII
In 1193, na het overlijden van Isabella, huwde hij met Ingeborg van Denemarken, die hij kort nadien verstootte.
In 1194 huwde hij met Agnes van Meranië, maar dit huwelijk werd niet erkend door de paus en Filips erkende in 1213 opnieuw Ingeborg als koningin.
Maria (1198-1224), in 1206 gehuwd met Filips I van Namen (1175-1212) en in 1213 met Hendrik I van Brabant (1165-1235)
Jan-Tristan (doodgeboren 1200)
Filips Hurepel (1201-1234), graaf van Clermont en van Boulogne, in 1216 gehuwd met Mathildis van Dammartin (1202-1259)
Paus Innocentius III droeg Filips een kruistocht tegen Engeland op die echter verviel daar de Engelse vorst zich in extremis aan de paus onderwierp. De Franse expeditie werd naar het Engels georiënteerde Vlaanderen afgeleid, waar de Franse vloot bij Damme een nederlaag opliep (30 mei 1213).
Om de Franse expansie een halt toe te roepen stuurde de Engelse koning aan op een grote anti-Franse Europese coalitie, waarbij weldra aansloten: zijn neef de Duitse keizer Otto IV en de graven van Vlaanderen, Holland en Boulogne. Het coalitieleger, dat Noord-Frankrijk wilde binnenvallen, werd echter door het Franse leger (versterkt door hulptroepen van keizer Frederik II van Hohenstaufen) op beslissende wijze verslagen in de Slag bij Bouvines op 27 juli 1214. Door deze overwinning kwam Vlaanderen onder Franse controle en verbeurde de Engelse koning definitief zijn laatste Franse lenen. Filips II verviervoudigde in één klap zijn kroondomein en de Engelse koning behield alleen de kuststrook van Aquitanië (Guyenne).
Filips II was er in geslaagd het oorspronkelijke kroondomein zo uit te breiden en het koninklijke gezag zodanig te verstevigen, dat het voortaan niet meer nodig was de troonopvolger nog vóór de dood van de regerende vorst te laten kronen. De steden kreeg hij aan zijn zijde, door het verlenen van gunstige handelsprivileges, bijvoorbeeld stapelrecht te Parijs en Rouen. Hij maakte van Parijs de hoofdstad van Frankrijk, en een waar bestuurscentrum, door de aanleg van geplaveide straten, van nieuwe wijken aan de linkeroever van de Seine, van openbare markthallen en door de bouw van de koningsburcht het Louvre en een nieuwe omwalling (waarvan nog delen bestaan).
Van groot belang waren ook zijn herstructureringen van het bestuur. Hij verdeelde zijn grondgebied in districten en stelde er koninklijke ambtenaren in aan die belast waren met rechtspraak en de inning van de belastingen. Hij gebruikte hiervoor twee types ambtenaren: baljuws en seneschalken. Seneschalken stelde hij voornamelijk aan in grensgebieden en hadden bovenop hun andere bevoegdheden ook een militaire functie.
Heerlijkheid:
| van 1180 tot 1223 koning van Frankrijk uit het Huis Capet. |
II. Boudewijn I van Constantinopel, geboren in juli 1172 in Valenciennes (zie 50250).
III. Hendrik (ook: Hendrik van Henegouwen
of Hendrik van Constantinopel) Van Vlaanderen, geboren in 1174. Hendrik is
overleden op zaterdag 11 juni 1216, 41 of 42 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik was een zoon van graaf Boudewijn V van Henegouwen en
Margaretha van de Elzas, de gravin van Vlaanderen. Hij was gehuwd met Agnes
(-1207), dochter van Bonifatius I van Monferrato. Hendrik volgde in 1205 zijn
broer Boudewijn, die in 1205 spoorloos verdwenen was, op als keizer van
Constantinopel. Hij stierf in 1216, waarschijnlijk werd hij vergiftigd door zijn
tweede vrouw Maria Asen van Bulgarije.
Hij werd als keizer van het Latijnse Keizerrijk opgevolgd door zijn zus Yolande van Henegouwen en haar echtgenoot Peter van Courtenay
Hij werd als keizer van het Latijnse Keizerrijk opgevolgd door zijn zus Yolande van Henegouwen en haar echtgenoot Peter van Courtenay
Heerlijkheid:
| keizer van het Latijnse Keizerrijk. |
IV. Yolande van Henegouwen, geboren in
1175. Yolande is overleden in 1219, 43 of 44 jaar oud.
Yolande trouwde, 17 of 18 jaar oud, in 1193
met Peter II van
Courtenay, ongeveer 26 jaar oud. Peter is geboren omstreeks 1167. Peter
is overleden in 1219, ongeveer 52 jaar oud.
Notitie bij Yolande:
Zij maakte zich in 1212 meester van Namen en volgde haar
overleden broer Filips op als markgravin van Namen. In 1214 maakte echter Walram
III van Limburg aanspraak op Namen, uit hoofde van zijn echtgenote, Ermesinde,
dochter van Hendrik de Blinde, op basis van Walrams interpretatie van het
verdrag van Dinant. Het dispuut leidde tot een langdurige oorlog, tijdens
dewelke Yolande met haar echtgenoot naar Constantinopel trok, waar Peter in 1217
keizer zou worden. Vóór haar vertrek in 1216 stond Yolande Namen af aan haar
zoon Filips II.
Heerlijkheid:
| heer van Courtenay (1180-1219), graaf van Nevers, (1185-1199), Auxerre en Tonnerre (1185-1219) |
Notitie bij Peter: Hij huwde twee maal, de eerste maal in 1185 met met Agnes I van
Nevers (1170-1192), gravin van Nevers en van Auxerre en Tonnerre, erfdochter van
graaf Gwijde van Nevers, waarmee hij de graafschappen Nevers en Auxerre en
Tonnerre in zijn bezit kreeg. Met Agnès kreeg hij een dochter:
Mathilde (1188-1257), huwde in 1199 met graaf Hervé IV van Donzy (overleden 1222) en in 1226 met graaf Guido IV van Forez van (overleden 1241). Mathildis kreeg bij haar eerste huwelijk het graafschap Nevers, dat later naar haar zoon Hervé V van Donzy zou gaan.
Na de dood van Agnès huwde hij in 1193 met Yolande van Henegouwen, dochter van graaf Boudewijn V van Henegouwen en zus van Boudewijn en Hendrik, beide Latijns keizer van Constantinopel. In 1217 werd hij, samen met zijn vrouw Yolande van Henegouwen keizer van Constantinopel, in opvolging van zijn schoonbroer Hendrik van Henegouwen.
Nadat hij op 9 april 1217 in Rome door Paus Honorius III tot keizer van Constantinopel werd gekroond, reisde hij met een klein leger af om zijn troon te kunnen bestijgen. Van de Venetianen leende hij schepen, met de belofte om in ruil daarvoor Durazzo voor hen te veroveren, hetgeen niet gelukte. Hierna probeerde hij Constantinopel over land te bereiken, maar hij werd onderweg gevangengenomen door Theodoros Komnenos Doukas, de despoot van Epirus. Hij stierf na twee jaar gevangenschap. Peter kwam nooit aan in Constantinopel en regeerde zijn rijk dus geen dag. Zijn vrouw Yolande wist Constantinopel wel te bereiken en regeerde in zijn plaats.
Kinderen
Peter en Yolande hadden de volgende kinderen:
markgravin Margaretha van Namen (1194-1270), gehuwd met Roland van Lusignan, graaf van Issoudun en nadien van Eu (- 1219), nadien met Hendrik, heer van Vianden
markgraaf Filips II van Namen (1195-1266)
Sibylla (1197-1210), non
Elisabeth (1199- na 1269), gehuwd met Gaucher, hertog van Bar sur Seine, nadien in 1220 met Odo van Bourgondië, heer van Montaigu
Yolande (1200-1233), in 1215 gehuwd met koning Andreas II van Hongarije (1176-1235)
Robert van Courtenay (1201-1228), keizer van Constantinopel
Agnes (1202- na 1247), in 1217 gehuwd met Godfried II van Villehardouin (-1246), vorst van Morea
Maria (1204- 1222), in 1219 gehuwd met Theodoros I Laskaris (-1222), keizer van Nicea
markgraaf Hendrik II van Namen (1206-1229)
Eleonora (1208-1230), gehuwd met Filips I van Montfort (-1270), heer van Castres
Constance (- 1210), non in Fontrevault
markgraaf Boudewijn II van Namen (1218 † 1273), keizer van Constantinopel.
Mathilde (1188-1257), huwde in 1199 met graaf Hervé IV van Donzy (overleden 1222) en in 1226 met graaf Guido IV van Forez van (overleden 1241). Mathildis kreeg bij haar eerste huwelijk het graafschap Nevers, dat later naar haar zoon Hervé V van Donzy zou gaan.
Na de dood van Agnès huwde hij in 1193 met Yolande van Henegouwen, dochter van graaf Boudewijn V van Henegouwen en zus van Boudewijn en Hendrik, beide Latijns keizer van Constantinopel. In 1217 werd hij, samen met zijn vrouw Yolande van Henegouwen keizer van Constantinopel, in opvolging van zijn schoonbroer Hendrik van Henegouwen.
Nadat hij op 9 april 1217 in Rome door Paus Honorius III tot keizer van Constantinopel werd gekroond, reisde hij met een klein leger af om zijn troon te kunnen bestijgen. Van de Venetianen leende hij schepen, met de belofte om in ruil daarvoor Durazzo voor hen te veroveren, hetgeen niet gelukte. Hierna probeerde hij Constantinopel over land te bereiken, maar hij werd onderweg gevangengenomen door Theodoros Komnenos Doukas, de despoot van Epirus. Hij stierf na twee jaar gevangenschap. Peter kwam nooit aan in Constantinopel en regeerde zijn rijk dus geen dag. Zijn vrouw Yolande wist Constantinopel wel te bereiken en regeerde in zijn plaats.
Kinderen
Peter en Yolande hadden de volgende kinderen:
markgravin Margaretha van Namen (1194-1270), gehuwd met Roland van Lusignan, graaf van Issoudun en nadien van Eu (- 1219), nadien met Hendrik, heer van Vianden
markgraaf Filips II van Namen (1195-1266)
Sibylla (1197-1210), non
Elisabeth (1199- na 1269), gehuwd met Gaucher, hertog van Bar sur Seine, nadien in 1220 met Odo van Bourgondië, heer van Montaigu
Yolande (1200-1233), in 1215 gehuwd met koning Andreas II van Hongarije (1176-1235)
Robert van Courtenay (1201-1228), keizer van Constantinopel
Agnes (1202- na 1247), in 1217 gehuwd met Godfried II van Villehardouin (-1246), vorst van Morea
Maria (1204- 1222), in 1219 gehuwd met Theodoros I Laskaris (-1222), keizer van Nicea
markgraaf Hendrik II van Namen (1206-1229)
Eleonora (1208-1230), gehuwd met Filips I van Montfort (-1270), heer van Castres
Constance (- 1210), non in Fontrevault
markgraaf Boudewijn II van Namen (1218 † 1273), keizer van Constantinopel.
V. Filips I de Edele Van Namen, geboren
in 1175. Filips is overleden op maandag 8 oktober 1212 in Blaton, 36 of 37 jaar oud.
Notitie bij Filips: Filips was (mark)graaf van Namen van 1195 tot 1212, in opvolging
van zijn vader, maar het markgraafschap bleef afhankelijk van Henegouwen. Vanaf
1199 noemde hij zich markgraaf. In januari 1211 trad hij in het huwelijk met
Maria, een dochter van koning Filips II van Frankrijk en Agnes van Meranië, maar
het huwelijk bleef kinderloos.
Filips moest strijd leveren met de hertog van Bar, die aanspraak maakte op Namen uit hoofde van zijn echtgenote. In 1199 werd in Dinant een verdrag gesloten, waarbij Filips het deel tot aan de Maas kreeg. Toen Filips hetzelfde jaar zijn broer, Boudewijn IX van Vlaanderen, te hulp kwam in diens strijd tegen de Fransen om Artesië, viel hij in een hinderlaag van de Fransen in Leuze. Het zou tot de vrede van Péronne duren, voordat Filips vrijkwam. Toen de graaf van Vlaanderen in 1202 op kruistocht trok, duidde hij Filips aan als voogd over zijn twee dochters. De koning van Frankrijk beval Filips echter om de prinsessen naar Parijs te brengen om ze daar onder toezicht van de koningin op te voeden. Filips gehoorzaamde het bevel van de vorst, maar dit werd hem kwalijk genomen in Vlaanderen.
Filips I stierf zonder nageslacht en duidde zijn neef Filips aan als zijn opvolger. Het zou echter zijn zuster Yolande zijn die Filips zou opvolgen in Namen. Zijn weduwe zou in 1213 hertrouwen met Hendrik I van Brabant.
Filips
trouwde, 30 of 31 jaar oud, in 1206 met Maria Capet Van Frankrijk, 7 of 8 jaar oud. Maria is
geboren in 1198. Maria is overleden op zondag 18 augustus 1224, 25 of 26 jaar
oud. Maria trouwde later in 1213 met Hendrik I van
Brabant (1165-1235). Filips moest strijd leveren met de hertog van Bar, die aanspraak maakte op Namen uit hoofde van zijn echtgenote. In 1199 werd in Dinant een verdrag gesloten, waarbij Filips het deel tot aan de Maas kreeg. Toen Filips hetzelfde jaar zijn broer, Boudewijn IX van Vlaanderen, te hulp kwam in diens strijd tegen de Fransen om Artesië, viel hij in een hinderlaag van de Fransen in Leuze. Het zou tot de vrede van Péronne duren, voordat Filips vrijkwam. Toen de graaf van Vlaanderen in 1202 op kruistocht trok, duidde hij Filips aan als voogd over zijn twee dochters. De koning van Frankrijk beval Filips echter om de prinsessen naar Parijs te brengen om ze daar onder toezicht van de koningin op te voeden. Filips gehoorzaamde het bevel van de vorst, maar dit werd hem kwalijk genomen in Vlaanderen.
Filips I stierf zonder nageslacht en duidde zijn neef Filips aan als zijn opvolger. Het zou echter zijn zuster Yolande zijn die Filips zou opvolgen in Namen. Zijn weduwe zou in 1213 hertrouwen met Hendrik I van Brabant.
VI. Sibylle van Henegouwen, geboren in
1179. Sibylle is overleden op maandag 9 januari 1217, 37 of 38 jaar oud. Sibylle
trouwde met Guichard IV
van Beaujeu. Guichard is overleden in 1216.
100502 Hendrik I de Vrijgevige van
Champagne, geboren in 1126. Hendrik is overleden op maandag 16 maart 1181 in
Vitry-en-Perthois, 54 of 55 jaar oud.
Hij trouwde met
100503 Maria Van Frankrijk, geboren in
1145. Maria is overleden op woensdag 11 maart 1198 in Fontaines-les-Nones (bij Meaux), 52 of 53
jaar oud.
Notitie bij Maria: zijwas de oudste dochter van Lodewijk VII van Frankrijk en van
diens eerste echtgenote Eleonora van Aquitanië. Na de scheiding van haar vader
en zijn nieuwe huwelijk met Adelheid van Champagne, huwelijkt hij de dochters
uit zijn eerste huwelijk uit aan de broers van zijn nieuwe echtgenote. Zo
trouwde Maria in 1164 met Hendrik I van Champagne en werd zij de moeder
van:
Scholastica (-1229), gehuwd met graaf Willem IV van Macon (-1224)
Maria (1174-1204), gehuwd met graaf Boudewijn IX van Vlaanderen (1171-1205)
Theobald III van Champagne (1174-1201)
Hendrik (1166-1197).
Na het overlijden van haar echtgenoot nam zij tot 1187 het regentschap waar voor haar oudste zoon Hendrik II. Toen deze in 1190 naar het Heilig Land vertrok, nam Maria opnieuw het regentschap waar, terwijl Hendrik II huwde met de koningin van Jeruzalem en koning van Jeruzalem werd. Bij diens dood in 1197 liet zij het bestuur over aan haar tweede zoon Theobald III en trok zich terug in een klooster, waar zij het jaar nadien overleed.
Scholastica (-1229), gehuwd met graaf Willem IV van Macon (-1224)
Maria (1174-1204), gehuwd met graaf Boudewijn IX van Vlaanderen (1171-1205)
Theobald III van Champagne (1174-1201)
Hendrik (1166-1197).
Na het overlijden van haar echtgenoot nam zij tot 1187 het regentschap waar voor haar oudste zoon Hendrik II. Toen deze in 1190 naar het Heilig Land vertrok, nam Maria opnieuw het regentschap waar, terwijl Hendrik II huwde met de koningin van Jeruzalem en koning van Jeruzalem werd. Bij diens dood in 1197 liet zij het bestuur over aan haar tweede zoon Theobald III en trok zich terug in een klooster, waar zij het jaar nadien overleed.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Scholastica van Champagne.
Scholastica is overleden in 1229. Scholastica trouwde met Willem IV (V) van
Mâcon. Willem is overleden in 1224.
Notitie bij Willem: Hij was een zoon van Gerald I van Mâcon en van Gigone van Salins.
Hij volgde zijn vader in 1184 op als graaf van Mâcon. Willem was gehuwd
met:
Pontia van Beaujeu
Scholastica, dochter van Hendrik I van Champagne,
en was de vader van:
Gerald II, die nog vóór hem stierf,
Willem, deken van Saint-Étienne in Besançon,
Hendrik,heer van Montmorel,
Beatrix, gehuwd met Willem van Antigni, heer van Pagni.
Pontia van Beaujeu
Scholastica, dochter van Hendrik I van Champagne,
en was de vader van:
Gerald II, die nog vóór hem stierf,
Willem, deken van Saint-Étienne in Besançon,
Hendrik,heer van Montmorel,
Beatrix, gehuwd met Willem van Antigni, heer van Pagni.
II. Maria van Champagne, geboren in 1174 (zie 50251).
III. Theobald III van Champagne,
geboren in 1176. Theobald is overleden op maandag 24 mei 1204, 27 of 28 jaar
oud.
Notitie bij Theobald:
Hij werd na de dood van zijn broer Hendrik in 1197 graaf van
Champagne. Zijn broer had alleen dochters nagelaten. Theobald werd een trouw
bondgenoot van Filips II van Frankrijk tegen Richard Leeuwenhart. Theobald zou
deelnemen aan de vierde kruistocht, maar stierf nog bij de voorbereiding
daarvan.
Theobald trouwde, 22 of 23 jaar oud, in 1199 met Blanca van Navarra.
Blanca is overleden.
100512 Godfried V (bijgenaamd de Schone, de
Rechtvaardige en Plantagenet) van Anjou, geboren in 1113. Godfried is
overleden op vrijdag 7 september 1151 in Le
Mans, 37 of 38 jaar oud.
Notitie bij Godfried:
Huis Plantagenet
Het Huis Plantagenet was een koninklijk geslacht dat vanaf 1154 tot 1485 over Engeland regeerde. Het stamde af van een Frans adellijk geslacht, het Huis Anjou.
De familie veroverde ook Wales en Ierland en regeerde daarnaast over grote delen van Frankrijk: Normandië, Aquitanië, Maine, Anjou, Touraine, Gascogne en Saintonge. De Franse bezittingen gingen echter in de Honderdjarige Oorlog verloren; in 1453 was alleen Calais nog in Engelse handen.
De naam Plantagenet werd door de koningen zelf niet gebruikt. De eerste die de naam voerde was Richard van York, de vader van de koningen Eduard IV en Richard III. Vanaf ca. 1448 voerde hij deze geslachtsnaam. De naam is afgeleid van Planta genesta, de Latijnse benaming voor brem. Het was de bijnaam van Godfried V van Anjou, de stamvader van het geslacht, die de gewoonte had een bremtakje op zijn helm te dragen.
Geschiedenis
Godfried V, graaf van Anjou, was de stamvader van het geslacht Plantagenet. Godfried trouwde met Mathilde, de dochter en erfgename van de Engelse koning Hendrik I. Na Hendriks dood in 1135 werd echter Stefanus van Blois tot koning van Engeland gekroond. Dit leidde tot een burgeroorlog die de Anarchie wordt genoemd. Mathilde viel in 1139 Engeland binnen en versloeg Stefanus in 1141. Stefanus werd gedwongen om Hendrik, de zoon van Mathilde en Godfried, als zijn erfgenaam te erkennen. Zo kwam Hendrik, na Stefanus’ dood in 1154, op de troon van Engeland als Hendrik II, de eerste koning van Engeland uit het Huis Plantagenet.
In de vijftiende eeuw waren er twee zijlinies, het Huis York en het Huis Lancaster, die elkaar de Engelse troon betwistten tijdens de Rozenoorlogen.
In 1485 eindigden de Rozenoorlogen met het aantreden van de eerste vorst uit het Huis Tudor, Hendrik VII. Hiermee kwam er eind aan de dynastie der Plantagenets. Hendrik VII stamde echter van moederszijde af van Jan van Gent, de vierde zoon van Eduard III; hij zette dus het geslacht der Plantagenets indirect voort.
De Plantagenets werden door de Tudors als een bedreiging gevreesd. De laatste directe mannelijke afstammeling van de Plantagenets, Eduard Plantagenet, werd daarom in 1499 geëxecuteerd door Hendrik VII. Zijn zuster Margaretha Pole werd in 1541 door Hendrik VIII ter dood gebracht. Hiermee stierf de lijn van de Plantagenets in de directe lijn uit.
Het Huis Plantagenet was een koninklijk geslacht dat vanaf 1154 tot 1485 over Engeland regeerde. Het stamde af van een Frans adellijk geslacht, het Huis Anjou.
De familie veroverde ook Wales en Ierland en regeerde daarnaast over grote delen van Frankrijk: Normandië, Aquitanië, Maine, Anjou, Touraine, Gascogne en Saintonge. De Franse bezittingen gingen echter in de Honderdjarige Oorlog verloren; in 1453 was alleen Calais nog in Engelse handen.
De naam Plantagenet werd door de koningen zelf niet gebruikt. De eerste die de naam voerde was Richard van York, de vader van de koningen Eduard IV en Richard III. Vanaf ca. 1448 voerde hij deze geslachtsnaam. De naam is afgeleid van Planta genesta, de Latijnse benaming voor brem. Het was de bijnaam van Godfried V van Anjou, de stamvader van het geslacht, die de gewoonte had een bremtakje op zijn helm te dragen.
Geschiedenis
Godfried V, graaf van Anjou, was de stamvader van het geslacht Plantagenet. Godfried trouwde met Mathilde, de dochter en erfgename van de Engelse koning Hendrik I. Na Hendriks dood in 1135 werd echter Stefanus van Blois tot koning van Engeland gekroond. Dit leidde tot een burgeroorlog die de Anarchie wordt genoemd. Mathilde viel in 1139 Engeland binnen en versloeg Stefanus in 1141. Stefanus werd gedwongen om Hendrik, de zoon van Mathilde en Godfried, als zijn erfgenaam te erkennen. Zo kwam Hendrik, na Stefanus’ dood in 1154, op de troon van Engeland als Hendrik II, de eerste koning van Engeland uit het Huis Plantagenet.
In de vijftiende eeuw waren er twee zijlinies, het Huis York en het Huis Lancaster, die elkaar de Engelse troon betwistten tijdens de Rozenoorlogen.
In 1485 eindigden de Rozenoorlogen met het aantreden van de eerste vorst uit het Huis Tudor, Hendrik VII. Hiermee kwam er eind aan de dynastie der Plantagenets. Hendrik VII stamde echter van moederszijde af van Jan van Gent, de vierde zoon van Eduard III; hij zette dus het geslacht der Plantagenets indirect voort.
De Plantagenets werden door de Tudors als een bedreiging gevreesd. De laatste directe mannelijke afstammeling van de Plantagenets, Eduard Plantagenet, werd daarom in 1499 geëxecuteerd door Hendrik VII. Zijn zuster Margaretha Pole werd in 1541 door Hendrik VIII ter dood gebracht. Hiermee stierf de lijn van de Plantagenets in de directe lijn uit.
Hij trouwde, 14 of 15 jaar oud, in 1128 met de 25 of 26-jarige
100513 Mathildis Van Engeland, geboren
op vrijdag 7 februari 1102 in Westminster. Mathildis is overleden op zondag
10 september 1167 in Rouen, 65 jaar
oud.
Notitie bij Mathildis:
Zij was de dochter van Hendrik I van Engeland en van
Mathildis van Schotland. In 1114 huwde zij in Mainz met keizer Hendrik V, maar
zij werd al in 1125 weduwe en had geen kinderen. In 1128 hertrouwde zij met
Godfried V van Anjou (1113-1151). Na de dood van van haar vader in 1135, nam
toch haar neef Stefanus van Blois de Engelse troon in, alhoewel Mathildis de
wettige erfgename was en bovendien was aangeduid als troonopvolgster. Dit leidde
tot een burgeroorlog. Tijdens die oorlog zat Mathildis wel gedurende korte tijd
op de Engelse troon (1141) maar hierna nam Stefanus hem weer in. Haar zoon
Hendrik zou wel de volgende koning van Engeland worden.
Mathildis is
weduwe van Hendrik V van het Heilige Roomse Rijk (1081-1125), met wie zij
trouwde (1), 11 of 12 jaar oud, in 1114 in Mainz, zie 803875,V.
Kind uit dit huwelijk:
I. Hendrik II Curtmantle Van Engeland, geboren op zondag 5 maart
1133 in Le Mans (zie 50256).
100520 Humbert III van Savoye, geboren
op dinsdag 4 augustus 1136 in Avigliana. Humbert is overleden op zaterdag 4
maart 1189 in Chambéry, 52 jaar oud.
Notitie bij Humbert:
van 1148 tot 1189 graaf van Savoye en is een heilige van de
Rooms-katholieke Kerk (als zodanig Humbertus van Savoye).
Hij nam in 1184 het bestuur van zijn graafschap over bij de dood van zijn vader en leidde zijn land als een plichtsbewust vorst. In de investituurstrijd koos hij als vroom man de kant van de paus.
Zijn feestdag is op 4 maart.
Humbert is
weduwnaar van Faidiva van Toulouse. Humbert is
weduwnaar van Gertrudis Van Vlaanderen. Humbert is
weduwnaar van Clementia van Zähringen (ovl. ±1167),
met wie hij trouwde (3), minstens 26 jaar oud, na 1162. Hij nam in 1184 het bestuur van zijn graafschap over bij de dood van zijn vader en leidde zijn land als een plichtsbewust vorst. In de investituurstrijd koos hij als vroom man de kant van de paus.
Zijn feestdag is op 4 maart.
Hij trouwde (4), minstens 31 jaar oud, na 1167 met
Kind uit dit huwelijk:
I. Thomas I van Savoye, geboren omstreeks 1180 (zie 50260).
Generatie 18 (edelouders)
200968 Frederik II de Eenogige Van
Zwaben, geboren in 1090. Frederik is overleden op zondag 6 april 1147, 56 of
57 jaar oud. Frederik trouwde (2) met Agnes van
Saarbrücken.
Hij trouwde (1) met
200969 Judith van Beieren. Judith is
overleden in 1130.
Notitie bij Judith: In 1105 werd hij hertog van Zwaben. Hij trouwde in 1121 met Judith
van Beieren. Na de dood van zijn oom Hendrik V stelt hij zich kandidaat als
keizer, maar hij verliest in 1125 de verkiezing tegen Lotharius III. Hierop brak
een strijd los tussen de aanhangers van Frederik en die van Lotharius. Speyer
(1129), Neurenberg (1130) en Ulm (1134) werden door Lotharius ingenomen.
Frederik werd gevangengenomen en onderwierp zich in oktober 1134 aan de keizer.
In 1135 verzoenden Frederik en zijn broer Koenraad zich met
Lotharius.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Frederik I ’Barbarossa’ Van Zwaben, geboren in 1122 in Waiblingen (zie 100484).
200970 Renaud III Van Bourgondi, geboren
omstreeks 1090. Renaud is overleden op donderdag 22 januari 1148, ongeveer 58
jaar oud.
Hij trouwde met
200971 Agatha Van Lotharingen, geboren
omstreeks 1110. Agatha is overleden omstreeks 1148, ongeveer 38 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Beatrix Van Bourgondi, geboren omstreeks 1145 (zie 100485).
201000 Boudewijn IV de bouwer van
Henegouwen, geboren in 1109. Boudewijn is overleden op dinsdag 2 november
1171, 61 of 62 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Als minderjarige zoon van Boudewijn III regeerde hij
aanvankelijk (tot 1125?) onder het regentschap van zijn moeder, Yolanda van
Gelre. Rond 1130 trouwde hij met Aleidis van Namen, dochter van graaf Godfried
van Namen en van Ermesinde van Luxemburg.
Van de moord op de Vlaamse graaf Karel de Goede (1127) maakte hij gebruik om, net als zijn voorgangers en ook ditmaal tevergeefs, zijn aanspraken op Vlaanderen te laten gelden. Hoewel hij tijdelijk Oudenaarde en Ninove kon bezetten, moest hij toezien hoe Willem Clito graaf van Vlaanderen werd. Ook tegenover Clito’s opvolger, Diederik van de Elzas, heeft Boudewijn herhaaldelijk het onderspit moeten delven. Door een huwelijk (1169) van zijn zoon en erfgenaam, Boudewijn V, met Margaretha, zuster en erfgename van de regerende Vlaamse graaf Filips van de Elzas, kwam er een eind aan het bijna 100 jaar aanslepende conflict tussen Henegouwen en Vlaanderen.
Zijn bijnaam kreeg Boudewijn IV vanwege de versterkingen die hij langs de grens van Henegouwen met Brabant en Vlaanderen liet aanbrengen.
Van de moord op de Vlaamse graaf Karel de Goede (1127) maakte hij gebruik om, net als zijn voorgangers en ook ditmaal tevergeefs, zijn aanspraken op Vlaanderen te laten gelden. Hoewel hij tijdelijk Oudenaarde en Ninove kon bezetten, moest hij toezien hoe Willem Clito graaf van Vlaanderen werd. Ook tegenover Clito’s opvolger, Diederik van de Elzas, heeft Boudewijn herhaaldelijk het onderspit moeten delven. Door een huwelijk (1169) van zijn zoon en erfgenaam, Boudewijn V, met Margaretha, zuster en erfgename van de regerende Vlaamse graaf Filips van de Elzas, kwam er een eind aan het bijna 100 jaar aanslepende conflict tussen Henegouwen en Vlaanderen.
Zijn bijnaam kreeg Boudewijn IV vanwege de versterkingen die hij langs de grens van Henegouwen met Brabant en Vlaanderen liet aanbrengen.
Hij trouwde, ongeveer 21 jaar oud, omstreeks 1130 met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Yolande van Henegouwen, geboren in
1131. Yolande is overleden in 1202, 70 of 71 jaar oud. Yolande:
(1) trouwde met Ivo
III van Nesle de Oude van Soissons. Ivo is overleden in 1178.
Notitie bij Ivo: Hij was een zoon van Rudolf van Nesle en van Ramentrudis van Eu.
Hij werd in 1146 graaf van Soissons in opvolging van Reinout II.
Heerlijkheid:
| Graaf van Soisson |
(2) trouwde met Hugo IV van Saint-Pol. Hugo is overleden in 1205 in Constantinopel.
Notitie bij Hugo: Hij was de oudste zoon van Anselmus en van Eustachia van
Champagne.
In 1165 volgde hij zijn vader op als graaf van Saint-Pol. Samen met Filips van de Elzas, de graaf van Vlaanderen, nam hij deel aan de derde kruistocht, waar hij zich onderscheidde bij het beleg van Akko en ontving in 1194 van koning Filips II van Frankrijk de gebieden Pont-Sainte-Maxence, Verneuil-sous-Coucy en Pontpoint als dank voor bewezen diensten. In 1202 nam hij deel aan de vierde kruistocht, waar hij deelnam aan de inname van Constantinopel in 1204 en ontving de titel van connétable van Boudewijn I van Constantinopel, die hem ook de vesting Didymotique (thans Nymphaion) in Thracië gaf.
In 1165 volgde hij zijn vader op als graaf van Saint-Pol. Samen met Filips van de Elzas, de graaf van Vlaanderen, nam hij deel aan de derde kruistocht, waar hij zich onderscheidde bij het beleg van Akko en ontving in 1194 van koning Filips II van Frankrijk de gebieden Pont-Sainte-Maxence, Verneuil-sous-Coucy en Pontpoint als dank voor bewezen diensten. In 1202 nam hij deel aan de vierde kruistocht, waar hij deelnam aan de inname van Constantinopel in 1204 en ontving de titel van connétable van Boudewijn I van Constantinopel, die hem ook de vesting Didymotique (thans Nymphaion) in Thracië gaf.
III. Agnes de Manke van Henegouwen,
geboren in 1142. Agnes is overleden in 1168, 25 of 26 jaar oud. Agnes trouwde
met Rudolf I van
Coucy. Rudolf is overleden.
IV. Godfried van Henegouwen, geboren in
1147. Godfried is overleden in 1163, 15 of 16 jaar oud. Godfried trouwde met
Eleonora van
Vermandois. Eleonora is geboren in 1152, dochter van Roeland I de Dappere van Vermandois en Laurette van de Elzas. Eleonora is overleden na 1222, minstens
70 jaar oud. Eleonora trouwde later met Willem IV
van Nevers (ovl. 1168). Eleonora trouwde later in 1170 met Mattheus I van de Elzas (geb. ±1137). Eleonora trouwde later in
1175 met Mattheus III van Baumont (ovl. 1208).
Eleonora trouwde later in 1210 met Steven van
Sancerre.
V. Boudewijn de Moedige van Henegouwen, geboren omstreeks 1150 (zie 100500).
201004 Theobald IV de Grote van Blois,
geboren in 1090. Theobald is overleden op donderdag 10 januari 1152 in Lagny-sur-Marne, 61 of 62 jaar oud.
Notitie bij Theobald:
In 1102 volgde hij zijn vader op als graaf van Blois,
Châteaudun, Chartres, Sancerre, Provins en Meaux, en in 1125 zijn oom Hugo als
graaf van Champagne. Zijn moeder Adela regeerde tot 1109 voor haar zoon en zij
oefende een grote invloed uit tot zij in 1122 in het klooster trad. Om de
onafhankelijkheid van zijn graafschap te garanderen, steunde hij op zijn oom,
koning Hendrik I van Engeland, maar in zijn poging om hem op te volgen, stootte
hij op zijn broer Steven. Theobald richtte zich vervolgens op de uitbouw van
zijn positie in Oost-Frankrijk. Hij was bevriend met Bernard van Clairvaux en
was zeer vrijgevig voor de Kerk. Theobald was zich bewust van het belang van de
internationale handel en bevorderde de beurzen in Champagne, dat stilaan het
zwaartepunt van zijn vorstendom werd.
Hij trouwde, 32 of 33 jaar oud, in 1123 met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hendrik I de Vrijgevige van Champagne, geboren in 1126 (zie 100502).
II. Theobald V van Blois, geboren in
1130. Theobald is overleden in 1191 in Akko, 60 of 61 jaar oud.
Notitie bij Theobald:
Theobald verkreeg in 1151 Blois-Chartres, Châteaudun, Tours
en Chinon. Hij stond in een mindere positie tegenover zijn broer Hendrik en had
met hem en met zijn vazallen diverse conflicten over rechts- en
bezitsverhoudingen. Theobald nam deel aan de Derde kruistocht en sneuvelde
tijdens het Beleg van Akko (1189-1191) in 1191.
Theobald:
(2) trouwde met Alix Van Frankrijk. Zie
201006,II voor persoonsgegevens van
Alix.
III. Adelheid van Champagne, geboren
omstreeks 1140. Adelheid is overleden op zondag 4 juni 1206, ongeveer 66 jaar
oud. Adelheid trouwde, ongeveer 20 jaar oud, op zondag 13 november 1160 met
Lodewijk VII de jongere Van Frankrijk, 39 of
40 jaar oud. Zie 201006 voor
persoonsgegevens van Lodewijk.
201006 Lodewijk VII de jongere Van
Frankrijk, geboren in 1120. Lodewijk is overleden op donderdag 18 september
1180 in in een abdij bij Saint-Pont,
Allier, 59 of 60 jaar oud. Hij is begraven in Sint-Denis-basiliek nabij Parijs.
Lodewijk trouwde (2), 33 of 34 jaar oud, in
1154 met Constance van Castilië (1136-1160), 17 of
18 jaar oud. Lodewijk trouwde (3), 39 of 40 jaar oud, op zondag 13 november 1160
met Adelheid van Champagne (±1140-1206), ongeveer 20 jaar oud, zie 201005,III.
Notitie bij Lodewijk:
Hij was een lid van het Huis Capet, en was de tweede zoon
van Lodewijk VI van Frankrijk en Adelheid van Maurienne (c. 1100 - 1154).
Tijdens zijn regeerperiode werd begonnen aan de bouw van de Notre-Dame van
Parijs.
Lodewijk trouwde op 22 juli 1137 met Eleonora van Aquitanië (1122 - 31 maart 1204). Hun huwelijk werd ontbonden in 1152, maar ze hadden twee dochters:
Maria (1145 - 11 maart 1198), gehuwd met Hendrik I van Champagne
Alix (1150 - 1197/1198)
In 1154 trouwde Lodewijk VII met Constance van Castilië (1140 - 4 oktober 1160). Hun kinderen waren:
Marguerite
Alys.
Lodewijk trouwde opnieuw op 13 november 1160 met Adelheid van Champagne (1140 - 4 juni 1206), dochter van Theobald IV van Blois. Hun kinderen waren:
Filips II (21 augustus 1165 - 14 juli 1223)
Agnes (c. 1171 - april 1240)
Lodewijk werd pas troonopvolger na de onfortuinlijke dood van zijn broer Filips, in 1131. Lodewijk was echter beter geschikt om monnik dan koning te worden.
Lodewijks regeerperiode werd gekenmerkt door opstanden in Orléans en Poitiers, die onafhankelijk wilden worden. Een conflict met paus Innocentius II ontstond echter, wanneer Lodewijk in plaats van de paus zelf de nieuwe aartsbisschop van Bourges aanstelde.
Lodewijk begon ook een oorlog met Theobald II van Champagne over een huwelijksdispuut. Champagne koos ook de kant van de paus in het geschil over Bourges. De oorlog duurde twee jaar (1142-1144), en eindigde met de bezetting van Champagne. Toen in Vitry-en-Perthois meer dan duizend mensen omkwamen in een door Lodewijks troepen aangestoken brand, kondigde Lodewijk op Kerstdag 1145 in Bourges aan dat hij op kruistocht ging om vergiffenis te vragen. De kruistocht werd echter een ramp, en Lodewijk keerde in 1149, twee jaar na het begin, terug.
Zijn regeerperiode was gekenmerkt door moeilijkheden en ongeluk en Lodewijk had maar weinig macht. De situatie begon echter te keren wanneer verbindingen met verre vazallen mogelijk werden. Lodewijks grootse verrichtingen waren echter op vlak van landbouw, handel, bevolking, het bouwen van verschillende forten, en een kleine intellectuele renaissance. Lodewijk staat ook bekend om het redden van zijn dynastie.
Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips II van Frankrijk, die gekroond werd in 1179 in Reims. Lodewijk was op dat moment al grotendeels verlamd en kon de ceremonie niet bijwonen.
Lodewijk VII stierf op 18 september 1180 in een abdij bij Saint-Pont, Allier. Hij werd begraven in de Saint-Denisbasiliek.
Lodewijk trouwde op 22 juli 1137 met Eleonora van Aquitanië (1122 - 31 maart 1204). Hun huwelijk werd ontbonden in 1152, maar ze hadden twee dochters:
Maria (1145 - 11 maart 1198), gehuwd met Hendrik I van Champagne
Alix (1150 - 1197/1198)
In 1154 trouwde Lodewijk VII met Constance van Castilië (1140 - 4 oktober 1160). Hun kinderen waren:
Marguerite
Alys.
Lodewijk trouwde opnieuw op 13 november 1160 met Adelheid van Champagne (1140 - 4 juni 1206), dochter van Theobald IV van Blois. Hun kinderen waren:
Filips II (21 augustus 1165 - 14 juli 1223)
Agnes (c. 1171 - april 1240)
Lodewijk werd pas troonopvolger na de onfortuinlijke dood van zijn broer Filips, in 1131. Lodewijk was echter beter geschikt om monnik dan koning te worden.
Lodewijks regeerperiode werd gekenmerkt door opstanden in Orléans en Poitiers, die onafhankelijk wilden worden. Een conflict met paus Innocentius II ontstond echter, wanneer Lodewijk in plaats van de paus zelf de nieuwe aartsbisschop van Bourges aanstelde.
Lodewijk begon ook een oorlog met Theobald II van Champagne over een huwelijksdispuut. Champagne koos ook de kant van de paus in het geschil over Bourges. De oorlog duurde twee jaar (1142-1144), en eindigde met de bezetting van Champagne. Toen in Vitry-en-Perthois meer dan duizend mensen omkwamen in een door Lodewijks troepen aangestoken brand, kondigde Lodewijk op Kerstdag 1145 in Bourges aan dat hij op kruistocht ging om vergiffenis te vragen. De kruistocht werd echter een ramp, en Lodewijk keerde in 1149, twee jaar na het begin, terug.
Zijn regeerperiode was gekenmerkt door moeilijkheden en ongeluk en Lodewijk had maar weinig macht. De situatie begon echter te keren wanneer verbindingen met verre vazallen mogelijk werden. Lodewijks grootse verrichtingen waren echter op vlak van landbouw, handel, bevolking, het bouwen van verschillende forten, en een kleine intellectuele renaissance. Lodewijk staat ook bekend om het redden van zijn dynastie.
Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips II van Frankrijk, die gekroond werd in 1179 in Reims. Lodewijk was op dat moment al grotendeels verlamd en kon de ceremonie niet bijwonen.
Lodewijk VII stierf op 18 september 1180 in een abdij bij Saint-Pont, Allier. Hij werd begraven in de Saint-Denisbasiliek.
Heerlijkheid:
| koning van Frankrijk van 1137 tot 1180 |
Hij trouwde (1), 16 of 17 jaar oud, op donderdag 22 juli 1137 met de 15 of
16-jarige Eleonora van Aquitanië. Het huwelijk tussen Eleonora en Lodewijk werd
ontbonden in 1152.
201007 Eleonora van Aquitanië (dezelfde als 50257 in generatie 16).
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Maria Van Frankrijk, geboren in 1145 (zie 100503).
II. Alix Van Frankrijk, geboren in
1151. Alix is overleden in 1197, 45 of 46 jaar oud.
Notitie bij Alix: Kort na haar geboorte scheidden haar ouders en de opvoeding van
Alix werd toevertrouwd aan haar vader.
Alix trouwde met Theobald V van Blois. Zie 201005,II voor persoonsgegevens van
Theobald.
201026 Hendrik I Beauclerc Van
Engeland, geboren omstreeks 1068. Hendrik is overleden op zondag 1 december
1135 in Gisors (Frankrijk), ongeveer 67
jaar oud.
Hendrik trouwde (2), ongeveer 53 jaar oud,
in 1121 met Adelheid van Leuven (±1103-1151),
ongeveer 18 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Zijn eigen bijnaam had hij te danken aan zijn goede
opleiding en zijn brede interesse. Waarschijnlijk was hij ook de eerste koning
uit het Normandische Huis die vloeiend Engels sprak
Na de dood van Willem de Veroveraar had Willem II Engeland geërfd, zijn broer Robert Normandië en Hendrik alleen de stad Avranches en het graafschap Coutances. Na de dood van Willem II veroverde Hendrik echter de Engelse troon op een moment dat zijn broer Robert op de terugweg was van de eerste kruistocht.
Zijn regering wordt gekenmerkt door de verbeteringen die hij aanbracht in het landsbestuur en in de rechtspraak. Zo richtte hij de exchequer op, een centrale financiële administratie en maakte hij gebruik van rondreizende rechters die de rechtspraak in zijn rijk verzorgden. Hij herenigde de gebieden van zijn vader, Engeland en Normandië, maakte een einde aan het conflict dat zijn broer had veroorzaakt met de Kerk en wist de bestuurders zover te krijgen dat zij na de dood van zijn enige zoon in 1120 zijn dochter Mathilde, echtgenote van de Duitse keizer Hendrik V, als opvolger wilden aanvaarden.
Op 11 november 1100 trouwde Hendrik met Edith (die om de Normandische baronnen tevreden te stellen haar naam veranderde in Mathilde), de dochter van koning Malcolm III van Schotland. Zij kregen vier kinderen, maar zijn zoon Willem Adelin overleefde hem niet. Mathilde stierf in 1118. In 1121 hertrouwde hij met Adelheid van Leuven, maar dat huwelijk bleef kinderloos. Hij had vele onwettige kinderen (zie hieronder).
In 1101 deed zijn broer Robert via een inval een poging de kroon alsnog te bemachtigen. Met het Verdrag van Alton stemde Robert er in toe Hendrik als koning van Engeland te aanvaarden. Robert bleef echter ageren en daarom stuurde Hendrik in 1105 een invasiemacht naar Normandië om hier een eind aan te maken. In 1106 wist hij de overwinning te behalen. Zijn machtsbasis in Normandië was echter niet stevig vanwege het optreden van Roberts zoon, Willem Clito.
Van 1109 tot 1113 en van 1116 tot 1120 voerde hij oorlog met Frankrijk.
Hendrik stierf in 1135 in Normandië - volgens tijdgenoten omdat hij te veel zeeprik had gegeten. Tegenwoordig neemt men aan dat een voedselvergiftiging de doodsoorzaak was. Hij werd begraven in Reading Abbey.
Ondanks het feit dat de baronnen hadden ingestemd met een opvolging door Hendriks dochter Mathilde waren er twee zaken die haar opvolging in de weg stonden: zij was een vrouw, en zij was hertrouwd met Geoffrey uit het vijandige Franse Huis Anjou. Hierop werd Hendriks neef Stefanus van Blois uitgenodigd naar Engeland te komen en de troon te aanvaarden.
Hendrik I had vele onwettige kinderen van wie hij er 20 tot 25 erkende. Van velen is niet vast te stellen wie de moeder was. Hier volgt een overzicht van de kinderen die in bronnen vermeld staan.
bij onbekende moeders
Robert van Caen (ca 1090 – 1147), 1e graaf van Gloucester
Maud FitzRoy; 8 hertog Conan III van Bretagne
Constance FitzRoy; 8 burggraaf Roscelin van Beaumont
Mabel of Richildis FitzRoy; 8 Guillaume III Gouet, heer van Montmirail
Aline of Adelheid FitzRoy; 8 Matthieu I de Montmorency († ca 1100 – 1160), connétable van Frankrijk
Gilbert FitzRoy († na 1142)
Bij Edith
Mathilde FitzEdith († aan boord van de White Ship 25 november 1120); 8 (1103) graaf Rotrou I van Perche
Bij Ansfride
Juliana van Fontevrault (* ca 1090); 8 (1103) Eustache de Pacy († 1136)
Fulco FitzRoy (* ca 1092), monnik in de abdij van Abingdon
Richard van Lincoln (ca 1094 – aan boord van de White Ship 25 november 1120)
Bij Sybilla Corbet
Van Sybilla van Normandië en Reginald van Dunstanville is zeker dat zij de moeder is, van de andere twee niet.
Sybilla van Normandië (1092 – 1122); 8 (ca 1107) koning Alexander I van Schotland (ca 1078 – 1124)
Reginald van Dunstanville (ca 1098 – 1175), 1e graaf van Cornwall
William FitzRoy of Constable (* voor 1105); 8 Alice (Constable) († na 1187)
Rohese (van Engeland) (* 1114); 8 Henri de la Pomeroi
Bij Edith FitzForne
Robert FitzEdith (1093 – 1172), lord Okehampton; 8 Maud d’Avranches du Sap
Adelisa of Adelheid FitzEdith
Bij Nest ferch Rhys
Henry FitzRoy († 1157)
Bij Isabella van Beaumont
Isabella Hedwig van Engeland
Matilda FitzRoy, abdis van Montvilliers (Montpiller)
Na de dood van Willem de Veroveraar had Willem II Engeland geërfd, zijn broer Robert Normandië en Hendrik alleen de stad Avranches en het graafschap Coutances. Na de dood van Willem II veroverde Hendrik echter de Engelse troon op een moment dat zijn broer Robert op de terugweg was van de eerste kruistocht.
Zijn regering wordt gekenmerkt door de verbeteringen die hij aanbracht in het landsbestuur en in de rechtspraak. Zo richtte hij de exchequer op, een centrale financiële administratie en maakte hij gebruik van rondreizende rechters die de rechtspraak in zijn rijk verzorgden. Hij herenigde de gebieden van zijn vader, Engeland en Normandië, maakte een einde aan het conflict dat zijn broer had veroorzaakt met de Kerk en wist de bestuurders zover te krijgen dat zij na de dood van zijn enige zoon in 1120 zijn dochter Mathilde, echtgenote van de Duitse keizer Hendrik V, als opvolger wilden aanvaarden.
Op 11 november 1100 trouwde Hendrik met Edith (die om de Normandische baronnen tevreden te stellen haar naam veranderde in Mathilde), de dochter van koning Malcolm III van Schotland. Zij kregen vier kinderen, maar zijn zoon Willem Adelin overleefde hem niet. Mathilde stierf in 1118. In 1121 hertrouwde hij met Adelheid van Leuven, maar dat huwelijk bleef kinderloos. Hij had vele onwettige kinderen (zie hieronder).
In 1101 deed zijn broer Robert via een inval een poging de kroon alsnog te bemachtigen. Met het Verdrag van Alton stemde Robert er in toe Hendrik als koning van Engeland te aanvaarden. Robert bleef echter ageren en daarom stuurde Hendrik in 1105 een invasiemacht naar Normandië om hier een eind aan te maken. In 1106 wist hij de overwinning te behalen. Zijn machtsbasis in Normandië was echter niet stevig vanwege het optreden van Roberts zoon, Willem Clito.
Van 1109 tot 1113 en van 1116 tot 1120 voerde hij oorlog met Frankrijk.
Hendrik stierf in 1135 in Normandië - volgens tijdgenoten omdat hij te veel zeeprik had gegeten. Tegenwoordig neemt men aan dat een voedselvergiftiging de doodsoorzaak was. Hij werd begraven in Reading Abbey.
Ondanks het feit dat de baronnen hadden ingestemd met een opvolging door Hendriks dochter Mathilde waren er twee zaken die haar opvolging in de weg stonden: zij was een vrouw, en zij was hertrouwd met Geoffrey uit het vijandige Franse Huis Anjou. Hierop werd Hendriks neef Stefanus van Blois uitgenodigd naar Engeland te komen en de troon te aanvaarden.
Hendrik I had vele onwettige kinderen van wie hij er 20 tot 25 erkende. Van velen is niet vast te stellen wie de moeder was. Hier volgt een overzicht van de kinderen die in bronnen vermeld staan.
bij onbekende moeders
Robert van Caen (ca 1090 – 1147), 1e graaf van Gloucester
Maud FitzRoy; 8 hertog Conan III van Bretagne
Constance FitzRoy; 8 burggraaf Roscelin van Beaumont
Mabel of Richildis FitzRoy; 8 Guillaume III Gouet, heer van Montmirail
Aline of Adelheid FitzRoy; 8 Matthieu I de Montmorency († ca 1100 – 1160), connétable van Frankrijk
Gilbert FitzRoy († na 1142)
Bij Edith
Mathilde FitzEdith († aan boord van de White Ship 25 november 1120); 8 (1103) graaf Rotrou I van Perche
Bij Ansfride
Juliana van Fontevrault (* ca 1090); 8 (1103) Eustache de Pacy († 1136)
Fulco FitzRoy (* ca 1092), monnik in de abdij van Abingdon
Richard van Lincoln (ca 1094 – aan boord van de White Ship 25 november 1120)
Bij Sybilla Corbet
Van Sybilla van Normandië en Reginald van Dunstanville is zeker dat zij de moeder is, van de andere twee niet.
Sybilla van Normandië (1092 – 1122); 8 (ca 1107) koning Alexander I van Schotland (ca 1078 – 1124)
Reginald van Dunstanville (ca 1098 – 1175), 1e graaf van Cornwall
William FitzRoy of Constable (* voor 1105); 8 Alice (Constable) († na 1187)
Rohese (van Engeland) (* 1114); 8 Henri de la Pomeroi
Bij Edith FitzForne
Robert FitzEdith (1093 – 1172), lord Okehampton; 8 Maud d’Avranches du Sap
Adelisa of Adelheid FitzEdith
Bij Nest ferch Rhys
Henry FitzRoy († 1157)
Bij Isabella van Beaumont
Isabella Hedwig van Engeland
Matilda FitzRoy, abdis van Montvilliers (Montpiller)
Heerlijkheid:
| koning van Engeland van 1100 tot 1135 |
Hij trouwde (1), ongeveer 32 jaar oud, op zondag 11 november 1100 met de 19
of 20-jarige
201027 Mathildis (eigenlijk Edith) van
Schotland, geboren in 1080 in Dunfermline. Mathildis is overleden op
woensdag 1 mei 1118 in Westminster, 37
of 38 jaar oud.
Notitie bij Mathildis:
Bij haar huwelijk werd haar naam veranderd van Edith in
Mathildis, dat meer Normandisch klonk.
Mathildis hield haar hof in Westminster en trok daar musici en kunstenaars aan
Mathildis hield haar hof in Westminster en trok daar musici en kunstenaars aan
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Mathildis Van Engeland, geboren op vrijdag 7 februari 1102 in
Westminster (zie 100513).
201040 Amadeus III van Savoye, geboren
in 1094. Amadeus is overleden in 1148 in Nicosia, 53 of 54 jaar oud.
Notitie bij Amadeus:
Hij volgde zijn vader op als graaf van Savoye en zette diens
politiek voort. Samen met Bernard van Clairvaux begeleidde hij koning Lodewijk
VII van Frankrijk op de tweede kruistocht. Hij stichtte in 1125 het huisklooster
in Hautecombe.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelheid van Savoye. Adelheid is
overleden. Adelheid trouwde met Humbert III van Beaujeu. Humbert is overleden in 1174.
II. Juliana van Savoye. Juliana is
overleden in 1194.
Notitie bij Juliana:
abdis van Saint-André-le-Haut in Vienne
IV. Agnes van Savoye. Agnes is
overleden. Agnes trouwde met Willem I van Genève. Willem is geboren in 1132. Willem is
overleden op dinsdag 25 juli 1195, 62 of 63 jaar oud. Willem trouwde later met
Beatrix van Foucigny.
VIII. Mathildis van Savoye, geboren
omstreeks 1121. Mathildis is overleden op woensdag 3 december 1158 in Coimbra, ongeveer 37 jaar oud. Mathildis
trouwde met Alfons I (
Alfonso Henriques, en ook wel Alfons de Veroveraar) van Portugal. Alfons
is geboren op maandag 25 juli 1110 in Guimarães of Viseu. Alfons is overleden op
vrijdag 6 december 1185 in Coimbra, 75
jaar oud.
Notitie bij Alfons: Hij was de eerste koning van Portugal, aangezien hij Portugal
onafhankelijk van Castilië-Leon verklaarde in 1139 en de dynastie
vestigde.
Alfons was de zoon van Hendrik van Bourgondië (graaf van Portugal) en Teresa van León, de buitenechtelijke dochter van koning Alfons VI van León. Hij werd op 26 juli 1139 uitgeroepen tot koning, direct na de oorlog bij Ourique.
Aan het einde van de elfde eeuw werd de politieke agenda voornamelijk beheerst door de Reconquista, het uitdrijven van de moslims uit de gebieden van de opvolgers van het Kalifaat van Córdoba na het uiteenvallen van dat kalifaat. Terwijl de ogen van de militaire aristocraten gericht waren op de kruistochten, riep Alfons VI van Leon de Franse edelen op om de Moren te bestrijden. In ruil daarvoor was hij bereid de hand van zijn dochters te schenken aan de leiders van de expeditie en koninklijke privileges te verlenen aan de overigen. Zodoende werd de koninklijke erfgename Urraca van Castilië uitgehuwelijkt aan Raymond van Bourgondië, de jongste zoon van de graaf van Bourgondië. Haar halfzuster, prinses Teresa van León, trouwde zijn broer, een andere Frans kruisvaarder, Hendrik van Bourgondië (-1112), de jongere broer van de hertog van Bourgondië, wiens moeder de dochter was van de graaf van Barcelona. Hendrik werd benoemd tot graaf van Portugal, een drukkend graafschap ten zuiden van Galicië, waar Moorse vijandigheden en aanvallen werden verwacht. Samen met zijn vrouw Teresa als medeheerser weerstond hij de beproeving, en behield hij het land voor zijn schoonvader.
Uit dit huwelijk werden diverse zoons geboren, maar slechts een, Alfons Hendrik, bereikte de volwassenheid. De jongen werd vermoedelijk geboren rond 1109, en volgde zijn vader op als graaf van Portugal in 1112, onder de voogdij van zijn moeder. De relatie tussen Alfons en zijn moeder bleek een moeilijke, en al op elfjarige leeftijd ontwikkelde Alfons zijn eigen politieke ideeën, welke verschilden van die van zijn moeder. In 1120 koos de jonge prins de zijde van de aartsbisschop van Braga, een politieke vijand van zijn moeder, en beiden werden op haar bevel verbannen. Alfons verbleef de daaropvolgende jaren vervolgens buiten zijn eigen graafschap, onder het toezicht van de bisschop. In 1122 werd Alfons 14, de leeftijd waarop een jongen als volwassen werd gezien in de twaalfde eeuw. Hij benoemde zichzelf tot ridder in eigen dienst in de kathedraal van Zamora, verzamelde een leger, en ging op weg om de heerschappij over zijn eigen graafschap op zich te nemen. Tijdens de oorlog van São Mamede nabij Guimarães (1128) overwon hij de troepen van de minnaar en bondgenoot van zijn moeder, graaf Fernando Peres de Trava van Galicië, waarbij hij zijn moeder gevangennam, en haar voor eeuwig verbande naar een klooster in León. Derhalve werd het onmogelijk om Portugal in te lijven in het koninkrijk Galicië, en Alfons werd alleenheerser (Hertog van Portugal) na de roep om onafhankelijkheid door de inwoners, kerk en edelen van het graafschap. Hij bedwong tevens Alfons VII van Castilië en León, een andere van zijn moeders bondgenoten, en bevrijdde daarmee het land van politieke afhankelijkheid van de Kroon van León en Castilië. Op 6 april 1129 riep Alfons zichzelf uit tot Prins van Portugal.
Alfons richtte vervolgens de aandacht van zijn legers op de Moren in het zuiden. Zijn campagnes waren succesvol, en op 26 juli 1139 behaalde hij een geweldige overwinning in de Oorlog van Ourique, en werd direct daarna door zijn manschappen unaniem uitgeroepen tot Koning van Portugal. Dat betekende dat Portugal niet langer een vazalstaat was van León-Castilië, maar een onafhankelijk koninkrijk. Vervolgens riep hij de eerste vergadering van edelen bijeen in Lamego, waar hij werd gekroond door de aartsbisschop van Braga, om zijn onafhankelijkheid kracht bij te zetten.
Maar of een land onafhankelijk is of niet, wordt niet alleen door het land zelf bepaald. Portugal moest nog erkend worden door de aangrenzende landen en, het belangrijkste, door de Rooms-katholieke Kerk en de paus. Alfons trouwde Mafalda van Savoye, dochter van graaf Amadeus van Savoye en stuurde ambassadeurs naar Rome om te onderhandelen met de Paus. In Portugal bouwde hij diverse kloosters en zustersscholen, en stelde belangrijke privileges in voor leden van religieuze orden. In 1143 schreef hij Paus Innocentius II een brief, waarin hij zichzelf en zijn koninkrijk tot dienaars van de Kerk verklaarde en zwoer om de verdrijving van de Moren uit het Iberisch Schiereiland voort te zetten. Iedere koning van Castilië en León omzeilend, verklaarde Alfons zichzelf vazal van de Paus. Ondertussen vervolgde Alfons zijn bittere strijd tegen de Moren, en won hij op hen de steden Santarém en Lissabon in 1147 (in de slag om Lissabon). Hij veroverde tevens een groot deel van het land beneden de rivier Taag, hoewel dit deel in de daaropvolgende jaren weer werd verloren aan de Moren.
Intussen beschouwde Koning Alfons VII van León en Castilië (de neef van Alfons I van Portugal) de onafhankelijk heerser van Portugal als niet veel meer dan een rebel. De strijd tussen beiden was voortdurend en bitter in de jaren die volgden. Alfons raakte betrokken in een oorlog, waar hij de zijde koos van de Aragonese koning, een vijand van Castilië. Om zich van deze alliantie te verzekeren, liet hij zijn zoon Sancho zich verloven met Dulce van Barcelona, zus van de koning van Aragón. Uiteindelijk bezegelde het Verdrag van Zamora de vrede tussen de neven, en regelde het de erkenning door het Koninkrijk Castilië en León van het onafhankelijke Koninkrijk Portugal.
In 1169 raakte Alfond gewond bij een afspraak nabij Badajoz door een val van zijn paard en werd hij gevangengenomen door de koning van Léon. Portugal werd gedwongen zich over te geven en Alfons moest vrijgekocht worden met bijna alle veroveringen die hij had behaald op Galicië in de voorafgaande jaren.
In 1179 werd er voor de privileges en gunsten aan de Rooms-Katholieke Kerk terugbetaald. In de pauselijke brief Manifestas Probatum erkende Paus Alexander III Alfons als koning en Portugal als onafhankelijk land met het recht land te veroveren op de Moren. Na deze Pauselijke zegening was Portugal eindelijk veiliggesteld als land, en veilig voor Castiliaanse annexatie.
In 1184 had Alfons, ondanks zijn hoge leeftijd, nog voldoende energie om zijn zoon Sancho, die in Santarém door de Moren belegerd werd, te ontzetten. Hij stierf kort daarna, in 1185.
Alfons I wordt door de Portugezen nog steeds herinnerd als een held, zowel door zijn persoonlijk karakter, als door zijn rol als stichter van hun natie. Er zijn legendes dat er tien mannen nodig waren om zijn zwaard te dragen.
Alfons was de zoon van Hendrik van Bourgondië (graaf van Portugal) en Teresa van León, de buitenechtelijke dochter van koning Alfons VI van León. Hij werd op 26 juli 1139 uitgeroepen tot koning, direct na de oorlog bij Ourique.
Aan het einde van de elfde eeuw werd de politieke agenda voornamelijk beheerst door de Reconquista, het uitdrijven van de moslims uit de gebieden van de opvolgers van het Kalifaat van Córdoba na het uiteenvallen van dat kalifaat. Terwijl de ogen van de militaire aristocraten gericht waren op de kruistochten, riep Alfons VI van Leon de Franse edelen op om de Moren te bestrijden. In ruil daarvoor was hij bereid de hand van zijn dochters te schenken aan de leiders van de expeditie en koninklijke privileges te verlenen aan de overigen. Zodoende werd de koninklijke erfgename Urraca van Castilië uitgehuwelijkt aan Raymond van Bourgondië, de jongste zoon van de graaf van Bourgondië. Haar halfzuster, prinses Teresa van León, trouwde zijn broer, een andere Frans kruisvaarder, Hendrik van Bourgondië (-1112), de jongere broer van de hertog van Bourgondië, wiens moeder de dochter was van de graaf van Barcelona. Hendrik werd benoemd tot graaf van Portugal, een drukkend graafschap ten zuiden van Galicië, waar Moorse vijandigheden en aanvallen werden verwacht. Samen met zijn vrouw Teresa als medeheerser weerstond hij de beproeving, en behield hij het land voor zijn schoonvader.
Uit dit huwelijk werden diverse zoons geboren, maar slechts een, Alfons Hendrik, bereikte de volwassenheid. De jongen werd vermoedelijk geboren rond 1109, en volgde zijn vader op als graaf van Portugal in 1112, onder de voogdij van zijn moeder. De relatie tussen Alfons en zijn moeder bleek een moeilijke, en al op elfjarige leeftijd ontwikkelde Alfons zijn eigen politieke ideeën, welke verschilden van die van zijn moeder. In 1120 koos de jonge prins de zijde van de aartsbisschop van Braga, een politieke vijand van zijn moeder, en beiden werden op haar bevel verbannen. Alfons verbleef de daaropvolgende jaren vervolgens buiten zijn eigen graafschap, onder het toezicht van de bisschop. In 1122 werd Alfons 14, de leeftijd waarop een jongen als volwassen werd gezien in de twaalfde eeuw. Hij benoemde zichzelf tot ridder in eigen dienst in de kathedraal van Zamora, verzamelde een leger, en ging op weg om de heerschappij over zijn eigen graafschap op zich te nemen. Tijdens de oorlog van São Mamede nabij Guimarães (1128) overwon hij de troepen van de minnaar en bondgenoot van zijn moeder, graaf Fernando Peres de Trava van Galicië, waarbij hij zijn moeder gevangennam, en haar voor eeuwig verbande naar een klooster in León. Derhalve werd het onmogelijk om Portugal in te lijven in het koninkrijk Galicië, en Alfons werd alleenheerser (Hertog van Portugal) na de roep om onafhankelijkheid door de inwoners, kerk en edelen van het graafschap. Hij bedwong tevens Alfons VII van Castilië en León, een andere van zijn moeders bondgenoten, en bevrijdde daarmee het land van politieke afhankelijkheid van de Kroon van León en Castilië. Op 6 april 1129 riep Alfons zichzelf uit tot Prins van Portugal.
Alfons richtte vervolgens de aandacht van zijn legers op de Moren in het zuiden. Zijn campagnes waren succesvol, en op 26 juli 1139 behaalde hij een geweldige overwinning in de Oorlog van Ourique, en werd direct daarna door zijn manschappen unaniem uitgeroepen tot Koning van Portugal. Dat betekende dat Portugal niet langer een vazalstaat was van León-Castilië, maar een onafhankelijk koninkrijk. Vervolgens riep hij de eerste vergadering van edelen bijeen in Lamego, waar hij werd gekroond door de aartsbisschop van Braga, om zijn onafhankelijkheid kracht bij te zetten.
Maar of een land onafhankelijk is of niet, wordt niet alleen door het land zelf bepaald. Portugal moest nog erkend worden door de aangrenzende landen en, het belangrijkste, door de Rooms-katholieke Kerk en de paus. Alfons trouwde Mafalda van Savoye, dochter van graaf Amadeus van Savoye en stuurde ambassadeurs naar Rome om te onderhandelen met de Paus. In Portugal bouwde hij diverse kloosters en zustersscholen, en stelde belangrijke privileges in voor leden van religieuze orden. In 1143 schreef hij Paus Innocentius II een brief, waarin hij zichzelf en zijn koninkrijk tot dienaars van de Kerk verklaarde en zwoer om de verdrijving van de Moren uit het Iberisch Schiereiland voort te zetten. Iedere koning van Castilië en León omzeilend, verklaarde Alfons zichzelf vazal van de Paus. Ondertussen vervolgde Alfons zijn bittere strijd tegen de Moren, en won hij op hen de steden Santarém en Lissabon in 1147 (in de slag om Lissabon). Hij veroverde tevens een groot deel van het land beneden de rivier Taag, hoewel dit deel in de daaropvolgende jaren weer werd verloren aan de Moren.
Intussen beschouwde Koning Alfons VII van León en Castilië (de neef van Alfons I van Portugal) de onafhankelijk heerser van Portugal als niet veel meer dan een rebel. De strijd tussen beiden was voortdurend en bitter in de jaren die volgden. Alfons raakte betrokken in een oorlog, waar hij de zijde koos van de Aragonese koning, een vijand van Castilië. Om zich van deze alliantie te verzekeren, liet hij zijn zoon Sancho zich verloven met Dulce van Barcelona, zus van de koning van Aragón. Uiteindelijk bezegelde het Verdrag van Zamora de vrede tussen de neven, en regelde het de erkenning door het Koninkrijk Castilië en León van het onafhankelijke Koninkrijk Portugal.
In 1169 raakte Alfond gewond bij een afspraak nabij Badajoz door een val van zijn paard en werd hij gevangengenomen door de koning van Léon. Portugal werd gedwongen zich over te geven en Alfons moest vrijgekocht worden met bijna alle veroveringen die hij had behaald op Galicië in de voorafgaande jaren.
In 1179 werd er voor de privileges en gunsten aan de Rooms-Katholieke Kerk terugbetaald. In de pauselijke brief Manifestas Probatum erkende Paus Alexander III Alfons als koning en Portugal als onafhankelijk land met het recht land te veroveren op de Moren. Na deze Pauselijke zegening was Portugal eindelijk veiliggesteld als land, en veilig voor Castiliaanse annexatie.
In 1184 had Alfons, ondanks zijn hoge leeftijd, nog voldoende energie om zijn zoon Sancho, die in Santarém door de Moren belegerd werd, te ontzetten. Hij stierf kort daarna, in 1185.
Alfons I wordt door de Portugezen nog steeds herinnerd als een held, zowel door zijn persoonlijk karakter, als door zijn rol als stichter van hun natie. Er zijn legendes dat er tien mannen nodig waren om zijn zwaard te dragen.
IX. Humbert III van Savoye, geboren op dinsdag 4 augustus 1136 in
Avigliana (zie 100520).
Generatie 19 (edelgrootouders)
401936 Frederik I Van Zwaben, geboren
in 1050. Frederik is overleden vóór vrijdag 21 juli 1105, ten hoogste 55 jaar
oud.
Notitie bij Frederik:
Hij werd in 1079 hertog van Zwaben. Frederik liet op de top
van de berg Hohenstaufen een burcht bouwen, die zijn naam zou geven aan de
dynastie. De familiebezittingen waren in deze periode ongetwijfeld nog beperkt.
Belangrijk in deze regeerperiode was wel de overdracht van de hertogstitel aan
de Staufen door Hendrik IV, die ook zijn dochter Agnes van Waiblingen
uithuwelijkte aan Frederik.
Hij trouwde, ongeveer 36 jaar oud, omstreeks 1086 met de ongeveer
14-jarige
401937 Agnes van Waiblingen, geboren in
1072. Agnes is overleden op vrijdag 24 september 1143 in Klosterneuburg, 70 of 71 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Gertrudis Van Zwaben. Gertrudis is
overleden. Gertrudis trouwde met Herman van Stahleck. Herman is overleden op donderdag 20
september 1156.
Notitie bij Herman: Hij was de enige zoon van Goswin van Stahleck en Liutgard van
Heimbach, weduwe van Hendrik I van Katzenelnbogen. Hij was de halfbroer van
Hendrik II van Katzenelnbogen, die in 1138 door Koenraad III tot graaf verheven
werd. Door zijn huwelijk met Gertrude van Zwaben , de dochter van Frederik I
werd Herman de zwager van koning Koenraad III en de oom van Frederik
Barbarossa.
Herman erfde van zijn vader titel en bezittingen in Oost-Frankenland als graaf van Bildhausen (thans Maria-Bildhausen, een deel van Münnerstadt en Höchstadt) en aan de Rijn (Burg Stahleck en Bacharach). Hij kreeg in 1142/1143 de Rijnpalts in leen van zijn zwager, terwijl de bestaande leenheer, Babenberger Hendrik II Jasomirgott het markgraafschap Oostenrijk overnam. Conflicten met de aartsbisschoppen van Mainz leverden hem tot twee keer toe een kerkban op. Frederik Barbarossa veroordeelde hem wegens landsvredebreuk tot een onterende straf, het honddragen, maar de relaties tussen beiden werd spoedig hersteld.
Herman erfde van zijn vader titel en bezittingen in Oost-Frankenland als graaf van Bildhausen (thans Maria-Bildhausen, een deel van Münnerstadt en Höchstadt) en aan de Rijn (Burg Stahleck en Bacharach). Hij kreeg in 1142/1143 de Rijnpalts in leen van zijn zwager, terwijl de bestaande leenheer, Babenberger Hendrik II Jasomirgott het markgraafschap Oostenrijk overnam. Conflicten met de aartsbisschoppen van Mainz leverden hem tot twee keer toe een kerkban op. Frederik Barbarossa veroordeelde hem wegens landsvredebreuk tot een onterende straf, het honddragen, maar de relaties tussen beiden werd spoedig hersteld.
II. Frederik II de Eenogige Van Zwaben, geboren in 1090 (zie 200968).
III. Koenraad III van Hohenstaufen,
geboren in 1093 in Bamberg. Koenraad is
overleden op vrijdag 15 februari 1152 in Bamberg, 58 of 59 jaar oud.
Notitie bij Koenraad:
Na de dood van zijn vader breidde hij Zwaben verder uit.
Toen in 1125 verrassend Lotharius III van Supplinburg tot Rooms-koning werd
gekozen, bond Koenraad de strijd met hem aan en liet hij zich in 1127 tot
tegenkoning verkiezen. Na het overlijden van Lotharius werd hij in 1138
Rooms-koning en kwam daardoor in conflict met de Welfen. Koenraad nam - zonder
succes - deel aan de tweede kruistocht.
Koenraad:
(1) trouwde met Gertrude van Komberg. Gertrude is overleden omstreeks
1130.
Notitie bij Gertrude:
Zij was een dochter van Hendrik van Rothenberg en van Gepa
van Morgentheim. Zij huwde rond 1115 met Koenraad van Duitsland, zoon van
Frederik I van Zwaben. Na de verkiezing van Lotharius tot Duits koning in 1127,
werd haar echtgenoot tegenkoning.
Gertrude was de moeder van:
Agnes, gehuwd met Iziaslav II van Kiev
Bertha, gehuwd met Herman III van Baden, abdis in Erstein,
Gertrude.
Gertrude was de moeder van:
Agnes, gehuwd met Iziaslav II van Kiev
Bertha, gehuwd met Herman III van Baden, abdis in Erstein,
Gertrude.
401938 Hendrik IX de Zwarte van
Beieren, geboren omstreeks 1075. Hendrik is overleden op maandag 13 december
1126 in Ravensburg, ongeveer 51 jaar
oud.
Notitie bij Hendrik:
Hij had positie gekozen tegen Hendrik IV en voor Hendrik V.
In 1120 volgde hij zijn kinderloze broer Welf II op (als Hendrik IX) als hertog
van Beieren. In 1122 ondertekent hij het concordaat van Worms en vestigt met
stevige hand de vrede in zijn hertogdom. Door zijn huwelijk met Wulfhilde van
Saksen (1071-1126), dochter van hertog Magnus van Saksen, verwierf hij de
Billungse gebieden in Saksen.
Predikaat:
| cisterciënzer |
Hij trouwde met
401939 Wulfhilde Billung van Saksen,
geboren in 1072. Wulfhilde is overleden op woensdag 29 december 1126, 53 of 54
jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Judith van Beieren (zie
200969).
III. Hendrik X de Trotse van Beieren,
geboren omstreeks 1108. Hendrik is overleden op vrijdag 20 oktober 1139 in Quedlinburg, ongeveer 31 jaar oud.
Hendrik trouwde met Gertrude Van Saksen. Gertrude is geboren op zondag
18 april 1115, dochter van Lotharius III van
Supplinburg en Richenza van Northeim. Gertrude is
overleden op zondag 18 april 1143, 28 jaar oud.
Heerlijkheid:
| hertog van Beieren in 1126. |
Notitie bij Gertrude:
Zij huwde eerst met Hendrik de Trotse en werd de moeder van
Hendrik de Leeuw. Nadien werd zij de eerste echtgenote van markgraaf Hendrik II
van Oostenrijk en kreeg bij hem een dochter, Richardis (1143), gehuwd met
Hendrik van Steffling (-1190)
401940 Etienne (Stephan I van Varasc ) Van
Bourgondi, geboren omstreeks 1055. Etienne is overleden op dinsdag 27 mei
1102 in As.kalon, ongeveer 47 jaar oud.
Heerlijkheid:
| Graaf van Macon, heer van Varasque |
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Renaud III Van Bourgondi, geboren omstreeks 1090 (zie 200970).
402000 Boudewijn III van Henegouwen.
Boudewijn is overleden in 1120.
Notitie bij Boudewijn:
Als zoon van Boudewijn II van Henegouwen en van Ida van
Leuven, volgde hij in 1098 zijn vader op, aanvankelijk onder het regentschap van
zijn moeder (tot ± 1103). Net als zijn vader poogde hij het graafschap
Vlaanderen te heroveren. Daartoe trachtte hij onder meer, zij het vergeefs, het
conflict om Kamerijk tussen de Vlaamse graaf Robrecht II en de Duitse keizer
Hendrik IV uit te buiten.
Hij trouwde rond 1107 met Yolanda van Gelre (overleden 1131), dochter van Gerard I van Gelre. Toen Boudewijn VII van Vlaanderen in 1119 kinderloos overleed, probeerde Boudewijn III andermaal zijn rechten op de Vlaamse troon te laten gelden, maar kon niet beletten dat deze toekwam aan Karel de Goede, een kleinzoon van Robrecht I. Bij zijn dood liet hij zijn weduwe met vier minderjarige kinderen achter. Zijn oudste zoon Boudewijn volgde hem op.
Hij trouwde rond 1107 met Yolanda van Gelre (overleden 1131), dochter van Gerard I van Gelre. Toen Boudewijn VII van Vlaanderen in 1119 kinderloos overleed, probeerde Boudewijn III andermaal zijn rechten op de Vlaamse troon te laten gelden, maar kon niet beletten dat deze toekwam aan Karel de Goede, een kleinzoon van Robrecht I. Bij zijn dood liet hij zijn weduwe met vier minderjarige kinderen achter. Zijn oudste zoon Boudewijn volgde hem op.
Heerlijkheid:
| graaf van Henegouwen van 1098 tot aan zijn dood |
Hij trouwde omstreeks 1107 met
Kind uit dit huwelijk:
I. Boudewijn IV de bouwer van Henegouwen, geboren in 1109 (zie 201000).
402002 Godfried Van Namen, geboren in
1067. Godfried is overleden in 1139 in Floreffe, 71 of 72 jaar oud.
Godfried is weduwnaar van Sibylle van Château-Porcien, met wie hij trouwde (1), 19 of 20
jaar oud, in 1087.
Notitie bij Godfried:
Godfried van Namen (1067-Floreffe, 1139) was een zoon van
graaf Albert III van Namen en Ida van Saksen. Hij was graaf van Namen van 1102
tot 1139 in opvolging van zijn vader Albert III, maar was al voordien
medegraaf.
Godfried was een trouw aanhanger van Hendrik IV en leverde aan deze troepen toen hij door zijn zoon verdreven werd naar Luik. Hij verdedigde ook zijn broer Frederik, tot bisschop van Luik verkozen in 1119 , tegen zijn tegenstrever Alexander. In 1121 stichtte hij de abdij van Floreffe. In 1136 raakte hij in onmin met zijn schoonbroer Godfried met de Baard over de aanduiding van een abt in Gembloers. Godfried trok zelfs ten strijde tegen zijn schoonbroer en stak Gembloers in brand, zonder daarbij de stad te kunnen innemen. Korte tijd nadien overweldigde hij wel de stad, met de hulp van zijn schoonzoon, graaf Boudewijn IV van Henegouwen. Godfried trok zich tenslotte terug in de abdij van Floreffe en overleed er in 1139.
Huwelijken en kinderen
Hij huwde in 1087 Sibylle, de dochter van Roger, graaf van Château-Porcien, maar verstootte haar toen hij graaf van Namen werd.
Elisabeth (1087-), gehuwd met Gervais van Rethel
In 1109 huwde hij met Ermesinde van Luxemburg, dochter van graaf Koenraad I van Luxemburg en van Clementia van Poitiers. Godfried werd de vader van de volgende kinderen:
Flandrina, moeder van heer Hugo van Antoing
Beatrix (1115-), gehuwd met Ithier van Rethel
Adelheid (1124-), gehuwd met Boudewijn IV van Henegouwen
Hendrik de Blinde (1115-1196)
Albert
Clemencia, gehuwd met Koenraad van Zähringen.
Zijn losbandige eerste echtgenote hertrouwde nadien met Engelram van Boves, graaf van Amiens en heer van Coucy. Godfried voerde jarenlang strijd met hem.
Godfried was een trouw aanhanger van Hendrik IV en leverde aan deze troepen toen hij door zijn zoon verdreven werd naar Luik. Hij verdedigde ook zijn broer Frederik, tot bisschop van Luik verkozen in 1119 , tegen zijn tegenstrever Alexander. In 1121 stichtte hij de abdij van Floreffe. In 1136 raakte hij in onmin met zijn schoonbroer Godfried met de Baard over de aanduiding van een abt in Gembloers. Godfried trok zelfs ten strijde tegen zijn schoonbroer en stak Gembloers in brand, zonder daarbij de stad te kunnen innemen. Korte tijd nadien overweldigde hij wel de stad, met de hulp van zijn schoonzoon, graaf Boudewijn IV van Henegouwen. Godfried trok zich tenslotte terug in de abdij van Floreffe en overleed er in 1139.
Huwelijken en kinderen
Hij huwde in 1087 Sibylle, de dochter van Roger, graaf van Château-Porcien, maar verstootte haar toen hij graaf van Namen werd.
Elisabeth (1087-), gehuwd met Gervais van Rethel
In 1109 huwde hij met Ermesinde van Luxemburg, dochter van graaf Koenraad I van Luxemburg en van Clementia van Poitiers. Godfried werd de vader van de volgende kinderen:
Flandrina, moeder van heer Hugo van Antoing
Beatrix (1115-), gehuwd met Ithier van Rethel
Adelheid (1124-), gehuwd met Boudewijn IV van Henegouwen
Hendrik de Blinde (1115-1196)
Albert
Clemencia, gehuwd met Koenraad van Zähringen.
Zijn losbandige eerste echtgenote hertrouwde nadien met Engelram van Boves, graaf van Amiens en heer van Coucy. Godfried voerde jarenlang strijd met hem.
Heerlijkheid:
| graaf van Namen van 1102 tot 1139 in opvolging van zijn vader Albert III, maar was al voordien medegraaf. |
Hij trouwde (2), 41 of 42 jaar oud, in 1109 met de 28 of 29-jarige
402003 Ermesinde I van LUXEMBURG,
geboren in 1080. Ermesinde is overleden in 1141, 60 of 61 jaar oud.
Notitie bij Ermesinde:
Ermesinde I van Namen (1080-1141) was de dochter van
Koenraad I van Luxemburg. Zij was eerst(1096-1098) gehuwd met Albert van
Moha-Dasburg en daarna(1101) met Godfried van Namen. Toen zij na het overlijden
van haar neef Koenraad II het graafschap Luxemburg erfde, schonk zij dit vrijwel
meteen aan haar zoon Hendrik. Ermesinde I heeft zodoende nooit daadwerkelijk
geregeerd. Na het overlijden van haar tweede man op 19 augustus 1139, trok zij
zich in een klooster terug.
Zij was de moeder van:
Mathildis van Egisheim (1095-), gehuwd met Folmar V van Metz (1095-)
Beatrix (1115-), gehuwd met Ithier van Rethel
Adelheid (1124-), gehuwd met Boudewijn IV van Henegouwen
Hendrik (1112-1196).
Zij was de moeder van:
Mathildis van Egisheim (1095-), gehuwd met Folmar V van Metz (1095-)
Beatrix (1115-), gehuwd met Ithier van Rethel
Adelheid (1124-), gehuwd met Boudewijn IV van Henegouwen
Hendrik (1112-1196).
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelheid Van Namen (zie
201001).
III. Clemencia Van Namen, geboren na
1087. Clemencia is overleden. Clemencia trouwde met Koenraad van Zähringen.
Koenraad is geboren omstreeks 1090, zoon van Berthold II (van Zwaben) van Zähringen en Agnes van Rheinfelden. Koenraad is overleden op dinsdag 8
januari 1152 in Konstanz, ongeveer 62
jaar oud.
Notitie bij Koenraad:
Samen met zijn broer, Berthold III van Zähringen, verleende
hij Freiburg im Breisgau het stadsrecht.
Koenraad volgde in 1122 zijn broer Berthold III als hertog van Zähringen op. Tijdens zijn leven probeerde hij de macht van het adelsgeslacht Hohenstaufen zoveel mogelijk te beperken en sloot derhalve bondgenootschappen met het adelsgeslacht Welfen.
Door zijn ondersteuning van Lotharius III van het Heilige Roomse Rijk ontving hij van deze in 1127 het erfgoed van de vermoorde Willem van Bourgondië en verkreeg daarbij de Bourgondische hertogelijke titel.
Koenraad volgde in 1122 zijn broer Berthold III als hertog van Zähringen op. Tijdens zijn leven probeerde hij de macht van het adelsgeslacht Hohenstaufen zoveel mogelijk te beperken en sloot derhalve bondgenootschappen met het adelsgeslacht Welfen.
Door zijn ondersteuning van Lotharius III van het Heilige Roomse Rijk ontving hij van deze in 1127 het erfgoed van de vermoorde Willem van Bourgondië en verkreeg daarbij de Bourgondische hertogelijke titel.
IV. Hendrik I de blinde Van Namen,
geboren omstreeks 1112. Hendrik is overleden op woensdag 14 augustus 1196,
ongeveer 84 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik bijgenaamd "de Blinde" (ca. 1112 – 14 augustus
1196), was de zoon van Ermesinde I van Luxemburg en graaf Godfried van Namen.
Van zijn vader erfde hij de titel Graaf van Namen als Hendrik I en van zijn
moeder de titel Graaf van Luxemburg als Hendrik IV. Ook was Hendrik heer van
Longwy, La Roche-en-Ardenne en Durbuy.
Aanvankelijk was hij gehuwd met Laureta (dochter van graaf Diederik van de Elzas) die al was gescheiden van Hendrik II van Limburg, maar dit huwelijk werd ontbonden in 1162. Vervolgens huwde hij Agnes van Gelre, dochter van graaf Hendrik I van Gelre. Hendrik voerde veel oorlog met zijn buurlanden Loon, Luik en Vlaanderen. Daardoor werd hij een machtig vorst. Toch verloor hij aan het eind van zijn regeerperiode Namen aan Henegouwen. In 1140 raakte hij in strijd met Adalbero, de bisschop van Luik, en plunderde hij de stad Fosse. In 1144 sloot hij vrede met de bisschop. In 1169 begon Godfried I van Brabant een oorlog tegen Hendrik, die gesteund werd door de graaf van Henegouwen en zijn zoon. De jonge Boudewijn V van Henegouwen kwam later zijn oom Hendrik van Namen ter hulp in diens strijd tegen de hertog van Limburg.
De blinde en kinderloze graaf Hendrik had Boudewijn, de zoon van Boudewijn IV van Henegouwen tot zijn erfgenaam gekozen. Nadien vormde zijn echtscheiding schijnbaar een nog grotere verzekering voor de Naamse erfenis ten gunste van Boudewijn. Nadat Hendrik echter hertrouwde met Agnes van Gelre, dochter van graaf Hendrik I van Gelre, kreeg hij op 72-jarige leeftijd toch nog een kind, namelijk Ermesinde. die hij snel verloofde met de graaf van Champagne. Deze gebeurtenissen zorgden voor een conflict tussen Namen en Henegouwen. Keizer Frederik I van het Heilige Roomse Rijk kwam tussenbeide en kende Namen aan Boudewijn toe. Hendrik begon daarop een oorlog tegen Henegouwen, maar deze oorlog werd door Boudewijn gewonnen. Daardoor werd Boudewijn I van Namen in 1190 door de keizer tot markgraaf en rijksvorst verheven. Hendrik was gedwongen zich te verzoenen met Boudewijn en ze begonnen samen een nieuwe oorlog, ditmaal niet tegen elkaar, maar met elkaar. Tijdens de veldslag van Noville (1195) kwam Boudewijn echter om het leven.
Bij zijn dood op 14 augustus 1196 werd Hendrik in Luxemburg opgevolgd door zijn dochter Ermesinde, maar keizer Hendrik VI duidde zijn broer Otto aan als graaf van Luxemburg.
Hendrik:
Aanvankelijk was hij gehuwd met Laureta (dochter van graaf Diederik van de Elzas) die al was gescheiden van Hendrik II van Limburg, maar dit huwelijk werd ontbonden in 1162. Vervolgens huwde hij Agnes van Gelre, dochter van graaf Hendrik I van Gelre. Hendrik voerde veel oorlog met zijn buurlanden Loon, Luik en Vlaanderen. Daardoor werd hij een machtig vorst. Toch verloor hij aan het eind van zijn regeerperiode Namen aan Henegouwen. In 1140 raakte hij in strijd met Adalbero, de bisschop van Luik, en plunderde hij de stad Fosse. In 1144 sloot hij vrede met de bisschop. In 1169 begon Godfried I van Brabant een oorlog tegen Hendrik, die gesteund werd door de graaf van Henegouwen en zijn zoon. De jonge Boudewijn V van Henegouwen kwam later zijn oom Hendrik van Namen ter hulp in diens strijd tegen de hertog van Limburg.
De blinde en kinderloze graaf Hendrik had Boudewijn, de zoon van Boudewijn IV van Henegouwen tot zijn erfgenaam gekozen. Nadien vormde zijn echtscheiding schijnbaar een nog grotere verzekering voor de Naamse erfenis ten gunste van Boudewijn. Nadat Hendrik echter hertrouwde met Agnes van Gelre, dochter van graaf Hendrik I van Gelre, kreeg hij op 72-jarige leeftijd toch nog een kind, namelijk Ermesinde. die hij snel verloofde met de graaf van Champagne. Deze gebeurtenissen zorgden voor een conflict tussen Namen en Henegouwen. Keizer Frederik I van het Heilige Roomse Rijk kwam tussenbeide en kende Namen aan Boudewijn toe. Hendrik begon daarop een oorlog tegen Henegouwen, maar deze oorlog werd door Boudewijn gewonnen. Daardoor werd Boudewijn I van Namen in 1190 door de keizer tot markgraaf en rijksvorst verheven. Hendrik was gedwongen zich te verzoenen met Boudewijn en ze begonnen samen een nieuwe oorlog, ditmaal niet tegen elkaar, maar met elkaar. Tijdens de veldslag van Noville (1195) kwam Boudewijn echter om het leven.
Bij zijn dood op 14 augustus 1196 werd Hendrik in Luxemburg opgevolgd door zijn dochter Ermesinde, maar keizer Hendrik VI duidde zijn broer Otto aan als graaf van Luxemburg.
402012 Lodewijk VI de Dikke Van
Frankrijk, geboren op woensdag 1 december 1081 in Parijs. Lodewijk is overleden op zondag 1
augustus 1137 in Château de la Douye te
Béthisy-Saint-Pierre, 55 jaar oud. Hij is begraven in Saint-Denisbasiliek.
Lodewijk trouwde (1), 22 of 23 jaar oud, in
1104 met Lucienne van Rochefort. Dit huwelijk werd
ontbonden vóór 1115.
Notitie bij Lodewijk:
Bijna de volledige 29 jaar van zijn regering besteedde hij
aan de strijd tegen de hem ontrouwe vazallen die Parijs onveilig maakten, en de
Engelsen die hen steunden. Lodewijk wist uiteindelijk met hulp van de steden
wier ontwikkeling hij steunde, de vazallen te verslaan.
Na de moord op Karel de Goede in Brugge gaf hij bevel achtentwintig samenzweerders van de hoogste toren te werpen. In de politieke crisis die volgde over de opvolging van Karel wist Lodewijk zijn kandidaat, Willem Clito, aan Vlaanderen op te dringen. Dit stuitte echter op het verzet van Gent en Brugge.
Na de moord op Karel de Goede in Brugge gaf hij bevel achtentwintig samenzweerders van de hoogste toren te werpen. In de politieke crisis die volgde over de opvolging van Karel wist Lodewijk zijn kandidaat, Willem Clito, aan Vlaanderen op te dringen. Dit stuitte echter op het verzet van Gent en Brugge.
Heerlijkheid:
| koning van Frankrijk van 29 juli 1108 tot 1137. |
Hij trouwde (2), 33 jaar oud, op zondag 28 maart 1115 in Parijs met de 14 of 15-jarige
402013 Adelheid (ook van Maurienne) van
Savoye, geboren in 1100. Adelheid is overleden op donderdag 18 november 1154
in Montmartre, 53 of 54 jaar oud.
Notitie bij Adelheid:
Zij was een dochter van Humbert II van Savoye en van Gisela
van Bourgondië, en dus een nicht van paus Callixtus II
Na de dood van Lodewijk VI in 1137, hertrouwde zij met constable Mattheus I van Montmorency, waarbij zij nog een dochter kreeg. In 1153 trok zij zich terug in de abdij van Montmartre, die zij samen met haar zoon Lodewijk gesticht had. Zij stierf er het jaar nadien.
Als koningin had ze een actief aandeel in het bestuur, ze wordt in 45 aktes van Lodewijk vermeld. In 1127 trad ze tijdens de afwezigheid van Lodewijk zelfstandig op tegen de kanselier Stephanus van Garlande die zoveel macht verzamelde dat hij een bedreiging vormde voor de positie van de koning. Na de dood van Lodewijk probeerde ze de invloed van de abt Suger in te perken. Toen dit mislukte moest ze zich terugtrekken op haar landgoederen bij Compiègne. Volgens eigentijdse beschrijvingen was ze lelijk maar vroom en vriendelijk.
Na de dood van Lodewijk VI in 1137, hertrouwde zij met constable Mattheus I van Montmorency, waarbij zij nog een dochter kreeg. In 1153 trok zij zich terug in de abdij van Montmartre, die zij samen met haar zoon Lodewijk gesticht had. Zij stierf er het jaar nadien.
Als koningin had ze een actief aandeel in het bestuur, ze wordt in 45 aktes van Lodewijk vermeld. In 1127 trad ze tijdens de afwezigheid van Lodewijk zelfstandig op tegen de kanselier Stephanus van Garlande die zoveel macht verzamelde dat hij een bedreiging vormde voor de positie van de koning. Na de dood van Lodewijk probeerde ze de invloed van de abt Suger in te perken. Toen dit mislukte moest ze zich terugtrekken op haar landgoederen bij Compiègne. Volgens eigentijdse beschrijvingen was ze lelijk maar vroom en vriendelijk.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Filips Van Frankrijk, geboren op
dinsdag 29 augustus 1116. Filips is overleden op dinsdag 13 oktober 1131 in
Parijs, 15 jaar oud.
Notitie bij Filips: Hij stierf echter op 15-jarige leeftijd toen hij in de straten van
Parijs van zijn paard werd geworpen, dat opgeschrikt was door een varken en op
zijn hoofd terechtkwam.
II. Lodewijk VII de jongere Van Frankrijk, geboren in 1120 (zie 201006).
III. Hendrik Van Frankrijk, geboren in
1121. Hendrik is overleden op donderdag 13 november 1175, 53 of 54 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik was al vroeg voorbestemd voor een religieus leven en
werd in 1146 monnik in Clairvaux. In 1149 wordt hij bisschop van Beauvais, maar
komt daar in conflict met de burgerij, zodat paus Eugenius II moet tussenkomen.
In 1162 wordt hij aartsbisschop van Reims en leeft daar ook op gespannen voet
met de burgerij, maar doet veel voor de verfraaiing van de
stad.
IV. Robert I de Grote van Dreux,
geboren in 1123. Robert is overleden op dinsdag 11 oktober 1188 in Braine, 64 of 65 jaar oud.
Notitie bij Robert: In 1137 kreeg hij het graafschap Dreux als apanage. In 1139
trouwde hij met Agnes van Garlande. Door zijn huwelijk met Harvise van Evreux in
1145, werd hij graaf van Perche en door zijn huwelijk met Agnes van Braine in
1152 verkreeg hij Braine. Robert nam deel aan de tweede kruistocht en aan de
mislukte belegering van Damascus in 1148. Na zijn terugkeer in Frankrijk,
intrigeerde hij tegen zijn broer Lodewijk VII in de hoop de macht over te nemen.
Abt Suger counterde deze poging succesvol en werd zelf regent tijdens de
afwezigheid van Lodewijk VII. Tijdens de Engelse burgeroorlog (1135-1154) streed
Robert tegen de Engelsen en nam hij deel aan de belegering van Sées in 1154. In
1180 verleende hij een gemeentelijk charter aan de stad Dreux en stichtte hij
Brie-Comte-Robert, genoemd naar hemzelf.
Robert was gehuwd met :
Agnes (1122-1143), dochter van Anseau van Garlande, graaf van Rochefort,
Harvise van Evreux (1118-1152), dochter van Walter van Evreux, graaf van Salisbury,
Agnes (1130-1218), dochter van Guy van Baudemont, graaf van Braine,
en werd vader van:
Simon (1141-), heer van La Noue
Adelheid (1145-), in 1156 gehuwd met Walram III, graaf van Breteuil, in 1161 met Guy II van Châtillon, en met Jan I van Thorotte (-1176) en met Raoul I van Nesle, graaf van Soissons (-1235)
Robert II (1154-1218)
Hendrik (1155-1199), bisschop van Orléans
Adelheid (1156-), in 1174 gehuwd met Rudolf I van Coucy (1135-1191)
Filips (1158-1217), bisschop van Beauvais en aartsbisschop van Reims
Isabella (1160-1239), in 1178 gehuwd met Hugo III van Broyes (-1199)
Peter (1161-1186), heer van Bouconville-Vauclair en partie
Willem (1163-), heer van Braye-en-Laonnois, Torcy-en-Valois en Chilly
Jan (1164-)
Mamilia (1166-1200), non in Charme
Margaretha (1167-), non in Charme.
Robert was gehuwd met :
Agnes (1122-1143), dochter van Anseau van Garlande, graaf van Rochefort,
Harvise van Evreux (1118-1152), dochter van Walter van Evreux, graaf van Salisbury,
Agnes (1130-1218), dochter van Guy van Baudemont, graaf van Braine,
en werd vader van:
Simon (1141-), heer van La Noue
Adelheid (1145-), in 1156 gehuwd met Walram III, graaf van Breteuil, in 1161 met Guy II van Châtillon, en met Jan I van Thorotte (-1176) en met Raoul I van Nesle, graaf van Soissons (-1235)
Robert II (1154-1218)
Hendrik (1155-1199), bisschop van Orléans
Adelheid (1156-), in 1174 gehuwd met Rudolf I van Coucy (1135-1191)
Filips (1158-1217), bisschop van Beauvais en aartsbisschop van Reims
Isabella (1160-1239), in 1178 gehuwd met Hugo III van Broyes (-1199)
Peter (1161-1186), heer van Bouconville-Vauclair en partie
Willem (1163-), heer van Braye-en-Laonnois, Torcy-en-Valois en Chilly
Jan (1164-)
Mamilia (1166-1200), non in Charme
Margaretha (1167-), non in Charme.
V. Constance Van Frankrijk, geboren
omstreeks 1126. Constance is overleden op maandag 16 augustus 1176, ongeveer 50
jaar oud.
Notitie bij Constance:
In 1140 huwt zij voor het eerst met Eustachius IV van
Boulogne 1153).
In 1154 huwt zij met Raymond V van Toulouse († 1194), met wie zij vier kinderen heeft :
Albrecht (-1183), dauphin van Vienne, gehuwd met Beatrix van Vienne (-1228)
Adelheid, gehuwd met burggraaf Roger II van Béziers en Carcassonne (-1194)
Boudewijn (1165-1212)
Raymond VI (1156-1222).
Zij scheidden in 1165. Constance neemt in dat jaar ook deel aan het colloqium van Lombers, nabij Albi om de ketters te overtuigen; sindsdien noemt men hen Albigenzen.
Volgens de legende vluchtte Constance na haar scheiding naar Burlats. Haar dochter Adelheid hield er een liefdeshof, dat bekend werd onder meer door de troubadour Arnaud de Marueil, uit Périgord .
In 1154 huwt zij met Raymond V van Toulouse († 1194), met wie zij vier kinderen heeft :
Albrecht (-1183), dauphin van Vienne, gehuwd met Beatrix van Vienne (-1228)
Adelheid, gehuwd met burggraaf Roger II van Béziers en Carcassonne (-1194)
Boudewijn (1165-1212)
Raymond VI (1156-1222).
Zij scheidden in 1165. Constance neemt in dat jaar ook deel aan het colloqium van Lombers, nabij Albi om de ketters te overtuigen; sindsdien noemt men hen Albigenzen.
Volgens de legende vluchtte Constance na haar scheiding naar Burlats. Haar dochter Adelheid hield er een liefdeshof, dat bekend werd onder meer door de troubadour Arnaud de Marueil, uit Périgord .
VI. Peter Van Frankrijk, geboren in
1126. Peter is overleden in 1183, 56 of 57 jaar oud.
Notitie bij Peter: Samen met zijn broers Lodewijk VII en Robert trok hij mee met de
tweede kruistocht. In 1150 huwde hij met Elisabeth van Courtenay, en werd de
vader van:
Peter II van Courtenay (1155-1219), die Latijns keizer van Constantinopel werd,
een dochter, gehuwd met Odo van la Marche,
Alice van Courtenay (1160-1218), gehuwd met Willem van Joigny en met Aymar Taillefer, graaf van Angoulême,
Eustachia (1164-1235), gehuwd met Willem van Brienne, heer van Ramerupt, zoon van Everhard II van Brienne, met Willem van Champlitte, vorst van Achaea, en met Willem I van Sancerre.
Clementia, gehuwd met Gwijde VI van Thiers.
Robert (1168-1239), heer van Champignelles-en-Puisaye,
Filips
Constance, gehuwd met Gasce van Poissy en met Willem van Breteuil.
Peter II van Courtenay (1155-1219), die Latijns keizer van Constantinopel werd,
een dochter, gehuwd met Odo van la Marche,
Alice van Courtenay (1160-1218), gehuwd met Willem van Joigny en met Aymar Taillefer, graaf van Angoulême,
Eustachia (1164-1235), gehuwd met Willem van Brienne, heer van Ramerupt, zoon van Everhard II van Brienne, met Willem van Champlitte, vorst van Achaea, en met Willem I van Sancerre.
Clementia, gehuwd met Gwijde VI van Thiers.
Robert (1168-1239), heer van Champignelles-en-Puisaye,
Filips
Constance, gehuwd met Gasce van Poissy en met Willem van Breteuil.
VII. Filips Van Frankrijk, geboren in
1131. Filips is overleden op maandag 4 september 1161 in Parijs, 29 of 30 jaar oud.
Notitie bij Filips: Hij werd geboren na de dood van zijn oudere broer Filips. Zoals
zijn broer Hendrik was hij voorbestemd voor een religieuze carrière. Hij werd
aangesteld als bisschop van Parijs, maar weigerde de aanstelling en werd
aartsdiaken
402052 Willem de Veroveraar van
Normandië, geboren omstreeks 1027 in Falaise (Normandië). Willem is overleden op
donderdag 9 september 1087 in Saint-Gervais
nabij Rouen in het klooster, ongeveer 60 jaar oud.
Notitie bij Willem: Tot 1066 werd hij Willem de Bastaard
genoemd.
Leven
Willem was de buitenechtelijke zoon van Robert de Duivel en Herleva, dochter van een leerlooier genaamd Fulbert. Hij werd geboren in het Normandische Falaise, zo’n 30 km ten zuiden van Caen.
Zijn vader, Robert "de Duivel", werd ervan verdacht aan de macht te zijn gekomen na zijn oudere broer te hebben vergiftigd. Robert was hertog van Normandië tot hij in 1035 op de terugweg van een pelgrimstocht naar Jeruzalem overleed.
Willem volgde hem op als hertog van Normandië, wat gezien zijn buitenechtelijke afstamming erg ongebruikelijk was.
Na de gewonnen slag in Val-es-Dunes, in 1047 in de nabijheid van Caen, verkreeg Willem het respect van de Normandische adel. Hij eiste zijn rechten op het hertogdom op en maakte van Caen, tot dan een kleine nederzetting, een strategisch belangrijke plaats die daarmee één van de voornaamste residentiesteden van zijn hertogdom werd, buiten Falaise.
Als kind overleefde Willem diverse aanslagen op zijn leven en hij groeide op tot een krachtpatser met de voor die tijd reusachtige lichaamslengte van 1 meter 75.
Uit zijn huwelijk met Mathilda van Vlaanderen, dochter van Boudewijn V van Vlaanderen, rond 1051, werden vier zonen geboren (onder wie Robert Curthose, Willem Rufus en Hendrik Beauclerc) en vermoedelijk zes dochters, onder meer de later heilig verklaarde Adela en Agatha, die verloofd was met Alfons VI van Castilië.
Willem overleed op 9 september 1087 in het klooster van St. Gervais bij Rouen als gevolg van verwondingen die hij opliep toen hij tijdens het beleg van Mantes van zijn paard viel. Hij ligt begraven op de begraafplaats van de St. Steven’s abdij in Caen.
Politiek
Periode tot 1066
Na de dood van Robert de Duivel in 1035 traden eerst regenten op voor de jonge hertog, gedurende welke tijd er vele anderen hun macht probeerden te vergroten. Middels een veldslag bij Caen in 1047 slaagde Willem erin om een opstand van edelen te onderdrukken. Hierbij werd hij geholpen door zijn meerdere, koning Hendrik I van Frankrijk. In de loop der jaren lukte het de meedogenloze Willem door zijn militaire genie, diplomatie en uithuwelijking om zijn macht te vergroten en feitelijk onafhankelijk te worden van Hendrik.
Willem was in de verte familie van Eduard de Belijder, koning van Engeland tot zijn overlijden in 1066. De kinderloze Eduard zou rond 1051 Willem de Engelse troon beloofd hebben, maar het is twijfelachtig of dit echt gebeurd is. Bovendien was de troonopvolging in Engeland in die tijd niet erfelijk. Eduards zwager, de Engelse magnaat Harold Godwinson, zou rond 1064 na schipbreuk te hebben geleden op de Normandische kust, nabij Ponthieu (thans verdwenen), aan de Somme, in gevangenschap gezworen hebben Willems claim te ondersteunen, maar werd zelf in 1066 gekozen tot opvolger van Eduard. Harold had een eed afgelegd aan Willem, om de troon te verzaken aan de Normandische hertog. Hij pleegde meineed toen hij, terug in Engeland, na de dood van Eduard de Belijder zich toch liet kronen.
De reden dat Willem, die als erg hebzuchtig gold, er zo op gebrand was om de controle over Engeland te krijgen, was het feit dat het land in die tijd een hoge beschaving en grote rijkdom kende. De verschijning van de komeet van Halley in april 1066 zag hij als een goed voorteken. Vanwege slecht weer bij zijn gepland vertrek aan de Divesmonding, weken voordien, vertrok hij nu van de Sommemonding en landde pas op 28 september 1066 onbedreigd bij Pevensey op de Engelse kust, waarna hij op 14 oktober in de slag bij Hastings koning Harold versloeg, zijn belangrijkste wapenfeit. In Willems voordeel was dat Harold niet lang daarvoor, in de slag van Stamford Bridge op 25 september, al een inval van Harald III van Noorwegen en Harolds broer Tostig Godwinson had moeten afslaan.
Op 25 december werd Willem in de Westminster Abbey tot koning gekroond. Zijn verovering is het onderwerp van het beroemde Tapijt van Bayeux.
Periode na 1066
Willem had moeite om Engeland onder controle te krijgen en te houden en moest meerdere malen met harde hand opstanden onderdrukken. Hij nam de bezittingen van rebellerende Engelsen in beslag en gaf delen hiervan in leen aan zijn op buit beluste Normandische ridders, hiermee het leenstelsel in Engeland introducerend. Onder de tot dan toe relatief vrije Engelsen leidde dit tot grote onvrede en haat jegens de Normandische invallers.
In het opstandige noorden richtte Willem rond 1070 grote verwoestingen aan die langdurige hongersnoden veroorzaakten. Van buitenaf werd Willems rijk bedreigd door Frankrijk, Noorwegen, Denemarken en Schotland. Onder Willems bestuur werden zo’n tachtig kastelen gebouwd, waarvan de Tower in Londen het bekendste is.
Willem verving de Engelse aristocraten en hoge geestelijken door zijn eigen mensen uit Frankrijk.
Om de economische problemen die het gevolg waren van zijn politiek te bestrijden, gaf Willem opdracht tot het maken van het beroemde Domesday Book, een gedetailleerde administratie van onder meer eigendomsrechten en veestapels.
De Normandiërs drukten ook qua recht, cultuur en architectuur een sterke stempel op Engeland.
Na Willems dood in 1087 werd Willems zoon Willem Rufus koning van Engeland en zijn eerder tegen hem rebellerende zoon Robert Curthose hertog van Normandië.
Leven
Willem was de buitenechtelijke zoon van Robert de Duivel en Herleva, dochter van een leerlooier genaamd Fulbert. Hij werd geboren in het Normandische Falaise, zo’n 30 km ten zuiden van Caen.
Zijn vader, Robert "de Duivel", werd ervan verdacht aan de macht te zijn gekomen na zijn oudere broer te hebben vergiftigd. Robert was hertog van Normandië tot hij in 1035 op de terugweg van een pelgrimstocht naar Jeruzalem overleed.
Willem volgde hem op als hertog van Normandië, wat gezien zijn buitenechtelijke afstamming erg ongebruikelijk was.
Na de gewonnen slag in Val-es-Dunes, in 1047 in de nabijheid van Caen, verkreeg Willem het respect van de Normandische adel. Hij eiste zijn rechten op het hertogdom op en maakte van Caen, tot dan een kleine nederzetting, een strategisch belangrijke plaats die daarmee één van de voornaamste residentiesteden van zijn hertogdom werd, buiten Falaise.
Als kind overleefde Willem diverse aanslagen op zijn leven en hij groeide op tot een krachtpatser met de voor die tijd reusachtige lichaamslengte van 1 meter 75.
Uit zijn huwelijk met Mathilda van Vlaanderen, dochter van Boudewijn V van Vlaanderen, rond 1051, werden vier zonen geboren (onder wie Robert Curthose, Willem Rufus en Hendrik Beauclerc) en vermoedelijk zes dochters, onder meer de later heilig verklaarde Adela en Agatha, die verloofd was met Alfons VI van Castilië.
Willem overleed op 9 september 1087 in het klooster van St. Gervais bij Rouen als gevolg van verwondingen die hij opliep toen hij tijdens het beleg van Mantes van zijn paard viel. Hij ligt begraven op de begraafplaats van de St. Steven’s abdij in Caen.
Politiek
Periode tot 1066
Na de dood van Robert de Duivel in 1035 traden eerst regenten op voor de jonge hertog, gedurende welke tijd er vele anderen hun macht probeerden te vergroten. Middels een veldslag bij Caen in 1047 slaagde Willem erin om een opstand van edelen te onderdrukken. Hierbij werd hij geholpen door zijn meerdere, koning Hendrik I van Frankrijk. In de loop der jaren lukte het de meedogenloze Willem door zijn militaire genie, diplomatie en uithuwelijking om zijn macht te vergroten en feitelijk onafhankelijk te worden van Hendrik.
Willem was in de verte familie van Eduard de Belijder, koning van Engeland tot zijn overlijden in 1066. De kinderloze Eduard zou rond 1051 Willem de Engelse troon beloofd hebben, maar het is twijfelachtig of dit echt gebeurd is. Bovendien was de troonopvolging in Engeland in die tijd niet erfelijk. Eduards zwager, de Engelse magnaat Harold Godwinson, zou rond 1064 na schipbreuk te hebben geleden op de Normandische kust, nabij Ponthieu (thans verdwenen), aan de Somme, in gevangenschap gezworen hebben Willems claim te ondersteunen, maar werd zelf in 1066 gekozen tot opvolger van Eduard. Harold had een eed afgelegd aan Willem, om de troon te verzaken aan de Normandische hertog. Hij pleegde meineed toen hij, terug in Engeland, na de dood van Eduard de Belijder zich toch liet kronen.
De reden dat Willem, die als erg hebzuchtig gold, er zo op gebrand was om de controle over Engeland te krijgen, was het feit dat het land in die tijd een hoge beschaving en grote rijkdom kende. De verschijning van de komeet van Halley in april 1066 zag hij als een goed voorteken. Vanwege slecht weer bij zijn gepland vertrek aan de Divesmonding, weken voordien, vertrok hij nu van de Sommemonding en landde pas op 28 september 1066 onbedreigd bij Pevensey op de Engelse kust, waarna hij op 14 oktober in de slag bij Hastings koning Harold versloeg, zijn belangrijkste wapenfeit. In Willems voordeel was dat Harold niet lang daarvoor, in de slag van Stamford Bridge op 25 september, al een inval van Harald III van Noorwegen en Harolds broer Tostig Godwinson had moeten afslaan.
Op 25 december werd Willem in de Westminster Abbey tot koning gekroond. Zijn verovering is het onderwerp van het beroemde Tapijt van Bayeux.
Periode na 1066
Willem had moeite om Engeland onder controle te krijgen en te houden en moest meerdere malen met harde hand opstanden onderdrukken. Hij nam de bezittingen van rebellerende Engelsen in beslag en gaf delen hiervan in leen aan zijn op buit beluste Normandische ridders, hiermee het leenstelsel in Engeland introducerend. Onder de tot dan toe relatief vrije Engelsen leidde dit tot grote onvrede en haat jegens de Normandische invallers.
In het opstandige noorden richtte Willem rond 1070 grote verwoestingen aan die langdurige hongersnoden veroorzaakten. Van buitenaf werd Willems rijk bedreigd door Frankrijk, Noorwegen, Denemarken en Schotland. Onder Willems bestuur werden zo’n tachtig kastelen gebouwd, waarvan de Tower in Londen het bekendste is.
Willem verving de Engelse aristocraten en hoge geestelijken door zijn eigen mensen uit Frankrijk.
Om de economische problemen die het gevolg waren van zijn politiek te bestrijden, gaf Willem opdracht tot het maken van het beroemde Domesday Book, een gedetailleerde administratie van onder meer eigendomsrechten en veestapels.
De Normandiërs drukten ook qua recht, cultuur en architectuur een sterke stempel op Engeland.
Na Willems dood in 1087 werd Willems zoon Willem Rufus koning van Engeland en zijn eerder tegen hem rebellerende zoon Robert Curthose hertog van Normandië.
Heerlijkheid:
| van 1035 tot 1087 hertog van Normandië en van 1066 tot 1087 als Willem I koning van Engeland |
Hij trouwde, ongeveer 24 jaar oud, omstreeks 1051 met de ongeveer
20-jarige
402053 Mathildis Van Vlaanderen,
geboren in 1031. Mathildis is overleden op donderdag 2 november 1083 in Rouen, 51 of 52 jaar oud.
Notitie bij Mathildis:
Ze werd door haar broer Robrecht de Fries rond 1051
uitgehuwelijkt aan Willem de Veroveraar, toen nog slechts Willem van Normandië
bijgenaamd "de Bastaard". Dit huwelijk leverde Willem de steun op van Boudewijn
V toen hij in 1066 een poging ondernam om Engeland te veroveren. Na haar
kroning, in 1068, stond Mathilda bekend als koningin Maud van Engeland. Haar
graf is te vinden in het sanctuarium van de kerk van Abbaye-aux-Dames te Caen.
Deze abdij had zij in 1059 gesticht.
Sommigen beweren dat Mathilda het Tapijt van Bayeux gemaakt heeft, maar het is waarschijnlijker dat het, in Engeland, is gemaakt op bestelling van bisschop Odo, een halfbroer van Willem de Veroveraar, die na de overwinning tot graaf van Kent werd benoemd, om de glorieuze overwinning te memoreren.
Het tapijt van Bayeux is een borduurwerk van 70 meter lang en 50 cm hoog, dat de geschiedenis uitbeeldt van de slag bij Hastings in 1066. Hierbij viel Willem de Veroveraar vanuit Normandië Engeland binnen en versloeg hij de Angelsaksische koning Harold. Het tapijt is vernoemd naar de stad Bayeux in Frankrijk en werd vermoedelijk vervaardigd in 1068.
Het tapijt is gemaakt van linnen, geborduurd met gekleurde wol. Het laat zich lezen als een stripverhaal: in een groot aantal scènes worden de voorgeschiedenis, inscheping, landing, en de slag zelf behandeld. Er staat ook een beknopte Latijnse uitleg bij. Een van de beroemdste scènes is degene die lange tijd is benoemd als die waarin koning Harold een pijl in zijn oog krijgt en sneuvelt. Recent onderzoek heeft echter aangetoond dat de figuur die meer waarschijnlijk als Harold moet worden geïdentificeerd, degene is die rechts naast de Normandische krijger met paard op de grond valt en tevens het Angelsaksische teken van koninklijke waardigheid, de tweehandbijl of Daneaxe laat vallen.
Het is waarschijnlijk dat er een aantal meters aan het eind ontbreken waarin Willem in Westminster Abbey tot koning van Engeland wordt gekroond. Het wandkleed stamt uit de tijd kort na de slag (mogelijk slechts een paar jaar later) en is een belangrijke bron van geschiedkundige informatie, ook over wapens, kleding, zeden en gewoonten uit die tijd. Hoewel het door de tand des tijds hier en daar beschadigd is en op vele plaatsen is gerepareerd, is het over het geheel genomen zeer goed bewaard gebleven. Het is waarschijnlijk in Engeland gemaakt op bestelling van bisschop Odo (een halfbroer van Willem) die na de overwinning tot Graaf van Kent werd benoemd, om de glorieuze overwinning te memoreren.
Het tapijt van Bayeux toont een komeet die in 1066 verscheen. Dat kan heel goed de Komeet Halley zijn geweest. Het zou hier om de oudste nog bekende waarneming van de komeet in Europa gaan.
Het tapijt door de eeuwen heen
Het tapijt van Bayeux maakt deel uit van de schat van de kathedraal van Bayeux en heeft vele gevaren doorstaan: branden in de 12e eeuw, plunderingen en vernielingen tijdens de Honderdjarige Oorlog, de godsdienstoorlogen en de Franse Revolutie. In november 1803 werd het tapijt voor het eerst uit Bayeux gehaald en tentoongesteld in het Louvre. Na enige tijd kwam het weer terug naar Bayeux, om daar sinds 1842 tentoongesteld te worden. Eén uitzondering hierop is dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog in het kasteel van Sourches (departement Sarthe) veilig werd bewaard. Na wederom een tussenstop in het Louvre gemaakt te hebben, keerde het in maart 1945 terug naar Bayeux. Tegenwoordig is het tapijt te bezichtigen in een speciaal daarvoor ingerichte gang in het voormalige Groot-Seminarie, een groot bouwwerk uit de 17e eeuw.
Sommigen beweren dat Mathilda het Tapijt van Bayeux gemaakt heeft, maar het is waarschijnlijker dat het, in Engeland, is gemaakt op bestelling van bisschop Odo, een halfbroer van Willem de Veroveraar, die na de overwinning tot graaf van Kent werd benoemd, om de glorieuze overwinning te memoreren.
Het tapijt van Bayeux is een borduurwerk van 70 meter lang en 50 cm hoog, dat de geschiedenis uitbeeldt van de slag bij Hastings in 1066. Hierbij viel Willem de Veroveraar vanuit Normandië Engeland binnen en versloeg hij de Angelsaksische koning Harold. Het tapijt is vernoemd naar de stad Bayeux in Frankrijk en werd vermoedelijk vervaardigd in 1068.
Het tapijt is gemaakt van linnen, geborduurd met gekleurde wol. Het laat zich lezen als een stripverhaal: in een groot aantal scènes worden de voorgeschiedenis, inscheping, landing, en de slag zelf behandeld. Er staat ook een beknopte Latijnse uitleg bij. Een van de beroemdste scènes is degene die lange tijd is benoemd als die waarin koning Harold een pijl in zijn oog krijgt en sneuvelt. Recent onderzoek heeft echter aangetoond dat de figuur die meer waarschijnlijk als Harold moet worden geïdentificeerd, degene is die rechts naast de Normandische krijger met paard op de grond valt en tevens het Angelsaksische teken van koninklijke waardigheid, de tweehandbijl of Daneaxe laat vallen.
Het is waarschijnlijk dat er een aantal meters aan het eind ontbreken waarin Willem in Westminster Abbey tot koning van Engeland wordt gekroond. Het wandkleed stamt uit de tijd kort na de slag (mogelijk slechts een paar jaar later) en is een belangrijke bron van geschiedkundige informatie, ook over wapens, kleding, zeden en gewoonten uit die tijd. Hoewel het door de tand des tijds hier en daar beschadigd is en op vele plaatsen is gerepareerd, is het over het geheel genomen zeer goed bewaard gebleven. Het is waarschijnlijk in Engeland gemaakt op bestelling van bisschop Odo (een halfbroer van Willem) die na de overwinning tot Graaf van Kent werd benoemd, om de glorieuze overwinning te memoreren.
Het tapijt van Bayeux toont een komeet die in 1066 verscheen. Dat kan heel goed de Komeet Halley zijn geweest. Het zou hier om de oudste nog bekende waarneming van de komeet in Europa gaan.
Het tapijt door de eeuwen heen
Het tapijt van Bayeux maakt deel uit van de schat van de kathedraal van Bayeux en heeft vele gevaren doorstaan: branden in de 12e eeuw, plunderingen en vernielingen tijdens de Honderdjarige Oorlog, de godsdienstoorlogen en de Franse Revolutie. In november 1803 werd het tapijt voor het eerst uit Bayeux gehaald en tentoongesteld in het Louvre. Na enige tijd kwam het weer terug naar Bayeux, om daar sinds 1842 tentoongesteld te worden. Eén uitzondering hierop is dat het tijdens de Tweede Wereldoorlog in het kasteel van Sourches (departement Sarthe) veilig werd bewaard. Na wederom een tussenstop in het Louvre gemaakt te hebben, keerde het in maart 1945 terug naar Bayeux. Tegenwoordig is het tapijt te bezichtigen in een speciaal daarvoor ingerichte gang in het voormalige Groot-Seminarie, een groot bouwwerk uit de 17e eeuw.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Robert II Curthose (korte maillot) van
Normandië, geboren omstreeks 1054. Robert is overleden in 1134, ongeveer 80
jaar oud.
Notitie bij Robert: Hij stond bekend als een dappere, onbezonnen avonturier, die
makkelijk te manipuleren was.
Robert Curthose
Robert gedroeg zich grillig. Het scheen hem weinig uit te maken aan welke kant hij vocht, als er maar gevochten werd. Toen zijn vader in 1077 weigerde om het gezag over Maine en Normandië alvast aan hem over te dragen, bond Robert in een alliantie met de Franse koning Filips I van Frankrijk de gewapende strijd met hem aan. Op zijn sterfbed besloot Willem het koningschap over Engeland daarom niet aan zijn opstandige zoon na te laten, maar aan diens jongere broer Willem Rufus. Robert moest zich met het hertogdom Normandië tevreden stellen.
Willem Rufus en Robert Curthose kwamen overeen dat ze, zolang ze geen nageslacht hadden, elkaars erfgenaam zouden zijn. De jongste broer, Hendrik, die van zijn vader slechts een geldbedrag had geërfd, zou zodoende nooit de zeggenschap over een van beide gebieden krijgen. Het maakte hem tot levenslange rivaal van zijn beide broers.
Robert van Normandië
De gebieden Engeland en Normandië waren politiek sterk verweven. Normandische edellieden, die vaak in beide gebieden land bezaten, merkten al snel dat ze Robert een stuk makkelijker naar hun hand konden zetten dan dat bij de zelfbewuste Willem Rufus het geval was. Ze wakkerden de rivaliteit tussen de broers aan met als doel Rufus buitenspel te zetten. Hendrik maakte gemene zaak met hen, hopende om ooit de zeggenschap over een eigen gebied te verwerven.
Anders dan Willem Rufus was Robert geen sterk strateeg. Hij verwerd in de jaren na zijn vaders dood door zijn onbezonnen politiek tot een armoedzaaier die volgens, misschien enigszins overdreven, berichten van tijdgenoten soms dagenlang het bed hield omdat hij zich geen fatsoenlijke kleren kon veroorloven. In 1090 schoot Willem Rufus zijn oudere broer te hulp in de zoveelste strijd tegen de Normandische adel en in 1096 nam hij het gezag over Normandië tijdelijk waar omdat Robert had besloten om aan de Eerste Kruistocht deel te nemen. Robert bekostigde zijn expeditie met de pachtsom die hij van Willem Rufus ontving. De door Roberts beleid verloren gegane gebiedsdelen werden door Rufus al snel terugveroverd.
Robert de kruisvaarder
Omdat Robert zich geen eigen lofdichter kon veroorloven, figureert hij in de verslagen van de kruistocht slechts als bijfiguur in de lofzangen op andere strijders. Daaruit blijkt dat hij altijd in de voorste gelederen meevocht. Alexius Comnenus, de keizer van Constantinopel, beloonde hem uiteindelijk voor zijn loyaliteit met een donatie die hem gedeeltelijk uit de financiële problemen hielp. Die problemen werden verder opgelost door een huwelijk: aan tijdens de kruistocht opgedane contacten met in Italië gevestigde Noormannen hield hij zijn echtgenote over. In 1099 trouwde hij met de rijke Sybille van Conversano.
Robert versus Hendrik
Het was nog maar de vraag of Robert het gezag over Normandië van Willem Rufus terug zou krijgen. Dit probleem bleek bij Roberts terugkeer in september 1100 al opgelost: Rufus was een maand eerder bij een jachtongeval omgekomen. Omdat Rufus geen nakomelingen had en Robert afwezig was had Hendrik van de gelegenheid gebruikgemaakt om de Engelse troon te bestijgen. Dat ten tijde van het jachtongeval al bekend was dat Robert in aantocht was, had daarbij geen beletsel gevormd.
In 1101 maakte Robert, gesteund door Normandisch-Engelse baronnen die Hendrik maar wat graag plaats zagen maken voor zijn eenvoudig te manipuleren broer, de overtocht naar Portsmouth om zijn rechten op de Engelse troon te laten gelden. Na een goed gesprek, waarin bleek dat zijn plan om de twee gebiedsdelen te herenigen onvermijdelijk zou leiden tot conflicten met de paus, Frankrijk en Vlaanderen, besloot Robert eieren voor zijn geld te kiezen. Hij stelde zich tevreden met een jaarlijkse toelage van 2000 pond als genoegdoening en keerde terug naar Normandië waar hij opnieuw de grootste moeite had om de lokale adel onder de duim te houden. Met name Robert Belleme, die hem ten tijde van de tocht naar Portsmouth nog gesteund had, voerde nu voortdurend strijd met zowel Robert als Hendrik.
In Engeland rekende Hendrik snel af met Robert Belleme, die zich vervolgens in Normandië terugtrok. Daar kon hij, dankzij Robert Curthoses zwakke bewind, een stevige basis vestigen om Hendrik te blijven bestrijden. Hendrik loste de zaak in 1106 op door Normandië op zijn broer te veroveren bij de Slag van Tinchebrai. Zowel Robert Curthose als Robert Belleme werden levenslang gevangengezet.
Robert Curthose bracht hierdoor de laatste achtentwintig jaar van zijn leven door in Cardiff Castle, als gevangene van zijn broer. Zijn in 1101 geboren zoon Willem Clito leverde ondertussen vergeefs strijd met Hendrik om de macht over Normandië.
Robert trouwde met Valentina van
Conversano. Valentina is overleden. Robert Curthose
Robert gedroeg zich grillig. Het scheen hem weinig uit te maken aan welke kant hij vocht, als er maar gevochten werd. Toen zijn vader in 1077 weigerde om het gezag over Maine en Normandië alvast aan hem over te dragen, bond Robert in een alliantie met de Franse koning Filips I van Frankrijk de gewapende strijd met hem aan. Op zijn sterfbed besloot Willem het koningschap over Engeland daarom niet aan zijn opstandige zoon na te laten, maar aan diens jongere broer Willem Rufus. Robert moest zich met het hertogdom Normandië tevreden stellen.
Willem Rufus en Robert Curthose kwamen overeen dat ze, zolang ze geen nageslacht hadden, elkaars erfgenaam zouden zijn. De jongste broer, Hendrik, die van zijn vader slechts een geldbedrag had geërfd, zou zodoende nooit de zeggenschap over een van beide gebieden krijgen. Het maakte hem tot levenslange rivaal van zijn beide broers.
Robert van Normandië
De gebieden Engeland en Normandië waren politiek sterk verweven. Normandische edellieden, die vaak in beide gebieden land bezaten, merkten al snel dat ze Robert een stuk makkelijker naar hun hand konden zetten dan dat bij de zelfbewuste Willem Rufus het geval was. Ze wakkerden de rivaliteit tussen de broers aan met als doel Rufus buitenspel te zetten. Hendrik maakte gemene zaak met hen, hopende om ooit de zeggenschap over een eigen gebied te verwerven.
Anders dan Willem Rufus was Robert geen sterk strateeg. Hij verwerd in de jaren na zijn vaders dood door zijn onbezonnen politiek tot een armoedzaaier die volgens, misschien enigszins overdreven, berichten van tijdgenoten soms dagenlang het bed hield omdat hij zich geen fatsoenlijke kleren kon veroorloven. In 1090 schoot Willem Rufus zijn oudere broer te hulp in de zoveelste strijd tegen de Normandische adel en in 1096 nam hij het gezag over Normandië tijdelijk waar omdat Robert had besloten om aan de Eerste Kruistocht deel te nemen. Robert bekostigde zijn expeditie met de pachtsom die hij van Willem Rufus ontving. De door Roberts beleid verloren gegane gebiedsdelen werden door Rufus al snel terugveroverd.
Robert de kruisvaarder
Omdat Robert zich geen eigen lofdichter kon veroorloven, figureert hij in de verslagen van de kruistocht slechts als bijfiguur in de lofzangen op andere strijders. Daaruit blijkt dat hij altijd in de voorste gelederen meevocht. Alexius Comnenus, de keizer van Constantinopel, beloonde hem uiteindelijk voor zijn loyaliteit met een donatie die hem gedeeltelijk uit de financiële problemen hielp. Die problemen werden verder opgelost door een huwelijk: aan tijdens de kruistocht opgedane contacten met in Italië gevestigde Noormannen hield hij zijn echtgenote over. In 1099 trouwde hij met de rijke Sybille van Conversano.
Robert versus Hendrik
Het was nog maar de vraag of Robert het gezag over Normandië van Willem Rufus terug zou krijgen. Dit probleem bleek bij Roberts terugkeer in september 1100 al opgelost: Rufus was een maand eerder bij een jachtongeval omgekomen. Omdat Rufus geen nakomelingen had en Robert afwezig was had Hendrik van de gelegenheid gebruikgemaakt om de Engelse troon te bestijgen. Dat ten tijde van het jachtongeval al bekend was dat Robert in aantocht was, had daarbij geen beletsel gevormd.
In 1101 maakte Robert, gesteund door Normandisch-Engelse baronnen die Hendrik maar wat graag plaats zagen maken voor zijn eenvoudig te manipuleren broer, de overtocht naar Portsmouth om zijn rechten op de Engelse troon te laten gelden. Na een goed gesprek, waarin bleek dat zijn plan om de twee gebiedsdelen te herenigen onvermijdelijk zou leiden tot conflicten met de paus, Frankrijk en Vlaanderen, besloot Robert eieren voor zijn geld te kiezen. Hij stelde zich tevreden met een jaarlijkse toelage van 2000 pond als genoegdoening en keerde terug naar Normandië waar hij opnieuw de grootste moeite had om de lokale adel onder de duim te houden. Met name Robert Belleme, die hem ten tijde van de tocht naar Portsmouth nog gesteund had, voerde nu voortdurend strijd met zowel Robert als Hendrik.
In Engeland rekende Hendrik snel af met Robert Belleme, die zich vervolgens in Normandië terugtrok. Daar kon hij, dankzij Robert Curthoses zwakke bewind, een stevige basis vestigen om Hendrik te blijven bestrijden. Hendrik loste de zaak in 1106 op door Normandië op zijn broer te veroveren bij de Slag van Tinchebrai. Zowel Robert Curthose als Robert Belleme werden levenslang gevangengezet.
Robert Curthose bracht hierdoor de laatste achtentwintig jaar van zijn leven door in Cardiff Castle, als gevangene van zijn broer. Zijn in 1101 geboren zoon Willem Clito leverde ondertussen vergeefs strijd met Hendrik om de macht over Normandië.
II. Adela De heilige van Engeland (van
Normandië), geboren omstreeks 1062 in Normandië. Adela is overleden op maandag 8
maart 1137 in Marcigny-sur-Loire,
ongeveer 75 jaar oud. Adela trouwde met Stefanus II Hendrik van Blois. Stefanus is geboren in
1045, zoon van Theobald III van Blois en Adelheid van Vexin-Valois-Amiens. Stefanus is
overleden op maandag 19 mei 1102 in Ramla, 56 of 57 jaar oud.
Notitie bij Stefanus:
Hij was een van de leiders van de Eerste
kruistocht.
Levensloop
Hij trouwde in 1080 met Adela van Normandië, een zus van Robert van Normandië en dochter van Willem de Veroveraar. Met Robert trok hij ook op kruistocht. Tijdens deze tocht schreef hij enthousiaste brieven terug aan zijn vrouw over al zijn belevenissen. Hij maakte echter zijn tocht niet af, hij kwam tot het Beleg van Antiochië daar kon er lang geen doorgang worden gevonden, en Stefan was bang om van de honger om het leven te komen en keerde terug naar huis. Thuis kreeg hij verwijten dat hij zijn kruisvaart niet vervuld had, en toen hij in 1100 de kans kreeg om met de Kruisvaart van 1101 mee te gaan, stond zijn vrouw Adela erop dat hij meeging. Deze kleine kruistocht werd een fiasco en Stefan wist na zijn nederlaag bij Mersivan via Tarsus naar Antiochië te vluchten, in februari 1102 kwam hij met de overblijfselen van de kruisvaarders aan in Jeruzalem. Hij besloot niet naar huis terug te keren, maar zijn diensten aan te bieden aan Boudewijn de koning van Jeruzalem. Enkele maanden daarna nam hij deel aan de Slag bij Ramla, tijdens een charge in een van de kasteeltorens te Ramala, werd Stefanus neergespietst door een Egyptische soldaat op 19 mei.
Levensloop
Hij trouwde in 1080 met Adela van Normandië, een zus van Robert van Normandië en dochter van Willem de Veroveraar. Met Robert trok hij ook op kruistocht. Tijdens deze tocht schreef hij enthousiaste brieven terug aan zijn vrouw over al zijn belevenissen. Hij maakte echter zijn tocht niet af, hij kwam tot het Beleg van Antiochië daar kon er lang geen doorgang worden gevonden, en Stefan was bang om van de honger om het leven te komen en keerde terug naar huis. Thuis kreeg hij verwijten dat hij zijn kruisvaart niet vervuld had, en toen hij in 1100 de kans kreeg om met de Kruisvaart van 1101 mee te gaan, stond zijn vrouw Adela erop dat hij meeging. Deze kleine kruistocht werd een fiasco en Stefan wist na zijn nederlaag bij Mersivan via Tarsus naar Antiochië te vluchten, in februari 1102 kwam hij met de overblijfselen van de kruisvaarders aan in Jeruzalem. Hij besloot niet naar huis terug te keren, maar zijn diensten aan te bieden aan Boudewijn de koning van Jeruzalem. Enkele maanden daarna nam hij deel aan de Slag bij Ramla, tijdens een charge in een van de kasteeltorens te Ramala, werd Stefanus neergespietst door een Egyptische soldaat op 19 mei.
Heerlijkheid:
| graaf van Blois, Chartres, Dunois en Meaux |
III. Hendrik I Beauclerc Van Engeland, geboren omstreeks 1068 (zie 201026).
402054 Malcolm III, Schots-Gaelisch: Maol
Chaluim mac Dhonnchaidh Canmore (groot hoofd, grote baas) van Schotland,
geboren omstreeks 1031. Malcolm is overleden op zondag 13 november 1093 in Alnwick, ongeveer 62 jaar oud.
Notitie bij Malcolm:
Nadat zijn vader koning Duncan I in 1044 verslagen was, ging
Malcolm III naar zijn oom Siward van Northumbria. In 1057 doodde hij koning
Macbeth bij Lumphanan (Aberdeenshire) en diens stiefzoon koning Lulach the Fool
(de gek) bij Huntly een aantal maanden later op 23 april 1058. Dit leverde hem
een reputatie op van een sterke krijger-koning.
Hij had drie kinderen uit zijn eerste huwelijk met Ingebjorg Finnsdotter, nicht van Olaf II van Noorwegen, waarvan de oudste zoon Duncan de troonopvolger was. Ingebjorg was eerder gehuwd met Thorfinn Sigurdsson, earl van Orkney.
Door de invasie van de Vikingen in 1066 vluchtten veel Engelsen naar Lothian, waaronder Edgar Ætheling, de Angelsaksische opvolger van de Engelse troon. Malcolm III trouwde diens zus Margaretha in 1069. Op aandringen van zijn vrouw voerde Malcolm III vele wijzigingen door in Schotland die de Keltische tradities ondermijnden. Zo romaniseerde hij de Keltische kerk, maakte Gaelisch tot de taal van het hof en verving het clansysteem door een vorm van feudalisme.
Malcolm stichtte eveneens een abdij op de locatie waar in 1128 David I Dunfermline Abbey stichtte.
In 1072 viel Willem de Veroveraar Schotland binnen. Bij Abernathy moest Malcolm III zijn hoofd buigen voor Willem de Veroveraar en moest zijn zoon Duncan als gijzelaar naar het Engelse hof sturen. Op 13 november 1093 werd Malcolm III tijdens zijn vijfde invasie van Engeland bij Alnwick Castle in een hinderlaag gelokt door Robert de Mowbray, graaf van Northumbria, waarbij hij de dood vond. Zijn vrouw stierf drie dagen later in Edinburgh Castle.
Malcolm werd begraven in Tynemouth Priory. In 1250 werd hij na de canonisatie van zijn vrouw Margaretha met haar herbegraven in Dunfermline Abbey.
[bewerken] Malcolm III in de literatuur
Malcolm III komt in de Engelse literatuur voor. William Shakespeare verwerkte zijn persoon in de tragedie Macbeth. Na de dood van Macbeth wordt Malcolm de nieuwe koning van Schotland
Hij had drie kinderen uit zijn eerste huwelijk met Ingebjorg Finnsdotter, nicht van Olaf II van Noorwegen, waarvan de oudste zoon Duncan de troonopvolger was. Ingebjorg was eerder gehuwd met Thorfinn Sigurdsson, earl van Orkney.
Door de invasie van de Vikingen in 1066 vluchtten veel Engelsen naar Lothian, waaronder Edgar Ætheling, de Angelsaksische opvolger van de Engelse troon. Malcolm III trouwde diens zus Margaretha in 1069. Op aandringen van zijn vrouw voerde Malcolm III vele wijzigingen door in Schotland die de Keltische tradities ondermijnden. Zo romaniseerde hij de Keltische kerk, maakte Gaelisch tot de taal van het hof en verving het clansysteem door een vorm van feudalisme.
Malcolm stichtte eveneens een abdij op de locatie waar in 1128 David I Dunfermline Abbey stichtte.
In 1072 viel Willem de Veroveraar Schotland binnen. Bij Abernathy moest Malcolm III zijn hoofd buigen voor Willem de Veroveraar en moest zijn zoon Duncan als gijzelaar naar het Engelse hof sturen. Op 13 november 1093 werd Malcolm III tijdens zijn vijfde invasie van Engeland bij Alnwick Castle in een hinderlaag gelokt door Robert de Mowbray, graaf van Northumbria, waarbij hij de dood vond. Zijn vrouw stierf drie dagen later in Edinburgh Castle.
Malcolm werd begraven in Tynemouth Priory. In 1250 werd hij na de canonisatie van zijn vrouw Margaretha met haar herbegraven in Dunfermline Abbey.
[bewerken] Malcolm III in de literatuur
Malcolm III komt in de Engelse literatuur voor. William Shakespeare verwerkte zijn persoon in de tragedie Macbeth. Na de dood van Macbeth wordt Malcolm de nieuwe koning van Schotland
Heerlijkheid:
| koning van Schotland van 1058 tot en met 1093. |
Hij trouwde met
402055 Margaretha De heilige van
Schotland, geboren omstreeks 1045 in Rékaburcht bij Mecseknádasd (Hongarije).
Margaretha is overleden op woensdag 16 november 1093 in Edinburgh (Schotland), ongeveer 48 jaar oud.
Notitie bij Margaretha:
Zij was een kleindochter van koning Edmund II van Engeland
(1016 - 1017) en de zuster van Edgar Ætheling, ongekroond Angelsaksisch
koning.
Haar vader was prins Eduard (de Banneling), zoon van koning Edmund II, en haar moeder was Agatha, een familielid van koning Stefanus I van Hongarije. Waarschijnlijk werd zij ook in Hongarije geboren. Toen haar oom, koning Eduard de Belijder stierf, ging zij naar Engeland, waar haar broer Edgar aanspraak maakte op de Engelse troon.
Na de Normandische verovering van Engeland in 1066 besloot Agatha om Engeland met haar kinderen te verlaten en terug te keren naar het vasteland. Een storm dreef hun schip echter terug naar de kust van Schotland, waar zij de bescherming zochten van de Schotse koning Malcolm III.
Margaretha huwde Malcolm, hervormde de kerk en verengelste het Schotse hof. Ook introduceerde zij de Rooms-katholieke liturgie in Schotland, herstelde de abdij van Iona en stichtte een priorij in Dunfermline, die haar zoon verhief tot Dunfermline Abbey.
Haar vader was prins Eduard (de Banneling), zoon van koning Edmund II, en haar moeder was Agatha, een familielid van koning Stefanus I van Hongarije. Waarschijnlijk werd zij ook in Hongarije geboren. Toen haar oom, koning Eduard de Belijder stierf, ging zij naar Engeland, waar haar broer Edgar aanspraak maakte op de Engelse troon.
Na de Normandische verovering van Engeland in 1066 besloot Agatha om Engeland met haar kinderen te verlaten en terug te keren naar het vasteland. Een storm dreef hun schip echter terug naar de kust van Schotland, waar zij de bescherming zochten van de Schotse koning Malcolm III.
Margaretha huwde Malcolm, hervormde de kerk en verengelste het Schotse hof. Ook introduceerde zij de Rooms-katholieke liturgie in Schotland, herstelde de abdij van Iona en stichtte een priorij in Dunfermline, die haar zoon verhief tot Dunfermline Abbey.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Edward van Schotland. Edward is
overleden op zondag 13 november 1093.
Notitie bij Edward: Edward, vermoord te Alnwick Castle
IV. Edgar (Schots-Gaelisch: Etgair mac Maíl
Choluim) van Schotland, geboren in 1074. Edgar is overleden op dinsdag 8
januari 1107 in Edinburgh Castle, 32 of
33 jaar oud. Hij is begraven in de abdij van
Dunfermline.
Notitie bij Edgar: Edgar werd in 1097 koning van Schotland nadat, met behulp van de
Engelse koning Willem II, zijn broer Edmund I en oom Donald III waren afgezet.
Voorwaarde was wel dat hij de koning van Engeland als leenheer moest
erkennen.
Zijn houding jegens Willem II en het afstaan van de Hebriden aan de koning van Noorwegen leverde hem de spottende bijnaam ’de vreedzame’ op.
Edgar stierf ongehuwd en kinderloos
Zijn houding jegens Willem II en het afstaan van de Hebriden aan de koning van Noorwegen leverde hem de spottende bijnaam ’de vreedzame’ op.
Edgar stierf ongehuwd en kinderloos
Heerlijkheid:
| koning van Schotland 1097 – 1107 |
V. Alexander I (Schots-Gaelisch: Alasdair
mac Maíl Choluim) van Schotland, geboren omstreeks 1078. Alexander is
overleden omstreeks woensdag 23 april 1124 in Stirling Castle, ongeveer 46 jaar oud. Hij is
begraven in de abdij van Dunfermline.
Notitie bij Alexander:
In 1107 volgde hij zijn broer Edgar op als koning der
Schotten, maar de overleden koning had bepaald dat hij alleen de gebieden ten
noorden van de rivieren Fife en Clyde zou regeren, terwijl de gebieden ten
zuiden daarvan, Lothian en Cumbria als graafschappen aan zijn broer David zouden
vallen. Zonder succes poogde Alexander de gebieden te herenigen.
Rond 1107 huwde Alexander I met Sybilla van Normandië, onwettige dochter van koning Hendrik I van Engeland. Het huwelijk bleef kinderloos.
Alexander stierf tussen 23 en 27 augustus 1124 en liet minstens één onwettige zoon na en werd opgevolgd door zijn broer David I.
Rond 1107 huwde Alexander I met Sybilla van Normandië, onwettige dochter van koning Hendrik I van Engeland. Het huwelijk bleef kinderloos.
Alexander stierf tussen 23 en 27 augustus 1124 en liet minstens één onwettige zoon na en werd opgevolgd door zijn broer David I.
Heerlijkheid:
| koning van Schotland 1107-1124 |
VI. Mathildis (eigenlijk Edith) van Schotland, geboren in 1080 in
Dunfermline (zie 201027).
VII. Maria van Schotland, geboren in
1082. Maria is overleden in 1116, 33 of 34 jaar oud.
Notitie bij Maria: Maria was de jongste van acht kinderen. Haar broers waren: Edward,
Edmund, Ethelred, Edgar, Alexander en David. Maria had een zuster, Edith, eerste
echtgenote van Hendrik I van Engeland.
Maria werd in 1086 samen met haar zuster Mathildis door hun ouders naar het klooster van Romsey gestuurd. De twee meisjes besteedden hun vroege leven in het klooster onder de hoede van hun tante, van wie zij ook hun onderwijs kregen. Mathildis ontving veel huwelijksaanzoeken, maar sloeg deze af. Mathildis verliet ten slotte het klooster in 1100 om te trouwen met Hendrik I van Engeland. Aanvankelijk was het huwelijk onaanvaardbaar, omdat Mathildis en Maria beide hun jeugd in in het klooster doorbrachten en werden beschouwd als nonnen. Hendrik kreeg echter toestemming om te trouwen.
Huwelijk
Maria verliet het klooster in 1096. Op verzoek van Mathildis werd Maria door Hendrik uitgehuwelijkt aan Eustaas III van Boulogne, zoon van Eustaas II van Boulogne en Ida van Verdun. Het huwelijk duurde twintig jaar, waaruit een dochter voortkwam: Mathildis van Boulogne (1105-1152). Door haar huwelijk met Stefanus van Engeland werd zij koningin van Engeland.
Maria stierf in 1116, negen jaar voordat haar echtgenoot overleed.
Nalatenschap
De dochters van Maria en Mathildis, beide Mathildis genaamd, bevochten elkaar om de macht over Engeland. Uiteindelijk werd de strijd gewonnen door de dochter van Maria. Stefanus werd nogmaals koning van Engeland. Nadat Stefanus was overleden, ging de kroon naar zijn neef Hendrik II.
Maria trouwde, 19 of 20 jaar oud, in 1102 met
Eustaas III van
Boulogne, ongeveer 45 jaar oud. Eustaas is geboren omstreeks 1057 in
Boulogne, zoon van Eustaas II van Boulogne en Ida van
Neder-Lotharingen van Verdun. Eustaas is overleden in 1125 in Rumilly, ongeveer 68 jaar oud.
Maria werd in 1086 samen met haar zuster Mathildis door hun ouders naar het klooster van Romsey gestuurd. De twee meisjes besteedden hun vroege leven in het klooster onder de hoede van hun tante, van wie zij ook hun onderwijs kregen. Mathildis ontving veel huwelijksaanzoeken, maar sloeg deze af. Mathildis verliet ten slotte het klooster in 1100 om te trouwen met Hendrik I van Engeland. Aanvankelijk was het huwelijk onaanvaardbaar, omdat Mathildis en Maria beide hun jeugd in in het klooster doorbrachten en werden beschouwd als nonnen. Hendrik kreeg echter toestemming om te trouwen.
Huwelijk
Maria verliet het klooster in 1096. Op verzoek van Mathildis werd Maria door Hendrik uitgehuwelijkt aan Eustaas III van Boulogne, zoon van Eustaas II van Boulogne en Ida van Verdun. Het huwelijk duurde twintig jaar, waaruit een dochter voortkwam: Mathildis van Boulogne (1105-1152). Door haar huwelijk met Stefanus van Engeland werd zij koningin van Engeland.
Maria stierf in 1116, negen jaar voordat haar echtgenoot overleed.
Nalatenschap
De dochters van Maria en Mathildis, beide Mathildis genaamd, bevochten elkaar om de macht over Engeland. Uiteindelijk werd de strijd gewonnen door de dochter van Maria. Stefanus werd nogmaals koning van Engeland. Nadat Stefanus was overleden, ging de kroon naar zijn neef Hendrik II.
Notitie bij Eustaas:
Eustaas zou deel hebben genomen aan de Slag bij Hastings in
1066, volgens schrijver Davin Amine Howard, was hij echter toen nog maar 9 à 10
jaar oud, wat zijn rol in de slag was is nog onduidelijk gebleven.
Overleveringen uit documenten vermelden dat Eustaas een bondgenoot was van
Willem de Veroveraar, en mogelijk een van de moordenaars was van Harald II. Ook
word het voormogelijk gehouden dat Eustaas zijn paard had aangeboden aan Willem,
nadat deze hem was verloren bij een aanslag van Gyrth, de broer van Harold
II.
Hij ging met zijn broers Godfried van Bouillon en Boudewijn van Boulogne mee op de Eerste kruistocht in 1097. Nadat het Heilige Land veroverd was, keerde Eustachius als enige terug naar huis om zijn titel van graaf te pretenderen. (Volgens geschiedschrijvers was Eustachius de oudste van de drie zonen van Eustaas II, dus de rechtmatige troonopvolger), dit was hij al vanaf 1187. Nadat zijn broer Boudewijn (inmiddels koning Boudewijn I van Jeruzalem) in 1118 overleed kreeg Eustatius te horen dat hij aanspraak maakte op de troon. Na enige tijd geaarzeld te hebben besloot hij toch de reis te maken naar het Heilige Land, echter moest hij halverwege vernemen (Apulia) dat een ander familielid Boudewijn du Bourg inmiddels gekroond was tot koning. Eustaas overleed in 1125 waarna zijn dochter Mathildis het domein van Boulogne erfde.
Hij wordt beschreven in het gedicht Chanson du chevalier au cygne, en in de Opera Lohengrin zijn ook gegevens over het leven van Eustaas in het stuk verwerkt.
Hij ging met zijn broers Godfried van Bouillon en Boudewijn van Boulogne mee op de Eerste kruistocht in 1097. Nadat het Heilige Land veroverd was, keerde Eustachius als enige terug naar huis om zijn titel van graaf te pretenderen. (Volgens geschiedschrijvers was Eustachius de oudste van de drie zonen van Eustaas II, dus de rechtmatige troonopvolger), dit was hij al vanaf 1187. Nadat zijn broer Boudewijn (inmiddels koning Boudewijn I van Jeruzalem) in 1118 overleed kreeg Eustatius te horen dat hij aanspraak maakte op de troon. Na enige tijd geaarzeld te hebben besloot hij toch de reis te maken naar het Heilige Land, echter moest hij halverwege vernemen (Apulia) dat een ander familielid Boudewijn du Bourg inmiddels gekroond was tot koning. Eustaas overleed in 1125 waarna zijn dochter Mathildis het domein van Boulogne erfde.
Hij wordt beschreven in het gedicht Chanson du chevalier au cygne, en in de Opera Lohengrin zijn ook gegevens over het leven van Eustaas in het stuk verwerkt.
VIII. David I, Schots-Gaelisch: Daibhidh I
of Dabíd mac Maíl Choluim van Schotland, geboren omstreeks 1084 in Schotland. David is overleden op zondag 24
mei 1153 in Carlisle, ongeveer 69 jaar
oud.
Notitie bij David: Hij is ook bekend onder de naam David de Heilige.
David huwde rond 1113 met gravin Mathilde van Huntingdon, dochter en erfgename van Waltheof, 1e graaf van Northampton. Hierdoor verkreeg hij het graafschap Huntingdon.
Het testament van Edgar bepaalde dat Schotland werd opgedeeld tussen zijn twee jongere broers. Alexander erfde de koningskroon en de gebieden ten noorden van de rivieren Fife en Clyde, terwijl de gebieden ten zuiden daarvan, Lothian en Cumbria aan David zouden vallen, met de titel graaf van Cumberland. Nadat zijn broer in 1124 was overleden wist David heel Schotland onder zijn gezag te brengen.
David huwde rond 1113 met gravin Mathilde van Huntingdon, dochter en erfgename van Waltheof, 1e graaf van Northampton. Hierdoor verkreeg hij het graafschap Huntingdon.
Het testament van Edgar bepaalde dat Schotland werd opgedeeld tussen zijn twee jongere broers. Alexander erfde de koningskroon en de gebieden ten noorden van de rivieren Fife en Clyde, terwijl de gebieden ten zuiden daarvan, Lothian en Cumbria aan David zouden vallen, met de titel graaf van Cumberland. Nadat zijn broer in 1124 was overleden wist David heel Schotland onder zijn gezag te brengen.
Heerlijkheid:
| koning van Schotland 1124-1153 |
402080 Humbert II de Sterke of de Dikke van
Savoye, geboren omstreeks 1072. Humbert is overleden op vrijdag 18 september
1103 in Moûtiers, ongeveer 31 jaar oud.
Hij trouwde met
402081 Gisela van Bourgondië, geboren
omstreeks 1070. Gisela is overleden in mei 1135, ongeveer 65 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
III. Guido van Savoye. Guido is
overleden.
Notitie bij Guido: abt van Namen, kanunnik van Sint-Lambertus in
Luik
V. Agnes van Savoye. Agnes is
overleden. Agnes trouwde met Archimbald VII van Bourbon. Archimbald is geboren in
1110. Archimbald is overleden in 1171, 60 of 61 jaar oud (oorzaak: Hij overleed
tijdens de tweede kruistocht in 1171.).
Notitie bij Archimbald:
Kinderen
Agnes (1132-), gehuwd met Ebbes V van Charenton (1121-)
Archimbald VIII (1140-1169). Deze enige zoon Archambaud (soms VIII genoemd) stierf twee jaar voor zijn vader.
Mathilde (Mahaud), die tweemaal huwde, volgde haar vader op (1171-1216).
Guiberge, die huwde met Ebles de Charenton;
((twijfelachtig) Adelaide, gehuwd met Seigneur de Perreux)
Milesende, w.v. tot nog toe geen huwelijk vermeld is gevonden.
Milesende was echter getrouwd met de Sire de [Mareuil], oudste baronie in de Périgord, die in de 14ë eeuw een maréchal de France leverde (Anselme). Diens vader was waarschijnlijk Hervé de Mareuil (1126-1202), "un des plus importants seigneurs du Bas-Poitou" genoemd (Richard). Later werd dit het Huis De Villebois-Mareuil, na de slag bij [Bouvines (1214)]. De uitgebreide bezittingen van Villebois (Angoumois), later veelal verheven tot graafschap of duché-pairie, evenals [Villebois] zelf (1622), vervielen aan het regerend koningshuis doordat de laatste erfgename van de oudste tak, Gabrielle de Mareuil, dame de Villebois, d’Angéac, Vibrac & Pranzac, huwde met Nicolas d’Anjou (29 september 1541), seigneur de Mézières, graaf van St.Fargeau.
Hun dochter Renée huwde François de Bourbon, markies van Mézières, kroonprins van Auvergne (21 oktober 1566). - Dochter Milesende (Milesinde), die veelal niet wordt genoemd, is bekend uit de Chroniques de Cluny, en een arrest van het hooggerechtshof te Parijs, uit 1665 (Bibliothèque Nationale de France, Cabinet d’Hozier 227).
Agnes (1132-), gehuwd met Ebbes V van Charenton (1121-)
Archimbald VIII (1140-1169). Deze enige zoon Archambaud (soms VIII genoemd) stierf twee jaar voor zijn vader.
Mathilde (Mahaud), die tweemaal huwde, volgde haar vader op (1171-1216).
Guiberge, die huwde met Ebles de Charenton;
((twijfelachtig) Adelaide, gehuwd met Seigneur de Perreux)
Milesende, w.v. tot nog toe geen huwelijk vermeld is gevonden.
Milesende was echter getrouwd met de Sire de [Mareuil], oudste baronie in de Périgord, die in de 14ë eeuw een maréchal de France leverde (Anselme). Diens vader was waarschijnlijk Hervé de Mareuil (1126-1202), "un des plus importants seigneurs du Bas-Poitou" genoemd (Richard). Later werd dit het Huis De Villebois-Mareuil, na de slag bij [Bouvines (1214)]. De uitgebreide bezittingen van Villebois (Angoumois), later veelal verheven tot graafschap of duché-pairie, evenals [Villebois] zelf (1622), vervielen aan het regerend koningshuis doordat de laatste erfgename van de oudste tak, Gabrielle de Mareuil, dame de Villebois, d’Angéac, Vibrac & Pranzac, huwde met Nicolas d’Anjou (29 september 1541), seigneur de Mézières, graaf van St.Fargeau.
Hun dochter Renée huwde François de Bourbon, markies van Mézières, kroonprins van Auvergne (21 oktober 1566). - Dochter Milesende (Milesinde), die veelal niet wordt genoemd, is bekend uit de Chroniques de Cluny, en een arrest van het hooggerechtshof te Parijs, uit 1665 (Bibliothèque Nationale de France, Cabinet d’Hozier 227).
VI. Amadeus III van Savoye, geboren in 1094 (zie 201040).
VII. Adelheid (ook van Maurienne) van Savoye, geboren in 1100 (zie 402013).
Generatie 20 (edelovergrootouders)
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Frederik I Van Zwaben, geboren in 1050 (zie 401936).
803874 Hendrik IV van het Heilige Roomse
Rijk, geboren op zondag 11 november 1050 in Goslar. Hendrik is overleden op dinsdag 7
augustus 1106 in Luik, 55 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hij was koning van Duitsland van 1056 tot 1105. Vanaf 1084
was hij ook keizer van het Heilige Roomse Rijk. Hij was de derde keizer van de
Salische dynastie.
Hendrik had een veelbewogen jeugd. Hij werd in de palts te Goslar geboren als oudste zoon van keizer Hendrik III en diens tweede vrouw Agnes van Poitou. Met Pasen 1051 werd hij gedoopt, waarbij abt Hugo van Cluny als peetoom optrad. De Kerstmis daarvoor had Hendrik III met de rijksadel een akkoord bereikt dat hij door zijn zoon zou worden opgevolgd. Deze eed werd in 1053 door de edelen hernieuwd, onder de voorwaarde dat Hendrik een rechtvaardige koning zou zijn. Eind 1053 werd Hendrik benoemd tot hertog van Beieren en op 17 juli 1054 werd hij te Aken door de aartsbisschop van Keulen Herman II van Keulen tot koning gekroond. Tijdens het kerstfeest van 1055 werd Hendrik (vijf jaar oud) verloofd met de vierjarige Bertha van Savoye. Dit lijkt een politieke zet van zijn vader te zijn geweest tegen de opstandige Godfried II van Lotharingen, die in 1053 was getrouwd met Beatrix, de markgravin van Toscane.
Hendriks vader (Hendrik III) overleed in 1056. Zijn moeder Agnes van Poitou werd regentes. Paus Victor II verzoende Godfried II van Lotharingen met Agnes en bewerkstelligde de brede erkenning van Hendrik als koning van Duitsland. Een jaar later werden Hendrik en Agnes echter in Saksen overvallen door een groep opstandige edelen. Pas na zware gevechten konden Hendrik en Agnes vluchten.
Agnes zette het beleid van Hendrik III voort. Zij probeerde de invloed van de hoge adel en de aartsbischoppen (ook afkomstig uit de hoge adel) zo klein mogelijk te houden. Agnes steunde vooral op bekwame bestuurders uit de lagere adel en op kerkelijke intellectuelen. In 1062 kwam de hoge adel in actie: De machtige Saksische edelen Otto I van Northeim (hertog van Beieren) en Egbert I van Meißen verbonden zich met de aartsbisschoppen van Keulen, Bremen en Mainz om de macht te grijpen. Na een feestmaal in de palts van Kaiserswerth nodigde aartsbisschop Anno II van Keulen de jonge Hendrik uit om zijn schip te bezichtigen. Toen de jongen en de samenzweerders aan boord waren, voer het schip onverhoeds weg. Hendrik sprong in paniek overboord en verdronk bijna maar werd door Egbert gered. De samenzweerders eisten dat Agnes de regeringsmacht aan hen zou overdragen, en zij gaf toe. Anno II werd nu praktisch gesproken de regent, terwijl de aartsbisschop van Bremen een persoonlijk adviseur van Hendrik werd. Dit leidde tot een felle machtsstrijd tussen beide geestelijken. In 1065 werd Hendrik IV meerderjarig (volgens de wetten van die tijd) en kon hij zelfstandig regeren.
Als jonge koning probeerde om Hendrik het beleid van zijn vader voort te zetten. Twee belangrijke uitgangspunten daarvan waren:
zoveel mogelijk bestuurlijke macht concentreren in de handen van betrouwbare, door de koning benoemde, bisschoppen - dit ten koste van de hoge adel
versterken van de controle over Saksen
Zij hadden geen goed huwelijk en Hendrik probeerde lange tijd om van Bertha te scheiden. Opvallend daarbij is dat Hendrik dit alleen motiveerde op grond van de slechte relatie met Bertha, in plaats van gebruik te maken van in die tijd gangbare argumenten zoals (desnoods verzonnen) bloedverwantschap. Bertha wilde niet meewerken aan een scheiding en door de invloed van haar machtige moeder kreeg Hendrik ook geen steun van de kerk.
Spanning met de kerk
Hendriks ouders hadden de vernieuwingen van de kerk volop steun gegeven, uit persoonlijke overtuiging maar ook omdat Hendrik III in een goed opgeleide en integere geestelijke stand een belangrijke steunpilaar van zijn rijk zag. De vernieuwing van de kerk keerde zich na verloop van tijd echter tegen de belangen van de koning: de kerk en de paus begonnen zichzelf te beschouwen als onafhankelijk van wereldlijke heersers en stelden zich zelfs op het standpunt dat de kerk belangrijker was dan koningen. Dit leidde tot een toenemend verzet tegen politieke bisschopsbenoemingen door de koning. Vanaf 1070 waren er conflicten met de kerk over bisschopsbenoemingen.
Opstand in Saksen
De Salische dynastie waar Hendrik deel van uit maakte, was afkomstig uit het Rijnland. Voordat de Saliërs de macht kregen, was Duitsland geregeerd door koningen uit Saksen. Daardoor werd Saksen toen minder sterk door de koningen gecontroleerd dan de andere hertogdommen. De Saliërs voerden een politiek om hun controle over Saksen te versterken. Ze deden dat door zich grote persoonlijke bezittingen in Saksen toe te eigenen, en die door vertrouwelingen uit het Rijnland te laten besturen. Op hun bezittingen bouwden ze kastelen en paltsen (Hendrik was daardoor zelfs in Saksen geboren). Hendrik zette deze politiek voort, maar zowel onder de Saksische edelen als onder de Saksische boeren groeiden het verzet tegen de vreemdelingen die hun macht en grond afnamen.
De meest vooraanstaande Saksische edelen werden door hofintriges steeds verder in het nauw gebracht. Uiteindelijk kwamen de hertogen Otto I van Northeim en Magnus van Saksen in 1071 in opstand tegen Hendrik. Hendrik kon ze eenvoudig verslaan. Otto onderwierp zich en werd snel vrijgelaten. Magnus weigerde afstand te doen van zijn hertogstitel en werd opgesloten in de Harzburg. Tijdens een boerenopstand in 1073 werd Magnus bevrijd. Hendrik moest uit Saksen vluchten en sloot in 1074 in Gerstungen een vrede met de Saksen. Otto en Magnus werden in al hun functies hersteld en Hendrik moest zijn kastelen in Saksen afbreken. Bij de afbraak van de Harzburg werden niet alleen de versterkingen gesloopt, maar sloopte de Saksische menigte ook de kapel met graven van Hendriks familie. Dat was niet alleen tegen de afspraken, het werd in het hele koninkrijk als een misdaad gezien. Hendrik kon eenvoudig een groot leger op de been brengen voor een strafexpeditie. In een veldslag bij Bad Langensalza wist Hendrik na een dag van zware gevechten de Saksen te verslaan. De Saksische edelen moesten voor het hele leger, barrevoets om genade smeken. Hendrik spaarde hun leven maar nam veel van hun leengoederen af.
Strijd met de paus en met tegenkoningen
In 1073 werd paus Gregorius VII gekozen. Hij was een sterk voorstander van kerkhervorming en een tegenstander van de invloed van koningen op de kerk. Al na een jaar deed Gregorius een oproep aan de Duitse rijksgroten om Sint Pieter te verdedigen (de paus te steunen tegen de koning). In 1075 stelde hij dat de paus het hoogste gezag had binnen de kerk en dat de kerk boven de rest van de maatschappij was geplaatst. Daarmee stelde hij zich op het standpunt dat de paus boven de vorsten stond en hen kon benoemen of afzetten als hij dat nodig vond. In 1076 kwam het tot een open conflict over de benoeming van de bisschop van Milaan, toen Hendrik een bisschop benoemde die door de paus in de ban was gedaan. Hendrik liet de Duitse en Noord-Italiaanse bisschopen in Worms verklaren dat de paus als afgezet moest worden beschouwd. Gregorius verklaarde dat Hendrik zijn titel had verbeurd en excommuniceerde hem. De investituurstrijd was begonnen.
De paus zocht contact met de Duitse adel. Men kwam overeen dat de paus in Augsburg op een rijksdag in maart 1077 de keuze van een nieuwe Duitse koning zou bijwonen. Hendrik vroeg Mathildis van Toscane en abt Hugo van Cluny (zijn peetvader) om te bemiddelen. Hendrik moest voor de rijksdag in Augsburg een ontmoeting hebben met de paus om de geplande rijksdag in Augsburg te voorkomen. Zijn tegenstanders hadden alle Duitse Alpenpassen geblokkeerd, dus Hendrik moest via Bourgondië naar het afgelegen kasteel van Canossa trekken, waar de paus verbleef om juist een ontmoeting met de keizer te ontlopen. Hendrik vroeg ootmoedig om vergeving (de spreekwoordelijke gang naar Canossa). Gregorius liet hem drie dagen lang (naar men beweert blootsvoets in de sneeuw) wachten, vooraleer de koning te ontvangen en de excommunicatie op te heffen.
Frederik I van Zwaben vergezelde Hendrik hierbij, net zoals koningin Bertha. Albert Azzo II van Este was een belangrijke bemiddelaar. De opzet van het plan van de paus was hiermee verijdeld, maar intussen was er al wel door het grootste deel van de bisschoppen en een aantal edelen (vooral uit Saksen en Beieren) een tegenkoning gekozen (15 maart 1077): Rudolf van Rheinfelden, hertog van Zwaben en bestuurder van Bourgondië, die in de verkiezing Otto I van Northeim versloeg dankzij de steun van Welf IV van Beieren. Welf werd door Hendrik vogelvrij verklaard en vond in Beieren zelf nauwelijks steun meer, hij vluchtte naar Hongarije.
Rudolf wilde in 1078 zijn troepen verzamelen voor een allesbeslissende veldtocht tegen Hendrik. In een poging om dat te voorkomen stuurde Hendrik een leger van 12.000 man, voornamelijk boerensoldaten, om het leger van Welf tegen te houden. Zelf viel hij met zijn ridderleger Rudolf aan, voordat die zich met zijn Saksische troepen had kunnen verenigen (Slag bij Mellrichstadt). Hendrik wist Rudolf te verjagen, maar moest zelf ook vluchten toen de Saksische troepen het slagveld bereikten. Welf had ondertussen Hendriks leger verpletterend verslagen, maar kwam te laat om nog deel te hebben aan de gebeurtenissen. Rudolfs veldtocht was in ieder geval van de baan en Hendrik bereikte een belangrijk politiek succes toen Magnus van Saksen na de slag zijn kant koos.
In januari 1080 nam Hendrik het initiatief en trok met steun van Boheemse troepen naar Saksen. Op 27 januari kwam het tot een veldslag in Thüringen. Na een dag van manoeuvres begon de veldslag pas om drie uur in de middag. Toen er ook nog een sneeuwstorm opstak werden de gevechten compleet onoverzichtelijk en Hendrik trok zich terug toen het duister inviel. Rudolf eiste daarom de overwinning op. Maar de Boheemse troepen hadden de Gouden Lans, een van de symbolen van de koninklijke macht, buit gemaakt.
In oktober 1080 trok Hendrik weer naar Saksen en kwam het tot de slag bij Hohenmölsen. Hendrik verloor de slag maar Rudolf stierf een dag later aan zijn verwondingen. Veel opstandelingen kozen nu de kant van de koning en Hendrik kon in korte tijd ook nog een aantal kastelen van ander opstandelingen veroveren.
Het gevaar van de opstand leek geweken. Hendrik trok in 1081 naar Italië om zijn belangen daar te behartigen. De resterende opstandelingen kozen Herman van Salm als nieuwe tegenkoning, een zwakke figuur als compromis tussen Otto van Northeim en Welf van Beieren.
Hendrik veroverde in 1084 de stad Rome en verdreef paus Gregorius. Gregorius gaf zijn functie niet op en ging in ballingschap. Hendrik liet echter een nieuwe paus benoemen (tegenpaus Clemens III). Clemens kroonde Hendrik op 31 maart 1084 tot keizer. Hendrik trok daarna snel naar Duitsland om de stad Augsburg te ontzetten. Toen dat was gelukt trok hij door naar Saksen en wist zijn tegenstanders daar te verdrijven.
Twee jaar later waren Herman van Salm en Welf van Beieren weer terug en belegerden Würzburg (stad). Hendrik wilde de stad ontzetten maar werd op 11 augustus 1086 buiten Würzburg verslagen en na enkele weken gaf de stad zich over. Toen Hendrik met een groot leger terug kwam, verlieten de opstandelingen de stad en trokken ongehinderd door Beieren en veroverden Augsburg. Het lukte Hendrik niet om zijn tegenstanders definitief te verslaan.
Hendrik trok weer naar Italië en Welf maakte daarvan gebruik door de Alpenpassen te blokkeren, zodat Hendrik niet kon terugkeren naar Duitsland. In 1093 kwam Hendriks zoon Koenraad in opstand tegen zijn vader. Ook kwam Hendrik in conflict met zijn tweede vrouw Adelheid (= "Eupraxia") van Kiev. Hendrik liet haar opsluiten in Verona maar ze ontsnapte in 1094 naar Mathildis van Toscane. Hendrik en Eupraxia bechuldigden elkaar over en weer van sexueel wangedrag en perversiteiten.
In 1096 wist Albert Azzo II van Este een verzoening te bemiddelen tussen Hendrik en Welf. Omdat Herman van Salm en Otto van Northeim al waren overleden, was de opstand hiermee echt voorbij. Hendrik bestrafte zijn zoon Koenraad en nam hem al zijn functies af.
In 1105 kreeg Hendrik te maken met een opstand van zijn eigen zoon Hendrik V (keizer). Hendrik moest afstand doen van de troon en werd gevangen gezet. Hij ontsnapte en kwam nu zelf in opstand. Hij verschanstte zich in Luik en wist een aanval op de stad af te slaan. Hendrik overleed daar in 1106 en werd begraven in de dom van Speyer.
Hendrik regeerde in een bijna permanente staat van burgeroorlog en had weinig aandacht voor andere zaken. Hij bouwde een groot aantal kastelen en vergrootte de kathedralen van Speyer en Mainz. Zijn meest opvallende daad als bestuurder was dat hij in 1090 de rechten van de Joden in Worms en Speyer (zijn "eigen" steden) vastlegde. Dit omvatte o.a. bescherming van lijf en goed, godsdienstvrijheid, het recht om een beroep uit te oefenen, en de vrijheid om intern-joodse zaken zelf af te handelen.
Hendrik had een veelbewogen jeugd. Hij werd in de palts te Goslar geboren als oudste zoon van keizer Hendrik III en diens tweede vrouw Agnes van Poitou. Met Pasen 1051 werd hij gedoopt, waarbij abt Hugo van Cluny als peetoom optrad. De Kerstmis daarvoor had Hendrik III met de rijksadel een akkoord bereikt dat hij door zijn zoon zou worden opgevolgd. Deze eed werd in 1053 door de edelen hernieuwd, onder de voorwaarde dat Hendrik een rechtvaardige koning zou zijn. Eind 1053 werd Hendrik benoemd tot hertog van Beieren en op 17 juli 1054 werd hij te Aken door de aartsbisschop van Keulen Herman II van Keulen tot koning gekroond. Tijdens het kerstfeest van 1055 werd Hendrik (vijf jaar oud) verloofd met de vierjarige Bertha van Savoye. Dit lijkt een politieke zet van zijn vader te zijn geweest tegen de opstandige Godfried II van Lotharingen, die in 1053 was getrouwd met Beatrix, de markgravin van Toscane.
Hendriks vader (Hendrik III) overleed in 1056. Zijn moeder Agnes van Poitou werd regentes. Paus Victor II verzoende Godfried II van Lotharingen met Agnes en bewerkstelligde de brede erkenning van Hendrik als koning van Duitsland. Een jaar later werden Hendrik en Agnes echter in Saksen overvallen door een groep opstandige edelen. Pas na zware gevechten konden Hendrik en Agnes vluchten.
Agnes zette het beleid van Hendrik III voort. Zij probeerde de invloed van de hoge adel en de aartsbischoppen (ook afkomstig uit de hoge adel) zo klein mogelijk te houden. Agnes steunde vooral op bekwame bestuurders uit de lagere adel en op kerkelijke intellectuelen. In 1062 kwam de hoge adel in actie: De machtige Saksische edelen Otto I van Northeim (hertog van Beieren) en Egbert I van Meißen verbonden zich met de aartsbisschoppen van Keulen, Bremen en Mainz om de macht te grijpen. Na een feestmaal in de palts van Kaiserswerth nodigde aartsbisschop Anno II van Keulen de jonge Hendrik uit om zijn schip te bezichtigen. Toen de jongen en de samenzweerders aan boord waren, voer het schip onverhoeds weg. Hendrik sprong in paniek overboord en verdronk bijna maar werd door Egbert gered. De samenzweerders eisten dat Agnes de regeringsmacht aan hen zou overdragen, en zij gaf toe. Anno II werd nu praktisch gesproken de regent, terwijl de aartsbisschop van Bremen een persoonlijk adviseur van Hendrik werd. Dit leidde tot een felle machtsstrijd tussen beide geestelijken. In 1065 werd Hendrik IV meerderjarig (volgens de wetten van die tijd) en kon hij zelfstandig regeren.
Als jonge koning probeerde om Hendrik het beleid van zijn vader voort te zetten. Twee belangrijke uitgangspunten daarvan waren:
zoveel mogelijk bestuurlijke macht concentreren in de handen van betrouwbare, door de koning benoemde, bisschoppen - dit ten koste van de hoge adel
versterken van de controle over Saksen
Zij hadden geen goed huwelijk en Hendrik probeerde lange tijd om van Bertha te scheiden. Opvallend daarbij is dat Hendrik dit alleen motiveerde op grond van de slechte relatie met Bertha, in plaats van gebruik te maken van in die tijd gangbare argumenten zoals (desnoods verzonnen) bloedverwantschap. Bertha wilde niet meewerken aan een scheiding en door de invloed van haar machtige moeder kreeg Hendrik ook geen steun van de kerk.
Spanning met de kerk
Hendriks ouders hadden de vernieuwingen van de kerk volop steun gegeven, uit persoonlijke overtuiging maar ook omdat Hendrik III in een goed opgeleide en integere geestelijke stand een belangrijke steunpilaar van zijn rijk zag. De vernieuwing van de kerk keerde zich na verloop van tijd echter tegen de belangen van de koning: de kerk en de paus begonnen zichzelf te beschouwen als onafhankelijk van wereldlijke heersers en stelden zich zelfs op het standpunt dat de kerk belangrijker was dan koningen. Dit leidde tot een toenemend verzet tegen politieke bisschopsbenoemingen door de koning. Vanaf 1070 waren er conflicten met de kerk over bisschopsbenoemingen.
Opstand in Saksen
De Salische dynastie waar Hendrik deel van uit maakte, was afkomstig uit het Rijnland. Voordat de Saliërs de macht kregen, was Duitsland geregeerd door koningen uit Saksen. Daardoor werd Saksen toen minder sterk door de koningen gecontroleerd dan de andere hertogdommen. De Saliërs voerden een politiek om hun controle over Saksen te versterken. Ze deden dat door zich grote persoonlijke bezittingen in Saksen toe te eigenen, en die door vertrouwelingen uit het Rijnland te laten besturen. Op hun bezittingen bouwden ze kastelen en paltsen (Hendrik was daardoor zelfs in Saksen geboren). Hendrik zette deze politiek voort, maar zowel onder de Saksische edelen als onder de Saksische boeren groeiden het verzet tegen de vreemdelingen die hun macht en grond afnamen.
De meest vooraanstaande Saksische edelen werden door hofintriges steeds verder in het nauw gebracht. Uiteindelijk kwamen de hertogen Otto I van Northeim en Magnus van Saksen in 1071 in opstand tegen Hendrik. Hendrik kon ze eenvoudig verslaan. Otto onderwierp zich en werd snel vrijgelaten. Magnus weigerde afstand te doen van zijn hertogstitel en werd opgesloten in de Harzburg. Tijdens een boerenopstand in 1073 werd Magnus bevrijd. Hendrik moest uit Saksen vluchten en sloot in 1074 in Gerstungen een vrede met de Saksen. Otto en Magnus werden in al hun functies hersteld en Hendrik moest zijn kastelen in Saksen afbreken. Bij de afbraak van de Harzburg werden niet alleen de versterkingen gesloopt, maar sloopte de Saksische menigte ook de kapel met graven van Hendriks familie. Dat was niet alleen tegen de afspraken, het werd in het hele koninkrijk als een misdaad gezien. Hendrik kon eenvoudig een groot leger op de been brengen voor een strafexpeditie. In een veldslag bij Bad Langensalza wist Hendrik na een dag van zware gevechten de Saksen te verslaan. De Saksische edelen moesten voor het hele leger, barrevoets om genade smeken. Hendrik spaarde hun leven maar nam veel van hun leengoederen af.
Strijd met de paus en met tegenkoningen
In 1073 werd paus Gregorius VII gekozen. Hij was een sterk voorstander van kerkhervorming en een tegenstander van de invloed van koningen op de kerk. Al na een jaar deed Gregorius een oproep aan de Duitse rijksgroten om Sint Pieter te verdedigen (de paus te steunen tegen de koning). In 1075 stelde hij dat de paus het hoogste gezag had binnen de kerk en dat de kerk boven de rest van de maatschappij was geplaatst. Daarmee stelde hij zich op het standpunt dat de paus boven de vorsten stond en hen kon benoemen of afzetten als hij dat nodig vond. In 1076 kwam het tot een open conflict over de benoeming van de bisschop van Milaan, toen Hendrik een bisschop benoemde die door de paus in de ban was gedaan. Hendrik liet de Duitse en Noord-Italiaanse bisschopen in Worms verklaren dat de paus als afgezet moest worden beschouwd. Gregorius verklaarde dat Hendrik zijn titel had verbeurd en excommuniceerde hem. De investituurstrijd was begonnen.
De paus zocht contact met de Duitse adel. Men kwam overeen dat de paus in Augsburg op een rijksdag in maart 1077 de keuze van een nieuwe Duitse koning zou bijwonen. Hendrik vroeg Mathildis van Toscane en abt Hugo van Cluny (zijn peetvader) om te bemiddelen. Hendrik moest voor de rijksdag in Augsburg een ontmoeting hebben met de paus om de geplande rijksdag in Augsburg te voorkomen. Zijn tegenstanders hadden alle Duitse Alpenpassen geblokkeerd, dus Hendrik moest via Bourgondië naar het afgelegen kasteel van Canossa trekken, waar de paus verbleef om juist een ontmoeting met de keizer te ontlopen. Hendrik vroeg ootmoedig om vergeving (de spreekwoordelijke gang naar Canossa). Gregorius liet hem drie dagen lang (naar men beweert blootsvoets in de sneeuw) wachten, vooraleer de koning te ontvangen en de excommunicatie op te heffen.
Frederik I van Zwaben vergezelde Hendrik hierbij, net zoals koningin Bertha. Albert Azzo II van Este was een belangrijke bemiddelaar. De opzet van het plan van de paus was hiermee verijdeld, maar intussen was er al wel door het grootste deel van de bisschoppen en een aantal edelen (vooral uit Saksen en Beieren) een tegenkoning gekozen (15 maart 1077): Rudolf van Rheinfelden, hertog van Zwaben en bestuurder van Bourgondië, die in de verkiezing Otto I van Northeim versloeg dankzij de steun van Welf IV van Beieren. Welf werd door Hendrik vogelvrij verklaard en vond in Beieren zelf nauwelijks steun meer, hij vluchtte naar Hongarije.
Rudolf wilde in 1078 zijn troepen verzamelen voor een allesbeslissende veldtocht tegen Hendrik. In een poging om dat te voorkomen stuurde Hendrik een leger van 12.000 man, voornamelijk boerensoldaten, om het leger van Welf tegen te houden. Zelf viel hij met zijn ridderleger Rudolf aan, voordat die zich met zijn Saksische troepen had kunnen verenigen (Slag bij Mellrichstadt). Hendrik wist Rudolf te verjagen, maar moest zelf ook vluchten toen de Saksische troepen het slagveld bereikten. Welf had ondertussen Hendriks leger verpletterend verslagen, maar kwam te laat om nog deel te hebben aan de gebeurtenissen. Rudolfs veldtocht was in ieder geval van de baan en Hendrik bereikte een belangrijk politiek succes toen Magnus van Saksen na de slag zijn kant koos.
In januari 1080 nam Hendrik het initiatief en trok met steun van Boheemse troepen naar Saksen. Op 27 januari kwam het tot een veldslag in Thüringen. Na een dag van manoeuvres begon de veldslag pas om drie uur in de middag. Toen er ook nog een sneeuwstorm opstak werden de gevechten compleet onoverzichtelijk en Hendrik trok zich terug toen het duister inviel. Rudolf eiste daarom de overwinning op. Maar de Boheemse troepen hadden de Gouden Lans, een van de symbolen van de koninklijke macht, buit gemaakt.
In oktober 1080 trok Hendrik weer naar Saksen en kwam het tot de slag bij Hohenmölsen. Hendrik verloor de slag maar Rudolf stierf een dag later aan zijn verwondingen. Veel opstandelingen kozen nu de kant van de koning en Hendrik kon in korte tijd ook nog een aantal kastelen van ander opstandelingen veroveren.
Het gevaar van de opstand leek geweken. Hendrik trok in 1081 naar Italië om zijn belangen daar te behartigen. De resterende opstandelingen kozen Herman van Salm als nieuwe tegenkoning, een zwakke figuur als compromis tussen Otto van Northeim en Welf van Beieren.
Hendrik veroverde in 1084 de stad Rome en verdreef paus Gregorius. Gregorius gaf zijn functie niet op en ging in ballingschap. Hendrik liet echter een nieuwe paus benoemen (tegenpaus Clemens III). Clemens kroonde Hendrik op 31 maart 1084 tot keizer. Hendrik trok daarna snel naar Duitsland om de stad Augsburg te ontzetten. Toen dat was gelukt trok hij door naar Saksen en wist zijn tegenstanders daar te verdrijven.
Twee jaar later waren Herman van Salm en Welf van Beieren weer terug en belegerden Würzburg (stad). Hendrik wilde de stad ontzetten maar werd op 11 augustus 1086 buiten Würzburg verslagen en na enkele weken gaf de stad zich over. Toen Hendrik met een groot leger terug kwam, verlieten de opstandelingen de stad en trokken ongehinderd door Beieren en veroverden Augsburg. Het lukte Hendrik niet om zijn tegenstanders definitief te verslaan.
Hendrik trok weer naar Italië en Welf maakte daarvan gebruik door de Alpenpassen te blokkeren, zodat Hendrik niet kon terugkeren naar Duitsland. In 1093 kwam Hendriks zoon Koenraad in opstand tegen zijn vader. Ook kwam Hendrik in conflict met zijn tweede vrouw Adelheid (= "Eupraxia") van Kiev. Hendrik liet haar opsluiten in Verona maar ze ontsnapte in 1094 naar Mathildis van Toscane. Hendrik en Eupraxia bechuldigden elkaar over en weer van sexueel wangedrag en perversiteiten.
In 1096 wist Albert Azzo II van Este een verzoening te bemiddelen tussen Hendrik en Welf. Omdat Herman van Salm en Otto van Northeim al waren overleden, was de opstand hiermee echt voorbij. Hendrik bestrafte zijn zoon Koenraad en nam hem al zijn functies af.
In 1105 kreeg Hendrik te maken met een opstand van zijn eigen zoon Hendrik V (keizer). Hendrik moest afstand doen van de troon en werd gevangen gezet. Hij ontsnapte en kwam nu zelf in opstand. Hij verschanstte zich in Luik en wist een aanval op de stad af te slaan. Hendrik overleed daar in 1106 en werd begraven in de dom van Speyer.
Hendrik regeerde in een bijna permanente staat van burgeroorlog en had weinig aandacht voor andere zaken. Hij bouwde een groot aantal kastelen en vergrootte de kathedralen van Speyer en Mainz. Zijn meest opvallende daad als bestuurder was dat hij in 1090 de rechten van de Joden in Worms en Speyer (zijn "eigen" steden) vastlegde. Dit omvatte o.a. bescherming van lijf en goed, godsdienstvrijheid, het recht om een beroep uit te oefenen, en de vrijheid om intern-joodse zaken zelf af te handelen.
Hij trouwde, 15 jaar oud, op donderdag 13 juli 1066 in Trebur met de 14-jarige
803875 Bertha van Turijn van Savoye,
geboren op zaterdag 21 september 1051. Bertha is overleden op maandag 27
december 1087 in Mainz, 36 jaar oud.
Notitie bij Bertha: Als kind al werd zij in 1055 verloofd met Hendrik IV van het
Heilige Roomse Rijk om in 1066 zijn eerste echtgenote te worden. In het begin
bekeek Hendrik zijn echtgenote met afkeer en had hij verschillende maîtresses.
Hij startte in 1069 een echtscheidingsprocedure die mislukte doordat Adelheid
van Susa haar invloed op de kerk gebruite om de scheiding te blokkeren. Hendrik
en Bertha verzoenden zich met elkaar.
Bertha werd begraven in de dom van Speyer.
Bertha werd begraven in de dom van Speyer.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelheid van Turijn, geboren in
1070. Adelheid is overleden vóór donderdag 4 juli 1079, ten hoogste 9 jaar oud.
Zij is begraven in de dom van Speyer.
II. Hendrik van Turijn, geboren op
dinsdag 2 augustus 1071 in Harzburg.
Hendrik is overleden.
Notitie bij Hendrik:
overleden tijdens of direct na de
geboorte
III. Agnes van Waiblingen, geboren in 1072 (zie 401937).
IV. Koenraad van FRANKEN, geboren op
woensdag 12 februari 1074 in Hersfeld.
Koenraad is overleden op zaterdag 27 juli 1101 in Florence, 27 jaar oud.
Notitie bij Koenraad:
Al op zijn 2e jaar, werd hij verkozen als opvolger van zijn
vader en vergezelde hem op de boetetocht naar Canossa. Van 1087 tot 1098 was hij
Rooms-Duits koning. In 1093 werd hij in Milaan gekroond tot koning van Italië en
koos in de Investituurstrijd partij tegen zijn vader. Hij bleef koning tot 1098,
toen zijn vader hem liet afzetten in Mainz. Koenraad was ook hertog van
Neder-Lotharingen van 1076 tot 1087.
Koenraad trouwde, 20 of 21 jaar
oud, in 1095 met Constance van Sicilië.
Notitie bij het huwelijk van
Koenraad en Constance: Het huwelijk was door paus
Urbanus II geregeld om de goede relaties met Rogier I van Sicilië te
ontwikkelen. Het huwelijk bleef kinderloos. Op de rijksdag van Mainz in 1098
werd Koenraad evenwel afgezet als koning. Hij stierf in 1101 terwijl Constance
bleef leven tot 1138.
Constance is overleden in 1138.
V. Hendrik V van het Heilige Roomse
Rijk, geboren in 1081. Hendrik is overleden op zaterdag 23 mei 1125 in Utrecht, 43 of 44 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hij werd al in 1098 tot Duits koning verkozen. In 1105
volgde hij zijn afgezette vader op als koning van het Duitse rijk, maar werd pas
algemeen erkend na het overlijden van zijn vader in 1106.
Toen paus Paschalis II hem niet tot keizer wilde kronen, zette hij in 1111 de paus gevangen en dwong de kroning en het recht op de investituur af. De Investituurstrijd ging in alle hevigheid door en eindigde pas in 1122 met het Concordaat van Worms onder paus Callixtus II. Hendrik stierf zonder mannelijke nakomelingen. Hij was in 1114 in Mainz getrouwd met Mathildis, dochter van Hendrik I van Engeland. In 1118 bevestigde Hendrik V de stadsrechten van Stavoren en in 1122 die van Utrecht.
Hendrik trouwde, 32 of 33 jaar oud, in 1114 in Mainz met Mathildis Van Engeland, 11 of 12 jaar oud. Zie 100513 voor persoonsgegevens van
Mathildis.Toen paus Paschalis II hem niet tot keizer wilde kronen, zette hij in 1111 de paus gevangen en dwong de kroning en het recht op de investituur af. De Investituurstrijd ging in alle hevigheid door en eindigde pas in 1122 met het Concordaat van Worms onder paus Callixtus II. Hendrik stierf zonder mannelijke nakomelingen. Hij was in 1114 in Mainz getrouwd met Mathildis, dochter van Hendrik I van Engeland. In 1118 bevestigde Hendrik V de stadsrechten van Stavoren en in 1122 die van Utrecht.
803878 Magnus Van Saksen. Magnus is
overleden in 1106 in Ertheneburg.
Notitie bij Magnus: Magnus volgde zijn vader op als hertog in 1071 en ontpopte zich
tot een verbeten vijand van aartsbisschop Adelbert van Bremen. Omdat hij de
muiterij van Otto II van Beieren tegen Hendrik IV gesteund had, werd hij in 1070
gevangengenomen.Hij kwam pas vrij in 1073, maar in 1075-1076 werd hij opnieuw
gevangen gehouden door Hendrik IV. Nadien verzoende hij zich met Hendrik en
streed met hem tegen de Liutiezen. Toen hij in 1106 zonder zonen stierf,
betekende dit het einde van het bestuur van het geslacht Billung over
Saksen.
Hij trouwde omstreeks 1071 met de ongeveer 21-jarige
803879 Sophia van Hongarije, geboren
omstreeks 1050. Sophia is overleden op maandag 18 juni 1095, ongeveer 45 jaar
oud.
Notitie bij Sophia: Sophia was verloofd met Willem IV van Meißen, maar deze stierf nog
voor hun huwelijk onderweg om zijn bruid op te halen.
Sophia is
weduwe van Ulrich I van Weimar (1020-1070).
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Eleika Van Saksen, geboren na 1064.
Eleika is overleden in 1142, ten hoogste 78 jaar oud. Eleika trouwde met Otto de Rijke van
Ballenstedt. Otto is geboren in 1070, zoon van Adalbert II van Ballenstedt en Adelheid van Weimar - Orlamunde. Otto is overleden op vrijdag 9
februari 1123, 52 of 53 jaar oud.
Notitie bij Otto: Hij wordt graaf van Ballenstedt in opvolging van zijn vader. In de
Duitse troonstrijd gaat hij over naar het kamp van Hendrik IV en hoopt zijn
schoonvader in Saksen te kunnen opvolgen, maar wanneer dit mislukt, steunt hij
Lotharius van Supplinberg en verwerft diverse gebieden in het oosten, zoals
Zerbst en Salzwedel.
II. Wulfhilde Billung van Saksen, geboren in 1072 (zie 401939).
803880 Willem I Van Bourgondi, geboren
omstreeks 1024. Willem is overleden op donderdag 11 november 1087, ongeveer 63
jaar oud.
Willem trouwde (2), minstens 26 jaar oud, na
1050 met Etienette (Stephanie) Van Barcelona.
Notitie bij Willem: Willem I van Bourgondië, bijg. de Grote, was de zoon van graaf
Reinout I van Bourgondië en Adelheid van Normandië. In 1057 volgde hij zijn
vader op als graaf van Bourgondië en werd een machtig vorst. Hij huwde met
Stephania van Longwy-Metz, dochter van Adalbert van Lotharingen. Hij werd vader
van 14 kinderen.
Heerlijkheid:
| Graaf |
Hij trouwde (1), ten hoogste 26 jaar oud, vóór 1050 met de ten hoogste
15-jarige
803881 Stephanie De Longwy, geboren
omstreeks 1035. Stephanie is overleden op maandag 30 juni 1091, ongeveer 56 jaar
oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Octavianus van Bourgondië. Hij is
overleden. Hij is begraven in 1128 in abdij
van Sint Pieter van de Gouden Hemel in Pavia.
Notitie: was de oudste zoon van Willem I van Bourgondië en van Stephania
van Longwy-Metz, en dus een broer van de latere paus Callixtus II, maar
verzaakte aan de opvolging als paltsgraaf van Bourgondië om monnik te worden in
de abdij van Sint Pieter van de Gouden Hemel, een bijhuis van de abdij van
Cluny. Hij weigerde om abt te worden, maar moest wel aanvaarden om kort voor
zijn dood nog bisschop van Savonne te worden. Hij wordt als heilige vereerd.
Zijn feestdag is op 6 augustus.
II. Guy Van Bourgondi, geboren omstreeks
1055. Guy is overleden op zaterdag 13 december 1124 in Rome, ongeveer 69 jaar oud.
Notitie bij Guy: Calixtus II, geboren als Guido van Bourgondië (Quingey, rond 1060
- Rome, 13 december 1124) was de 162e paus van 1 februari 1119 tot aan zijn dood
in 1124. Hij was de zoon van graaf Willem I van Bourgondië en Stephania van
Longwy-Metz. Zijn broer Hugo werd aartsbisschop van het aartsbisdom Besançon en
een andere broer was de heilige Octavianus. Zijn zuster Clementina was gehuwd
met Robrecht II van Vlaanderen en zijn zuster Gizela met Humbert II van Savoye.
Hijzelf werd aartsbisschop van het aartsbisdom Vienne (1088) en pauselijk legaat
in Frankrijk voor paus Paschalis II.
Calixtus’ pontificaat begon moeilijk. Keizer Hendrik V had al tijdens Calixtus’ voorganger Gelasius Gregorius VIII in Rome als tegenpaus aangesteld. In 1120 wist Calixtus Rome echter in te nemen en verdreef hij Gregorius. Het jaar daarop werd Gregorius gevangengenomen en aan Calixtus uitgeleverd. Een jaar later kwam er een einde aan de Investituurstrijd met het Concordaat van Worms (1122). Callixtus bevorderde de bedevaarten naar Santiago de Compostella, waar Raymond, een andere broer van Calixtus, koning was geworden. Santiago de Compostella werd de zetel van een aartsbisdom en als heilige stad op dezelfde voet geplaatst als Rome en Jeruzalem.
Calixtus zat het eerste Concilie van Lateranen voor en bestreed de simonie en het concubinaat van de geestelijkheid.
Hij werd heiligverklaard. Zijn dag van gedachtenis is 12 december.
Calixtus’ pontificaat begon moeilijk. Keizer Hendrik V had al tijdens Calixtus’ voorganger Gelasius Gregorius VIII in Rome als tegenpaus aangesteld. In 1120 wist Calixtus Rome echter in te nemen en verdreef hij Gregorius. Het jaar daarop werd Gregorius gevangengenomen en aan Calixtus uitgeleverd. Een jaar later kwam er een einde aan de Investituurstrijd met het Concordaat van Worms (1122). Callixtus bevorderde de bedevaarten naar Santiago de Compostella, waar Raymond, een andere broer van Calixtus, koning was geworden. Santiago de Compostella werd de zetel van een aartsbisdom en als heilige stad op dezelfde voet geplaatst als Rome en Jeruzalem.
Calixtus zat het eerste Concilie van Lateranen voor en bestreed de simonie en het concubinaat van de geestelijkheid.
Hij werd heiligverklaard. Zijn dag van gedachtenis is 12 december.
Heerlijkheid:
| Aartsbisschop van Vienne, Paus Calixtus II (1119) |
III. Etienne (Stephan I van Varasc ) Van Bourgondi, geboren
omstreeks 1055 (zie 401940).
IV. Raymond van Bourgondië, geboren in
1059. Hij is overleden op vrijdag 24 mei 1107 in Grajal de Campos, 47 of 48 jaar oud.
Notitie: Raymond van Bourgondië was de vierde zoon van paltsgraaf Willem I
van Bourgondië en van Stephania van Longwy-Metz. Vanuit die positie kon hij
slechts aanspraak maken op een zeer klein deel van het erfgoed van zijn vader,
namelijk het kleine graafschap Amerous in de Jura.
Hij trad in dienst van een contingent van een leger dat bestond uit ruiters vergezeld door enkele voetknechten. Dit leger trok onder de leiding van Odo I van Bourgondië in 1086 en 1086 naar het Iberisch schiereiland om te vechten tegen de Moren in de Reconquista. Raymond had daarvoor religieuze en militaire motieven maar was bovendien op zoek naar uitbreiding van zijn bezittingen. Na de verovering van Toledo keerde Raymond terug naar Frankrijk.
In 1090 reist Raymond opnieuw naar Spanje om te trouwen met Urraca, dochter van Alfons VI van Castilië en Constantia van Bourgondië. Urraca was toen slechts zes jaar oud. Het huwelijk werd goedgekeurd door Hugo, hoofd van de orde van Cluny en tevens oom van koningin Constantia van Bourgondië, moeder van Urraca. Raymond werd vergezeld door zijn neef Hendrik, die trouwde met een onechte dochter van Alfons VI, Teresa van León. Zowel Raymond als zijn broer kregen door Alfons VI land toegewezen in de vorm van een feodum. Dit land besloeg ten eerste Galicië, de streek ten noorden van de rivier de Miño, ten tweede het stuk tussen de Miño en de Douro, Portucale genoemd, en ten derde Coimbra, het deel ten zuiden van de Douro. Raymond heerste eerst over alle drie de delen, vanaf 1096 regeerde Hendrik over Portucale. Hendrik kreeg dit land toegewezen als leengoed, wat inhield dat hij feodale verplichtingen had ten opzichte van Raymond.
Nadat zijn broer Gwijde paus is geworden, krijgt het Galicische Santiago de Compostella een aartsbisschop en wordt het als Heilige stad op dezelfde voet geplaatst als Rome en Jeruzalem. Raymond sterft op kruistocht in 1107. Toen ook Alfons VI in 1109 overleed werd Urraca koningin van Castilië en León. Hetzelfde jaar trouwde Urraca met Alfons I van Aragón. Raymond was de vader van Alfons VII van Castilië.
Hij trouwde, ongeveer 31 jaar
oud, omstreeks 1090 met Urraca de Léon y Castilla, ongeveer 8 jaar oud. Zij is
geboren op vrijdag 24 juni 1082 in Léon. Zij is overleden op maandag 8 maart
1126 in Saldaña, 43 jaar oud.
Hij trad in dienst van een contingent van een leger dat bestond uit ruiters vergezeld door enkele voetknechten. Dit leger trok onder de leiding van Odo I van Bourgondië in 1086 en 1086 naar het Iberisch schiereiland om te vechten tegen de Moren in de Reconquista. Raymond had daarvoor religieuze en militaire motieven maar was bovendien op zoek naar uitbreiding van zijn bezittingen. Na de verovering van Toledo keerde Raymond terug naar Frankrijk.
In 1090 reist Raymond opnieuw naar Spanje om te trouwen met Urraca, dochter van Alfons VI van Castilië en Constantia van Bourgondië. Urraca was toen slechts zes jaar oud. Het huwelijk werd goedgekeurd door Hugo, hoofd van de orde van Cluny en tevens oom van koningin Constantia van Bourgondië, moeder van Urraca. Raymond werd vergezeld door zijn neef Hendrik, die trouwde met een onechte dochter van Alfons VI, Teresa van León. Zowel Raymond als zijn broer kregen door Alfons VI land toegewezen in de vorm van een feodum. Dit land besloeg ten eerste Galicië, de streek ten noorden van de rivier de Miño, ten tweede het stuk tussen de Miño en de Douro, Portucale genoemd, en ten derde Coimbra, het deel ten zuiden van de Douro. Raymond heerste eerst over alle drie de delen, vanaf 1096 regeerde Hendrik over Portucale. Hendrik kreeg dit land toegewezen als leengoed, wat inhield dat hij feodale verplichtingen had ten opzichte van Raymond.
Nadat zijn broer Gwijde paus is geworden, krijgt het Galicische Santiago de Compostella een aartsbisschop en wordt het als Heilige stad op dezelfde voet geplaatst als Rome en Jeruzalem. Raymond sterft op kruistocht in 1107. Toen ook Alfons VI in 1109 overleed werd Urraca koningin van Castilië en León. Hetzelfde jaar trouwde Urraca met Alfons I van Aragón. Raymond was de vader van Alfons VII van Castilië.
Notitie: Haar ouders waren koning Alfonso VI van Castilië en zijn (tweede)
echtgenote Constantia van Bourgondië. Reeds als kind was Urraca uitgehuwelijkt
aan Raymond van Bourgondië, zoon van Willem I van Bourgondië, die overleed in
september 1107. Zij had bij haar overleden echtgenoot twee kleine kinderen, de
infanten Sancha (1095-) en Alfonso Raimúndez (1104-1157). Als jonge weduwe was
Urraca nu vorstin van Galicië.
Nadat haar enige broer Sancho in 1108 sneuvelde in de Slag bij Ucles werd zij de erfgename van haar vaders koninkrijk. Koning Alfons VI zocht nu voor haar een nieuwe echtgenoot, en zijn keuze viel daarbij op Alfons I van Aragón. Het huwelijk werd ingezegend in 1109. Haar nieuwe echtgenoot stond bekend als een groot krijger: volgens zijn Moorse kroniekschrijver Ibn al-Athir beweerde hij ooit dat een echte krijger in het gezelschap van mannen leeft, niet van vrouwen. Urraca verdacht hem ervan dat hij haar ontrouw was, en de onvruchtbaarheid van hun huwelijk dreef verder een wig tussen beide echtgenoten. Zij koos zich een minnaar, graaf Gómez González, het huwelijk liep op de klippen in 1111 en werd zelfs definitief ontbonden in 1114. Urraca hertrouwde nooit meer, al had zij verschillende minnaars.
De regering van koningin Urraca werd vertroebeld door de onenigheid tussen de machtige edellieden, maar vooral door de niet aflatende oorlog tegen haar echtgenoot, die haar erflanden bezet hield. Een andere doorn in haar vlees was haar zwager Hendrik (Enrique), de echtgenoot van haar halfzuster Teresa van León. Deze had zich aanvankelijk verbonden met haar ex-echtgenoot Alfons I van Aragón, maar aarzelde niet zijn bondgenoot te verraden toen er van Urracas hof een aantrekkelijker aanbod kwam. Nadat hij 1112 overleden was, bleef zijn Teresa met haar halfzuster ruziën over landeigendom. Met de steun van haar zoon, de latere Alfons (VII) Raimúndez slaagde Urraca erin het grootste gedeelte van haar erflanden te heroveren en nog vele jaren succesvol te regeren.
Volgens het Chronicon Compostellanum, overleed koningin Urraca in 1126 in het kraambed. De vader van het kind was haar minnaar, graaf Pedro González de Lara. Zij werd opgevolgd door haar wettelijke zoon, Alfons VII. Naast haar twee wettelijke kinderen uit haar huwelijk met Raymond van Bourgondië, had zij ook bij haar minnaar Pedro González de Lara een natuurlijke zoon, die de naam Fernando Perez Furtado droeg, en die zij in 1123 erkende.
Nadat haar enige broer Sancho in 1108 sneuvelde in de Slag bij Ucles werd zij de erfgename van haar vaders koninkrijk. Koning Alfons VI zocht nu voor haar een nieuwe echtgenoot, en zijn keuze viel daarbij op Alfons I van Aragón. Het huwelijk werd ingezegend in 1109. Haar nieuwe echtgenoot stond bekend als een groot krijger: volgens zijn Moorse kroniekschrijver Ibn al-Athir beweerde hij ooit dat een echte krijger in het gezelschap van mannen leeft, niet van vrouwen. Urraca verdacht hem ervan dat hij haar ontrouw was, en de onvruchtbaarheid van hun huwelijk dreef verder een wig tussen beide echtgenoten. Zij koos zich een minnaar, graaf Gómez González, het huwelijk liep op de klippen in 1111 en werd zelfs definitief ontbonden in 1114. Urraca hertrouwde nooit meer, al had zij verschillende minnaars.
De regering van koningin Urraca werd vertroebeld door de onenigheid tussen de machtige edellieden, maar vooral door de niet aflatende oorlog tegen haar echtgenoot, die haar erflanden bezet hield. Een andere doorn in haar vlees was haar zwager Hendrik (Enrique), de echtgenoot van haar halfzuster Teresa van León. Deze had zich aanvankelijk verbonden met haar ex-echtgenoot Alfons I van Aragón, maar aarzelde niet zijn bondgenoot te verraden toen er van Urracas hof een aantrekkelijker aanbod kwam. Nadat hij 1112 overleden was, bleef zijn Teresa met haar halfzuster ruziën over landeigendom. Met de steun van haar zoon, de latere Alfons (VII) Raimúndez slaagde Urraca erin het grootste gedeelte van haar erflanden te heroveren en nog vele jaren succesvol te regeren.
Volgens het Chronicon Compostellanum, overleed koningin Urraca in 1126 in het kraambed. De vader van het kind was haar minnaar, graaf Pedro González de Lara. Zij werd opgevolgd door haar wettelijke zoon, Alfons VII. Naast haar twee wettelijke kinderen uit haar huwelijk met Raymond van Bourgondië, had zij ook bij haar minnaar Pedro González de Lara een natuurlijke zoon, die de naam Fernando Perez Furtado droeg, en die zij in 1123 erkende.
V. Reinoud II van Bourgondië, geboren
in 1061. Hij is overleden in 1097, 35 of 36 jaar oud.
Notitie: In 1087 volgde hij zijn vader op als graaf van Bourgondië. Hij
huwde met Regina van Oltingen, dochter van graaf Cono van Oltingen, en werd
vader van Willem II van Bourgondië. Reinoud overleed tijdens de eerste
kruistocht.
Hij trouwde met Regina van Oltingen. Zij is overleden.
VI. Sybilla van Bourgondië, geboren in
1065. Zij is overleden in 1103, 37 of 38 jaar oud. Zij trouwde, 14 of 15 jaar
oud, in 1080 met Odo I
van Bourgondië, 21 of 22 jaar oud. Hij is geboren in 1058. Hij is
overleden in 1102 in Tarsus, 43 of 44
jaar oud.
Notitie: bijgenaamd Borrel (de Rode) was een zoon van Hendrik van
Bourgondië (zelf een zoon van hertog Robert I van Bourgondië) en Sybilla van
Barcelona. In 1079 volgde hij zijn broer Hugo I van Bourgondië op als hertog.
Odo trok in 1087 naar Spanje om er de Moren te gaan bestrijden en nam deel aan
de verovering van Toledo. Samen met zijn broer Robert stichtte hij de bekende
abdij van Cîteaux en in 1093 werd de abdij van Clairvaux gesticht. Hij stierf
tijdens de eerste kruistocht in Tarsus. Odo was in 1080 gehuwd met Sibylle
(1065-1103), dochter van graaf Willem I van
Bourgondië
804000 Boudewijn II van Henegouwen,
geboren in 1056. Boudewijn is overleden in 1098 in Syrie, 41 of 42 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Hij was de tweede zoon van Boudewijn VI van Vlaanderen en
Richilde van Henegouwen, en volgde zijn oudere broer Arnulf op, die sneuvelde in
de Slag bij Kassel op (22 februari 1071). Als gevolg van deze slag moest
Boudewijn Vlaanderen afstaan aan Robrecht I de Fries. Hij slaagde erin
Henegouwen te behouden voor zichzelf en zijn moeder Richildis, dankzij de steun
van de Luikse prins-bisschop Theoduinus (1048-1075), van wie zij voortaan
Henegouwen in leen hielden.
Tot 1076 regeerde Boudewijn II onder het regentschap van zijn moeder, daarna steeds meer zelfstandig. Zijn pogingen om het graafschap Vlaanderen te heroveren mislukten bij herhaling. In 1096 vertrok Boudewijn naar de Eerste Kruistocht, tijdens dewelke hij in Syrië werd vermoord, kort na de inname van Antiochië. Zijn zoon Boudewijn volgde hem op.
Huwelijk en kinderen
Hij huwde in 1084 met Ida van Leuven (1077-1139), dochter van Hendrik II en Adele van de Betuwe, hun kinderen waren:
Boudewijn (III)
Lodewijk
Simon
Hendrik
Willem
Arnold, gehuwd met Beatrix van Ath
Ida, eerst gehuwd met Guy, heer van Chièvres, vervolgens met Thomas van Marle
Richilde, gehuwd met (1115-1118) met Amaury IV van Montfort, graaf van Évreux
Aleida, gehuwd met Nicolaas II van Rumigny
Tot 1076 regeerde Boudewijn II onder het regentschap van zijn moeder, daarna steeds meer zelfstandig. Zijn pogingen om het graafschap Vlaanderen te heroveren mislukten bij herhaling. In 1096 vertrok Boudewijn naar de Eerste Kruistocht, tijdens dewelke hij in Syrië werd vermoord, kort na de inname van Antiochië. Zijn zoon Boudewijn volgde hem op.
Huwelijk en kinderen
Hij huwde in 1084 met Ida van Leuven (1077-1139), dochter van Hendrik II en Adele van de Betuwe, hun kinderen waren:
Boudewijn (III)
Lodewijk
Simon
Hendrik
Willem
Arnold, gehuwd met Beatrix van Ath
Ida, eerst gehuwd met Guy, heer van Chièvres, vervolgens met Thomas van Marle
Richilde, gehuwd met (1115-1118) met Amaury IV van Montfort, graaf van Évreux
Aleida, gehuwd met Nicolaas II van Rumigny
Heerlijkheid:
| graaf van Henegouwen van 1071 tot aan zijn dood |
Hij trouwde, 27 of 28 jaar oud, in 1084 met de 6 of 7-jarige
Kinderen uit dit huwelijk:
V. Arnold van Henegouwen. Arnold is
overleden in Palestina. Arnold trouwde
met Beatrix van
Ath. Beatrix is overleden.
VII. Richilde van Henegouwen. Richilde
is overleden. Richilde trouwde met Amaury IV
(almarik) van Montfort. Amaury is overleden in 1137.
Notitie bij Amaury: graaf van Evreux
Heerlijkheid:
| graaf van Évreux |
VIII. Aleida van Henegouwen. Aleida is
overleden. Aleida trouwde met Nicolaas II VAN RUMigny. Nicolaas is overleden.
IX. Boudewijn III van Henegouwen (zie 402000).
804004 Albert III Van Namen, geboren in
1035. Albert is overleden op zondag 22 juni 1102, 66 of 67 jaar oud.
Notitie bij Albert: Albert III van Namen (1035 - 22 juni 1102) was een zoon van Albert
II van Namen en Regelindis van Lotharingen.
Albert werd na de dood van zijn neef, hertog Godfried met de Bult, (1076) aangesteld tot voogd van de abdij van Stavelot-Malmédy. In Neder-Lotharingen werd hij tot vicehertog benoemd als waarnemer voor Hendrik IV’s - dan pas tweejarige - zoontje Koenraad.
Albert raakte evenwel met andere Lotharingse krijgsheren in een jarenlange strijd verwikkeld. Met Godfried van Bouillon, erfgenaam van Godfried III, twistte Albert van Namen om zekere erfrechten van zijn moeder Regelindis.
Albert werd door de Duitse koning beleend als graaf van Verdun, maar wist Godfried van Bouillon niet te verdrijven uit Stenay van waaruit deze het gebied van Verdun telkens bedreigde. Albert staakte uiteindelijk de vijandelijkheden en sloot zich aan bij de Godsvrede van Luik (1082).
Na in 1085 de keizerlijke veldheer, paltsgraaf Herman II van Lotharingen te hebben gedood tijdens een dispuut omtrent het oprichten van een burcht te Dalhem, viel Albert in ongenade bij de Duitse keizer Hendrik IV. Weldra werd hij ontheven uit zijn hertogelijke functies ten gunste van Godfried van Bouillon. Hij verwierf later nog het graafschap Château- Porcien bij het huwelijk van zijn zoon Godfried in 1087. Een andere zoon van hem, Frederik van Luik, werd bisschop van Luik.
Albert werd na de dood van zijn neef, hertog Godfried met de Bult, (1076) aangesteld tot voogd van de abdij van Stavelot-Malmédy. In Neder-Lotharingen werd hij tot vicehertog benoemd als waarnemer voor Hendrik IV’s - dan pas tweejarige - zoontje Koenraad.
Albert raakte evenwel met andere Lotharingse krijgsheren in een jarenlange strijd verwikkeld. Met Godfried van Bouillon, erfgenaam van Godfried III, twistte Albert van Namen om zekere erfrechten van zijn moeder Regelindis.
Albert werd door de Duitse koning beleend als graaf van Verdun, maar wist Godfried van Bouillon niet te verdrijven uit Stenay van waaruit deze het gebied van Verdun telkens bedreigde. Albert staakte uiteindelijk de vijandelijkheden en sloot zich aan bij de Godsvrede van Luik (1082).
Na in 1085 de keizerlijke veldheer, paltsgraaf Herman II van Lotharingen te hebben gedood tijdens een dispuut omtrent het oprichten van een burcht te Dalhem, viel Albert in ongenade bij de Duitse keizer Hendrik IV. Weldra werd hij ontheven uit zijn hertogelijke functies ten gunste van Godfried van Bouillon. Hij verwierf later nog het graafschap Château- Porcien bij het huwelijk van zijn zoon Godfried in 1087. Een andere zoon van hem, Frederik van Luik, werd bisschop van Luik.
Heerlijkheid:
| Graaf van Namen, voogd van Stavelot Malmedy |
Hij trouwde, ongeveer 32 jaar oud, omstreeks 1067 met
804005 Ida Van Saksen. Ida is overleden
op donderdag 31 juli 1102.
Heerlijkheid:
| erfdochter van Laroche |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hendrik van Laroche. Hendrik is
overleden. Hendrik trouwde met Mathilde Van Limburg. Mathilde is overleden.
II. Frederik Van Namen. Frederik is
overleden op maandag 2 mei 1121.
Notitie bij Frederik:
De heilige Frederik (- 2 mei 1121), eig. Frederik van Namen,
was een zoon van de graaf Albert III van Namen en werd in 1119 bisschop van Luik
als opvolger van Otbertus.
Wanneer Frederik tot bisschop benoemd wordt, wordt hij verkozen boven aartsdiaken Alexander, de zoon van de graaf Gerard III van Gulik. Deze brengt een leger op de been om Frederik te stoppen, maar Frederik overwint hem en laat hem toezeggen nooit bisschop van Luik te worden. Wanneer Frederik overlijdt in 1121, sterft hij met een blauwe lichaamskleur en uitpuilende ogen. Velen denken dat hij vergiftigd is en dus een martelaarsdood gestorven is. Hij werd begraven voor het Heilig Kruisaltaar in de Sint-Lambertuskathedraal in Luik.
Zijn feestdag is op 2 en 27 mei.
Wanneer Frederik tot bisschop benoemd wordt, wordt hij verkozen boven aartsdiaken Alexander, de zoon van de graaf Gerard III van Gulik. Deze brengt een leger op de been om Frederik te stoppen, maar Frederik overwint hem en laat hem toezeggen nooit bisschop van Luik te worden. Wanneer Frederik overlijdt in 1121, sterft hij met een blauwe lichaamskleur en uitpuilende ogen. Velen denken dat hij vergiftigd is en dus een martelaarsdood gestorven is. Hij werd begraven voor het Heilig Kruisaltaar in de Sint-Lambertuskathedraal in Luik.
Zijn feestdag is op 2 en 27 mei.
III. Godfried Van Namen, geboren in 1067 (zie 402002).
804006 Koenraad I van LUXEMBURG,
geboren in 1040. Koenraad is overleden op zaterdag 8 augustus 1086, 45 of 46
jaar oud.
Notitie bij Koenraad:
Hij was, als opvolger van zijn vader Giselbert, graaf van
Luxemburg van 1059 tot 1086. Opmerkelijk om over hem te vermelden is dat hij de
eerste was van wie men met zekerheid weet dat hij de titel van Graaf van
Luxemburg droeg. Dat feit wordt vermeld op een document dat dateert van 6 juli
1083. Vanwege dit gegeven wordt hij door sommigen ook wel als eerste graaf van
Luxemburg gezien.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hendrik III van LUXEMBURG, geboren
in 1070. Hendrik is overleden in 1096, 25 of 26 jaar oud.
Heerlijkheid:
| graaf van Luxemburg van 1086 tot 1096 |
II. Willem I van LUXEMBURG, geboren in
1070. Willem is overleden in 1129, 58 of 59 jaar oud. Willem trouwde, 34 of 35
jaar oud, in 1105 met Luitgard van Northeim. Luitgard is een dochter van Kuno van Beichlingen. Luitgard is overleden.
III. Ermesinde I van LUXEMBURG, geboren in 1080 (zie 402003).
804024 Filips I Van Frankrijk, geboren
op zaterdag 23 mei 1052. Filips is overleden op woensdag 29 juli 1108 in Melun, 56 jaar oud. Hij is begraven in Saint-Benoît-sur-Loire.
Notitie bij Filips: Filips was nog maar 8 jaar oud toen hij tot koning van Frankrijk
werd gekroond. Zijn moeder regeerde als regent feitelijk over het land tot 1066.
Hij werd opgevoed door zijn moeder Anna van Kiev en zijn leenman Boudewijn V,
graaf van Vlaanderen.
Net zoals zijn vader, besteedde Filips een groot deel van zijn tijd aan het onderdrukken van opstanden van zijn op macht beluste vazallen. Tijdens de Slag bij Kassel in 1071 stond hij aan de kant van zijn leenman Arnulf III van Vlaanderen tegen Robrecht de Fries. Het eindigde in een nederlaag. In 1077 sloot hij vrede met Willem de Veroveraar, die zijn pogingen om Bretagne te veroveren staakte.
Met de annexatie van Vexin in 1082 breidde Filips zijn rijk uit, en in 1100 kwam Bourges onder zijn bestuur.
Onder het bewind van Filips werd de Eerste Kruistocht in 1096 ondernomen, waaraan hij aanvankelijk niet wenste deel te nemen vanwege zijn conflict met de paus. Paus Urbanus II zou het hem niet toegestaan hebben, omdat hij de excommunicatie van Filips nogmaals bevestigde voordat hij opriep tot de kruistocht. De broer van Filip, Hugo van Vermandois, was echter een belangrijke deelnemer.
Koning Filips I overleed in zijn kasteel in Melun op 29 juli 1108 en werd begraven bij het klooster van Saint-Benoît-sur-Loire.
Hij werd opgevolgd door zijn zoon Lodewijk VI de Dikke.
Net zoals zijn vader, besteedde Filips een groot deel van zijn tijd aan het onderdrukken van opstanden van zijn op macht beluste vazallen. Tijdens de Slag bij Kassel in 1071 stond hij aan de kant van zijn leenman Arnulf III van Vlaanderen tegen Robrecht de Fries. Het eindigde in een nederlaag. In 1077 sloot hij vrede met Willem de Veroveraar, die zijn pogingen om Bretagne te veroveren staakte.
Met de annexatie van Vexin in 1082 breidde Filips zijn rijk uit, en in 1100 kwam Bourges onder zijn bestuur.
Onder het bewind van Filips werd de Eerste Kruistocht in 1096 ondernomen, waaraan hij aanvankelijk niet wenste deel te nemen vanwege zijn conflict met de paus. Paus Urbanus II zou het hem niet toegestaan hebben, omdat hij de excommunicatie van Filips nogmaals bevestigde voordat hij opriep tot de kruistocht. De broer van Filip, Hugo van Vermandois, was echter een belangrijke deelnemer.
Koning Filips I overleed in zijn kasteel in Melun op 29 juli 1108 en werd begraven bij het klooster van Saint-Benoît-sur-Loire.
Hij werd opgevolgd door zijn zoon Lodewijk VI de Dikke.
Heerlijkheid:
| koning van Frankrijk van 4 augustus 1060 tot 1108 |
Hij trouwde met
804025 Bertha Van Holland, geboren
omstreeks 1058, stiefdochter van Robrecht I de Fries Van Vlaanderen (zie 804107,I). Bertha is overleden in 1094 in
Montreuil-sur-Mer, ongeveer 36 jaar
oud.
Notitie bij Bertha: In 1092 werd ze verstoten en moest ze het hof verlaten.
Haar huwelijk met de Franse koning had politieke redenen. Haar stiefvader, Robrecht I, had na de dood van zijn broer zich wederrechtelijk en met wapengeweld de grafelijke titel toegeëigend. In die strijd had de Franse koning de wettelijke troonopvolger gesteund. Het huwelijk was waarschijnlijk onderdeel van de vredesregeling tussen Robrecht I en Filips I.
Haar huwelijk met de Franse koning had politieke redenen. Haar stiefvader, Robrecht I, had na de dood van zijn broer zich wederrechtelijk en met wapengeweld de grafelijke titel toegeëigend. In die strijd had de Franse koning de wettelijke troonopvolger gesteund. Het huwelijk was waarschijnlijk onderdeel van de vredesregeling tussen Robrecht I en Filips I.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Constance Van Frankrijk, geboren in
1078. Constance is overleden omstreeks januari 1124, ongeveer 46 jaar oud.
Notitie bij Constance:
Zij was gehuwd met Hugo I van Champagne in 1093/1095, maar
scheidde van hem in 1104 en hertrouwde met Bohemund I van Antiochië, die haar
verleid had, in 1106 in Chartres. Ze zou met hem gehuwd zijn op 25 mei 1106 waar
ze tot Prinses van Antiochië werd benoemd. Aan het einde van hetzelfde jaar
zeilde ze samen met haar halfzuster Cecilia Capet, die aan Tancred van Galilea
was uitgehuwd, naar Antiochië. In 1108 beviel ze van Bohemund II van Antiochië
in Apulië. Zij werd in 1119 opgesloten in Giovinazzo door Grimoald Alferanites,
vorst van Bari, tot paus Calixtus II in 1120 voor haar vrijlating
zorgde.
Haar kleindochter Constance I van Antiochië werd naar haar vernoemd.
Constance trouwde, 14 of 15 jaar oud, in 1093 met Hugo I van Champagne,
17 of 18 jaar oud. Het huwelijk werd ontbonden in 1104. Hugo is geboren in 1075.
Hugo is overleden in 1126, 50 of 51 jaar oud.
Haar kleindochter Constance I van Antiochië werd naar haar vernoemd.
Notitie bij Hugo: Hugo was in 1093 gehuwd met Constance (1078-), dochter van Filips
I van Frankrijk, en vervolgens met Isabella, dochter van graaf Steven I van
Bourgondië. Hugo trad in 1125 af als graaf om tempelier te worden. Zijn neef
Theobald IV van Blois volgde hem op.
II. Lodewijk VI de Dikke Van Frankrijk, geboren op woensdag 1
december 1081 in Parijs (zie 402012).
804026 Humbert II de Sterke of de Dikke van Savoye (dezelfde als 402080 in generatie 19).
Hij trouwde met
804027 Gisela van Bourgondië (dezelfde als 402081 in generatie 19).
804106 Boudewijn V de Grote Van Vlaanderen
(van Rijsel), geboren in 1013. Boudewijn is overleden op zaterdag 1
september 1067 in Rijsel?, 53 of 54
jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Boudewijn V van Rijsel, ook bijgenaamd de Grote (1013 -
Rijsel?, 1 september 1067) was graaf van Vlaanderen van 1035 tot aan zijn
dood.
Als zoon en erfgenaam van Boudewijn IV en van Otgiva van Luxemburg volgde hij zijn vader op bij diens dood. In 1028 huwde hij met Adela van Frankrijk (1009 - Mesen, 8 januari 1079), weduwe van hertog Richard III van Normandië (?-1027) en een dochter van koning Robert II van Frankrijk en Constance van Arles.
Wegens zijn aansluiting bij de rebellie van hertog Godfried II van Lotharingen werden hem zijn Duitse rijkslenen in 1046 ontnomen, meer bepaald de mark Valenciennes. Na zijn verzoening met de Duitse keizer kwam hij in 1056/1059 definitief in het bezit van Ename. Dit was een belangrijk Lotharings bolwerk (ten oosten van de Schelde, van oudsher de scheidingslijn tussen Frankrijk en het Duitse rijk). Hij consolideerde aldus met succes de door zijn vader begonnen politiek om ook Duitse rijkslenen te verwerven. Zijn opvolgers werden aldus leenmannen van de Duitse keizer. Het betrokken gebied wordt daarom ook Rijks-Vlaanderen genoemd.
Zijn oudste zoon Boudewijn werd door de Duitse keizer eveneens beleend met een markgraafschap (wellicht Ename), maar dit belette Boudewijn V niet zich een jaar later toch aan te sluiten bij hertog Godfried met de Baard in diens opstand tegen de keizer. In het kader van deze politiek dwong hij Richilde van Henegouwen, weduwe van Herman van Bergen (overleden 1051), tot een huwelijk met zijn zoon Boudewijn (VI). Door zijn toedoen werden de kinderen uit Richildis’ eerste huwelijk van hun erfrechten beroofd en lijfde hij de facto Henegouwen bij Vlaanderen in. Na het plotseling overlijden van de Duitse keizer Hendrik III (1056) en de minderjarigheid van diens zoon Hendrik IV werden door de Lotharingse rijksedelen, aartsbisschop Anno II van Keulen en paltsgraaf Hendrik I van Lotharingen, de vredesbesprekingen van Andernach (1056 en 1059) met Boudewijn gevoerd. Ook het wegens bloedverwantschap canoniek ongeldige huwelijk van zijn zoon Boudewijn met Richilde van Henegouwen werd door de paus kort nadien gelegitimeerd.
Door het huwelijk van Boudewijns tweede zoon, Robrecht de Fries, met Geertrui, weduwe van de graaf van Holland, strekte de Vlaamse invloedssfeer zich over een groot deel van de Nederlanden uit. Zo groot was Boudewijns aanzien, dat hij bij de dood van de Franse koning Hendrik I (1060) voogd werd over diens minderjarige troonopvolger Filips I.
Op het binnenlandse vlak heeft Boudewijn het grafelijke gezag verstevigd door het territoriale bestuur te reorganiseren (kasselrijen in plaats van gouwen) en de bevoegdheden van de kloostervoogden in te krimpen (mede door de invloed van de kerkelijke hervormingsbeweging van Richard van Saint-Vanne). Om het dunbevolkte en ongecultiveerde centrale gedeelte van zijn graafschap beter te verbinden met de rijke steden, die zich aan de kust en de Schelde ontwikkelden, legde hij een gordel van nieuwe steden aan in Binnen-Vlaanderen: Torhout, Ieper, Mesen, Rijsel, Kassel en Ariën. Deze nieuwe stichtingen werden hoofdplaats van een kasselrij en kregen een jaarmarkt om de kooplieden aan te trekken.
Kort voor zijn dood steunde Boudewijn V nog de expeditie naar Engeland (1066) van zijn schoonzoon Willem de Veroveraar, die gehuwd was met zijn dochter Mathilda van Vlaanderen. Deze stellingname was echter niet zonder risico’s: de opkomst van het Anglo-Normandisch blok, dat voor Vlaanderen gevaarlijk kon worden, werd er niet door tegengewerkt. Een van de redenen van Boudewijns keuze was waarschijnlijk dat hij op die manier de kans zag om een deel van de dissidente adel die Willem op zijn tocht vergezelde, onschadelijk te maken.
Boudewijn V overleed op 1 september 1067. Na zijn dood trok zijn weduwe Adela zich als non terug in een klooster te Mesen, waar zij in 1079 overleed.
Als zoon en erfgenaam van Boudewijn IV en van Otgiva van Luxemburg volgde hij zijn vader op bij diens dood. In 1028 huwde hij met Adela van Frankrijk (1009 - Mesen, 8 januari 1079), weduwe van hertog Richard III van Normandië (?-1027) en een dochter van koning Robert II van Frankrijk en Constance van Arles.
Wegens zijn aansluiting bij de rebellie van hertog Godfried II van Lotharingen werden hem zijn Duitse rijkslenen in 1046 ontnomen, meer bepaald de mark Valenciennes. Na zijn verzoening met de Duitse keizer kwam hij in 1056/1059 definitief in het bezit van Ename. Dit was een belangrijk Lotharings bolwerk (ten oosten van de Schelde, van oudsher de scheidingslijn tussen Frankrijk en het Duitse rijk). Hij consolideerde aldus met succes de door zijn vader begonnen politiek om ook Duitse rijkslenen te verwerven. Zijn opvolgers werden aldus leenmannen van de Duitse keizer. Het betrokken gebied wordt daarom ook Rijks-Vlaanderen genoemd.
Zijn oudste zoon Boudewijn werd door de Duitse keizer eveneens beleend met een markgraafschap (wellicht Ename), maar dit belette Boudewijn V niet zich een jaar later toch aan te sluiten bij hertog Godfried met de Baard in diens opstand tegen de keizer. In het kader van deze politiek dwong hij Richilde van Henegouwen, weduwe van Herman van Bergen (overleden 1051), tot een huwelijk met zijn zoon Boudewijn (VI). Door zijn toedoen werden de kinderen uit Richildis’ eerste huwelijk van hun erfrechten beroofd en lijfde hij de facto Henegouwen bij Vlaanderen in. Na het plotseling overlijden van de Duitse keizer Hendrik III (1056) en de minderjarigheid van diens zoon Hendrik IV werden door de Lotharingse rijksedelen, aartsbisschop Anno II van Keulen en paltsgraaf Hendrik I van Lotharingen, de vredesbesprekingen van Andernach (1056 en 1059) met Boudewijn gevoerd. Ook het wegens bloedverwantschap canoniek ongeldige huwelijk van zijn zoon Boudewijn met Richilde van Henegouwen werd door de paus kort nadien gelegitimeerd.
Door het huwelijk van Boudewijns tweede zoon, Robrecht de Fries, met Geertrui, weduwe van de graaf van Holland, strekte de Vlaamse invloedssfeer zich over een groot deel van de Nederlanden uit. Zo groot was Boudewijns aanzien, dat hij bij de dood van de Franse koning Hendrik I (1060) voogd werd over diens minderjarige troonopvolger Filips I.
Op het binnenlandse vlak heeft Boudewijn het grafelijke gezag verstevigd door het territoriale bestuur te reorganiseren (kasselrijen in plaats van gouwen) en de bevoegdheden van de kloostervoogden in te krimpen (mede door de invloed van de kerkelijke hervormingsbeweging van Richard van Saint-Vanne). Om het dunbevolkte en ongecultiveerde centrale gedeelte van zijn graafschap beter te verbinden met de rijke steden, die zich aan de kust en de Schelde ontwikkelden, legde hij een gordel van nieuwe steden aan in Binnen-Vlaanderen: Torhout, Ieper, Mesen, Rijsel, Kassel en Ariën. Deze nieuwe stichtingen werden hoofdplaats van een kasselrij en kregen een jaarmarkt om de kooplieden aan te trekken.
Kort voor zijn dood steunde Boudewijn V nog de expeditie naar Engeland (1066) van zijn schoonzoon Willem de Veroveraar, die gehuwd was met zijn dochter Mathilda van Vlaanderen. Deze stellingname was echter niet zonder risico’s: de opkomst van het Anglo-Normandisch blok, dat voor Vlaanderen gevaarlijk kon worden, werd er niet door tegengewerkt. Een van de redenen van Boudewijns keuze was waarschijnlijk dat hij op die manier de kans zag om een deel van de dissidente adel die Willem op zijn tocht vergezelde, onschadelijk te maken.
Boudewijn V overleed op 1 september 1067. Na zijn dood trok zijn weduwe Adela zich als non terug in een klooster te Mesen, waar zij in 1079 overleed.
Heerlijkheid:
| graaf van Vlaanderen van 1035 tot aan zijn dood. |
Hij trouwde met
804107 Adela van Mesen, geboren
omstreeks 1010. Adela is overleden op dinsdag 8 januari 1079 in Mesen, ongeveer 69 jaar oud.
Notitie bij Adela: De Zalige Adela van Mesen, geschiedkundig bekend als Adela van
Frankrijk, (1009 of 1014 - Mesen, 8 januari 1079) was een dochter van koning
Robert II van Frankrijk en van Constance Taillefer d’Arles.
Als weduwe van hertog Richard III van Normandië huwde zij in 1028 met graaf Boudewijn V van Vlaanderen. Hun kinderen waren:
1.Boudewijn VI van Vlaanderen
2.Mathilda (1032 - Caen, 2 november 1083), gehuwd in 1053 met Willem I de Veroveraar, hertog van Normandië en koning van Engeland
3.Robrecht I van Vlaanderen, vader van Adela, gehuwd met Knoet IV van Denemarken.
Na Boudewijns (V) overlijden in 1067 trok zij zich terug in de abdij van Mesen.
Haar feestdag valt op 8 september. In de oude crypte onder de kerk van Mesen bevindt zich een gedenkteken ter harer ere.
Als weduwe van hertog Richard III van Normandië huwde zij in 1028 met graaf Boudewijn V van Vlaanderen. Hun kinderen waren:
1.Boudewijn VI van Vlaanderen
2.Mathilda (1032 - Caen, 2 november 1083), gehuwd in 1053 met Willem I de Veroveraar, hertog van Normandië en koning van Engeland
3.Robrecht I van Vlaanderen, vader van Adela, gehuwd met Knoet IV van Denemarken.
Na Boudewijns (V) overlijden in 1067 trok zij zich terug in de abdij van Mesen.
Haar feestdag valt op 8 september. In de oude crypte onder de kerk van Mesen bevindt zich een gedenkteken ter harer ere.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Robrecht I de Fries Van Vlaanderen,
geboren omstreeks 1029. Robrecht is overleden op donderdag 13 oktober 1093 in
Kassel, ongeveer 64 jaar oud.
Notitie bij Robrecht:
Na zijn huwelijk in 1063 met Geertrui van Holland, weduwe
van graaf Floris I van Holland, vestigde hij zich in Holland (vanouds een deel
van Frisia, vandaar "de Fries"). Van zijn aanspraken op Vlaanderen had hij
afstand gedaan ten gunste van de zoon van zijn oudere broer Boudewijn VI, Arnulf
III de Ongelukkige.
Strijd met Richilde om Vlaanderen
Na het overlijden van Boudewijn VI kwam het tot een gewapend treffen met de gravin-weduwe Richilde van Henegouwen en haar twee zonen Arnulf en Boudewijn. De familietwist, met als inzet het graafschap Vlaanderen, werd beslecht in de Slag bij Kassel op 22 februari 1071. Robrecht de Fries zegevierde en Arnulf III sneuvelde.
Richilde en haar zoon Boudewijn moesten zich, na deze nederlaag, tevreden stellen met het graafschap Henegouwen.
Nochtans was Arnulf III voordien reeds erkend als Graaf van Vlaanderen door zijn leenheer, de Franse koning Filips I, en had hij de steun gekregen van Willem de Veroveraar, die intussen koning van Engeland was geworden. De dood van Arnulf zette kwaad bloed bij de Franse koning en ook bij de paus.
Richilde kon zich bij deze nederlaag niet neerleggen. Het testament van haar man had bepaald dat bij het overlijden van één van zijn zonen, de overlevende zoon, het graafschap van de overledene zou erven. Dus Boudewijn was volgens het testament graaf van Vlaanderen. Richilde kreeg hierbij in eerste instantie de steun van Filips I, die Boudewijn erkende als de rechtmatige graaf van Vlaanderen. Nauwelijks een maand na de nederlaag bij Kassel trok Richilde met een gezamenlijk Henegouws en Frans leger ten strijde tegen Robrecht de Fries. Sint-Omaars werd geplunderd en platgebrand. Robrecht was in het defensief, maar haalde toen een slimme diplomatieke zet uit. Hij had voordien in Kassel Eustachius, graaf van Boulogne, gevangengenomen. Deze was tevens de broer van Godfried, bisschop van Parijs en kanselier van Filips I. Door een goed woord van laatstgenoemde bij de Franse koning en de vrijlating van Eustachius, zag Filips I af van zijn steun aan Richilde. Robrecht de Fries verzoende zich met de Franse koning en gaf hem in 1073 zijn stiefdochter Bertha tot vrouw.
Hij herstelde tevens zijn blazoen bij de paus door het bouwen (of vernieuwen) van een dertigtal kerken of kapellen, allen toegewijd aan de heilige Petrus, zoals te Oostende en te Brugge.
Richilde gaf echter niet op. Zij slaagde erin een verbond te vormen met gezworen vijanden van Robrecht de Fries : de bisschop van Luik, Godfried III met de Bult, hertog van Neder-Lotharingen, Willem I, bisschop van Utrecht, en de bisschoppen van Verdun en Cambrai en ook de aartsbisschop van Keulen. Zij was zelfs hiervoor bereid vazal te worden van de bisschop van Luik. De anderen hadden rijkelijke geschenken bekomen.
Robrecht de Fries kon opnieuw een veldslag voorkomen door een gezant te sturen naar de Duitse koning Hendrik IV. Deze gaf de koning de boodschap dat Robrecht de investituur van Rijks-Vlaanderen, bestaande uit gedeelten van Vlaanderen die op de rechteroever van de Schelde gelegen waren, wilde bevestigen en desnoods de koning militair zou bijstaan. Op dat ogenblik zat Hendrik IV zelf in een investituurstrijd gewikkeld met Paus Gregorius VII en kon dus alle hulp goed gebruiken. Hij aanvaardde het aanbod en erkende Robrecht de Fries als graaf van Vlaanderen. Zo kwam er zonder slag of stoot een einde aan het verbond van Richilde met haar bondgenoten.
Richilde bleef zinnen op wraak en viel met een Henegouws leger Vlaanderen binnen. Robrecht trok in de tegenaanval en viel plunderend Henegouwen binnen. Tenslotte verpletterde hij het kleine leger van Richilde. Na een vredespakt, dat later verbroken werd, kwam Dowaai bij het graafschap Vlaanderen.
Strijd tegen de bisschop van Utrecht
Samen met zijn stiefzoon Dirk V van Holland streed hij met succes tegen het gezag van de bisschop van Utrecht. Volgens onbevestigde bronnen zouden zij beiden zelfs de hand hebben gehad in de moord (1076) op Godfried met de Bult, gespietst op een ijzeren staaf. Uiteindelijk slaagden zij erin de vroeger verloren gebieden van het graafschap Holland te heroveren.
Betrokkenheid bij de Engelse troon
De betrekkingen met de Engelse koning Willem de Veroveraar waren verre van vriendschappelijk. Deze had indertijd zelfs een contingent Normandiërs gestuurd om Richilde te steunen in haar strijd tegen Robrecht. Robrecht steunde de aanspraken van zijn schoonzoon Knoet IV van Denemarken op de (verloren) Engelse troon. Samen zouden ze een vloot van 1600 boten naar Engeland sturen. Het kwam echter nooit zover, door een broedertwist tussen de twee Deense prinsen Knoet IV en Olaf. Olaf werd gevangengenomen en naar Robrecht gestuurd. Maar kort daarop, op 10 juli 1086, werd Knoet IV vermoord. Olaf werd teruggestuurd naar Denemarken, na betaling van een aanzienlijke som losgeld.
Pelgrimstocht naar Jeruzalem
Robrecht de Fries had het plan opgevat om op pelgrimstocht naar Palestina (het "Heilige Land") te trekken (1086–1091) (dus vòòr de eerste Kruistocht). Hij liet het bestuur van het graafschap in handen van zijn zoon , de latere Robrecht II. Robrecht de Fries verbleef twee jaar in Jeruzalem. Bij zijn terugkeer knoopte Robrecht betrekkingen aan met de Byzantijnse keizer Alexius Comnenus, aan wie hij militaire hulp verleende in diens strijd tegen de Seltsjoeken.
Hervormingen
Robrecht de Fries staat bekend om zijn binnenlandse hervormingen die hem in staat stelden met de steun van de steden het grafelijk gezag te verstevigen, ten nadele van de voorrechten van de adel en de geestelijkheid. Dit ging niet vanzelf. Arnoldus, bisschop van Soissons en latere stichter van de abdij in Oudenburg, ging in 1083 op reis door het graafschap om de vrede te herstellen tussen de graaf en de adel. Arnoldus zou sterven op 15 augustus 1087 te Oudenburg gedurende een tweede vredestocht. Robrecht de Fries voerde het ambt in van grafelijke kanselier en bevorderde de ontluikende handel. Hij maakte van Brugge een Europees handelscentrum. Door de begrippen godsvrede en -bestand na te leven, bevorderde hij ook de vrede met naburige graafschappen.
Graf en opvolging
Robrecht liet in Kassel in 1072 de Sint-Pieterskerk bouwen op de Terrasse du Château (het platform boven op de Kasselberg) om zijn overwinning op de Franse koning te vieren die hij het jaar voordien op de naamdag van Sint-Pieter had behaald. Robrecht werd in 1093 in een crypte onder de kerk begraven. In 1787 begon men met de afbraak van de kerk. Tijdens de Franse Revolutie werden zijn asresten opgegraven en in een goot gegooid.
Robrecht werd opgevolgd door zijn zoon, Robrecht II van Jeruzalem, aan wie hij reeds vóór zijn vertrek op pelgrimstocht gedeeltelijk het bestuur van zijn graafschap overdroeg (sinds 1080).
Robrecht
trouwde, ongeveer 21 jaar oud, omstreeks 1050 met Geertruida Van Saksen, ongeveer 17 jaar oud. Zie 1608051 voor persoonsgegevens van
Geertruida.Strijd met Richilde om Vlaanderen
Na het overlijden van Boudewijn VI kwam het tot een gewapend treffen met de gravin-weduwe Richilde van Henegouwen en haar twee zonen Arnulf en Boudewijn. De familietwist, met als inzet het graafschap Vlaanderen, werd beslecht in de Slag bij Kassel op 22 februari 1071. Robrecht de Fries zegevierde en Arnulf III sneuvelde.
Richilde en haar zoon Boudewijn moesten zich, na deze nederlaag, tevreden stellen met het graafschap Henegouwen.
Nochtans was Arnulf III voordien reeds erkend als Graaf van Vlaanderen door zijn leenheer, de Franse koning Filips I, en had hij de steun gekregen van Willem de Veroveraar, die intussen koning van Engeland was geworden. De dood van Arnulf zette kwaad bloed bij de Franse koning en ook bij de paus.
Richilde kon zich bij deze nederlaag niet neerleggen. Het testament van haar man had bepaald dat bij het overlijden van één van zijn zonen, de overlevende zoon, het graafschap van de overledene zou erven. Dus Boudewijn was volgens het testament graaf van Vlaanderen. Richilde kreeg hierbij in eerste instantie de steun van Filips I, die Boudewijn erkende als de rechtmatige graaf van Vlaanderen. Nauwelijks een maand na de nederlaag bij Kassel trok Richilde met een gezamenlijk Henegouws en Frans leger ten strijde tegen Robrecht de Fries. Sint-Omaars werd geplunderd en platgebrand. Robrecht was in het defensief, maar haalde toen een slimme diplomatieke zet uit. Hij had voordien in Kassel Eustachius, graaf van Boulogne, gevangengenomen. Deze was tevens de broer van Godfried, bisschop van Parijs en kanselier van Filips I. Door een goed woord van laatstgenoemde bij de Franse koning en de vrijlating van Eustachius, zag Filips I af van zijn steun aan Richilde. Robrecht de Fries verzoende zich met de Franse koning en gaf hem in 1073 zijn stiefdochter Bertha tot vrouw.
Hij herstelde tevens zijn blazoen bij de paus door het bouwen (of vernieuwen) van een dertigtal kerken of kapellen, allen toegewijd aan de heilige Petrus, zoals te Oostende en te Brugge.
Richilde gaf echter niet op. Zij slaagde erin een verbond te vormen met gezworen vijanden van Robrecht de Fries : de bisschop van Luik, Godfried III met de Bult, hertog van Neder-Lotharingen, Willem I, bisschop van Utrecht, en de bisschoppen van Verdun en Cambrai en ook de aartsbisschop van Keulen. Zij was zelfs hiervoor bereid vazal te worden van de bisschop van Luik. De anderen hadden rijkelijke geschenken bekomen.
Robrecht de Fries kon opnieuw een veldslag voorkomen door een gezant te sturen naar de Duitse koning Hendrik IV. Deze gaf de koning de boodschap dat Robrecht de investituur van Rijks-Vlaanderen, bestaande uit gedeelten van Vlaanderen die op de rechteroever van de Schelde gelegen waren, wilde bevestigen en desnoods de koning militair zou bijstaan. Op dat ogenblik zat Hendrik IV zelf in een investituurstrijd gewikkeld met Paus Gregorius VII en kon dus alle hulp goed gebruiken. Hij aanvaardde het aanbod en erkende Robrecht de Fries als graaf van Vlaanderen. Zo kwam er zonder slag of stoot een einde aan het verbond van Richilde met haar bondgenoten.
Richilde bleef zinnen op wraak en viel met een Henegouws leger Vlaanderen binnen. Robrecht trok in de tegenaanval en viel plunderend Henegouwen binnen. Tenslotte verpletterde hij het kleine leger van Richilde. Na een vredespakt, dat later verbroken werd, kwam Dowaai bij het graafschap Vlaanderen.
Strijd tegen de bisschop van Utrecht
Samen met zijn stiefzoon Dirk V van Holland streed hij met succes tegen het gezag van de bisschop van Utrecht. Volgens onbevestigde bronnen zouden zij beiden zelfs de hand hebben gehad in de moord (1076) op Godfried met de Bult, gespietst op een ijzeren staaf. Uiteindelijk slaagden zij erin de vroeger verloren gebieden van het graafschap Holland te heroveren.
Betrokkenheid bij de Engelse troon
De betrekkingen met de Engelse koning Willem de Veroveraar waren verre van vriendschappelijk. Deze had indertijd zelfs een contingent Normandiërs gestuurd om Richilde te steunen in haar strijd tegen Robrecht. Robrecht steunde de aanspraken van zijn schoonzoon Knoet IV van Denemarken op de (verloren) Engelse troon. Samen zouden ze een vloot van 1600 boten naar Engeland sturen. Het kwam echter nooit zover, door een broedertwist tussen de twee Deense prinsen Knoet IV en Olaf. Olaf werd gevangengenomen en naar Robrecht gestuurd. Maar kort daarop, op 10 juli 1086, werd Knoet IV vermoord. Olaf werd teruggestuurd naar Denemarken, na betaling van een aanzienlijke som losgeld.
Pelgrimstocht naar Jeruzalem
Robrecht de Fries had het plan opgevat om op pelgrimstocht naar Palestina (het "Heilige Land") te trekken (1086–1091) (dus vòòr de eerste Kruistocht). Hij liet het bestuur van het graafschap in handen van zijn zoon , de latere Robrecht II. Robrecht de Fries verbleef twee jaar in Jeruzalem. Bij zijn terugkeer knoopte Robrecht betrekkingen aan met de Byzantijnse keizer Alexius Comnenus, aan wie hij militaire hulp verleende in diens strijd tegen de Seltsjoeken.
Hervormingen
Robrecht de Fries staat bekend om zijn binnenlandse hervormingen die hem in staat stelden met de steun van de steden het grafelijk gezag te verstevigen, ten nadele van de voorrechten van de adel en de geestelijkheid. Dit ging niet vanzelf. Arnoldus, bisschop van Soissons en latere stichter van de abdij in Oudenburg, ging in 1083 op reis door het graafschap om de vrede te herstellen tussen de graaf en de adel. Arnoldus zou sterven op 15 augustus 1087 te Oudenburg gedurende een tweede vredestocht. Robrecht de Fries voerde het ambt in van grafelijke kanselier en bevorderde de ontluikende handel. Hij maakte van Brugge een Europees handelscentrum. Door de begrippen godsvrede en -bestand na te leven, bevorderde hij ook de vrede met naburige graafschappen.
Graf en opvolging
Robrecht liet in Kassel in 1072 de Sint-Pieterskerk bouwen op de Terrasse du Château (het platform boven op de Kasselberg) om zijn overwinning op de Franse koning te vieren die hij het jaar voordien op de naamdag van Sint-Pieter had behaald. Robrecht werd in 1093 in een crypte onder de kerk begraven. In 1787 begon men met de afbraak van de kerk. Tijdens de Franse Revolutie werden zijn asresten opgegraven en in een goot gegooid.
Robrecht werd opgevolgd door zijn zoon, Robrecht II van Jeruzalem, aan wie hij reeds vóór zijn vertrek op pelgrimstocht gedeeltelijk het bestuur van zijn graafschap overdroeg (sinds 1080).
II. Boudewijn VI van Hasnon Van Vlaanderen, geboren in 1030 (zie 1608000).
III. Mathildis Van Vlaanderen, geboren in 1031 (zie 402053).
804108 Duncan (Donnchad mac Crínáin) van
Schotland, geboren in 1001. Duncan is overleden op vrijdag 15 augustus 1040,
38 of 39 jaar oud.
Notitie bij Duncan: In tegenstelling tot Shakespeares Macbeth was de historische
Duncan een jonge koning. Hij volgde zijn grootvader, Malcolm II, na diens dood
op 25 november 1034, zonder enig tegenstand op. Hij was wellicht Malcolms
erkende opvolger, hierbij het Tanist-stelsel schendend.
Volgens John van Fordun was Duncan koning van Strathclyde geweest voor zijn opvolging van de Schotse troon. Verder beweert hij dat Duncan met Suthen, zus van Siward van Northumbria, was getrouwd. Dit is echter omstreden. Het is wel zeker dat Duncan twee zoons had: Malcolm en Donald, die beiden koning werden (Malcolm 1058-1093 en Donald 1093-1094 en 1094-1097).
Het begin van Duncans regeerperiode was waarschijnlijk erg rustig, er waren geen oorlogen of andere gewapende conflicten. Macbeth wordt ’dux’ genoemd, wat betekent dat hij de macht achter de troon was.
In 1039 voerde Duncan een Schots leger aan om Durham te belegeren, maar hij faalde. Honderden Schotten stierven. Duncan overleefde, maar het volgende jaar viel hij Moray binnen, Macbeths domein. Daar, bij Pitgaveny bij Elgin, werd hij gedood door zijn eigen troepen onder leiding van Macbeth.
Volgens John van Fordun was Duncan koning van Strathclyde geweest voor zijn opvolging van de Schotse troon. Verder beweert hij dat Duncan met Suthen, zus van Siward van Northumbria, was getrouwd. Dit is echter omstreden. Het is wel zeker dat Duncan twee zoons had: Malcolm en Donald, die beiden koning werden (Malcolm 1058-1093 en Donald 1093-1094 en 1094-1097).
Het begin van Duncans regeerperiode was waarschijnlijk erg rustig, er waren geen oorlogen of andere gewapende conflicten. Macbeth wordt ’dux’ genoemd, wat betekent dat hij de macht achter de troon was.
In 1039 voerde Duncan een Schots leger aan om Durham te belegeren, maar hij faalde. Honderden Schotten stierven. Duncan overleefde, maar het volgende jaar viel hij Moray binnen, Macbeths domein. Daar, bij Pitgaveny bij Elgin, werd hij gedood door zijn eigen troepen onder leiding van Macbeth.
Heerlijkheid:
| koning van Schotland |
Kind van Duncan uit onbekende relatie:
I. Malcolm III, Schots-Gaelisch: Maol Chaluim mac Dhonnchaidh Canmore
(groot hoofd, grote baas) van Schotland, geboren omstreeks 1031 (zie 402054).
804110 Edward Ætheling (of Edward de
Banneling) Van Engeland, geboren omstreeks 1016. Edward is overleden in
februari 1057, ongeveer 41 jaar oud.
Notitie bij Edward: Hij was de zoon van de Engelse koning Edmund Ironside en Ealdgyth.
Hij kreeg de bijnaam de "Banneling", omdat hij het grootste deel van zijn leven
buiten Engeland doorbracht. De bijnaam "Ætheling" droeg hij als zoon van een
koning.
Edward was pas een paar maanden oud toen hij door Knoet de Grote naar Denemarken werd gebracht. Vanuit Denemarken belandde hij in Kiev en vadaar in Hongarije, waar hij in het huwelijk trad met Agatha, een familielid van Stefanus I van Hongarije.
Toen Edward de Belijder hoorde dat Edward Ætheling nog leefde, riep hij hem naar Engeland terug om hem tot zijn erfgenaam te benoemen. Edward de Banneling stierf echter al een paar maanden later. Hierdoor ontstond er alsnog een opvolgingsstrijd, die uiteindelijk in de Normandische verovering van Engeland zou uitmonden.
Edwards vrouw Agatha was een familielid van koning Stefanus I van Hongarije en Gisela van Beieren. Hun kinderen waren Edgar Ætheling, Margaretha van Schotland en Christina, de tante en opvoedster van de latere Engelse koningin Edith van Schotland.
Edward was pas een paar maanden oud toen hij door Knoet de Grote naar Denemarken werd gebracht. Vanuit Denemarken belandde hij in Kiev en vadaar in Hongarije, waar hij in het huwelijk trad met Agatha, een familielid van Stefanus I van Hongarije.
Toen Edward de Belijder hoorde dat Edward Ætheling nog leefde, riep hij hem naar Engeland terug om hem tot zijn erfgenaam te benoemen. Edward de Banneling stierf echter al een paar maanden later. Hierdoor ontstond er alsnog een opvolgingsstrijd, die uiteindelijk in de Normandische verovering van Engeland zou uitmonden.
Edwards vrouw Agatha was een familielid van koning Stefanus I van Hongarije en Gisela van Beieren. Hun kinderen waren Edgar Ætheling, Margaretha van Schotland en Christina, de tante en opvoedster van de latere Engelse koningin Edith van Schotland.
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Margaretha De heilige van Schotland, geboren omstreeks 1045 in
Rékaburcht bij Mecseknádasd (Hongarije)
(zie 402055).
804160 Amadeus II van Savoye, geboren
omstreeks 1048. Amadeus is overleden op zondag 26 januari 1080, ongeveer 32 jaar
oud.
Notitie bij Amadeus:
Amadeus bezocht Rome in 1073, samen met zijn moeder. In 1078
volgde hij zijn broer Peter I van Savoye op als markgraaf van Susa, graaf van de
Savoye en van Maurienne. Adelheid was echter de sterke vrouw achter Amadeus’
bestuur en steunde vooral zijn keizerlijke zwager Hendrik IV. Amadeus is
begraven in Saint-Jean-de-Maurienne.
Hij trouwde met Johanna van Genève.
Notitie bij het huwelijk van
Amadeus en Johanna: Johanna bracht als bruidsschat de
plaats Valromey mee.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelheid van Savoye. Adelheid is
overleden. Adelheid trouwde met Manasses. Hij is overleden.
Notitie: heer van Coligny
II. Auxilia van Savoye. Auxilia is
overleden. Auxilia trouwde met Humbert II van Beaujeu. Humbert is overleden in 1103.
IV. ??? van Savoye. ??? is overleden.
??? trouwde met Ulric
van Bâgé-la-Ville en Bresse. Ulric is overleden.
V. Humbert II de Sterke of de Dikke van Savoye, geboren omstreeks
1072 (zie 402080).
Generatie 21 (edelbetovergrootouders)
1607750 Otto van Savoye, geboren in
1021. Otto is overleden in 1059, 37 of 38 jaar oud.
Notitie bij Otto: Hij was getrouwd met Adelheid van Susa (-1091), een dochter van
markgraaf Manfred II Olderik van Turijn, hetgeen hem vele gebieden in Piemonte
opleverde en een toegang tot de Middellandse Zee, maar na haar dood in 1091
verloor Savoye de gebieden ten oosten van de Alpen, met uitzondering van
Susa.
Samen beheersten Otto en Adelheid alle belangrijke westelijke Alpenpassen en grote gebieden in Bourgondië en Noord-Italië. Hierdoor controleerden ze het verkeer tussen Frankrijk en het Rijnland, en Italië. Het belang van hun positie werd onderstreept door het huwelijk van hun dochter Bertha van Savoye met Hendrik IV.
Het bestuur van Otto verliep rustig. Het enige wat ervan bekend is, is zijn conflict met de bisschop van Maurienne over muntrecht. Otto is begraven in de dom van Turijn.
Samen beheersten Otto en Adelheid alle belangrijke westelijke Alpenpassen en grote gebieden in Bourgondië en Noord-Italië. Hierdoor controleerden ze het verkeer tussen Frankrijk en het Rijnland, en Italië. Het belang van hun positie werd onderstreept door het huwelijk van hun dochter Bertha van Savoye met Hendrik IV.
Het bestuur van Otto verliep rustig. Het enige wat ervan bekend is, is zijn conflict met de bisschop van Maurienne over muntrecht. Otto is begraven in de dom van Turijn.
Hij trouwde met
1607751 Adelheid (ook Adelaide, Adelais of
Adeline) van Susa, geboren omstreeks 1018. Adelheid is overleden op vrijdag
19 december 1091 in Canischio, ongeveer
73 jaar oud.
Adelheid is weduwe van Herman IV Van Zwaben (1015-1038).
Notitie bij Adelheid:
Omdat haar enige broer jong was overleden erfde zij positie
van haar vader. Ze was gravin van Ivrea, Auriate, Aosta en Turijn, en ze had
recht op het markgraafschap Turijn. Ze werd in haar opvoeding voorbereid op haar
bestuurstaak, ze zou zelfs hebben geleerd met wapens om te gaan en ze had een
eigen wapenrusting. Als vrouw was ze echter niet in een positie om de functie
van markgraaf (die een militair karakter heeft) publiek op zich te nemen.
Adelheid trouwde daarom driemaal zodat ze een man had die in haar plaats de
functie kon uitoefenen. Na de dood van haar derde echtgenoot in 1059 had ze
inmiddels voldoende eigen status, en goede banden met het keizerlijke hof, zodat
ze wel zelfstandig als markgraaf kon optreden.
Als markgravin verplaatste Adelheid haar hof van Turijn naar Susa. Ze stichtte in 1064 de Mariakerk te Pinerolo. In 1070 en 1091 voerde ze een oorlog tegen de stad en de bisschop van Aosta. Ze was een belangrijke bemiddelaar tussen de paus en haar schoonzoon Hendrik IV (keizer). Als dank daarvoor kreeg ze het graafschapp Bugey. Persoonlijk was een voorstander van de kerkhervorming en correspondeerde met vooraanstaande kerkelijke denkers. Dankzij hun invloed werden Hendriks pogingen om later van haar dochter Bertha van Savoye te scheiden, gedwarsboomd. Adelheid is begraven in de dom van Turijn.
Als markgravin verplaatste Adelheid haar hof van Turijn naar Susa. Ze stichtte in 1064 de Mariakerk te Pinerolo. In 1070 en 1091 voerde ze een oorlog tegen de stad en de bisschop van Aosta. Ze was een belangrijke bemiddelaar tussen de paus en haar schoonzoon Hendrik IV (keizer). Als dank daarvoor kreeg ze het graafschapp Bugey. Persoonlijk was een voorstander van de kerkhervorming en correspondeerde met vooraanstaande kerkelijke denkers. Dankzij hun invloed werden Hendriks pogingen om later van haar dochter Bertha van Savoye te scheiden, gedwarsboomd. Adelheid is begraven in de dom van Turijn.
Heerlijkheid:
| van 1034 tot haar dood in 1091 markgravin van Turijn |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelheid van Savoye. Adelheid is
overleden in 1079. Adelheid trouwde in 1066 met Rudolf (van Zwaben ) van Rheinfelden, 40 of 41
jaar oud. Rudolf is geboren in 1025. Rudolf is overleden op donderdag 15 oktober
1080 in Merseburg, 54 of 55 jaar oud.
Rudolf is weduwnaar van Mathildis (ovl. 1060), met
wie hij trouwde omstreeks 1057.
Notitie bij Rudolf: In 1057 maakte Rudolf gebruik van de minderjarigheid van Hendrik
IV om diens zuster Mathildis te ontvoeren. Rudolf verkreeg de hand van
Mathildis, evenals het hertogdom Zwaben en het bestuur over het koninkrijk
Bourgondië. Na Mathildis’ dood in 1060, hertrouwde Rudolf in 1066 met Adelheid,
dochter van Otto van Savoye en Adelheid van Susa. Rudolf steunde oorspronkelijk
zijn zwager Hendrik IV, maar nadat deze geëxcommuniceerd werd, liet Rudolf zich
in 1077 tot tegenkoning verkiezen. Hij werd in Mainz gekroond, maar diende al
spoedig naar Saksen te vluchten. Hendrik IV ontnam hem Zwaben en schonk dit aan
Frederik van Büren. In 1080 werd Rudolf door de paus als koning erkend, maar hij
sneuvelde hetzelfde jaar in de slag bij Hohenmölsen tegen Hendrik
IV.
III. Peter I van Savoye, geboren
omstreeks 1048. Peter is overleden in 1078, ongeveer 30 jaar oud.
Notitie bij Peter: Hij volgde zijn vader op als graaf van Savoye in 1059 en stond
onder sterke invloed van zijn moeder.
Peter trouwde, ongeveer 16
jaar oud, in 1064 met Agnes van Aquitanië. Zie
1608015,I voor persoonsgegevens van
Agnes.
IV. Amadeus II van Savoye, geboren omstreeks 1048 (zie 804160).
V. Bertha van Turijn van Savoye, geboren op zaterdag 21 september
1051 (zie 803875).
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Sybilla. Zij is overleden. Zij
trouwde met Hendrik van
Bourgondië. Hij is geboren in 1035. Hij is overleden in 1066, 30 of 31
jaar oud.
II. Willem I Van Bourgondi, geboren omstreeks 1024 (zie 803880).
1608000 Boudewijn VI van Hasnon Van
Vlaanderen, geboren in 1030. Boudewijn is overleden op zaterdag 17 juli
1070, 39 of 40 jaar oud. Hij is begraven in abdij van Hasnon..
Notitie bij Boudewijn:
Hij was de zoon van graaf Boudewijn V en van Adela van
Mesen. In 1051 ging hij onder druk van zijn vader (en in strijd met het
canonieke recht) het huwelijk aan met zijn achternicht (5e graad), gravin
Richilde van Henegouwen, weduwe van graaf Herman van Bergen (overleden 1050 of
1051). Dit huwelijk gaf hem greep op het graafschap Henegouwen, vooral nadat de
twee kinderen uit het eerste huwelijk van Richilde in de geestelijke stand
werden ondergebracht. In de chronologie van de graven van Henegouwen wordt hij
daarom aangeduid als Boudewijn I van Henegouwen.
Toen Boudewijn bij de dood van zijn vader in 1067 hem in Vlaanderen kon opvolgen, werd het graafschap Henegouwen in een personele unie met Vlaanderen verenigd. Deze unie was slechts van korte duur, daar ze, met de overwinning van Robrecht de Fries in de Slag van Kassel (1071), ongedaan werd gemaakt.
Boudewijn overleed in 1070 en werd begraven in de abdij van Hasnon. Omdat hij tevens de aanzet gaf tot de restauratie van deze abdij (1064), draagt hij ook de toenaam "van Hasnon".
Toen Boudewijn bij de dood van zijn vader in 1067 hem in Vlaanderen kon opvolgen, werd het graafschap Henegouwen in een personele unie met Vlaanderen verenigd. Deze unie was slechts van korte duur, daar ze, met de overwinning van Robrecht de Fries in de Slag van Kassel (1071), ongedaan werd gemaakt.
Boudewijn overleed in 1070 en werd begraven in de abdij van Hasnon. Omdat hij tevens de aanzet gaf tot de restauratie van deze abdij (1064), draagt hij ook de toenaam "van Hasnon".
Heerlijkheid:
| graaf van Vlaanderen vanaf 1067 en (als Boudewijn I) ook graaf van Henegouwen vanaf 1051 tot aan zijn dood. |
Hij trouwde met
1608001 Richilde van Henegouwen,
geboren in 1020. Richilde is overleden op woensdag 18 maart 1086, 65 of 66 jaar
oud. Zij is begraven in abdij van
Hasnon.
Notitie bij Richilde:
Richilde van Egisheim genoemd. De toenaam "van Egisheim"
verwijst naar haar moederlijke afstamming (van Dagsburg-Egisheim). Haar
vermoedelijke vader is Reinier van Hasnon, die afstamt uit het geslacht der
Reiniers (kleinzoon van Reinier III van Henegouwen).
Richilde mag beschouwd worden als de grondlegster van het graafschap Henegouwen. Zij trouwde eerst omstreeks 1040 met Herman van Bergen, graaf van Bergen en graaf in het zuidelijke deel van de Brabantgouw. Kinderen:
Rogier († 1093)
Gertrude, trad toe tot de Orde van Sint-Benedictus
Omwille van Richilde’s erfrechten werd deze ca. 1049 door de Duitse keizer Hendrik III ook het bestuur van het markgraafschap Valenciennes toevertrouwd.
Na Hermans voortijdige dood (1051) hertrouwde zij, in strijd met de voorschriften van het canonieke recht, in 1051 met haar neef Boudewijn VI van Vlaanderen (5e graad bloedverwantschap). Kinderen:
Arnulf III van Vlaanderen
Boudewijn II van Henegouwen
Het is de eerste Boudewijn uit een lange rij gelijknamige graven van Henegouwen. Zijn toenaam luidt "van Hasnon", verwijzend naar de aanzet die hij gaf tot restauratie van de abdij van Hasnon in 1064. Richilde huwde nog een derde maal (1070/1071), namelijk met de Engelse edelman, William Fitzosbern, graaf van Hereford (±1020-1071).
Toen Boudewijn VI van Vlaanderen in (1070) overleed, regeerde Richilde korte tijd over de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen, namelijk als voogdes over Arnulf III, oudste zoon uit haar tweede huwelijk. Haar zwager, Robrecht de Fries, maakte evenwel aanspraak op het graafschap Vlaanderen. De familietwist werd beslecht in de Slag bij Kassel (1071), waar Richilde en haar bondgenoten een verpletterende nederlaag leden. Haar zoon Arnulf en haar echtgenoot William Fitzosbern sneuvelden te Kassel.
Na deze rampzalige afloop probeerde Richilde haar graafschappen en allodia ten gelde te maken bij de Duitse keizer. De feodia werden aangekocht door Theoduinus, bisschop van Luik. Deze gaf ze vervolgens in leen aan de hertog van Neder-Lotharingen, die op zijn beurt de graafschappen opnieuw in leen gaf aan Richilde. Via deze leenroerige constructie kwam het eigenlijke graafschap Henegouwen tot stand en kon het gevrijwaard worden voor Richilde’s jongste zoon, Boudewijn II.
Richilde werd evenals haar tweede echtgenoot Boudewijn I van Henegouwen, begraven in de door hun rijk begunstigde abdij van Hasnon.
Richilde mag beschouwd worden als de grondlegster van het graafschap Henegouwen. Zij trouwde eerst omstreeks 1040 met Herman van Bergen, graaf van Bergen en graaf in het zuidelijke deel van de Brabantgouw. Kinderen:
Rogier († 1093)
Gertrude, trad toe tot de Orde van Sint-Benedictus
Omwille van Richilde’s erfrechten werd deze ca. 1049 door de Duitse keizer Hendrik III ook het bestuur van het markgraafschap Valenciennes toevertrouwd.
Na Hermans voortijdige dood (1051) hertrouwde zij, in strijd met de voorschriften van het canonieke recht, in 1051 met haar neef Boudewijn VI van Vlaanderen (5e graad bloedverwantschap). Kinderen:
Arnulf III van Vlaanderen
Boudewijn II van Henegouwen
Het is de eerste Boudewijn uit een lange rij gelijknamige graven van Henegouwen. Zijn toenaam luidt "van Hasnon", verwijzend naar de aanzet die hij gaf tot restauratie van de abdij van Hasnon in 1064. Richilde huwde nog een derde maal (1070/1071), namelijk met de Engelse edelman, William Fitzosbern, graaf van Hereford (±1020-1071).
Toen Boudewijn VI van Vlaanderen in (1070) overleed, regeerde Richilde korte tijd over de graafschappen Vlaanderen en Henegouwen, namelijk als voogdes over Arnulf III, oudste zoon uit haar tweede huwelijk. Haar zwager, Robrecht de Fries, maakte evenwel aanspraak op het graafschap Vlaanderen. De familietwist werd beslecht in de Slag bij Kassel (1071), waar Richilde en haar bondgenoten een verpletterende nederlaag leden. Haar zoon Arnulf en haar echtgenoot William Fitzosbern sneuvelden te Kassel.
Na deze rampzalige afloop probeerde Richilde haar graafschappen en allodia ten gelde te maken bij de Duitse keizer. De feodia werden aangekocht door Theoduinus, bisschop van Luik. Deze gaf ze vervolgens in leen aan de hertog van Neder-Lotharingen, die op zijn beurt de graafschappen opnieuw in leen gaf aan Richilde. Via deze leenroerige constructie kwam het eigenlijke graafschap Henegouwen tot stand en kon het gevrijwaard worden voor Richilde’s jongste zoon, Boudewijn II.
Richilde werd evenals haar tweede echtgenoot Boudewijn I van Henegouwen, begraven in de door hun rijk begunstigde abdij van Hasnon.
Heerlijkheid:
| gravin van Henegouwen tussen 1051 en 1076 |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Arnulf III de Ongelukkige Van
Vlaanderen, geboren in 1055. Arnulf is overleden in 1071, 15 of 16 jaar oud.
Notitie bij Arnulf: Hij was de oudste zoon van Graaf Boudewijn VI van Vlaanderen.
Tijdens zijn minderjarigheid stond hij onder de voogdij van zijn moeder
Richildis van Henegouwen. Zijn oom, Robrecht de Fries, zo genoemd wegens zijn
huwelijk met Geertrui van Holland, de weduwe van graaf Floris I van Holland,
betichtte Arnulf ervan tiranniek over Vlaanderen te regeren.
Het kwam in 1071 tot een confrontatie in Kassel - zie Slag bij Kassel (1071) - waarbij Arnulf sneuvelde. Robrecht werd vervolgens als graaf van Vlaanderen erkend door de Franse koning.
Arnulf trouwde met Geertrui Van Holland. Geertrui is overleden.
Het kwam in 1071 tot een confrontatie in Kassel - zie Slag bij Kassel (1071) - waarbij Arnulf sneuvelde. Robrecht werd vervolgens als graaf van Vlaanderen erkend door de Franse koning.
II. Boudewijn II van Henegouwen, geboren in 1056 (zie 804000).
1608002 Hendrik II van Leuven, geboren
omstreeks 1020. Hendrik is overleden, ongeveer 58 jaar oud. Hij is begraven in
1078 in Nijvel.
Notitie bij Hendrik:
Zijn naam verschijnt naast die van zijn broer Reinier in een
akte van 1078 voor het kapittel van Brussel.
Er is weinig bekend over zijn heerschappij, maar men weet dat hij in 1071 steun verleende aan Richilde van Henegouwen tegen haar schoonbroer Robrecht I de Fries in het geschil om het graafschap Vlaanderen. Zijn dochter is nadien dan ook uitgehuwelijkt aan de tweede zoon van Richilde.
Er is weinig bekend over zijn heerschappij, maar men weet dat hij in 1071 steun verleende aan Richilde van Henegouwen tegen haar schoonbroer Robrecht I de Fries in het geschil om het graafschap Vlaanderen. Zijn dochter is nadien dan ook uitgehuwelijkt aan de tweede zoon van Richilde.
Heerlijkheid:
| graaf van Leuven en Brussel van 1054 tot 1078 |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hendrik III van Leuven. Hendrik is
overleden in 1095 in Doornik.
Hendrik trouwde met Gertrudis Van
Vlaanderen. Gertrudis is geboren in 1080, dochter van Robrecht I de Fries
Van Vlaanderen (zie 804107,I) en
Geertruida Van Saksen (zie 1608051).
Gertrudis is overleden in 1117, 36 of 37 jaar oud. Gertrudis trouwde later na
1099 met Diederik II Van Lotharingen (ovl. 1115).
Notitie bij Hendrik:
gestorven te Doornik in februari of maart 1095, begraven in
de abdij van Nijvel, was graaf van Leuven en Brussel tussen 1078 en 1095. Hij
was de zoon van Hendrik II van Leuven, graaf van Leuven en Brussel, landgraaf
van Brabant vanaf 1085. Zijn moeder was Adela van de Betuwe, dochter van graaf
Eberhard van de Betuwe.
Hendrik III is vooral bekend voor zijn bijdrage tot de inwijding van de abdij van Affligem. In juli 1086, kort voor de eigenlijke inwijding op 24 augustus 1086, schonk hij haar een uitgestrekt allodium van 20 mansi (ongeveer 300 hectare) te Asse.
Na de dood van paltsgraaf Herman II van Lotharingen (Dalhem, 20 september 1085), kreeg hij het Landgraafschap Brabant in leen van de Duitse keizer Hendrik IV. Dit rijksleen was gesitueerd tussen de rivieren de Dender en de Zenne en vormde de institutionele basis voor de oprichting van het hertogdom Brabant in 1183. Als landgraaf werd hij bovendien een rechtstreeks leenman van de Duitse keizer en had de hertog van Neder-Lotharingen geen gezag over zijn Brabants graafschap. Omstreeks 1091 werd Hendrik III van Leuven beschouwd als de machtigste graaf in Neder-Lotharingen (MGH, Scriptores X, Rodulfi Gesta abbatis Trudonensis, 250: Heynricus tunc potentior habebatur in nostris partibus).
Volgens Herman van Doornik (ca.1140) genoot graaf Hendrik III grote faam en bekendheid in zijn tijd. Hij verdreef rovers en dieven uit zijn gebied, zodat er in geen enkel graafschap meer vrede en veiligheid heerste dan in het zijne (MGH, Scriptores XIV, Hermanni liber de restauratione S.Martini Tornacensis, 282).
In februari of maart 1095 nam hij deel aan een riddertornooi op uitnodiging van Everard, burchtheer van Doornik. Hij werd dodelijk gewond in een steekspel met ridder Goswin de Forest.
Hij werd als graaf van Leuven en Brussel en als landgraaf van Brabant opgevolgd door zijn broer, Godfried.
Hendrik III is vooral bekend voor zijn bijdrage tot de inwijding van de abdij van Affligem. In juli 1086, kort voor de eigenlijke inwijding op 24 augustus 1086, schonk hij haar een uitgestrekt allodium van 20 mansi (ongeveer 300 hectare) te Asse.
Na de dood van paltsgraaf Herman II van Lotharingen (Dalhem, 20 september 1085), kreeg hij het Landgraafschap Brabant in leen van de Duitse keizer Hendrik IV. Dit rijksleen was gesitueerd tussen de rivieren de Dender en de Zenne en vormde de institutionele basis voor de oprichting van het hertogdom Brabant in 1183. Als landgraaf werd hij bovendien een rechtstreeks leenman van de Duitse keizer en had de hertog van Neder-Lotharingen geen gezag over zijn Brabants graafschap. Omstreeks 1091 werd Hendrik III van Leuven beschouwd als de machtigste graaf in Neder-Lotharingen (MGH, Scriptores X, Rodulfi Gesta abbatis Trudonensis, 250: Heynricus tunc potentior habebatur in nostris partibus).
Volgens Herman van Doornik (ca.1140) genoot graaf Hendrik III grote faam en bekendheid in zijn tijd. Hij verdreef rovers en dieven uit zijn gebied, zodat er in geen enkel graafschap meer vrede en veiligheid heerste dan in het zijne (MGH, Scriptores XIV, Hermanni liber de restauratione S.Martini Tornacensis, 282).
In februari of maart 1095 nam hij deel aan een riddertornooi op uitnodiging van Everard, burchtheer van Doornik. Hij werd dodelijk gewond in een steekspel met ridder Goswin de Forest.
Hij werd als graaf van Leuven en Brussel en als landgraaf van Brabant opgevolgd door zijn broer, Godfried.
Heerlijkheid:
| graaf van Leuven en Brussel en landgraaf van Brabant |
Notitie bij Gertrudis:
In een eigentijdse genealogie worden Hendrik III vier
(naamloze) dochters toegeschreven. Twee van hen werden historiografisch
geïdentificeerd met:
Adelheid, gehuwd met hertog Simon I van Lotharingen,
Gertrudis, mogelijk gehuwd met Lambert, graaf van Montaigu en Clermont.
Adelheid, gehuwd met hertog Simon I van Lotharingen,
Gertrudis, mogelijk gehuwd met Lambert, graaf van Montaigu en Clermont.
II. Godfried I met den Baard van
Leuven, geboren omstreeks 1063 in Leuven. Godfried is overleden op woensdag 25
januari 1139 in nabij Leuven?, ongeveer
76 jaar oud. Hij is begraven in Affligem in de
abdij.
Godfried:
Notitie bij Godfried:
In 1078 werd hij op aanbeveling van de (aanverwante)
markgraaf van Thuringen, Egbert II van Braunschweig, voor een ridderopleiding
naar het keizerlijk hof gestuurd. Hieruit wordt afgeleid dat Godfried omstreeks
1063 moet geboren zijn (meerderjarigheid naar Ripuarisch gewoonterecht op 15
jaar).
Bij de dood van zijn broer Hendrik III van Leuven, in februari/maart 1095, volgde hij deze op als graaf van Leuven en landgraaf van Brabant. Op 13 mei 1106 werd hij ook aangesteld tot hertog van Neder-Lotharingen (=Godfried V) en markgraaf van het markgraafschap Antwerpen, maar in 1128 werd hij uit het hertogelijk ambt ontheven ten voordele van Walram II van Limburg. Niettemin bleef hij zich hertog van Lotharingen noemen.
Hij trad in het huwelijk met Ida, dochter van Otto II van Chiny, maar na haar dood (1117?) huwde hij opnieuw met Clementia, dochter van graaf Willem I van Bourgondië, en weduwe van graaf Robrecht II van Vlaanderen.
Bij de dood van zijn broer Hendrik III van Leuven, in februari/maart 1095, volgde hij deze op als graaf van Leuven en landgraaf van Brabant. Op 13 mei 1106 werd hij ook aangesteld tot hertog van Neder-Lotharingen (=Godfried V) en markgraaf van het markgraafschap Antwerpen, maar in 1128 werd hij uit het hertogelijk ambt ontheven ten voordele van Walram II van Limburg. Niettemin bleef hij zich hertog van Lotharingen noemen.
Hij trad in het huwelijk met Ida, dochter van Otto II van Chiny, maar na haar dood (1117?) huwde hij opnieuw met Clementia, dochter van graaf Willem I van Bourgondië, en weduwe van graaf Robrecht II van Vlaanderen.
Heerlijkheid:
| graaf van Leuven en Brussel, landgraaf van Brabant, markgraaf van Antwerpen en hertog van Neder-Lotharingen |
(1) trouwde, ongeveer 36 jaar oud, in 1099 met Ida van Chiny, 20 of 21
jaar oud. Ida is geboren in 1078. Ida is overleden in 1117, 38 of 39 jaar oud.
Notitie bij Ida: Zij was een dochter van graaf Otto II van Chiny en van Adelheid
van Namen
(2) trouwde, minstens 36 jaar oud, na 1099 met Clementia van
Bourgondië, minstens 29 jaar oud. Clementia is geboren in 1070. Clementia
is overleden in 1129, 58 of 59 jaar oud. Clementia trouwde voorheen met Robrecht II van Jeruzalem (±1065-1111).
Notitie bij Clementia:
Na de dood van Robrecht in 1111, regeerde hun zoon Boudewijn
met de Bijl aanvankelijk met zijn moeder. Maar reeds in 1113 kwam hij in
conflict met haar om haar weduwengoed. Boudewijn aanzag dit als een ernstige
aantasting van zijn gezag en zijn financiële middelen. Clementia dreigde, met
behulp van bisschop Lambert van Atrecht, de zaak aan te spannen voor de Vlaamse
edellieden in de Vlaamse curia of zelfs voor de Franse koning, als opperrechter.
Later is echter alles in der minne geregeld met de graaf als hoeder van de
gronden van zijn moeder.
Later zou Clementia nog hertrouwen met graaf Godfried I van Brabant (1060-1139). Uit dit huwelijk werd een zoon, Goswinus, geboren, die zijn zuster zou vergezellen naar Engeland en daar zou trouwen met Agnes van Percy.
Later zou Clementia nog hertrouwen met graaf Godfried I van Brabant (1060-1139). Uit dit huwelijk werd een zoon, Goswinus, geboren, die zijn zuster zou vergezellen naar Engeland en daar zou trouwen met Agnes van Percy.
III. Ida van Leuven, geboren in 1077 (zie 804001).
1608008 Albert II Van Namen, geboren
omstreeks 1000. Albert is overleden omstreeks 1063, ongeveer 63 jaar oud.
Hij trouwde, ongeveer 35 jaar oud, in 1035 met
Kind uit dit huwelijk:
I. Albert III Van Namen, geboren in 1035 (zie 804004).
1608012 Giselbert van LUXEMBURG,
geboren in 1007. Giselbert is overleden op zaterdag 14 augustus 1059, 51 of 52
jaar oud.
Notitie bij Giselbert:
Giselbert was de tweede zoon van graaf Frederik van
Luxemburg (Moezelgauw) en Irmtrud van Gleiberg van Wetterau, de erfopvolgster
van graaf Heribert van Wetterau. In 1047 volgde hij zijn broer Hendrik op als
graaf van Luxemburg. Na zijn dood werd hij opgevolgd door zijn zoon Koenraad.
Een andere zoon van hem, Herman van Salm, werd Duits tegenkoning
(1081-1088).
Kinderen van Giselbert uit onbekende relatie:
I. Herman van Salm. Herman is overleden
op donderdag 28 september 1088.
Notitie bij Herman: Hij werd in 1081, toen Hendrik IV in Italië verbleef door de
edelen van Zwaben en Saksen tot Duits tegenkoning verkozen, in opvolging van
Rudolf van Rheinfelden. Hij werd hetzelfde jaar nog in Goslar gekroond. Zijn
macht en invloed bleven echter gering.
Herman trouwde met Sophia van Formbach.
Sophia is overleden.
II. Koenraad I van LUXEMBURG, geboren in 1040 (zie 804006).
1608014 Willem VII de Adelaar van
Aquitanië, geboren in 1023. Willem is overleden in 1058 in Saumur, 34 of 35 jaar oud.
Notitie bij Willem: Willem kwam aan de macht, dankzij de intriges van zijn moeder, die
zijn twee halfbroers had uitgeschakeld. Hij bestreed zijn stiefvader Godfried IV
van Anjou in Anjou en zijn neef Bernard II van Armagnac in Gascogne. Hij
sneuvelde tijdens de belegering van Saumur.
Hij trouwde met
1608015 Ermesinde Van Lotharingen.
Ermesinde is overleden.
Notitie bij Ermesinde:
Volgens andere bronnen was zij de dochter van Bernard II van
Bigorre en van Clementia van Barcelona.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Agnes van Aquitanië. Agnes is
overleden. Agnes:
(1) trouwde met Ramiro I van Aragón. Ramiro is geboren omstreeks 1006.
Ramiro is overleden op donderdag 8 mei 1063 in Aibar, ongeveer 57 jaar oud.
(2) trouwde in 1064 met Peter I van
Savoye, ongeveer 16 jaar oud. Zie 1607751,III voor persoonsgegevens van Peter.
II. Clementia van Poitiers (zie
804007).
1608048 Hendrik I Van Frankrijk,
geboren op dinsdag 4 mei 1008 in Reims.
Hendrik is overleden op vrijdag 4 augustus 1060 in Vitry-en-Brie, 52 jaar oud.
Hendrik is weduwnaar van Mathildis van Friesland (1024-1044), met wie hij trouwde (1), 25
of 26 jaar oud, in 1034.
Notitie bij Hendrik:
Hendrik I was een zoon van koning Robert II van Frankrijk.
Zoals in die tijd gebruikelijk, kenmerkte de regeringsperiode van Hendrik I zich
door conflicten om macht en territoria. Zo verenigde hij zich met zijn broer
Robert in een revolutie tegen zijn eigen vader. Hendrik I was betrokken bij het
bevrijden van een jonge neef van hem, Willem de Veroveraar, die te maken had met
opstandige leenmannen. Toen Willem de Veroveraar enkele jaren later in het
huwelijk trad met Mathilde, de dochter van graaf Boudewijn V van Vlaanderen, zag
Hendrik I Willem de Veroveraar als een potentieel gevaar. In 1054 en in 1058
trok Hendrik I ten strijde tegen Normandië, maar beide keren werd hij
verslagen.
Koning Hendrik I stierf op 4 augustus 1060 in Vitry-en-Brie. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips I van Frankrijk, die 8 was op het moment dat zijn vader overleed. Hendriks weduwe, Anna van Kiev, was zes jaar lang regent.
Koning Hendrik I stierf op 4 augustus 1060 in Vitry-en-Brie. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips I van Frankrijk, die 8 was op het moment dat zijn vader overleed. Hendriks weduwe, Anna van Kiev, was zes jaar lang regent.
Heerlijkheid:
| koning van Frankrijk van 1031 tot zijn dood |
Hij trouwde (2), 42 of 43 jaar oud, in 1051 met de 26 of 27-jarige
1608049 Anna van Kiev, geboren in 1024
in Kiev. Anna is overleden in 1075, 50
of 51 jaar oud.
Notitie bij Anna: Zij was een dochter van de vorst van Kiev, Jaroslav de Wijze, en
Ingegred van Zweden. Na de dood van zijn eerste echtgenote Mathildis, zocht
Hendrik I van Frankrijk in de Europese vorstenhuizen een nieuwe echtgenote, maar
hij vond niemand die niet nauw met hem verwant was. Tenslotte vond hij een
nieuwe echtgenote in het afgelegen Kiev en huwde met Anna in 1051
Anna introduceerde de Griekse naam Filips in West-Europa.
Na de dood van Hendrik in 1060, was Anna (samen met Boudewijn V van Vlaanderen) regentes over haar zoon Filips I. Anna was een geletterde vrouw - hoogst uitzonderlijk voor die tijd - maar toch riep zij enige tegenstand op wegens haar onvoldoende kennis van het Frans. In 1062 hertrouwde zij met Rudolf van Valois, die voor Anna zijn vrouw Eleonora verstootte. Het koppel werd daarop door paus Alexander II geëxcommuniceerd wegens overspel.
Anna introduceerde de Griekse naam Filips in West-Europa.
Na de dood van Hendrik in 1060, was Anna (samen met Boudewijn V van Vlaanderen) regentes over haar zoon Filips I. Anna was een geletterde vrouw - hoogst uitzonderlijk voor die tijd - maar toch riep zij enige tegenstand op wegens haar onvoldoende kennis van het Frans. In 1062 hertrouwde zij met Rudolf van Valois, die voor Anna zijn vrouw Eleonora verstootte. Het koppel werd daarop door paus Alexander II geëxcommuniceerd wegens overspel.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Filips I Van Frankrijk, geboren op zaterdag 23 mei 1052 (zie 804024).
II. Hugo I de Grote van Vermandois,
geboren in 1057. Hugo is overleden op zaterdag 18 oktober 1102 in Tarsus, 44 of 45 jaar oud.
Hugo trouwde met Adelheid van
Vermandois. Adelheid is geboren in 1062, dochter van Herbert IV van Vermandois en Adelheid van Vexin-Valois-Amiens.
Adelheid is overleden in 1122, 59 of 60 jaar oud.
Notitie bij Hugo: het voorjaar van 1096 bereikte het nieuws over een kruistocht naar
het Heilige land, het hof van de Franse koning. Filips en Hugo discussieerden
over een mogelijke deelname, echter Filips was geëxcumnuceerd door de paus. Hugo
zou overstag zijn gegaan na een maansverduistering op 11 februari, waarna hij
besloot deel te nemen.
In de zomer vertrok Hugo’s leger vanuit Frankrijk naar Italië, waar vandaan ze de Adriatische zee zouden oversteken, om zo naar het Byzantijnse Rijk te reizen, terwijl de meeste andere kruisvaarders over land naar Constantinopel reisden. Onderweg sloten zich soldaten aan die onder leiding stonden van de kruisvaarder Emicho. Deze was verslagen en vermoord bij het Hongaarse rijk. Hugo stak de Adriatische zee over ter hoogte van Bari. Onderweg werden veel schepen van Hugo naar de kelder geholpen, doordat de schepen vlakbij de haven van Dyrrhachiumin in een storm terecht waren gekomen.
Hugo en het grootste gedeelte van zijn leger kon worden gered en werden verder geëscorteerd naar Constantinopel, waar ze arriveerden in november 1096. Vooraf had Hugo een hoogst arrogante brief gestuurd naar Keizer Alexius I van Byzantium, volgens de keizers biografie, geschreven door zijn dochter Anna, waarin zou staan dat hij een onderhoud met Alexius eiste.
Verder stond er: Weet, o koning dat ik koning der koningen ben, en superieur aan allen ben die zich onder de hemelen bevinden. Je hebt nu toestemming om me te begroeten, tijdens mijn aankomst en me te ontvangen met grote bewondering, als dank voor mijn nobelheid.
Alexius was echter bedachtzaam, nadat hij al eerder dat jaar een groot aantal landlopers onder leiding van Pieter de kluizenaar zijn territorium had laten passeren. Alexius liet Hugo gijzelen in een abdij, net zo lang tot hij een eed van vazalschap aan hem zou afleggen. Hugo zwichtte na een tijdje en legde de eed af in het paleis van Alexius, waarna hij vrij man was en zich kon aansluiten bij de kruisvaarders in Nicea. Daar vond het Beleg van Nicea plaats vanaf juni 1097. Het beleg verliep succesvol en daarop volgde nog de Slag van Dorylaeum. Hugo verbleef tijdens zijn reis in het contingent van Godfried van Bouillon en drukte zich niet uit als een koningsleider, maar kreeg waardering voor zijn cavalerie met hun kundige stuit aanvallen. Tijdens het Beleg van Antiochië in 1098 werd de rantsoennood erg hoog en konden de kruisvaarders de stad maar niet innemen. Hugo werd naar Constantinopel gestuurd om te onderhandelen. Alexius was niet geïnteresseerd, maar stuurde enkele maanden later alsnog versterking. Ondertussen was Hugo niet teruggekeerd naar Antiochië, maar huiswaarts gekeerd richting Frankrijk. Hij kreeg echter kritiek te verduren dat hij zijn pelgrimstocht niet had afgemaakt en Jeruzalem had laten vallen. Zelfs Paus Paschalis II had gedreigd om Hugo net als zijn broer Filips te excommuniceren. Hij ging dan ook mee met de Kruisvaart van 1101 om alsnog zijn reis te vervullen. In Anatolië was echter dit keer het collectief ver te zoeken, terwijl de Turken nu wel een bondgenootschap hadden gesloten met de omringde moslimstaten. Bij Heraclea werden Hugo en zijn metgezellen aangevallen en verslagen. Hugo hield ernstige verwondingen eraan over en overleed enkele dagen later in Tarsus
In de zomer vertrok Hugo’s leger vanuit Frankrijk naar Italië, waar vandaan ze de Adriatische zee zouden oversteken, om zo naar het Byzantijnse Rijk te reizen, terwijl de meeste andere kruisvaarders over land naar Constantinopel reisden. Onderweg sloten zich soldaten aan die onder leiding stonden van de kruisvaarder Emicho. Deze was verslagen en vermoord bij het Hongaarse rijk. Hugo stak de Adriatische zee over ter hoogte van Bari. Onderweg werden veel schepen van Hugo naar de kelder geholpen, doordat de schepen vlakbij de haven van Dyrrhachiumin in een storm terecht waren gekomen.
Hugo en het grootste gedeelte van zijn leger kon worden gered en werden verder geëscorteerd naar Constantinopel, waar ze arriveerden in november 1096. Vooraf had Hugo een hoogst arrogante brief gestuurd naar Keizer Alexius I van Byzantium, volgens de keizers biografie, geschreven door zijn dochter Anna, waarin zou staan dat hij een onderhoud met Alexius eiste.
Verder stond er: Weet, o koning dat ik koning der koningen ben, en superieur aan allen ben die zich onder de hemelen bevinden. Je hebt nu toestemming om me te begroeten, tijdens mijn aankomst en me te ontvangen met grote bewondering, als dank voor mijn nobelheid.
Alexius was echter bedachtzaam, nadat hij al eerder dat jaar een groot aantal landlopers onder leiding van Pieter de kluizenaar zijn territorium had laten passeren. Alexius liet Hugo gijzelen in een abdij, net zo lang tot hij een eed van vazalschap aan hem zou afleggen. Hugo zwichtte na een tijdje en legde de eed af in het paleis van Alexius, waarna hij vrij man was en zich kon aansluiten bij de kruisvaarders in Nicea. Daar vond het Beleg van Nicea plaats vanaf juni 1097. Het beleg verliep succesvol en daarop volgde nog de Slag van Dorylaeum. Hugo verbleef tijdens zijn reis in het contingent van Godfried van Bouillon en drukte zich niet uit als een koningsleider, maar kreeg waardering voor zijn cavalerie met hun kundige stuit aanvallen. Tijdens het Beleg van Antiochië in 1098 werd de rantsoennood erg hoog en konden de kruisvaarders de stad maar niet innemen. Hugo werd naar Constantinopel gestuurd om te onderhandelen. Alexius was niet geïnteresseerd, maar stuurde enkele maanden later alsnog versterking. Ondertussen was Hugo niet teruggekeerd naar Antiochië, maar huiswaarts gekeerd richting Frankrijk. Hij kreeg echter kritiek te verduren dat hij zijn pelgrimstocht niet had afgemaakt en Jeruzalem had laten vallen. Zelfs Paus Paschalis II had gedreigd om Hugo net als zijn broer Filips te excommuniceren. Hij ging dan ook mee met de Kruisvaart van 1101 om alsnog zijn reis te vervullen. In Anatolië was echter dit keer het collectief ver te zoeken, terwijl de Turken nu wel een bondgenootschap hadden gesloten met de omringde moslimstaten. Bij Heraclea werden Hugo en zijn metgezellen aangevallen en verslagen. Hugo hield ernstige verwondingen eraan over en overleed enkele dagen later in Tarsus
Heerlijkheid:
| graaf van Vermandois en van Valois in 1080. |
Notitie bij Adelheid:
Nadat haar broer Odo, de Krankzinnige, was afgezet, werden
zij en haar echtgenoot graaf van Vermandois. In 1117 deed zij afstand van
Vermandois ten voordele van haar zoon
Roeland.
1608050 Floris I Van Holland, geboren
in 1030 in Vlaardingen. Floris is
overleden op donderdag 28 juni 1061 in Gelderland, 30 of 31 jaar oud.
Notitie bij Floris: Op terugtocht van Zaltbommel werd Floris I te Nederhemert
vermoord; hij is oorspronkelijk begraven in de eerste abdij van Egmond, ligt nu
na opgraving in het nieuwe mausoleum in de in 1935 herstichte Abdij van Egmond.
Zijn zoon Dirk volgde hem op onder regentschap van zijn moeder.
Heerlijkheid:
| Friese graaf die van 1049 tot 1061 het bewind voerde over de gebieden die later bekend zouden worden als het graafschap Holland |
Hij trouwde met
1608051 Geertruida Van Saksen, geboren
in 1033. Geertruida is overleden op zondag 3 augustus 1113 in Veurne, 79 of 80 jaar oud. Zij is begraven in
Veurne in de St.-Walburgakerk.
Geertruida trouwde (2), ongeveer 17 jaar oud, omstreeks 1050 met Robrecht I de
Fries Van Vlaanderen (±1029-1093), ongeveer 21 jaar oud, zie 804107,I.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelheid Van Holland, geboren in
1045. Adelheid is overleden in 1085, 39 of 40 jaar oud. Adelheid trouwde met
Boudewijn I van
Guînes. Boudewijn is geboren in 1038. Boudewijn is overleden in 1091, 52
of 53 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Boudewijn I van Guînes (1038-1091) was een zoon van Eustaas
I van Guînes en van Suzanna van Ghermines. Hij volgde zijn vader in 1052/1065 op
als graaf van Guînes. Boudewijn koos partij voor Robrecht I de Fries in diens
strijd tegen Richildis van Henegouwen en nam aan de zijde van Robrecht ook deel
aan de Slag bij Kassel (1071) tegen Arnulf III van Vlaanderen.
Hij was bekend om zijn moed, wijsheid en zijn voorbeeldige levenswandel. Boudewijn deed in 1084 een pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, maar kwam ziek terug. Omdat hij zo goed verzorgd werd in de abdij van Charroux, stichtte hij als dank de abdij van Andernes, bij Guînes.
Boudewijn was gehuwd met Adelheid (1045-1085), dochter van Floris I van Holland, en werd vader van:
Gizela (1075-), gehuwd met Wenamar van Gent (1070-1120), 3de burggraaf van Gent, eerste kastelein van Gent en heer van Bornem, werd de moeder van Arnoud I van Guînes
Adelheid (1080-1142), gehuwd met heer Godfried II van Semur en Brionnais
Manasses (1075-1137)
Fulk, graaf van Beiroet
Gwijde
Hugo, aartsdiaken.
Hij was bekend om zijn moed, wijsheid en zijn voorbeeldige levenswandel. Boudewijn deed in 1084 een pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, maar kwam ziek terug. Omdat hij zo goed verzorgd werd in de abdij van Charroux, stichtte hij als dank de abdij van Andernes, bij Guînes.
Boudewijn was gehuwd met Adelheid (1045-1085), dochter van Floris I van Holland, en werd vader van:
Gizela (1075-), gehuwd met Wenamar van Gent (1070-1120), 3de burggraaf van Gent, eerste kastelein van Gent en heer van Bornem, werd de moeder van Arnoud I van Guînes
Adelheid (1080-1142), gehuwd met heer Godfried II van Semur en Brionnais
Manasses (1075-1137)
Fulk, graaf van Beiroet
Gwijde
Hugo, aartsdiaken.
II. Dirk V Van Holland, geboren in
1054. Dirk is overleden op donderdag 17 juli 1091, 36 of 37 jaar oud.
Notitie bij Dirk: Hijn volgde, als minderjarige zoon, zijn vader Floris I op als
graaf van Holland onder regentschap van zijn moeder, Geertruida van Saksen. Na
haar hertrouwen in 1063 lag de feitelijke macht in handen van haar nieuwe
echtgenoot, Robrecht I van Vlaanderen.
De bisschop van Utrecht maakte van deze situatie gebruik om beslag te leggen op grote delen van Holland zodanig dat enkel nog een klein gedeelte in het westen aan Dirk V bleef.
Eenmaal zelfstandig regerend vanaf 1070, (zijn stiefvader was immers druk begaan met de opvolgingskwestie in Vlaanderen), trachtte hij zijn verloren gebieden te heroveren. Maar de bisschop werd gesteund door de hertog van Neder-Lotharingen, Godfried IV. Deze werd, bij een controlereis langsheen het Friese grensgebied, vermoord door opstandelingen (1076). Kort daarop stierf ook de bisschop.
Dit alles stelde Dirk V in staat om alle gebieden te heroveren op de nieuwe bisschop van Utrecht en deze zelfs gevangen te nemen. In ruil voor zijn vrijlating bekwam Dirk V de rechtmatige claim op al zijn grondgebied. Hij kreeg rond 1080 een zoon, Floris II die zijn opvolger werd toen hij overleed in 1091. Hij werd begraven in de abdij van Egmond.
De bisschop van Utrecht maakte van deze situatie gebruik om beslag te leggen op grote delen van Holland zodanig dat enkel nog een klein gedeelte in het westen aan Dirk V bleef.
Eenmaal zelfstandig regerend vanaf 1070, (zijn stiefvader was immers druk begaan met de opvolgingskwestie in Vlaanderen), trachtte hij zijn verloren gebieden te heroveren. Maar de bisschop werd gesteund door de hertog van Neder-Lotharingen, Godfried IV. Deze werd, bij een controlereis langsheen het Friese grensgebied, vermoord door opstandelingen (1076). Kort daarop stierf ook de bisschop.
Dit alles stelde Dirk V in staat om alle gebieden te heroveren op de nieuwe bisschop van Utrecht en deze zelfs gevangen te nemen. In ruil voor zijn vrijlating bekwam Dirk V de rechtmatige claim op al zijn grondgebied. Hij kreeg rond 1080 een zoon, Floris II die zijn opvolger werd toen hij overleed in 1091. Hij werd begraven in de abdij van Egmond.
III. Bertha Van Holland, geboren omstreeks 1058 (zie 804025).
1608212 Boudewijn IV met de baard Van
Vlaanderen, geboren in 980. Boudewijn is overleden op vrijdag 30 mei 1035,
54 of 55 jaar oud.
Boudewijn trouwde (2), 50 of 51 jaar oud, in
1031 met Eleonora van Normandië (1005-1035), 25 of
26 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Boudewijn met de Baard was de zoon van Arnulf II en Rosela
van Italië, dochter van Berengarius II van Italië, de door de Duitse keizer Otto
II onttroonde koning van Italië. Toen zijn vader in 988 overleed, was Boudewijn
nog minderjarig en werd de autonomie van het graafschap Vlaanderen door het
Koninkrijk Frankrijk, waar het nominaal toe behoorde, bedreigd. Een tweede
huwelijk van Boudewijns moeder, Rosela, met Robrecht II de Vrome, zoon en
opvolger van de Franse koning Hugo Capet, kon dit gevaar echter
bezweren.
Bij zijn meerderjarigheid nam Boudewijn het bestuur stevig in handen: hij stelde paal en perk aan de onder zijn vader ontstane gezagscrisis in het noorden van het graafschap (Gent, Waasland, Kortrijk) en dwong bij de graven in het zuiden (Boulogne, Guînes, Hesdin en Saint-Pol de erkenning van zijn suzereiniteit af. Hij verplaatste de belangstelling van de Vlaamse graven, die tot dan toe op het zuiden was gericht, naar het oosten, en veroverde aanzienlijke gebieden op de rechteroever van de Schelde. Deze gebieden bleven als deel van het Heilige Roomse Rijk afhankelijk van de Duitse keizer, en kregen de naam Rijks-Vlaanderen.
In 1012 werd hij door keizer Hendrik II beleend met de Zeeuwse eilanden en het gebied dat later de Vier Ambachten zou worden. Dankzij gewiekste onderhandelingen met de Duitse keizer verkreeg hij in 1015 het markgraafschap Valenciennes, namelijk met de belofte zich afzijdig te houden in het interne Lotharingse conflict tussen de Reiniers en de graven van Verdun. Het lang begeerde graafschap Ename in het gouwgraafschap Brabant werd hem echter niet door de Duitse keizer gegund, zelfs niet na de inname (en verwoesting) van de hertogelijke burcht te Ename in 1033/1034.
Zijn expansiepolitiek was duidelijk gericht op de beheersing van het Scheldebekken, waarvan hij het economisch belang begreep. In 1009 stelde hij de Heer van Gistel aan als zeeprefect om de kust te beschermen tegen invallen. Tijdens zijn bewind begon de lakenindustrie ook vaste vorm aan te nemen. De graaf was eigenaar van de schorren langs de kust, waar schapen werden gefokt, en hij was waarschijnlijk de eerste wolleverancier van de Atrechtse draperie. Graaf Boudewijn spande zich ook in om de godsvrede te laten respecteren in zijn graafschap. Hij stichtte de abdij van Sint-Winoksbergen in 1022.
Bij zijn meerderjarigheid nam Boudewijn het bestuur stevig in handen: hij stelde paal en perk aan de onder zijn vader ontstane gezagscrisis in het noorden van het graafschap (Gent, Waasland, Kortrijk) en dwong bij de graven in het zuiden (Boulogne, Guînes, Hesdin en Saint-Pol de erkenning van zijn suzereiniteit af. Hij verplaatste de belangstelling van de Vlaamse graven, die tot dan toe op het zuiden was gericht, naar het oosten, en veroverde aanzienlijke gebieden op de rechteroever van de Schelde. Deze gebieden bleven als deel van het Heilige Roomse Rijk afhankelijk van de Duitse keizer, en kregen de naam Rijks-Vlaanderen.
In 1012 werd hij door keizer Hendrik II beleend met de Zeeuwse eilanden en het gebied dat later de Vier Ambachten zou worden. Dankzij gewiekste onderhandelingen met de Duitse keizer verkreeg hij in 1015 het markgraafschap Valenciennes, namelijk met de belofte zich afzijdig te houden in het interne Lotharingse conflict tussen de Reiniers en de graven van Verdun. Het lang begeerde graafschap Ename in het gouwgraafschap Brabant werd hem echter niet door de Duitse keizer gegund, zelfs niet na de inname (en verwoesting) van de hertogelijke burcht te Ename in 1033/1034.
Zijn expansiepolitiek was duidelijk gericht op de beheersing van het Scheldebekken, waarvan hij het economisch belang begreep. In 1009 stelde hij de Heer van Gistel aan als zeeprefect om de kust te beschermen tegen invallen. Tijdens zijn bewind begon de lakenindustrie ook vaste vorm aan te nemen. De graaf was eigenaar van de schorren langs de kust, waar schapen werden gefokt, en hij was waarschijnlijk de eerste wolleverancier van de Atrechtse draperie. Graaf Boudewijn spande zich ook in om de godsvrede te laten respecteren in zijn graafschap. Hij stichtte de abdij van Sint-Winoksbergen in 1022.
Heerlijkheid:
| graaf van Vlaanderen van 988 tot aan zijn dood. |
Hij trouwde (1), 31 of 32 jaar oud, in 1012 met de 25 of 26-jarige
1608213 Otgiva van LUXEMBURG, geboren
in 986. Otgiva is overleden op zaterdag 21 februari 1030, 43 of 44 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Ermengarde Van Vlaanderen.
Ermengarde is overleden. Ermengarde trouwde met Adalbert. Adalbert is overleden.
Heerlijkheid:
| Graaf van Gent |
II. Boudewijn V de Grote Van Vlaanderen (van Rijsel), geboren in
1013 (zie 804106).
1608222 Stefanus I de Heilige van
Hongarije, geboren omstreeks 975 in Esztergom. Stefanus is overleden op dinsdag
15 augustus 1038 in Esztergom, ongeveer
63 jaar oud.
Notitie bij Stefanus:
Zijn vader was het stamhoofd van de Magyaren Géza, zijn
moeder heette Sarolta. Hij werd als heiden geboren onder de naam Vajk (held). In
985 lieten hij en zijn vader zich dopen door de heilige Adalbert van Praag. Zijn
doopnaam werd Stefanus, naar de vroeg-christelijke heilige
Stefanus.
Stefanus trouwde in 995 met Gisela van Beieren, de dochter van hertog Hendrik II van Beieren. Ze kregen vele kinderen van wie de volgende bekend zijn: Emmerik, Otto, Bernard, Agatha en Hedwig. Hedwigs dochter was de latere heilige Cunegonde of Cunigunda van Luxemburg. Stefanus werd bijgestaan door de heilige Astricus en de heilige Gerard Sagredo gaf les aan zijn eveneens heilig verklaarde zoon Emmerik. Zijn dochter Agatha was de moeder van Edgar Ætheling van Engeland, de heilige Margaretha van Schotland en Christina. Margaretha trouwde met koning Malcolm III van Schotland.
Na het verslaan van de heidense edelen, onder wie zijn oom Koppány, wist Stefanus in 997 alle Magyaarse clans onder zijn leiding te verenigen. Volgens de legende zond paus Silvester II hem in januari 1001 een prachtige met juwelen bezette gouden kroon, een apostolisch kruis en een zegenbrief om aan te geven dat hij hem erkende als christelijk koning. Tot in de 20e eeuw voerden de heersers van Hongarije hierom de titel apostolisch koning.
In Boedapest wordt een oude koningskroon, de Stefanuskroon bewaard. Het is niet duidelijk of dit werkelijk de kroon van de heiligverklaarde koning is. Er zijn ook aanwijzingen dat ze aan Stefan’s zoon Emmerik heeft toebehoord.
Stefanus verdeelde Hongarije in 50 comitaten (graafschappen) en beval elk dorp een kerk te bouwen en een priester aan te stellen. Ook stichtte hij verschillende kloosters en kathedralen en schonk de kerk veel geld. Door middel van verschillende wetten probeerde hij heidense gebruiken terug te dringen en de positie van het christendom te verstevigen. Zo schafte hij het runenschrift af en voerde het Latijnse alfabet in.
In 1083 werd Stefanus samen met zijn zoon Emmerik heilig verklaard.
Stefanus trouwde in 995 met Gisela van Beieren, de dochter van hertog Hendrik II van Beieren. Ze kregen vele kinderen van wie de volgende bekend zijn: Emmerik, Otto, Bernard, Agatha en Hedwig. Hedwigs dochter was de latere heilige Cunegonde of Cunigunda van Luxemburg. Stefanus werd bijgestaan door de heilige Astricus en de heilige Gerard Sagredo gaf les aan zijn eveneens heilig verklaarde zoon Emmerik. Zijn dochter Agatha was de moeder van Edgar Ætheling van Engeland, de heilige Margaretha van Schotland en Christina. Margaretha trouwde met koning Malcolm III van Schotland.
Na het verslaan van de heidense edelen, onder wie zijn oom Koppány, wist Stefanus in 997 alle Magyaarse clans onder zijn leiding te verenigen. Volgens de legende zond paus Silvester II hem in januari 1001 een prachtige met juwelen bezette gouden kroon, een apostolisch kruis en een zegenbrief om aan te geven dat hij hem erkende als christelijk koning. Tot in de 20e eeuw voerden de heersers van Hongarije hierom de titel apostolisch koning.
In Boedapest wordt een oude koningskroon, de Stefanuskroon bewaard. Het is niet duidelijk of dit werkelijk de kroon van de heiligverklaarde koning is. Er zijn ook aanwijzingen dat ze aan Stefan’s zoon Emmerik heeft toebehoord.
Stefanus verdeelde Hongarije in 50 comitaten (graafschappen) en beval elk dorp een kerk te bouwen en een priester aan te stellen. Ook stichtte hij verschillende kloosters en kathedralen en schonk de kerk veel geld. Door middel van verschillende wetten probeerde hij heidense gebruiken terug te dringen en de positie van het christendom te verstevigen. Zo schafte hij het runenschrift af en voerde het Latijnse alfabet in.
In 1083 werd Stefanus samen met zijn zoon Emmerik heilig verklaard.
Heerlijkheid:
| in 1000 de eerste koning van Hongarije |
Hij trouwde, ongeveer 30 jaar oud, in 1005 met de 19 of 20-jarige
1608223 Gisela De zalige van Beieren,
geboren in 985 in Slot Abbach,
Regensburg. Gisela is overleden op zondag 7 mei 1060 in Klooster Niedernburg, Passau, 74 of 75 jaar
oud.
Notitie bij Gisela: Zij bevorderde de verspreiding van het geloof in Hongarije en
bouwde vele kerken en kloosters. Na de dood van haar man werd zij om haar geloof
vervolgd en gevangengenomen. Zij werd bevrijd door koning Hendrik III en trad in
het klooster van Niedernburg in en werd er abdis in 1057.
Gisela werd in 1975 zalig verklaard. Haar naamdag is op 7 mei.
Gisela werd in 1975 zalig verklaard. Haar naamdag is op 7 mei.
Kinderen uit dit huwelijk:
III. Agatha van Hongarije (zie
804111).
IV. Emmerik de Heilige van Hongarije,
geboren in 1007 in Székesvehérvár,
Hongarije. Emmerik is overleden op donderdag 2 september 1031, 23 of 24
jaar oud.
Notitie bij Emmerik:
Hij leidde een vroom bestaan. Zijn vader wilde hem mee laten
regeren en bezorgde hem een gepaste opleiding bij Gerard van Czanad, maar
Emmerik stierf kort voor zijn kroning bij een jachtongeval.
In 1083 werd hij heilig verklaard. Zijn feestdag is op 11 april.
Emmerik moet niet worden verward met koning Emmerik van Hongarije, die Hongarije regeerde van 1196 tot 1204.
In 1083 werd hij heilig verklaard. Zijn feestdag is op 11 april.
Emmerik moet niet worden verward met koning Emmerik van Hongarije, die Hongarije regeerde van 1196 tot 1204.
1608320 Otto van Savoye (dezelfde
als 1607750).
Hij trouwde met
1608321 Adelheid (ook Adelaide, Adelais of Adeline) van Susa (dezelfde als 1607751).
1608322 Gerold I van Genève, geboren in
990. Gerold is overleden in 1023, 32 of 33 jaar oud.
Notitie bij Gerold: Hij werd graaf van Genève in opvolging van zijn vader. Hij was ook
graaf van Vienne. Gerold was gehuwd met Bertha, dochter van Boudewijn III van
Vlaanderen, en met Gisela van Bourgondië. Volgens sommige bronnen was Bertha een
dochter van Arnulf I van Vlaanderen, was Gerold een kleinzoon van Albert en was
Bertha de moeder van Gerold.
Kind van Gerold uit onbekende relatie:
I. Johanna van Genève (zie
804161).
Generatie 22 (edeloudouders)
3215500 Humbert I Withand, geboren
omstreeks 980. Humbert is overleden op zondag 19 juli 1047 in Hermillon, ongeveer 67 jaar oud.
Notitie bij Humbert:
Hij was de eerste graaf van Savoye en geldt als stamvader
van het Huis Savoye dat later Italië zou regeren.
Humbert met de witte hand was van adellijke komaf, maar zijn herkomst is niet met zekerheid vast te stellen. Naast een afkomst uit lokale adel (dan zou Amadeus van Beiley zijn vader zijn) is afstamming uit hoge adel uit Saksen, Italië, Bourgondië en de Provence gesuggereerd. De bijnaam Withand is moeilijk te verklaren. Misschien wordt bedoeld dat hij zeer gul was maar er wordt ook rekening gehouden met een schrijffout in middeleeuwse teksten.
In het conflict tussen Rudolf III van Bourgondië en keizer Hendrik II koos Humbert de kant van de keizer. Als dank hiervoor maakte de keizer hem in 1003 graaf van Salmourenc en graaf in het noorden van Viennois. In 1017 werd hij graaf van Nyon (aan de noordkant van het meer van Genève in het zuidwesten van het huidige Zwitserland) en in 1024 van het Valle d’Aosta. In 1034 schonk de Duitse koning Koenraad II hem een deel van Maurienne als dank voor zijn hulp in de strijd tegen aartsbisschop Aribert van Milaan. Hij verkreeg ook de graafschappen Savoye, Beiley, Chablais en een deel van de Tarantaise. Humbert beheerste zo drie van de grote passen in de Alpen: de Mont Cenis en de twee Sint-Bernard-Passen. Humbert vestigde zich in een kasteel in Aiguebelle.
Humberts zoon Otto was intussen getrouwd met Adelheid van Susa, dochter van markies Manfred II Olderik van Susa, een afstammeling van Arduin van Ivrea, koning van Italië, die regeerde over de graafschappen Turijn, Auriate, Asti, Bredulo en Vercelli, het huidige Piëmont en een deel van Ligurië.
Humbert stierf in 1056 en werd opgevolgd door zijn zoon Amadeus. Humbert is begraven in Saint-Jean-de-Maurienne.
Humbert met de witte hand was van adellijke komaf, maar zijn herkomst is niet met zekerheid vast te stellen. Naast een afkomst uit lokale adel (dan zou Amadeus van Beiley zijn vader zijn) is afstamming uit hoge adel uit Saksen, Italië, Bourgondië en de Provence gesuggereerd. De bijnaam Withand is moeilijk te verklaren. Misschien wordt bedoeld dat hij zeer gul was maar er wordt ook rekening gehouden met een schrijffout in middeleeuwse teksten.
In het conflict tussen Rudolf III van Bourgondië en keizer Hendrik II koos Humbert de kant van de keizer. Als dank hiervoor maakte de keizer hem in 1003 graaf van Salmourenc en graaf in het noorden van Viennois. In 1017 werd hij graaf van Nyon (aan de noordkant van het meer van Genève in het zuidwesten van het huidige Zwitserland) en in 1024 van het Valle d’Aosta. In 1034 schonk de Duitse koning Koenraad II hem een deel van Maurienne als dank voor zijn hulp in de strijd tegen aartsbisschop Aribert van Milaan. Hij verkreeg ook de graafschappen Savoye, Beiley, Chablais en een deel van de Tarantaise. Humbert beheerste zo drie van de grote passen in de Alpen: de Mont Cenis en de twee Sint-Bernard-Passen. Humbert vestigde zich in een kasteel in Aiguebelle.
Humberts zoon Otto was intussen getrouwd met Adelheid van Susa, dochter van markies Manfred II Olderik van Susa, een afstammeling van Arduin van Ivrea, koning van Italië, die regeerde over de graafschappen Turijn, Auriate, Asti, Bredulo en Vercelli, het huidige Piëmont en een deel van Ligurië.
Humbert stierf in 1056 en werd opgevolgd door zijn zoon Amadeus. Humbert is begraven in Saint-Jean-de-Maurienne.
Vermeld:
| (Men is het nog oneens over het aantal kinderen dat Humbert en Zuxilia hebben gekregen. Bovenstaande kinderen worden in de bronnen het meest genoemd) |
Hij trouwde met
3215501 Auxilia (Zuxilia) van Lenzburg.
Auxilia is overleden.
Notitie bij Auxilia:
Auxilia was een rijke erfdochter met grote bezittingen in
Wallis. Haar bekende voorouders waren:
Anselm (ca. 955 - voor 1019) en Alduid, voor haar huwelijk maîtresse van koning Koenraad van Bourgondië - Koenraad en Alduid waren de ouders van aartsbisschop Burchard II van Lyon.
Udalrich en een onbekende vrouw, ouders van Anselm
Anselm en Henna van Schännis (ovl. na 950), ouders van Udalrich. Anselm doodde in 911 Burchard I van Zwaben.
Walter en Swanahild, ouders van de vrouw van Udalrich
Anselm (ca. 955 - voor 1019) en Alduid, voor haar huwelijk maîtresse van koning Koenraad van Bourgondië - Koenraad en Alduid waren de ouders van aartsbisschop Burchard II van Lyon.
Udalrich en een onbekende vrouw, ouders van Anselm
Anselm en Henna van Schännis (ovl. na 950), ouders van Udalrich. Anselm doodde in 911 Burchard I van Zwaben.
Walter en Swanahild, ouders van de vrouw van Udalrich
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Aymon van Savoye. Aymon is overleden
op woensdag 13 juli 1054.
Notitie bij Aymon: abt van de Abdij van Sint-Mauritius in Wallis, bisschop van
Sion
II. Burchard van Savoye. Burchard is
overleden na donderdag 10 juli 1068.
Notitie bij Burchard:
hulpbisschop van Aosta en proost van de abdij van
Sint-Mauritius. Na de dood van aartsbisschop Burchard II van Lyon (zijn
halfbroer), verliet Burchard zijn functies om eigenmachtig aartsbisschop van
Lyon te worden. In 1034 werd hij echter door keizerlijke troepen
afgezet.
III. Amadeus I de Staart van Savoye,
geboren in 1016. Amadeus is overleden in 1051, 34 of 35 jaar oud.
Notitie bij Amadeus:
De opvolging van de troon ging over naar Otto. Zijn bijnaam
de staart zou hij te danken hebben aan het grote gevolg dat hem steeds
omringde.
Amadeus trouwde met Adila, Adalegida, of Adelaide. Adila, is
overleden in 1051.
IV. Otto van Savoye, geboren in 1021 (zie 1607750).
3215502 Manfred II Olderik van Turijn,
geboren omstreeks 980. Manfred is overleden omstreeks 1034, ongeveer 54 jaar
oud.
Notitie bij Manfred:
Manfred volgde zijn vader in het jaat 1000 op als markgraaf
van Turijn en graaf van Susa, Auriate, Asti, Bredulo, Tortona, Piacenza,
Fidenza, Parma en Vercelli. Hij voerde een actieve politiek om zijn macht en
bezit uit te breiden waarbij hij er doelbewust naar streefde het centrale gezag
aan de ene kant te vriend, maar aan de andere kant ook zo zwak mogelijk te
houden.
In 1001 nam Manfred deel aan de veldtocht van Otto III tegen Benevento. In 1002 werd Manfreds buurman Arduin van Ivrea gekozen tot koning van Italië. Manfred vermeed zorgvuldig om partij te kiezen tussen Arduin en Hendrik II. In 1007 had Manfred echter het kamp van Hendrik II gekozen. Zijn broer werd tot bisschop van Asti benoemd, als vervanger van een aanhanger van Arduin van Ivrea. Toen de aartsbisschop van Milaan zich tegen deze gang van zaken verzette liet Manfred zijn broer door de paus wijden.
Manfred pobeerde in 1015 tevergeefs het markgraafschap Ivrea te verwerven, dat hem al in 1001 door Otto III was beloofd. Toen hem dit leek te gaan lukken vonden de andere Italiaanse machthebbers en Hendrik II dat hij zo te machtig zou worden. Na enkele gevechten moest hij zich terugtrekken en probeerde hij zonder succes Ivrea aan Rudolf III van Bourgondië toe te spelen. Uiteindelijk zag Manfred af van Ivrea en verzoende hij zich met de keizer. In 1016 vocht Manfred nog een oorlog uit met hertog Bonifatius van Toscane. Manfred begon Hendrik II steeds meer als een bedreiging te zien. Uit angst voor confiscatie van zijn bezit verkocht hij grote landgoederen uit zijn privebezit (1 miljoen juk, dat is 3500 a 4000 km2!) aan een stroman, een zekere priester Siegfried, maar de keizer liet alle bezittingen en lenen van Manfred ongemoeid. Na het overlijden van Siegfried bleek Manfred zijn erfgenaam te zijn. Na het overlijden van Hendrik was Manfred een tegenstander van de keuze van Koenraad II de Saliër. Samen met andere Italiaanse edelen probeerde hij Franse edelen in de Italiaanse kroon te interesseren, maar uiteindelijk moesten ze toch Koenraad als koning erkennen.
Manfred en zijn vrouw Bertha stichtten samen de kloosters Santa Maria di Caramagna en San Giusto in Susa. Ze herbouwden de Santa Maria Maggiore in Susa en het Petrus en Andreas klooster in Novalesa. Manfred ommuurdde de steden Exilles en Bardonecchia. Manfred werd begraven in de kathedraal van San Giovanni in Turijn.
In 1001 nam Manfred deel aan de veldtocht van Otto III tegen Benevento. In 1002 werd Manfreds buurman Arduin van Ivrea gekozen tot koning van Italië. Manfred vermeed zorgvuldig om partij te kiezen tussen Arduin en Hendrik II. In 1007 had Manfred echter het kamp van Hendrik II gekozen. Zijn broer werd tot bisschop van Asti benoemd, als vervanger van een aanhanger van Arduin van Ivrea. Toen de aartsbisschop van Milaan zich tegen deze gang van zaken verzette liet Manfred zijn broer door de paus wijden.
Manfred pobeerde in 1015 tevergeefs het markgraafschap Ivrea te verwerven, dat hem al in 1001 door Otto III was beloofd. Toen hem dit leek te gaan lukken vonden de andere Italiaanse machthebbers en Hendrik II dat hij zo te machtig zou worden. Na enkele gevechten moest hij zich terugtrekken en probeerde hij zonder succes Ivrea aan Rudolf III van Bourgondië toe te spelen. Uiteindelijk zag Manfred af van Ivrea en verzoende hij zich met de keizer. In 1016 vocht Manfred nog een oorlog uit met hertog Bonifatius van Toscane. Manfred begon Hendrik II steeds meer als een bedreiging te zien. Uit angst voor confiscatie van zijn bezit verkocht hij grote landgoederen uit zijn privebezit (1 miljoen juk, dat is 3500 a 4000 km2!) aan een stroman, een zekere priester Siegfried, maar de keizer liet alle bezittingen en lenen van Manfred ongemoeid. Na het overlijden van Siegfried bleek Manfred zijn erfgenaam te zijn. Na het overlijden van Hendrik was Manfred een tegenstander van de keuze van Koenraad II de Saliër. Samen met andere Italiaanse edelen probeerde hij Franse edelen in de Italiaanse kroon te interesseren, maar uiteindelijk moesten ze toch Koenraad als koning erkennen.
Manfred en zijn vrouw Bertha stichtten samen de kloosters Santa Maria di Caramagna en San Giusto in Susa. Ze herbouwden de Santa Maria Maggiore in Susa en het Petrus en Andreas klooster in Novalesa. Manfred ommuurdde de steden Exilles en Bardonecchia. Manfred werd begraven in de kathedraal van San Giovanni in Turijn.
Titel:
| markgraaf van Turijn |
Hij trouwde met
3215503 Bertha van Este, geboren
omstreeks 990. Bertha is overleden na vrijdag 4 november 1037, minstens 47 jaar
oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelheid (ook Adelaide, Adelais of Adeline) van Susa, geboren
omstreeks 1018 (zie 1607751).
II. Irmengard van Susa, geboren
omstreeks 1020. Irmengard is overleden op vrijdag 19 januari 1078, ongeveer 58
jaar oud. Irmengard trouwde, ongeveer 16 jaar oud, in 1036 met Otto III de Witte Van
Zwaben, ongeveer 36 jaar oud. Otto is geboren omstreeks 1000. Otto is
overleden op zondag 28 september 1057, ongeveer 57 jaar oud.
Notitie bij Otto: Otto wordt voor het eerst genoemd in 1014 als graaf van
Neder-Altmühl (of Kelsgau). Door erfenis van zijn vader (1024) bezat Otto
uitgebreide goederen in Radenzgau en Schweinfurt, in het noorden van Beieren. In
1034 werd hij graaf van Neder-Naab. Hij nam onder Koenraad II de Saliër en
Hendrik III deel aan verschillende keizerlijke expedities naar Bohemen,
Hongarije en Polen. In 1040 leidde hij het Beierse contigent naar Bohemen maar
werd verslagen bij Cham (stad). Otto werd in 1048 in Ulm door Hendrik III
aangesteld tot hertog van Zwaben. Otto is begraven in Schweinfurt.
Otto was zoon van Hendrik van Schweinfurt en van Gerberga van Gleiberg. Hij was in 1035 verloofd met Mathildis, dochter van Boleslaw I van Polen, maar deze verloving werd verbroken door het concilie van Trebur in 1036 - vermoedelijk wegens bloedverwantschap.
Otto was zoon van Hendrik van Schweinfurt en van Gerberga van Gleiberg. Hij was in 1035 verloofd met Mathildis, dochter van Boleslaw I van Polen, maar deze verloving werd verbroken door het concilie van Trebur in 1036 - vermoedelijk wegens bloedverwantschap.
Titel:
| vanaf 1048 hertog van Zwaben |
3215520 Otto Willem van Bourgondië,
geboren in 962. Hij is overleden op woensdag 21 september 1026, 63 of 64 jaar
oud.
Notitie: Na de dood van zijn stiefvader in 1002, wierp hij zich op als
hertog van Bourgondië, maar in 1004 annexeerde koning Robert het hertogdom
Bourgondië bij Frankrijk. In 986 was hij al graaf van Bourgondië geworden van
een gebied, dat zijn ouders voor hem rond Dôle hadden gevormd. Hier bleef hij
heerser tot bij zijn overlijden. Otto Willem en zijn opvolgers waren ook graaf
van Mâcon.
Hij trouwde met
3215521 Ermentrudis van Roucy, geboren
omstreeks 950. Zij is overleden op vrijdag 5 maart 1003, ongeveer 53 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Agnes. Zij is overleden. Zij trouwde
met Willem V van
Aquitanië. Hij is geboren in 969. Hij is overleden op zaterdag 31 januari
1030 in Maillezais, 60 of 61 jaar oud.
Notitie: Willem was een gestudeerde en vrome vorst, die een vredelievende
bestuur voerde. Hij doet beroep op Robert II van Frankrijk om zijn vazal, graaf
van La Marche Boso II te bedwingen, maar mislukt daarin. Hij wordt door Fulco
III van Anjou verslagen, waardoor hij Loudun en Mirebeau moet opgeven. Ook de
Vikingen verslaan hem in 1006. Tenslotte staat hij nog Confolens en Ruffec en
Chabanais af, om zijn vazal, de graaf van Angoulême, Willem III met het IJzeren
Lijf , te belonen. Hij ondersteunt verder de invoering van de Godsvrede door de
Kerk. Wanneer de Italianen in 1024-1025 in Frankrijk een koning komen zoeken,
kiezen zij Hugo, de zoon van Robert II van Frankrijk. Maar door de weigering van
laatstgenoemde, zullen zij aan Willem vragen om deze kroon te aanvaarden. Willem
vertrekt naar Italië om het voorstel te bespreken, maar weigert voor hem en zijn
zoon omwille van de complexiteit van de Italiaanse intriges
II. Mathildis. Zij is overleden. Zij
trouwde met Landerik III
van Maers (van Nevers). Hij is overleden.
III. Gerberga. Zij is overleden. Zij
trouwde in 1002 met Willem II Van Provence, 20 of 21 jaar oud.
Notitie bij het huwelijk van
Gerberga en Willem: bijg. de Vrome, was een zoon van
Willem I van Provence en van diens eerste echtgenote Arsendis van Comminges. Als
kind volgde hij zijn vader in 993 op als graaf van Provence. In 1002 huwde hij
met Ermengarde, dochter van Otto Willem van Bourgondië,
Willem is
geboren in 981. Willem is overleden in 1018, 36 of 37 jaar oud.
IV. Gwijde I van Mâcon, geboren in 975.
Hij is overleden in 1004, 28 of 29 jaar oud.
Notitie: Hij was erfgenaam en troonopvolger, maar stierf jong. Al in 995
verbond zijn vader hem aan zijn regering in Bourgondië en in 1002 stelt zijn
vader hem aan tot graaf van Mâcon. Zijn zoon Otto volgt hem op in Mâcon en in
Bourgondië, wordt zijn broer Reinout, graaf.
V. Reinoud I van Bourgondië, geboren in 986 (zie 1607760).
3216000 Boudewijn V de Grote Van Vlaanderen (van Rijsel) (dezelfde als 804106 in generatie 20).
Hij trouwde met
3216001 Adela van Mesen (dezelfde
als 804107 in generatie 20).
3216004 Lambert II Balderik van Leuven.
Lambert is overleden op zondag 19 juni 1054.
Notitie bij Lambert:
Afhankelijk van de bron volgde hij ofwel zijn broer Hendrik
I op (Vita Gudilae, opgetekend tussen 1048-1051), ofwel diens zoon Otto (volgens
de kronieken van Brabant, 14e-15e eeuw).
Hij wordt voor het eerst vermeld als graaf van Leuven op 3 januari 1041. Hij was ook graaf van Brussel en voogd over de abdijen van Nijvel en Gembloers. Op 16 november 1047 stichtte hij samen met zijn echtgenote Oda van Verdun het Sinte-Goedelekapittel in de Sint-Michielskerk te Brussel, waarheen hij de relieken van de heilige Goedele van Brussel liet overbrengen.
Hij sloot zich aan bij de opstand van Boudewijn V van Vlaanderen tegen de Duitse keizer Hendrik III. In een treffen met het keizerlijk leger sneuvelde hij bij Doornik in 1054. Hij werd begraven in de abdijkerk van Nijvel, waar hij in het necrologium herdacht wordt op 19 juni. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik II.
Hij wordt voor het eerst vermeld als graaf van Leuven op 3 januari 1041. Hij was ook graaf van Brussel en voogd over de abdijen van Nijvel en Gembloers. Op 16 november 1047 stichtte hij samen met zijn echtgenote Oda van Verdun het Sinte-Goedelekapittel in de Sint-Michielskerk te Brussel, waarheen hij de relieken van de heilige Goedele van Brussel liet overbrengen.
Hij sloot zich aan bij de opstand van Boudewijn V van Vlaanderen tegen de Duitse keizer Hendrik III. In een treffen met het keizerlijk leger sneuvelde hij bij Doornik in 1054. Hij werd begraven in de abdijkerk van Nijvel, waar hij in het necrologium herdacht wordt op 19 juni. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Hendrik II.
Heerlijkheid:
| graaf van Leuven en graaf van Brussel |
Hij trouwde met
3216005 Oda van Verdun. Oda is
overleden.
Notitie bij Oda: Naast Hendrik II († 1078), hadden zij nog een zoon Reinier
(gesneuveld in Haspengouw, † 1077), evenals een dochter Gerberga (vermeld circa
1100 samen met haar zoon Hendrik, schenkster van eigengoed te Bollebeek aan de
abdij van Vorst).
Kind uit dit huwelijk:
I. Hendrik II van Leuven, geboren omstreeks 1020 (zie 1608002).
3216016 Albert I Van Namen. Albert is
overleden vóór 1011.
Notitie bij Albert: Albert I van Namen (ca. 950 - ca. 1010) was een zoon van graaf
Robert I van Namen. In 973 steunde hij Reinier IV van Henegouwen en Lambert I
van Leuven in hun poging om het erfdeel van hun vader terug te veroveren. Van
981 tot 992 was hij graaf van de Lommegouw in opvolging van zijn vader. In dat
jaar werd de Lommegouw omgevormd tot het Graafschap Namen met Albert als eerste
graaf tot zijn dood in 1011. Albert werd in 992 voogd van de abdj van
Brogne.
Heerlijkheid:
| Graaf van Namen |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Robrecht II (Radboud) Van Namen.
Robrecht is overleden in 1031.
Notitie bij Robrecht:
Robert II van Namen, of Radboud, (-1031) was de oudste zoon
van graaf Albert I van Namen en van Ermengarde van Lotharingen. Hij volgde zijn
vader op als graaf van Namen in 1011. Robert verleende hulp aan Lambert van
Leuven, schoonbroer van zijn moeder, in zijn strijd tegen Balderik van Loon,
bisschop van Luik, en stond hem bij in de slag bij Hoegaarden van 1013. Robert
nam daarbij graaf Herman van Verdun, broer van Godfried III van Lotharingen,
gevangen. Dit riep de toorn op van keizer Hendrik II. Door tussenkomst van zijn
moeder, Ermengarde, werd de gevangene vrijgelaten en herwon Robrecht het
vertrouwen van de keizer.
II. Albert II Van Namen, geboren omstreeks 1000 (zie 1608008).
3216100 Dirk III Hierosolymita Van
Holland, geboren omstreeks 982. Dirk is overleden op zondag 27 mei 1039,
ongeveer 57 jaar oud.
Notitie bij Dirk: Het regentschap van Lutgardis
Toen zijn vader Arnulf in 993 sneuvelde, was Dirk III nog te jong om het bestuur op zich te nemen, waarop zijn moeder Lutgardis van Luxemburg deze taken waarnam. In 1005 was Dirk oud genoeg om zelfstandig het graafschap te besturen, maar maakte nog steeds dankbaar gebruik van de goede connecties van zijn moeder: zij riep de hulp in van haar zwager, de Duitse koning Hendrik II, om een Friese opstand te onderdrukken. De koning vertrok vanuit Utrecht per schip met een leger naar Friesland en bracht de aanvallen tot staan.
Conflict met de keizer
Dirk was actief in de ontginning van moerassen door gronden te verpachten aan Friezen die het in cultuur brachten, maar die wilde gronden werden door de bisschoppen van Utrecht als hun gebied beschouwd. Rond 1015 koloniseerde Dirk zo de Riederwaard. Bovendien bouwde hij een burcht in Vlaardingen, waarschijnlijk op de plek waar zich nu de Grote Kerk bevindt bevindt, waar het riviertje de Flarding (tegenwoordig de Vlaardingse haven) uitmondde in de Merwede (tegenwoordig de Nieuwe Waterweg). Vanuit die burcht dwong hij de kooplieden die langs kwamen varen, onderweg van Tiel naar Engeland en vice versa, om tol te betalen. Deze kooplieden én ook bisschop Adelbold van Utrecht riepen daarom de hulp in van de Duitse keizer. De keizer gaf in 1018 zijn neef Dirk de opdracht om zijn vesting te ontruimen. In plaats van zijn leenheer te gehoorzamen, verschanste Dirk zich op zijn burcht en de keizer kon nu niet anders dan een leger op hem af sturen. Dit leger, onder leiding van hertog Godfried de Kinderloze, bestond uit een vloot met troepen uit Utrecht, Keulen en Luik.
De veldslag in het moeras
Op 29 juli 1018 kwam het tot de Slag bij Vlaardingen. Het laatste stuk naar de burcht moest via land worden afgelegd, wat lastig ging omdat het gebied vol met sloten en dijken lag. Het duurde niet lang voor het leger van Godfried vastliep en noodgedwongen moest terugkeren naar hun schepen om een andere route te zoeken. Op de terugweg liep het leger echter in hinderlaag van de troepen van Dirk. Godfried maakte met zijn leger een tactische terugtrekkende beweging, waarop iemand uit het Friese kamp riep dat de voorste gelederen verslagen waren en de hertog op de vlucht sloeg. Hierop raakten de troepen van Godfried zo in paniek dat velen in volle wapenuitrusting de rivier in sprongen, in een poging de schepen te bereiken. Andere kwamen vast te zitten in het moeras. Dirk maakte direct gebruik van de paniek en het machtige leger van de hertog werd volledig in de pan gehakt. Godfried werd hierbij gevangengenomen.
Hierosolymita
In de 12e-eeuwse Annalen van Egmond staat Dirk III vermeld met de bijnaam Hierosolymita, de Jeruzalemganger. Dat duidt erop dat hij een pelgrimstocht naar het Heilige Land heeft gemaakt. Volgens de 14e-eeuwse geschiedschrijver Johannes de Beke heeft Dirk zijn tocht rond het jaar 1030 ondernomen.
Het bewind van Dirk III
Tijdens zijn graafschap wist Dirk zijn gebied uit te breiden richting het oosten. Deze uitbreiding ging ten koste van het bisdom Utrecht. De uitbreiding bestond onder meer uit het gebied ten zuidoosten van Alphen, tussen Zwammerdam en Bodegraven. In 1017/1018 zou Dirk ook nog een oorlog tegen de Friezen hebben gevoerd. Nadat de keizer in 1024 kinderloos overleed, steunde Dirk Koenraad II in diens strijd om de opvolging. Na het overlijden van Dirk III, ging zijn vrouw terug naar Saksen, waar zij op 31 maart 1044 overleed. Dirk III is begraven in de Abdij van Egmond. Othilde werd begraven in Quedlinburg.
Toen zijn vader Arnulf in 993 sneuvelde, was Dirk III nog te jong om het bestuur op zich te nemen, waarop zijn moeder Lutgardis van Luxemburg deze taken waarnam. In 1005 was Dirk oud genoeg om zelfstandig het graafschap te besturen, maar maakte nog steeds dankbaar gebruik van de goede connecties van zijn moeder: zij riep de hulp in van haar zwager, de Duitse koning Hendrik II, om een Friese opstand te onderdrukken. De koning vertrok vanuit Utrecht per schip met een leger naar Friesland en bracht de aanvallen tot staan.
Conflict met de keizer
Dirk was actief in de ontginning van moerassen door gronden te verpachten aan Friezen die het in cultuur brachten, maar die wilde gronden werden door de bisschoppen van Utrecht als hun gebied beschouwd. Rond 1015 koloniseerde Dirk zo de Riederwaard. Bovendien bouwde hij een burcht in Vlaardingen, waarschijnlijk op de plek waar zich nu de Grote Kerk bevindt bevindt, waar het riviertje de Flarding (tegenwoordig de Vlaardingse haven) uitmondde in de Merwede (tegenwoordig de Nieuwe Waterweg). Vanuit die burcht dwong hij de kooplieden die langs kwamen varen, onderweg van Tiel naar Engeland en vice versa, om tol te betalen. Deze kooplieden én ook bisschop Adelbold van Utrecht riepen daarom de hulp in van de Duitse keizer. De keizer gaf in 1018 zijn neef Dirk de opdracht om zijn vesting te ontruimen. In plaats van zijn leenheer te gehoorzamen, verschanste Dirk zich op zijn burcht en de keizer kon nu niet anders dan een leger op hem af sturen. Dit leger, onder leiding van hertog Godfried de Kinderloze, bestond uit een vloot met troepen uit Utrecht, Keulen en Luik.
De veldslag in het moeras
Op 29 juli 1018 kwam het tot de Slag bij Vlaardingen. Het laatste stuk naar de burcht moest via land worden afgelegd, wat lastig ging omdat het gebied vol met sloten en dijken lag. Het duurde niet lang voor het leger van Godfried vastliep en noodgedwongen moest terugkeren naar hun schepen om een andere route te zoeken. Op de terugweg liep het leger echter in hinderlaag van de troepen van Dirk. Godfried maakte met zijn leger een tactische terugtrekkende beweging, waarop iemand uit het Friese kamp riep dat de voorste gelederen verslagen waren en de hertog op de vlucht sloeg. Hierop raakten de troepen van Godfried zo in paniek dat velen in volle wapenuitrusting de rivier in sprongen, in een poging de schepen te bereiken. Andere kwamen vast te zitten in het moeras. Dirk maakte direct gebruik van de paniek en het machtige leger van de hertog werd volledig in de pan gehakt. Godfried werd hierbij gevangengenomen.
Hierosolymita
In de 12e-eeuwse Annalen van Egmond staat Dirk III vermeld met de bijnaam Hierosolymita, de Jeruzalemganger. Dat duidt erop dat hij een pelgrimstocht naar het Heilige Land heeft gemaakt. Volgens de 14e-eeuwse geschiedschrijver Johannes de Beke heeft Dirk zijn tocht rond het jaar 1030 ondernomen.
Het bewind van Dirk III
Tijdens zijn graafschap wist Dirk zijn gebied uit te breiden richting het oosten. Deze uitbreiding ging ten koste van het bisdom Utrecht. De uitbreiding bestond onder meer uit het gebied ten zuidoosten van Alphen, tussen Zwammerdam en Bodegraven. In 1017/1018 zou Dirk ook nog een oorlog tegen de Friezen hebben gevoerd. Nadat de keizer in 1024 kinderloos overleed, steunde Dirk Koenraad II in diens strijd om de opvolging. Na het overlijden van Dirk III, ging zijn vrouw terug naar Saksen, waar zij op 31 maart 1044 overleed. Dirk III is begraven in de Abdij van Egmond. Othilde werd begraven in Quedlinburg.
Hij trouwde met
3216101 Othilde Van Saksen, geboren
omstreeks 985. Othilde is overleden op zaterdag 31 maart 1044 in Quedlinburg, ongeveer 59 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Dirk IV Van Holland. Dirk is
overleden op vrijdag 13 januari 1049 in Dordrecht.
Notitie bij Dirk: Dirk IV was de oudste zoon van Dirk III en Othilde van de
Noordmark. Hij zette de politiek van machtsuitbreiding van zijn vader voort,
namelijk het uitbreiden van het graafschap naar het oosten. Zo eigende hij zich
onder meer het gebied ten zuidoosten van Alphen, tussen Zwammerdam en
Bodegraven, toe. Hij schond daarmee de belangen van Bernold, de Utrechtste
bisschop en de machtige Zuid-Nederlandse kloosters en
bisschoppen.
Hierdoor kwam hij in conflict met de keizer en de rijksbisschoppen. De Duitse keizer Hendrik III trok daarom persoonlijk tegen hem ten strijde en in 1046 dwong hij Dirk IV afstand te doen van het door hem veroverde gebied.
Kort nadat de keizer naar huis was vertrokken, begon Dirk de bisdommen Utrecht en Luik te plunderen. Bovendien sloot hij een verbond met Godfried met de Baard, de hertog van Opper-Lotharingen en de graven van Vlaanderen en Henegouwen. Hierop volgde in 1047 een tweede strafexpeditie waarbij de keizer Vlaardingen en de grafelijke burcht te Rijnsburg veroverde. De burcht werd geheel verwoest. Tijdens de terugtocht leed de keizer echter grote verliezen waardoor Dirks bondgenoten nu ook openlijk tegen de keizer in opstand kwamen. In 1049 werd Dirk IV door de bisschoppen van Metz, Luik en Utrecht in de val gelokt en gedood. Dirk was nog jong, ongehuwd en kinderloos. Hij werd opgevolgd door zijn broer Floris I.
Hierdoor kwam hij in conflict met de keizer en de rijksbisschoppen. De Duitse keizer Hendrik III trok daarom persoonlijk tegen hem ten strijde en in 1046 dwong hij Dirk IV afstand te doen van het door hem veroverde gebied.
Kort nadat de keizer naar huis was vertrokken, begon Dirk de bisdommen Utrecht en Luik te plunderen. Bovendien sloot hij een verbond met Godfried met de Baard, de hertog van Opper-Lotharingen en de graven van Vlaanderen en Henegouwen. Hierop volgde in 1047 een tweede strafexpeditie waarbij de keizer Vlaardingen en de grafelijke burcht te Rijnsburg veroverde. De burcht werd geheel verwoest. Tijdens de terugtocht leed de keizer echter grote verliezen waardoor Dirks bondgenoten nu ook openlijk tegen de keizer in opstand kwamen. In 1049 werd Dirk IV door de bisschoppen van Metz, Luik en Utrecht in de val gelokt en gedood. Dirk was nog jong, ongehuwd en kinderloos. Hij werd opgevolgd door zijn broer Floris I.
II. Bertrade Van Holland. Bertrade is
overleden. Bertrade trouwde met Dirk van Katlenburg. Dirk is overleden.
III. Swanhilde Van Holland. Swanhilde
is overleden in 1120. Swanhilde trouwde met Ernst de Strijdbare van Oostenrijk. Ernst is
geboren in 1027. Ernst is overleden op woensdag 10 juni 1075, 47 of 48 jaar oud.
Notitie bij Ernst: Hij was een zoon van markgraaf Adalbert van Oostenrijk en van
Glismod (of van Adelheid van Polen). Ernst volgde zijn vader op als markgraaf.
Zijn broer Leopold was immers al in 1043 gesneuveld in de strijd tegen
Hongarije. Ook zijn regering werd gekenmerkt door de strijd tegen Hongarije. Hij
huwde met Adelheid van Eilenburg (-1071) en met Swanhilde.
Zijn kinderen waren:
Leopold II van Oostenrijk (-1095)
graaf Adelbert I van Pernegg (-1100)
een dochter, die huwde met graaf Herman I van Poigen
Justitia, die huwde met graaf Otto II van Diessen-Wolfratshausen.
Zijn kinderen waren:
Leopold II van Oostenrijk (-1095)
graaf Adelbert I van Pernegg (-1100)
een dochter, die huwde met graaf Herman I van Poigen
Justitia, die huwde met graaf Otto II van Diessen-Wolfratshausen.
IV. Floris I Van Holland, geboren in 1030 in Vlaardingen (zie 1608050).
3216424 Arnulf II Van Vlaanderen,
geboren in 962. Arnulf is overleden op woensdag 30 maart 987 in Gent, 24 of 25 jaar oud.
Notitie bij Arnulf: Arnulf II (962 – Gent, 30 maart 987), zoon van Boudewijn III en
Mathildis van Saksen-Billung, was graaf van Vlaanderen van 965 tot aan zijn
dood. Zijn vader Boudewijn III werd in 958 door graaf Arnulf I tot mederegent
aangesteld, maar overleed reeds in 962. Bij de dood van graaf Arnulf I was zijn
kleinzoon, de jonge Arnulf II, vier jaar.
Arnulf volgde dus in 965 zijn grootvader op, aanvankelijk onder de voogdij van de koning van Frankrijk, Lotharius, die vóór de dood van Arnulf I had beloofd dat hij ervoor zou zorgen dat de Vlaamse edelen de jonge graaf niet zouden manipuleren voor hun eigen belang, een belofte waaraan hij zich inderdaad ook hield. De graven Boudewijn van Cambrai en Dirk II van Holland traden op als regent en wisten te verkomen dat Vlaanderen als “onbezet” leen terugviel aan de kroon. Arnulf verloor Boulogne, St. Pol en Guînes aan Frankrijk, Gent en het Waasland aan Dirk II van Holland maar keizer Otto van Duitsland kwam tussenbeide en stopte verdere Franse veroveringen. Otto richtte de markgraafschappen van Antwerpen en Valenciennes in om de Franse expansie te beteugelen. Rond 976 liet koning Lotharius de regering aan Arnulf over, maar onthield hem het gezag over de door Arnulf I veroverde gebieden Oosterbant, Artesië, Ponthieu en Amiens. Arnulf weigerde in 987 Hugo Capet als koning te accepteren omdat hij als afstammeling van Karel de Grote een voorkeur had voor Karel van Neder-Lotharingen, die ook van Karel de Grote afstamde. Nadat Hugo Vlaanderen aanviel, erkende Arnulf hem toch nog als koning. Arnulf overleed aan een ziekte (hete koorts) en werd begraven te Gent.
Arnulf II was in 968 gehuwd met Rosela van Ivrea (945 - Gent 26 januari 1003, dochter van Berengarius II van Italië, koning van 950 tot 963, en van Willa van Toscane. Arnulf en Rosela kregen de volgende kinderen:
Mathilda (? - 995)
Boudewijn IV
Arnulf volgde dus in 965 zijn grootvader op, aanvankelijk onder de voogdij van de koning van Frankrijk, Lotharius, die vóór de dood van Arnulf I had beloofd dat hij ervoor zou zorgen dat de Vlaamse edelen de jonge graaf niet zouden manipuleren voor hun eigen belang, een belofte waaraan hij zich inderdaad ook hield. De graven Boudewijn van Cambrai en Dirk II van Holland traden op als regent en wisten te verkomen dat Vlaanderen als “onbezet” leen terugviel aan de kroon. Arnulf verloor Boulogne, St. Pol en Guînes aan Frankrijk, Gent en het Waasland aan Dirk II van Holland maar keizer Otto van Duitsland kwam tussenbeide en stopte verdere Franse veroveringen. Otto richtte de markgraafschappen van Antwerpen en Valenciennes in om de Franse expansie te beteugelen. Rond 976 liet koning Lotharius de regering aan Arnulf over, maar onthield hem het gezag over de door Arnulf I veroverde gebieden Oosterbant, Artesië, Ponthieu en Amiens. Arnulf weigerde in 987 Hugo Capet als koning te accepteren omdat hij als afstammeling van Karel de Grote een voorkeur had voor Karel van Neder-Lotharingen, die ook van Karel de Grote afstamde. Nadat Hugo Vlaanderen aanviel, erkende Arnulf hem toch nog als koning. Arnulf overleed aan een ziekte (hete koorts) en werd begraven te Gent.
Arnulf II was in 968 gehuwd met Rosela van Ivrea (945 - Gent 26 januari 1003, dochter van Berengarius II van Italië, koning van 950 tot 963, en van Willa van Toscane. Arnulf en Rosela kregen de volgende kinderen:
Mathilda (? - 995)
Boudewijn IV
Heerlijkheid:
| graaf van Vlaanderen van 965 tot aan zijn dood |
Hij trouwde met
3216425 Rosela van Ivrea, geboren in
945. Rosela is overleden op dinsdag 26 januari 1003 in Gent, 57 of 58 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Boudewijn IV met de baard Van Vlaanderen, geboren in 980 (zie 1608212).
3216446 Hendrik II de Ruziezoeker van
Beieren, geboren in 951. Hendrik is overleden op woensdag 28 augustus 995 in
Gandersheim, 43 of 44 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Hij volgde in 955 als 4-jarige zijn vader op als hertog van
Beieren en markgraaf van Verona, onder de voogdij van zijn moeder. Hendrik was
gehuwd met Gisela (-1006), dochter van Koenraad van Bourgondië. Na rebellie
tegen Otto II verloor hij in 976 zijn hertogdom aan Otto I van Zwaben en werd
Hendrik onder de voogdij geplaatst van de bisschop van Utrecht. In 985 slaagde
hij er in Beieren opnieuw te veroveren en in 989 werd hij ook hertog van
Karinthië en markgraaf van Verona.
Hij trouwde, ongeveer 21 jaar oud, omstreeks 972 met de ongeveer
22-jarige
3216447 Gisela van Bourgondië, geboren
omstreeks 950. Gisela is overleden op zondag 21 juli 1006 in Regensburg, ongeveer 56 jaar oud. Zij is
begraven in de abdij van Niedermünster in
Regensburg.
Notitie bij Gisela: De tijd dat haar echtgenoot gearresteerd was verbleef zij in
Merseburg
Haar dochter gaf opdracht voor haar graf het Gisela-kruis te maken
Ze wordt (ook in middeleeuwse bronnen) vaak verward met haar nicht Gisela van Zwaben.
Haar dochter gaf opdracht voor haar graf het Gisela-kruis te maken
Ze wordt (ook in middeleeuwse bronnen) vaak verward met haar nicht Gisela van Zwaben.
Heerlijkheid:
| hertogin van Beieren |
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Hendrik II de Heilige van het Heilige
Roomse Rijk, geboren op maandag 6 mei 972 in Bad Abbach of Hildesheim. Hendrik is
overleden op maandag 13 juli 1024 in Grone
(Göttingen), 52 jaar oud.
Hendrik trouwde met Kunigonde van LUXEMBURG. Zie 12864403,III voor persoonsgegevens van Kunigonde.
Notitie bij Hendrik:
Hij werd in 995 (als Hendrik IV) hertog van Beieren, na de
dood van zijn vader, en beklom de troon van Duitsland in 1002. Hij huwde met de
H. Cunegonde, maar het paar bleef - al dan niet gewild - kinderloos.
In 1010 schonk hij Silva Fulnaho (het woud van Vollenhove) aan het bisdom Utrecht. Dit was feitelijk het begin van het Oversticht.
Paus Benedictus VIII kroonde hem tot keizer in 1014. Hij richtte vele scholen op, verdedigde de rijksgrenzen, en beijverde zich om vrede te stichten en de kerk tot ontwikkeling te brengen. Hendrik II startte de bouw van de kathedraal van Bazel. Op latere leeftijd kreeg hij een verlamming. Alhoewel hij graag monnik was geworden, bleef hij zijn taak van heerser volbrengen.
Hendrik werd, als enige Duitse keizer, in 1146 heilig verklaard door paus Eugenius III. Zijn feestdag is op 13 juli. Hendrik is beschermheilige van de bisdommen Bamberg en Bazel, van de kinderloze paren, van de koningen en hertogen en van de gehandicapten.
In 1010 schonk hij Silva Fulnaho (het woud van Vollenhove) aan het bisdom Utrecht. Dit was feitelijk het begin van het Oversticht.
Paus Benedictus VIII kroonde hem tot keizer in 1014. Hij richtte vele scholen op, verdedigde de rijksgrenzen, en beijverde zich om vrede te stichten en de kerk tot ontwikkeling te brengen. Hendrik II startte de bouw van de kathedraal van Bazel. Op latere leeftijd kreeg hij een verlamming. Alhoewel hij graag monnik was geworden, bleef hij zijn taak van heerser volbrengen.
Hendrik werd, als enige Duitse keizer, in 1146 heilig verklaard door paus Eugenius III. Zijn feestdag is op 13 juli. Hendrik is beschermheilige van de bisdommen Bamberg en Bazel, van de kinderloze paren, van de koningen en hertogen en van de gehandicapten.
Heerlijkheid:
| hertog van Beieren |
III. Gisela De zalige van Beieren, geboren in 985 in Slot Abbach, Regensburg (zie 1608223).
Generatie 23 (edeloudgrootouders)
6431040 Adelbert I van Ivrea, geboren
in 931. Hij is overleden in 971, 39 of 40 jaar oud.
Notitie: Hij maakte deel uit van de vorsten die het rijk van Karel de Grote
verdeelden en bestuurden. Bij de indeling van het oude rijk van Karel de Grote
in hertogdommen en graafschappen, vormt hij voor zijn zoon het graafschap
Bourgondië rond Dôle in de Jura in Franche-Comté (ongeveer het huidige
Franche-Comté, zonder het graafschap Monbéliard). Dit graafschap was een vazal
van het hertogdom Bourgondië (gevormd in 858) en van de Karolingische koningen
van Frankrijk. Adelbert was gehuwd met Gerberga van Dijon, dochter van Lambert I
van Châlons, en werd de vader van Otto Willem, eerste paltsgraaf van Bourgondië.
Zijn weduwe trouwde nadien nog met hertog Hendrik I van
Bourgondië.
Hij ging een geregistreerd partnerschap aan met
6431041 Gerberga van Dijon, ook
Gerlindis. Zij is overleden omstreeks 989. Zij trouwde (2) met Hendrik I van Bourgondië (948-1002).
Kind uit dit geregistreerd partnerschap:
I. Otto Willem van Bourgondië, geboren in 962 (zie 3215520).
6432008 Lambert I met de Baard van
Leuven, geboren omstreeks 950. Lambert is overleden op maandag 12 september
1015 in Florennes, ongeveer 65 jaar
oud.
Notitie bij Lambert:
Hij was de oudste met zekerheid bekende graaf van Leuven en
stamvader van de Leuvense gravendynastie.
Samen met zijn broer Reinier zou hij door aartsbisschop Bruno verbannen zijn geweest. Na de dood van Otto I keerden ze terug om het kasteel van "Bussud" (Bossut?) te belegeren, maar werden verslagen en opnieuw verbannen door Otto II. In 973 zouden beide broers zijn teruggekeerd om Werner en Reinout, die hun vaders land in bezit hadden genomen, te bestrijden en te doden. In 976 deden Reinier en Lambert een tweede poging om hun bezittingen te heroveren. Ze werden op 19 april 976 verslagen bij Bergen maar kregen toen wel hun graafschappen van de koning terug. Lambert werd graaf van Leuven. Ook uit een andere bron weten we dat in 977 de zonen van Reinier III terug waren in hun vaderland.
In 1003 wordt Lambert voor het eerst vermeld als graaf van Leuven, ter gelegenheid van zijn aanduiding als voogd over de abdij van Nijvel. Hij verwierf ook de voogdij over de abdij van Gembloers. Door dit voogdijschap moest hij instaan voor de bescherming van de abdijen, maar anderzijds verkreeg hij ook de territoriale controle over de uitgestrekte abdijdomeinen. In 1007 wordt vermeld dat graaf Lambert terug in de gratie is gekomen bij Hendrik II. Door Lamberts huwelijk met Gerberga, dochter van hertog Karel van Lotharingen, kwam hij in het bezit van het graafschap Brussel. De toewijzing van het hertogdom Lotharingen aan Godfried I van Verdun bracht Lambert openlijk met de graven van de Ardennen in conflict. Dit gaf aanleiding tot de Slag bij Florennes (1015), waar Lambert I sneuvelde.
In 1005 steunde Lambert Boudewijn IV van Vlaanderen in diens pogingen om het markgraafschap Valenciennes te veroveren. In 1012 benoemde de keizer Godfried de Kinderloze tot hertog van Neder-Lotharingen. Dit was tegen de zin van Lambert die deze functie zelf begeerde. Het kwam zelfs zover dat Godfried de stad Leuven belegerde maar hij moest die onderneming zonder succes opgeven. Lambert kwam daarna in botsing met Balderik II van Loon, bisschop van Luik. Deze had besloten een burcht te bouwen te Hoegaarden. Dit was niet naar de zin van Lambert I, die de burcht als een bedreiging beschouwde. Toen de bisschop weigerde de bouwwerken stop te zetten, deed Lambert een inval in het Luikse gebied. De bisschop wist slechts met toegevingen zijn vazallen ertoe te bewegen hem bij staan in de strijd, maar in 1013 werd die te Hoegaarden dan toch beslecht. Mede door desertie van een deel der Luikse troepen wist Lambert de bisschop een bloedige nederlaag toe te brengen. Deze overwinning stelde Lambert in staat ook het graafschap Bruningerode (ten zuidoosten van het graafschap Leuven) te annexeren. In 1015 kwam het opnieuw tot een conflict met hertog Godfried. Lambert trok samen met zijn broer Reinier tegen hem op, maar sneuvelde bij Florennes.
Om de vrede te herstellen tussen de Reiniers (graven van Leuven en Bergen) en het huis van Verdun werden huwelijksallianties aangegaan. Lambert II Balderik van Leuven huwde Oda van Verdun (dochter van Gozelo I van Verdun), en Reinier V van Bergen trouwde met een dochter van Herman van Ename (die omstreeks die tijd graaf van Brabant was).
De kroniekschrijvers schetsen een zeer negatief beeld van de oorlogszuchtige Lambert I. Ze verwijten hem geen respect te hebben voor vrouwen, kinderen en heiligdommen. Niet alleen dankzij de Karolingische bruidsschat van zijn echtgenote Gerberga (het graafschap Brussel), maar ook door geweld en intriges wist hij zijn territorium uit te breiden.
Samen met zijn broer Reinier zou hij door aartsbisschop Bruno verbannen zijn geweest. Na de dood van Otto I keerden ze terug om het kasteel van "Bussud" (Bossut?) te belegeren, maar werden verslagen en opnieuw verbannen door Otto II. In 973 zouden beide broers zijn teruggekeerd om Werner en Reinout, die hun vaders land in bezit hadden genomen, te bestrijden en te doden. In 976 deden Reinier en Lambert een tweede poging om hun bezittingen te heroveren. Ze werden op 19 april 976 verslagen bij Bergen maar kregen toen wel hun graafschappen van de koning terug. Lambert werd graaf van Leuven. Ook uit een andere bron weten we dat in 977 de zonen van Reinier III terug waren in hun vaderland.
In 1003 wordt Lambert voor het eerst vermeld als graaf van Leuven, ter gelegenheid van zijn aanduiding als voogd over de abdij van Nijvel. Hij verwierf ook de voogdij over de abdij van Gembloers. Door dit voogdijschap moest hij instaan voor de bescherming van de abdijen, maar anderzijds verkreeg hij ook de territoriale controle over de uitgestrekte abdijdomeinen. In 1007 wordt vermeld dat graaf Lambert terug in de gratie is gekomen bij Hendrik II. Door Lamberts huwelijk met Gerberga, dochter van hertog Karel van Lotharingen, kwam hij in het bezit van het graafschap Brussel. De toewijzing van het hertogdom Lotharingen aan Godfried I van Verdun bracht Lambert openlijk met de graven van de Ardennen in conflict. Dit gaf aanleiding tot de Slag bij Florennes (1015), waar Lambert I sneuvelde.
In 1005 steunde Lambert Boudewijn IV van Vlaanderen in diens pogingen om het markgraafschap Valenciennes te veroveren. In 1012 benoemde de keizer Godfried de Kinderloze tot hertog van Neder-Lotharingen. Dit was tegen de zin van Lambert die deze functie zelf begeerde. Het kwam zelfs zover dat Godfried de stad Leuven belegerde maar hij moest die onderneming zonder succes opgeven. Lambert kwam daarna in botsing met Balderik II van Loon, bisschop van Luik. Deze had besloten een burcht te bouwen te Hoegaarden. Dit was niet naar de zin van Lambert I, die de burcht als een bedreiging beschouwde. Toen de bisschop weigerde de bouwwerken stop te zetten, deed Lambert een inval in het Luikse gebied. De bisschop wist slechts met toegevingen zijn vazallen ertoe te bewegen hem bij staan in de strijd, maar in 1013 werd die te Hoegaarden dan toch beslecht. Mede door desertie van een deel der Luikse troepen wist Lambert de bisschop een bloedige nederlaag toe te brengen. Deze overwinning stelde Lambert in staat ook het graafschap Bruningerode (ten zuidoosten van het graafschap Leuven) te annexeren. In 1015 kwam het opnieuw tot een conflict met hertog Godfried. Lambert trok samen met zijn broer Reinier tegen hem op, maar sneuvelde bij Florennes.
Om de vrede te herstellen tussen de Reiniers (graven van Leuven en Bergen) en het huis van Verdun werden huwelijksallianties aangegaan. Lambert II Balderik van Leuven huwde Oda van Verdun (dochter van Gozelo I van Verdun), en Reinier V van Bergen trouwde met een dochter van Herman van Ename (die omstreeks die tijd graaf van Brabant was).
De kroniekschrijvers schetsen een zeer negatief beeld van de oorlogszuchtige Lambert I. Ze verwijten hem geen respect te hebben voor vrouwen, kinderen en heiligdommen. Niet alleen dankzij de Karolingische bruidsschat van zijn echtgenote Gerberga (het graafschap Brussel), maar ook door geweld en intriges wist hij zijn territorium uit te breiden.
Heerlijkheid:
| graaf van Leuven van 1015 tot aan zijn dood |
Hij trouwde met
6432009 Gerberga van Neder-Lotharingen,
geboren omstreeks 980. Gerberga is overleden in 1018, ongeveer 38 jaar oud.
Notitie bij Gerberga:
Zij was een dochter van Karel van Neder-Lotharingen. De
identiteit van haar moeder is onbekend. Vermoedelijk was Gerberga een dochter
van Karel uit zijn huwelijk met een onbekende dochter van Robert I van Meaux. Er
is ook een theorie dat zij uit een tweede huwelijk van Karel zou zijn geboren,
met ene Adelheid uit de lagere adel - dit is echter zeer onwaarschijnlijk gezien
Karels ambities om koning van Frankrijk te worden.
Gerberga huwde met graaf Lambert I van Leuven, en kreeg als bruidsschat het graafschap Brussel mee (gebied tussen Zenne en Dijle).
Gerberga huwde met graaf Lambert I van Leuven, en kreeg als bruidsschat het graafschap Brussel mee (gebied tussen Zenne en Dijle).
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hendrik I van Leuven. Hendrik is
overleden na zaterdag 5 augustus 1038 (oorzaak: vermoord in Brussel).
Notitie bij Hendrik:
Er werd lange tijd aangenomen dat Hendrik I trouwde met een
dochter van graaf Boudewijn IV van Vlaanderen. Deze alliantie zou evenwel
betrekking hebben op zijn broer Reinier, van wie geweten is dat hij nageslacht
heeft met familiebanden onder de graven van Vlaanderen (Adela van Thuringen,
nicht van Boudewijn VI van Vlaanderen, vermeld bij de stichting van de abdij van
Hasnon; in de Annalista Saxo Adela van Brabant genoemd).
De opvolging van Hendrik is eveneens onduidelijk. Volgens de kronieken van Brabant (15e eeuw) zou hij een zoon Otto gehad hebben. Deze kan slechts kort geregeerd hebben, omdat reeds op 3 januari 1041 Lambert II als graaf van Leuven wordt vermeld.
Volgens de Vita Gudilae (opgetekend tussen 1048-1051) werd Hendrik I opgevolgd door zijn broer Lambert II.
De opvolging van Hendrik is eveneens onduidelijk. Volgens de kronieken van Brabant (15e eeuw) zou hij een zoon Otto gehad hebben. Deze kan slechts kort geregeerd hebben, omdat reeds op 3 januari 1041 Lambert II als graaf van Leuven wordt vermeld.
Volgens de Vita Gudilae (opgetekend tussen 1048-1051) werd Hendrik I opgevolgd door zijn broer Lambert II.
II. Lambert II Balderik van Leuven (zie 3216004).
III. Mathildis van Leuven, geboren
omstreeks 1001. Mathildis is overleden omstreeks 1049, ongeveer 48 jaar oud.
Mathildis trouwde met Eustaas I à l’Oeil van Boulogne. Eustaas is geboren
omstreeks 995, zoon van Boudewijn II van Boulogne
en Aleida Adelina Van Holland (zie 6432201,I). Eustaas is overleden in 1049, ongeveer 54 jaar
oud.
Heerlijkheid:
| graaf van Boulogne |
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Albert I Van Namen (zie
3216016).
6432034 Karel Van Lotharingen, geboren
in 953. Karel is overleden op woensdag 22 juni 992 in Orléans (F), 38 of 39 jaar oud.
Notitie bij Karel: Karel van Neder-Lotharingen (953 - Orléans, 22 juni 992) was de
jongste zoon van koning Lodewijk IV van Frankrijk en van Gerberga van Saksen en
werd uitgesloten van de troonopvolging om partijstrijd te voorkomen. Zijn leven
stond in het teken van pogingen om toch koning van Frankrijk te
worden.
Karel werd als jonge man benoemd tot graaf van Laon. In 975 probeerde hij om een eigen koninkrijk te vormen in de gebieden rond Laon en in Lotharingen. Hij steunde daarom de pogingen van Reinier III van Henegouwen en Lambert I van Leuven om hun familiegoederen terug te winnen. Kort na het huwelijk van zijn broer Lotharius van Frankrijk met Emma van Italië beschuldigde hij zijn schoonzuster van overspel met de bisschop van Laon, maar een synode verklaarde Emma onschuldig. Uit vrees dat Karel de troon zou bemachtigen wanneer haar zoon Lodewijk als bastaard bestempeld zou worden, bewerkstelligde Emma dat Lodewijk al tijdens het leven van zijn vader geassocieerd medekoning werd. Karel werd in 977 verbannen en zocht zijn toevlucht bij zijn neef, keizer Otto II. Die benoemde Karel in mei 977 tot hertog van Neder-Lotharingen en beloofde hem ook te steunen om koning van Frankrijk te worden. Lotharius viel in reactie daarop Aken aan maar werd teruggedreven. In 979 vielen Karel en Otto Frankrijk binnen. Karel riep zichzelf in Laon uit tot koning maar kreeg nauwelijks steun van de adel. Daarna belegerden Otto en Karel Parijs maar werden teruggedreven door Hugo Capet.
Na de dood van Lodewijk V werd Hugo Capet tot koning gekozen maar Karel riep zichzelf uit tot koning en veroverde Laon. In 989 kreeg hij ook de stad Reims in handen toen de bisschop van Reims, Karels neef Arnulf, naar hem overliep. In 991 werden Karel en zijn gezin gevangengenomen door verraad van de bisschop van Laon. Ze werden opgesloten in Orléans en Karel stierf daar een jaar later. In 1001 werd hij herbegraven in de Sint-Servaasbasiliek te Maastricht.
Karel was getrouwd met Adelheid van Troyes, dochter van Robert I van Meaux en Adelheid (ca. 928 - na augustus 987, dochter van Giselbert van Chalon en Ermengarde van Bourgondië). Karel en Adelheid kregen de volgende kinderen:
Otto II van Neder-Lotharingen
Ermengarde van Lotharingen
Gerberga van Neder-Lotharingen
Adelheid (ovl. na 1012)
Lodewijk (geb. na 990), door Hugo Capet eerst toevertrouwd aan de bisschop van Laon maar in 993 toch opgesloten in Orléans
Karel (geb. na 990), zou uit gevangenschap zijn ontsnapt en toevlucht hebben gevonden bij zijn broer Otto maar er is verder niets over hem bekend
Volgens sommige bronnen zou Karel ook een huwelijk hebben gesloten met een dochter van een ministeriaal van Hugo Capet, wat hem zoveel status kostte dat hij in 979 geen steun van de adel kreeg. Hiertegen pleit dat Karel zich de gevolgen van zo’n huwelijk vooraf zou hebben gerealiseerd en dat een dergelijk huwelijk daarom gewoon ondenkbaar was, als we bedenken dat Karel zijn leven lang heeft geprobeerd om koning te worden.
Karel werd als jonge man benoemd tot graaf van Laon. In 975 probeerde hij om een eigen koninkrijk te vormen in de gebieden rond Laon en in Lotharingen. Hij steunde daarom de pogingen van Reinier III van Henegouwen en Lambert I van Leuven om hun familiegoederen terug te winnen. Kort na het huwelijk van zijn broer Lotharius van Frankrijk met Emma van Italië beschuldigde hij zijn schoonzuster van overspel met de bisschop van Laon, maar een synode verklaarde Emma onschuldig. Uit vrees dat Karel de troon zou bemachtigen wanneer haar zoon Lodewijk als bastaard bestempeld zou worden, bewerkstelligde Emma dat Lodewijk al tijdens het leven van zijn vader geassocieerd medekoning werd. Karel werd in 977 verbannen en zocht zijn toevlucht bij zijn neef, keizer Otto II. Die benoemde Karel in mei 977 tot hertog van Neder-Lotharingen en beloofde hem ook te steunen om koning van Frankrijk te worden. Lotharius viel in reactie daarop Aken aan maar werd teruggedreven. In 979 vielen Karel en Otto Frankrijk binnen. Karel riep zichzelf in Laon uit tot koning maar kreeg nauwelijks steun van de adel. Daarna belegerden Otto en Karel Parijs maar werden teruggedreven door Hugo Capet.
Na de dood van Lodewijk V werd Hugo Capet tot koning gekozen maar Karel riep zichzelf uit tot koning en veroverde Laon. In 989 kreeg hij ook de stad Reims in handen toen de bisschop van Reims, Karels neef Arnulf, naar hem overliep. In 991 werden Karel en zijn gezin gevangengenomen door verraad van de bisschop van Laon. Ze werden opgesloten in Orléans en Karel stierf daar een jaar later. In 1001 werd hij herbegraven in de Sint-Servaasbasiliek te Maastricht.
Karel was getrouwd met Adelheid van Troyes, dochter van Robert I van Meaux en Adelheid (ca. 928 - na augustus 987, dochter van Giselbert van Chalon en Ermengarde van Bourgondië). Karel en Adelheid kregen de volgende kinderen:
Otto II van Neder-Lotharingen
Ermengarde van Lotharingen
Gerberga van Neder-Lotharingen
Adelheid (ovl. na 1012)
Lodewijk (geb. na 990), door Hugo Capet eerst toevertrouwd aan de bisschop van Laon maar in 993 toch opgesloten in Orléans
Karel (geb. na 990), zou uit gevangenschap zijn ontsnapt en toevlucht hebben gevonden bij zijn broer Otto maar er is verder niets over hem bekend
Volgens sommige bronnen zou Karel ook een huwelijk hebben gesloten met een dochter van een ministeriaal van Hugo Capet, wat hem zoveel status kostte dat hij in 979 geen steun van de adel kreeg. Hiertegen pleit dat Karel zich de gevolgen van zo’n huwelijk vooraf zou hebben gerealiseerd en dat een dergelijk huwelijk daarom gewoon ondenkbaar was, als we bedenken dat Karel zijn leven lang heeft geprobeerd om koning te worden.
Heerlijkheid:
| Hertog van Neder Lotharingen, Koning van Frankrijk |
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Ermengard Van Lotharingen (zie
3216017).
6432200 Aarnout of Arnulf van Gent,
geboren omstreeks 951 in Gent. Aarnout
is overleden op maandag 18 september 993 in bij Winkel, ongeveer 42 jaar oud.
Notitie bij Aarnout:
Omdat Arnulf in Gent geboren was, werd hij ook wel Arnulf
van Gent (Gandensis) genoemd. Arnulf wordt voor het eerst (samen met zijn
ouders) vermeld op 26 oktober 970. Aarnout komt evenals zijn vader en
aanvankelijk met hem in tal van Vlaamse oorkonden voor. Arnulf was de eerste die
oorlogen voerde tegen de opstandige West-Friezen. Hij schonk een deel van zijn
bezit in het Schieland aan de kloosterkerk te Egmond, waaronder Bergan (thans
Hillegersberg) en Schie (thans Overschie), mogelijk in verband met de
ontginningen van de Egmonder monniken van het Hollandse veengebied. Hij
vergezelde keizer Otto II van Duitsland naar Rome in 983 en breidde zijn gebied
naar het zuiden uit.
In 993 viel hij met zijn leger, het gebied van de West-Friezen binnen. Bij Winkel werd hij op 18 september verslagen en sneuvelde hij in de strijd. Zijn vrouw Liutgard kon alleen met hulp van koning Otto III het graafschap voor haar zoontje bewaren. Arnulf is met diverse andere familieleden begraven in de toenmalige Abdij van Egmond en werd later heilig verklaard.
In 993 viel hij met zijn leger, het gebied van de West-Friezen binnen. Bij Winkel werd hij op 18 september verslagen en sneuvelde hij in de strijd. Zijn vrouw Liutgard kon alleen met hulp van koning Otto III het graafschap voor haar zoontje bewaren. Arnulf is met diverse andere familieleden begraven in de toenmalige Abdij van Egmond en werd later heilig verklaard.
Hij trouwde met
6432201 Lutgardis van LUXEMBURG,
geboren omstreeks 960. Lutgardis is overleden na vrijdag 14 september 1005,
minstens 45 jaar oud.
Notitie bij Lutgardis:
Liutgard trad na de dood van haar man op als regent voor
haar minderjarige kinderen. Zij schonk voor het zielenheil van haar gemaal het
bezit Rugge aan de Sint Pietersabdij te Gent op 20 september 993. Zij riep de
hulp van in van haar zwager, koning Hendrik II, die in het voorjaar van 1005 de
West-Friezen met een vloot aanviel (“om haar woede te kalmeren” zoals Thietmar
van Merseburg vermeldt). In juni 1005 verzoende zij zich vervolgens met de
opstandige West-Friezen door toedoen van Hendrik. Liutgard is begraven in de
Sint-Adelbertabdij te Egmond.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Aleida Adelina Van Holland. Aleida
is overleden omstreeks 1045. Aleida trouwde met Boudewijn II van Boulogne. Boudewijn is geboren
omstreeks 975. Boudewijn is overleden in 1033, ongeveer 58 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
In 990 volgde Boudewijn zijn vader op als graaf van
Boulogne, Saint-Pôl, Guînes, Lens en lekenabt van de abdij van Sint-Bertinus.
Boudewijn trouwde met Adelheid van Holland. Hij maakte gebruik van de
minderjarigheid van Boudewijn IV van Vlaanderen om een onafhankelijke positie te
verwerven, wat later resulteerde in een voortdurende vijandschap tussen de twee
Boudewijns. In 1017 vochten Boudewijn en zijn broer Arnulf tegen Vlaanderen,
waarbij Arnulf werd gedood. Boudewijn werd in 1033 gedood door Engelram I van
Ponthieu die door Boudewijn was beledigd. Engelram trouwde vervolgens met
Adelheid.
II. Dirk III Hierosolymita Van Holland, geboren omstreeks 982 (zie 3216100).
III. Siegfried Van Holland, geboren in
985. Siegfried is overleden in 1030, 44 of 45 jaar oud. Siegfried trouwde met
Theburga.
Theburga is overleden in 1042.
Notitie bij Theburga:
Thetburga’s naam wordt ook geschreven als Tydburg, Tietburg,
Thetburg, Tetburga, Tetburg of Tette (de Friese naam Tiete). Volgens een zeer
twijfelachtige vermelding in de vijftiende-eeuwse kroniek De origine et Rebus
gestis Dominorum de Brederode (Over de oorsprong en de daden van de heren van
Brederode) van Johannes a Leydis was zij een dochter van de zesde Friese
potestaat Gozewijn (ook wel Gooswijn of Goswinus) van Staveren
(989-1000).Thetburga ontmoette haar toekomstige echtgenoot Siegfried van Holland
(Sicco) in Kastrichem (Castricum). Siegfried van Holland was de jongere broer
van Dirk III, en de zoon van Arnulf van Gent en Lutgardis van
Luxemburg.
Hun huwelijksplannen vielen niet in goede aarde bij graaf Dirk III van Holland (-27 mei 1039). De toch al gespannen verhoudingen tussen beide broers werden hierdoor nog verder onder druk gezet. Als reden wordt opgegeven het grote standsverschil. Uiteindelijk werd het geschil bijgelegd en het huwelijk voltrokken. Thetburga werd twaalf jaar na haar man in het klooster van Egmond (dat toen nog Hallem of Hallum heette) begraven. Bij archeologisch onderzoek in 1980 werden van de daar aanwezige graven werden haar beenderen onderzocht. Thetburga bleek klein van stuk: 155 cm lang. Ze had een gecompliceerde breuk aan haar elleboog, een heupfractuur, ernstige botontkalking met beenatrofie (verschrompeling door stoornis in de voedselvoorziening). Ze had een athropathie (gewrichtsaandoening) en jicht aan de voeten.
Op 8 oktober 1980 werd Thetburga herbegraven. De monniken van het klooster in Egmond bidden in een plechtige mis voor de zielerust van haar en Othilde van Saksen, de vrouw van Dirk III en broer van Siegfried.
Sicconiden-legende
Op grond van de vermelding van de afstamming door Johannes a Leydis Siegfried (Sicco) van Holland en Thetburga vroeger voor de stamouders van de heren van Brederode en Teylingen. Als kinderen van Siegfried en Thetburga worden namelijk Dirk en Simon genoemd. Dirk zou dan zijn vader Siegfried hebben opgevolgd als tweede heer van Brederode en Simon als eerste heer van Teylingen. Sinds het midden van de negentiende eeuw wordt aan deze opvatting geen geloof meer gehecht. De stamvader van de Brederodes, Dirk Drossaard van Brederode, komt namelijk eerst in 1205 in oorkonden voor. Een van de torens van de Ruïne van Brederode in Santpoort is naar Thetburga vernoemd. Thetburga wordt ook in verband gebracht met de naam van het geslacht Tetrode of Tetterode.
Hun huwelijksplannen vielen niet in goede aarde bij graaf Dirk III van Holland (-27 mei 1039). De toch al gespannen verhoudingen tussen beide broers werden hierdoor nog verder onder druk gezet. Als reden wordt opgegeven het grote standsverschil. Uiteindelijk werd het geschil bijgelegd en het huwelijk voltrokken. Thetburga werd twaalf jaar na haar man in het klooster van Egmond (dat toen nog Hallem of Hallum heette) begraven. Bij archeologisch onderzoek in 1980 werden van de daar aanwezige graven werden haar beenderen onderzocht. Thetburga bleek klein van stuk: 155 cm lang. Ze had een gecompliceerde breuk aan haar elleboog, een heupfractuur, ernstige botontkalking met beenatrofie (verschrompeling door stoornis in de voedselvoorziening). Ze had een athropathie (gewrichtsaandoening) en jicht aan de voeten.
Op 8 oktober 1980 werd Thetburga herbegraven. De monniken van het klooster in Egmond bidden in een plechtige mis voor de zielerust van haar en Othilde van Saksen, de vrouw van Dirk III en broer van Siegfried.
Sicconiden-legende
Op grond van de vermelding van de afstamming door Johannes a Leydis Siegfried (Sicco) van Holland en Thetburga vroeger voor de stamouders van de heren van Brederode en Teylingen. Als kinderen van Siegfried en Thetburga worden namelijk Dirk en Simon genoemd. Dirk zou dan zijn vader Siegfried hebben opgevolgd als tweede heer van Brederode en Simon als eerste heer van Teylingen. Sinds het midden van de negentiende eeuw wordt aan deze opvatting geen geloof meer gehecht. De stamvader van de Brederodes, Dirk Drossaard van Brederode, komt namelijk eerst in 1205 in oorkonden voor. Een van de torens van de Ruïne van Brederode in Santpoort is naar Thetburga vernoemd. Thetburga wordt ook in verband gebracht met de naam van het geslacht Tetrode of Tetterode.
6432848 Boudewijn III Van Vlaanderen,
geboren omstreeks 940. Boudewijn is overleden op woensdag 1 januari 962,
ongeveer 22 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Boudewijn III was de enige zoon van graaf Arnulf I en van
Aleidis (of Adela) van Vermandois. Zijn vader stelde hem in 958 aan tot
medegraaf, en droeg het bestuur van het zuidelijke deel van het graafschap aan
hem over. Boudewijn onderkende het belang van economische ontwikkeling en
bevorderde de lakenweverij en de viltvervaardiging en stichtte jaarmarkten onder
andere te Brugge en Kortrijk. Hij overleed aan de pokken tijdens een veldtocht
(onder aanvoering van Lotharius van Frankrijk) tegen Normandië.
In 961 huwde hij met Mathildis van Saksen (942 - 25 mei 1008), dochter van Herman Billung, hertog van Saksen, en van Hildegarde van Westerburg. Ze kregen een zoon: Arnulf II.
Na Boudewijns dood huwde Mathildis met graaf Godfried van Verdun.
In 961 huwde hij met Mathildis van Saksen (942 - 25 mei 1008), dochter van Herman Billung, hertog van Saksen, en van Hildegarde van Westerburg. Ze kregen een zoon: Arnulf II.
Na Boudewijns dood huwde Mathildis met graaf Godfried van Verdun.
Hij trouwde met
6432849 Mathilda Van Saksen, geboren in
939. Mathilda is overleden op dinsdag 25 mei 1008, 68 of 69 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Arnulf II Van Vlaanderen, geboren in 962 (zie 3216424).
6432850 Berengarius II van Italië,
geboren omstreeks 900. Berengarius is overleden op maandag 6 augustus 966 in
Bamberg, ongeveer 66 jaar oud.
Notitie bij Berengarius:
Nadat hij door Lotharius van Italië gedwongen werd naar
Duitsland te vluchten, valt hij in 950 Lombardije binnen met de steun van Otto I
en roept Berengarius zich uit tot koning van Italië. Hij neemt Lotharius van
Italië gevangen en laat hem elimineren. Tegen zijn zin moet Berengarius zich in
951 onderwerpen aan de suprematie van het Heilige Roomse Rijk en wordt hij
onderkoning van Italië. In 960 komt hij opnieuw in opstand tegen Otto I, maar
hij wordt gevangengenomen en sterft ook in gevangenschap. Otto I laat zich
vervolgens opnieuw tot koning van Italië kronen. Zijn kleinzoon Otto Willem
wordt de grondlegger van de dynastie der paltsgraven van
Bourgondië.
Berengarius II van Italië, ook Berengar II, (ca. 900-Bamberg, 6 augustus 966) was van 950 tot 952 koning van Italië maar moest zich daarna onderwerpen aan Otto I de Grote. Hij bleef proberen om een onafhankelijke politiek te voeren en werd uiteindelijk in 960 verbannen naar Bamberg.
Na het overlijden van zijn vader Adalbert van Ivrea in 923/924, werd Berengar een van de machtigste edelen in het noorden van Italië. Hij was graaf van Milaan en markgraaf van Ivrea, Piemonte en Lombardijen. Hij was een belangrijke vazal van koning Hugo van Arles en trouwde met diens nicht Willa (912 - na 966). In 926 vocht hij voor Hugo tegen Rudolf II van Bourgondië toen die tevergeefs probeerde om voor de tweede keer koning van Italië te worden. Tot 945 bleef het relatief rustig in Italië. In dat jaar vertrouwde Hugo (die tegen die tijd overal samenzweringen vreesde) de machtspositie van Berengar en zijn broer Anskar (hertog van Spoleto) niet meer. Hugo liet Anskar vermoorden en nodigde Berengar uit aan het hof, met het doel om hem de ogen uit te steken. Hugo’s zoon Lotharius waarschuwde Berengar die naar Duitsland kon vluchten. Met toestemming van Otto I verzamelde hij een leger in Zwaben. Daarmee keerde Berengar terug naar Italië en versloeg Hugo. Lotharius werd tot koning gekroond maar Berengar werd de sterke man achter de troon.
In 950 overleed Lotharius en Berengar liet zichzelf op 15 december te Pavia tot koning kronen, zijn zoon Adalbert werd tot medekoning gekroond. Berengar en Willa wilden dat Lotharius’ weduwe Adelheid (heilige) met Adalbert zou trouwen maar zij weigerde dat, en werd gevangengezet in Garda. Zij wist te ontsnappen en vroeg koning Otto I om hulp, en trouwde uiteindelijk met hem. Dit was de aanleiding voor Otto I om Italië binnen te vallen en zich de Italiaanse troon toe te eigenen, zonder de gebruikelijke koningsverkiezing. Berengar vluchtte naar San Marino maar ging later in op onderhandelingen. Op 7 augustus 952 erkende Berengar te Augsburg het gezag van Otto, en nam genoegen met de positie van onderkoning van Italië. Friuli en het strategische markgraafschap Verona bleven echter onder Duitse controle.
Toen Otto’s oudste zoon Liudolf van Zwaben tegen zijn vader in opstand kwam, gaf dit Berengar de gelegenheid om Verona en Friuli weer te bezetten. In 957 verzoenden Liudolf en Otto zich weer en Liudolf trok naar Italië om orde op zaken te stellen. Berengar werd gevangengenomen maar omdat Liudolf korte tijd later overleed, werd Berengar weer vrijgelaten en kon hij zijn positie hernemen. Toen Berengars zoon Wido in 959 Spoleto veroverde voelde de paus zich zo in het nauw gebracht dat hij, samen met enkele edelen, Otto vroeg om in te grijpen. In 961 trok Otto naar Italië en kon Berengar eenvoudig verdrijven omdat die door zijn troepen in de steek werd gelaten. Berengar en Willa zochten hun toevlucht in de vesting San Leone, bij Urbino, in de Kerkelijke Staat. Otto liet deze situatie voortduren tot 963 en toen zette hij de paus af en nam Berengar en Willa gevangen. Berengar werd verbannen naar Bamberg en werd na zijn overlijden met koninklijke eer begraven in Regensburg.
Berengar was een zoon van Adalbert van Ivrea en Gisela van Friuli, dochter van Berengarius I van Friuli. Hij trouwde met Willa III van Toscane, dochter van Boso III van Arles en Willa van Bourgondië. Berengar en Willa hadden de volgende kinderen:
Adalbert
Wido (ovl. 25 juni 965), 957 markgraaf van Ivrea, veroverde in 959 Spoleto en Camerino. Trok zich na de inval van Otto, samen met Adalbert terug op enkele kastelen in de Alpen en sneuvelde tijdens een veldslag aan de Po.
Koenraad (ovl. ca. 1000), 957 graaf van Milaan. Erkende in 965 het gezag van Otto en werd benoemd tot markgraaf van Ivrea.
Gisela, gehuwd met Rambold, een ambassadeur van Otto in 944. Wordt in 965 vermeld als non.
Gerberga getrouwd met Aleramo van Monferrato
Suzanna van Italië
Bertha, in 952 abdis van San Sisto, Piacenza
Volgens middeleeuwse kronieken was Willa een kwaadaardige en gevaarlijke vrouw. Omdat Hugo haar ouders had gedood had Willa in ieder geval goede reden om hem te haten. Toen Berengar naar Duitsland vluchtte, heeft zij, hoogzwanger, die tocht apart van hem ook gemaakt. Zij zou Adelheid in haar gevangenschap hebben mishandeld. Ook zou ze een kapelaan die haar dochter opvoedde, als minnaar hebben genomen waarop Berengar hem heeft laten castreren. Ook zij werd in 963 naar Bamberg verbannen. Ze trad na het overlijden van Berengar in een klooster.
Berengarius II van Italië, ook Berengar II, (ca. 900-Bamberg, 6 augustus 966) was van 950 tot 952 koning van Italië maar moest zich daarna onderwerpen aan Otto I de Grote. Hij bleef proberen om een onafhankelijke politiek te voeren en werd uiteindelijk in 960 verbannen naar Bamberg.
Na het overlijden van zijn vader Adalbert van Ivrea in 923/924, werd Berengar een van de machtigste edelen in het noorden van Italië. Hij was graaf van Milaan en markgraaf van Ivrea, Piemonte en Lombardijen. Hij was een belangrijke vazal van koning Hugo van Arles en trouwde met diens nicht Willa (912 - na 966). In 926 vocht hij voor Hugo tegen Rudolf II van Bourgondië toen die tevergeefs probeerde om voor de tweede keer koning van Italië te worden. Tot 945 bleef het relatief rustig in Italië. In dat jaar vertrouwde Hugo (die tegen die tijd overal samenzweringen vreesde) de machtspositie van Berengar en zijn broer Anskar (hertog van Spoleto) niet meer. Hugo liet Anskar vermoorden en nodigde Berengar uit aan het hof, met het doel om hem de ogen uit te steken. Hugo’s zoon Lotharius waarschuwde Berengar die naar Duitsland kon vluchten. Met toestemming van Otto I verzamelde hij een leger in Zwaben. Daarmee keerde Berengar terug naar Italië en versloeg Hugo. Lotharius werd tot koning gekroond maar Berengar werd de sterke man achter de troon.
In 950 overleed Lotharius en Berengar liet zichzelf op 15 december te Pavia tot koning kronen, zijn zoon Adalbert werd tot medekoning gekroond. Berengar en Willa wilden dat Lotharius’ weduwe Adelheid (heilige) met Adalbert zou trouwen maar zij weigerde dat, en werd gevangengezet in Garda. Zij wist te ontsnappen en vroeg koning Otto I om hulp, en trouwde uiteindelijk met hem. Dit was de aanleiding voor Otto I om Italië binnen te vallen en zich de Italiaanse troon toe te eigenen, zonder de gebruikelijke koningsverkiezing. Berengar vluchtte naar San Marino maar ging later in op onderhandelingen. Op 7 augustus 952 erkende Berengar te Augsburg het gezag van Otto, en nam genoegen met de positie van onderkoning van Italië. Friuli en het strategische markgraafschap Verona bleven echter onder Duitse controle.
Toen Otto’s oudste zoon Liudolf van Zwaben tegen zijn vader in opstand kwam, gaf dit Berengar de gelegenheid om Verona en Friuli weer te bezetten. In 957 verzoenden Liudolf en Otto zich weer en Liudolf trok naar Italië om orde op zaken te stellen. Berengar werd gevangengenomen maar omdat Liudolf korte tijd later overleed, werd Berengar weer vrijgelaten en kon hij zijn positie hernemen. Toen Berengars zoon Wido in 959 Spoleto veroverde voelde de paus zich zo in het nauw gebracht dat hij, samen met enkele edelen, Otto vroeg om in te grijpen. In 961 trok Otto naar Italië en kon Berengar eenvoudig verdrijven omdat die door zijn troepen in de steek werd gelaten. Berengar en Willa zochten hun toevlucht in de vesting San Leone, bij Urbino, in de Kerkelijke Staat. Otto liet deze situatie voortduren tot 963 en toen zette hij de paus af en nam Berengar en Willa gevangen. Berengar werd verbannen naar Bamberg en werd na zijn overlijden met koninklijke eer begraven in Regensburg.
Berengar was een zoon van Adalbert van Ivrea en Gisela van Friuli, dochter van Berengarius I van Friuli. Hij trouwde met Willa III van Toscane, dochter van Boso III van Arles en Willa van Bourgondië. Berengar en Willa hadden de volgende kinderen:
Adalbert
Wido (ovl. 25 juni 965), 957 markgraaf van Ivrea, veroverde in 959 Spoleto en Camerino. Trok zich na de inval van Otto, samen met Adalbert terug op enkele kastelen in de Alpen en sneuvelde tijdens een veldslag aan de Po.
Koenraad (ovl. ca. 1000), 957 graaf van Milaan. Erkende in 965 het gezag van Otto en werd benoemd tot markgraaf van Ivrea.
Gisela, gehuwd met Rambold, een ambassadeur van Otto in 944. Wordt in 965 vermeld als non.
Gerberga getrouwd met Aleramo van Monferrato
Suzanna van Italië
Bertha, in 952 abdis van San Sisto, Piacenza
Volgens middeleeuwse kronieken was Willa een kwaadaardige en gevaarlijke vrouw. Omdat Hugo haar ouders had gedood had Willa in ieder geval goede reden om hem te haten. Toen Berengar naar Duitsland vluchtte, heeft zij, hoogzwanger, die tocht apart van hem ook gemaakt. Zij zou Adelheid in haar gevangenschap hebben mishandeld. Ook zou ze een kapelaan die haar dochter opvoedde, als minnaar hebben genomen waarop Berengar hem heeft laten castreren. Ook zij werd in 963 naar Bamberg verbannen. Ze trad na het overlijden van Berengar in een klooster.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Adelbert I van Ivrea, geboren in 931 (zie 6431040).
II. Rosela van Ivrea, geboren in 945 (zie 3216425).
6432892 Hendrik I van Beieren, geboren
omstreeks 919 in Nordhausen. Hendrik is
overleden op donderdag 1 november 955 in Pöhlde, ongeveer 36 jaar oud.
Notitie bij Hendrik:
Samen met Liudolf van Zwaben en Koenraad de Rode,
revolteerde hij tegen zijn broer Otto I, maar zij werden verslagen en Hendrik
diende te vluchten naar het hof van Lodewijk IV van Frankrijk. Later verzoenden
Hendrik en Otto zich en Hendrik kreeg in 939 het hertogdom Lotharingen
toegewezen, maar moest dit al het jaar nadien terug opgeven. Door zijn huwelijk
met Judith, dochter van Arnulf I van Beieren, werd hij in 948 hertog van
Beieren. Hij breidde het hertogdom uit door oorlogen met Hongarije en door de
verovering van Friuli. In 952 werd hij ook markgraaf van
Verona.
Hij trouwde met
6432893 Judith van Beieren, geboren in
925. Judith is overleden op dinsdag 29 juni 986, 60 of 61 jaar oud.
Notitie bij Judith: Ze was de oudste dochter van Arnulf de Boze van de Beieren en
Judith van Sülichgau.
Ze was de echtgenote van Hendrik I van Beieren, en door haar huwelijk trad het hertogdom Beieren toe tot het groeiende Heilige Roomse Rijk. Hun zoon was Hendrik II van Beieren (bijgenaamd de ruziezoeker), voor wie zij na de dood van Hendrik in 955 als regentes optrad. Behalve Hendrik II had zij ook nog twee dochters; Hedwig, die reeds op haar vijftiende hertogin van Zwaben werd en Gerberga, die abdis van de abdij van Gandersheim werd. Zij maakte een pelgrimstocht naar Jeruzalem,
In 974 was zij betrokken bij een samenzwering tegen de keizer, Otto II van het Heilige Roomse Rijk. Naast haar zoon, Hendrik II van Beieren, deden daar ook bisschop Abraham van Freising, de Hertog van Bohemen, Polen en verschillende anderes leden van de clerus en de adel aan mee, die allen ontevreden waren over het beleid van de vorige keizer, Otto I de Grote. Het plan werd echter ontdekt en relatief gemakkelijk onderdrukt. Na 974 trok Judith van Beieren zich terug in de abdij van Niedermünster in Regensburg, waar zij naast haar man werd begraven.
Ze was de echtgenote van Hendrik I van Beieren, en door haar huwelijk trad het hertogdom Beieren toe tot het groeiende Heilige Roomse Rijk. Hun zoon was Hendrik II van Beieren (bijgenaamd de ruziezoeker), voor wie zij na de dood van Hendrik in 955 als regentes optrad. Behalve Hendrik II had zij ook nog twee dochters; Hedwig, die reeds op haar vijftiende hertogin van Zwaben werd en Gerberga, die abdis van de abdij van Gandersheim werd. Zij maakte een pelgrimstocht naar Jeruzalem,
In 974 was zij betrokken bij een samenzwering tegen de keizer, Otto II van het Heilige Roomse Rijk. Naast haar zoon, Hendrik II van Beieren, deden daar ook bisschop Abraham van Freising, de Hertog van Bohemen, Polen en verschillende anderes leden van de clerus en de adel aan mee, die allen ontevreden waren over het beleid van de vorige keizer, Otto I de Grote. Het plan werd echter ontdekt en relatief gemakkelijk onderdrukt. Na 974 trok Judith van Beieren zich terug in de abdij van Niedermünster in Regensburg, waar zij naast haar man werd begraven.
Heerlijkheid:
| hertogin van Beieren |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hedwig van Beieren. Hedwig is
overleden in 994. Hedwig trouwde met Burchard III Van
Zwaben. Zie 25731579,IV voor
persoonsgegevens van Burchard.
II. Gerberga (ook Gerbirg of Gerburg) van
Gandersheim, geboren omstreeks 940. Gerberga is overleden op vrijdag 14
november 1001 in Gandersheim, ongeveer
61 jaar oud.
Notitie bij Gerberga:
Zij was een nichtje van Otto I de Grote. Zij stamde uit de
Beierse tak van de lijn Liudolfingische Ottonen.
Van 959 tot 1001 was zij abdis van de abdij van Gandersheim.
Van 959 tot 1001 was zij abdis van de abdij van Gandersheim.
III. Hendrik II de Ruziezoeker van Beieren, geboren in 951 (zie 3216446).
6432894 Koenraad III de Vredelievende van
Bourgondië, geboren omstreeks 923. Koenraad is overleden op donderdag 19
oktober 993, ongeveer 70 jaar oud.
Koenraad trouwde (2), ongeveer 41 jaar oud,
in 964 met Mathildis Van Frankrijk (943-992), 20 of 21 jaar oud, zie 12864069,II.
Heerlijkheid:
| Koning van Bourgondie |
Hij trouwde (1) met
6432895 Adelaide van Bellay, geboren
omstreeks 937. Adelaide is overleden op maandag 23 maart 963, ongeveer 26 jaar
oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Gisela van Bourgondië, geboren omstreeks 950 (zie 3216447).
Generatie 24 (edeloudovergrootouders)
12862080 Berengarius II van Italië (dezelfde als 6432850 in generatie 23).
Hij trouwde met
12862081 WILLA (dezelfde als
6432851 in generatie 23).
12864068 Lodewijk IV van Overzee Van
Frankrijk. Lodewijk is overleden.
Notitie bij Lodewijk:
Lodewijk IV bijgenaamd van Overzee (d’Outremer) (Laon, 10
september 920 – Sens, 10 september 954) was koning van West-Francië van 936 tot
zijn dood. Hij was de zoon van Karel III van Frankrijk en diens echtgenote
Hedwig van Wessex, een dochter van koning Eduard de Oudere.
Hij was pas twee jaar, toen zijn vader als koning werd afgezet en vervangen door Robert I van Frankrijk. Het jaar nadien al stierf Robert I, die werd opgevolgd door Rudolf, hertog van Bourgondië. Een medestander van Robert I, graaf Herbert II van Vermandois, nam Lodewijks vader gevangen. Lodewijks moeder bracht hem in veiligheid "over zee" ("outre-mer"), naar haar familie in Engeland. Hij hield er zijn bijnaam aan over. Karel stierf in 929 en Rudolf regeerde nog tot zijn dood in 936. Hugo de Grote (een zoon van Robert I van Frankrijk) besloot dat het handiger was om niet zelf koning te worden maar een zwakke koning op de troon te plaatsen waardoor hij zelf vooral zijn eigen belangen kon behartigen. Hugo vormde een groep van hoge edelen die Lodewijk uitnodigde om koning te worden. Koning Athelstan van Engeland onderhandelde eerst uitgebreide veiligheidsgaranties voor zijn neef voordat hij hem liet terugkeren. Lodewijk landde in 936 te Boulogne en werd daar door Hugo en de ander West-Frankische edelen gehuldigd. Nadat Hugo voor zichzelf een bevoorrechte positie had onderhandeld, werd Lodewijk op 19 juni 936 in Laon gekroond door Artaldus, de aartsbisschop van Reims. Zijn macht beperkte zich tot Laon en enkele plaatsen in het noorden van Frankrijk maar geleidelijk verwierf Lodewijk een wat sterkere positie.
In 939 bood hertog Giselbert van Lotharingen aan om Lodewijk als koning te huldigen. Giselbert voelde zich namelijk steeds meer in het nauw gebracht door de politiek van zijn zwager, de nieuwe koning Otto van Duitsland, die de macht van de hertogen steeds verder inperkte ten gunste van zijn eigen positie. Lodewijk durfde dit aanbod echter niet aan te nemen. Later in dat jaar kwam Giselbert echter met twee andere hertogen in opstand tegen Otto. Toen die de Rijn overstaken trok Lodewijk met een leger naar de Elzas om de opstandelingen te helpen, maar die waren al verslagen bij de oversteek van de Rijn en Giselbert was verdronken toen hij over de Rijn probeerde te vluchten. Lodewijk trouwde direct met de weduwe van Giselbert, Gerberga van Saksen, en eiste de heerschappij over Lotharingen op. Lodewijk had ook een historisch recht op Lotharingen omdat zijn vader tot 923 koning van Lotharingen was geweest. Door dit huwelijk werd Lodewijk verwant aan Otto (broer van Gerberga) en Hugo de Grote (getrouwd met Gerberga’s zuster Hedwig van Saksen).
In 940 trok Otto met een leger naar het westen om orde op zaken te stellen. Lodewijk kon niet anders dan zich terugtrekken en Lotharingen op te geven. Hugo de Grote en Herbert II van Vermandois erkenden Otto als hun koning. Hugo en Herbert belegerden in 941 Laon, dat door de zwangere Gerberga werd verdedigd. Lodewijk probeerde haar te ontzetten maar werd vernietigend verslagen. Otto dwong ondertussen Hugo de Zwarte van Bourgondië, Lodewijks enige bondgenoot van betekenis, om zich terug te trekken. Door bemiddeling van Gerberga sloten Otto, Lodewijk en Hugo in 942 vrede te Visé. Lodewijk geeft daarbij formeel zijn aanspraken op Lotharingen op.
In 943 versloeg Lodewijk Vikingen uit Normandië die waren teruggekeerd naar het heidendom. Twee jaar later wisten de Normandiërs Lodewijk gevangen te nemen maar een jaar later wist Gerberga zoveel druk vanuit Engeland, Duitsland en de paus te organiseren dat hij werd vrijgelaten. Wel moest Gerberga in ruil voor Lodewijk een van hun zoons als gijzelaar geven. In 946 veroverden Lodewijk en Otto gezamenlijk de stad Reims op Hugo van Vermandois. In 948 liep de spanning met Hugo de Grote verder op. Lodewijk was in staat om in 948 zijn kandidaat tot bisschop van Reims te laten benoemen en bereikte zelfs de excommunicatie van Hugo. Albert I van Vermandois, de broer van Hugo van Vermandois, erkende Lodewijk als koning. In 949 veroverde Lodewijk de stad Laon op Hugo de Grote, hoewel het fort van Laon in handen van Hugo bleef. Door bemiddeling van Koenraad de Rode, hertog van Lotharingen, kwam in 950 een verzoening tussen Lodewijk en Hugo tot stand en gaf Hugo het fort van Laon op. Hun onderlinge wantrouwen was echter nog zo groot dat ze in 951 niet in staat waren om tezamen een inval van Hongaren vanuit Italië af te slaan. Daardoor kwam het wel tot een definitieve verzoening, later dat jaar op de landdag te Soissons. Lodewijk overleed op zijn verjaardag, aan de gevolgen van een val van zijn paard tijdens een jachtpartij. Hij is begraven in de kathedraal van Reims.
Lodewijk trouwde in 939 met Gerberga, dochter van Hendrik de Vogelaar en Mathildis van Ringelheim. Zij kregen de volgende kinderen:
Lotharius (941 † 986)
Mathildis, (943 - 992), in 964 gehuwd met Koenraad van Bourgondië, bijg de Vredelievende
Karel (945 - voor 953)
een dochter
Lodewijk (948 - 954)
Karel van Neder-Lotharingen (953-991)
Hendrik (953 - 953), tweeling met Karel, kort na de doop overleden.
Hij was pas twee jaar, toen zijn vader als koning werd afgezet en vervangen door Robert I van Frankrijk. Het jaar nadien al stierf Robert I, die werd opgevolgd door Rudolf, hertog van Bourgondië. Een medestander van Robert I, graaf Herbert II van Vermandois, nam Lodewijks vader gevangen. Lodewijks moeder bracht hem in veiligheid "over zee" ("outre-mer"), naar haar familie in Engeland. Hij hield er zijn bijnaam aan over. Karel stierf in 929 en Rudolf regeerde nog tot zijn dood in 936. Hugo de Grote (een zoon van Robert I van Frankrijk) besloot dat het handiger was om niet zelf koning te worden maar een zwakke koning op de troon te plaatsen waardoor hij zelf vooral zijn eigen belangen kon behartigen. Hugo vormde een groep van hoge edelen die Lodewijk uitnodigde om koning te worden. Koning Athelstan van Engeland onderhandelde eerst uitgebreide veiligheidsgaranties voor zijn neef voordat hij hem liet terugkeren. Lodewijk landde in 936 te Boulogne en werd daar door Hugo en de ander West-Frankische edelen gehuldigd. Nadat Hugo voor zichzelf een bevoorrechte positie had onderhandeld, werd Lodewijk op 19 juni 936 in Laon gekroond door Artaldus, de aartsbisschop van Reims. Zijn macht beperkte zich tot Laon en enkele plaatsen in het noorden van Frankrijk maar geleidelijk verwierf Lodewijk een wat sterkere positie.
In 939 bood hertog Giselbert van Lotharingen aan om Lodewijk als koning te huldigen. Giselbert voelde zich namelijk steeds meer in het nauw gebracht door de politiek van zijn zwager, de nieuwe koning Otto van Duitsland, die de macht van de hertogen steeds verder inperkte ten gunste van zijn eigen positie. Lodewijk durfde dit aanbod echter niet aan te nemen. Later in dat jaar kwam Giselbert echter met twee andere hertogen in opstand tegen Otto. Toen die de Rijn overstaken trok Lodewijk met een leger naar de Elzas om de opstandelingen te helpen, maar die waren al verslagen bij de oversteek van de Rijn en Giselbert was verdronken toen hij over de Rijn probeerde te vluchten. Lodewijk trouwde direct met de weduwe van Giselbert, Gerberga van Saksen, en eiste de heerschappij over Lotharingen op. Lodewijk had ook een historisch recht op Lotharingen omdat zijn vader tot 923 koning van Lotharingen was geweest. Door dit huwelijk werd Lodewijk verwant aan Otto (broer van Gerberga) en Hugo de Grote (getrouwd met Gerberga’s zuster Hedwig van Saksen).
In 940 trok Otto met een leger naar het westen om orde op zaken te stellen. Lodewijk kon niet anders dan zich terugtrekken en Lotharingen op te geven. Hugo de Grote en Herbert II van Vermandois erkenden Otto als hun koning. Hugo en Herbert belegerden in 941 Laon, dat door de zwangere Gerberga werd verdedigd. Lodewijk probeerde haar te ontzetten maar werd vernietigend verslagen. Otto dwong ondertussen Hugo de Zwarte van Bourgondië, Lodewijks enige bondgenoot van betekenis, om zich terug te trekken. Door bemiddeling van Gerberga sloten Otto, Lodewijk en Hugo in 942 vrede te Visé. Lodewijk geeft daarbij formeel zijn aanspraken op Lotharingen op.
In 943 versloeg Lodewijk Vikingen uit Normandië die waren teruggekeerd naar het heidendom. Twee jaar later wisten de Normandiërs Lodewijk gevangen te nemen maar een jaar later wist Gerberga zoveel druk vanuit Engeland, Duitsland en de paus te organiseren dat hij werd vrijgelaten. Wel moest Gerberga in ruil voor Lodewijk een van hun zoons als gijzelaar geven. In 946 veroverden Lodewijk en Otto gezamenlijk de stad Reims op Hugo van Vermandois. In 948 liep de spanning met Hugo de Grote verder op. Lodewijk was in staat om in 948 zijn kandidaat tot bisschop van Reims te laten benoemen en bereikte zelfs de excommunicatie van Hugo. Albert I van Vermandois, de broer van Hugo van Vermandois, erkende Lodewijk als koning. In 949 veroverde Lodewijk de stad Laon op Hugo de Grote, hoewel het fort van Laon in handen van Hugo bleef. Door bemiddeling van Koenraad de Rode, hertog van Lotharingen, kwam in 950 een verzoening tussen Lodewijk en Hugo tot stand en gaf Hugo het fort van Laon op. Hun onderlinge wantrouwen was echter nog zo groot dat ze in 951 niet in staat waren om tezamen een inval van Hongaren vanuit Italië af te slaan. Daardoor kwam het wel tot een definitieve verzoening, later dat jaar op de landdag te Soissons. Lodewijk overleed op zijn verjaardag, aan de gevolgen van een val van zijn paard tijdens een jachtpartij. Hij is begraven in de kathedraal van Reims.
Lodewijk trouwde in 939 met Gerberga, dochter van Hendrik de Vogelaar en Mathildis van Ringelheim. Zij kregen de volgende kinderen:
Lotharius (941 † 986)
Mathildis, (943 - 992), in 964 gehuwd met Koenraad van Bourgondië, bijg de Vredelievende
Karel (945 - voor 953)
een dochter
Lodewijk (948 - 954)
Karel van Neder-Lotharingen (953-991)
Hendrik (953 - 953), tweeling met Karel, kort na de doop overleden.
Heerlijkheid:
| Koning van Frankrijk |
Hij trouwde met
12864069 Gerberga Van Saksen, geboren
na 908. Gerberga is overleden.
Notitie bij Gerberga:
Hertogin
Gerberga was een dochter van Hendrik de Vogelaar, uit het Saksische Huis en koning van Oost-Frankenrijk, en Mathildis van Ringelheim. Zij huwde in 928 met de ongeveer dertig jaar oudere Giselbert van Lotharingen. Dit was een politiek huwelijk dat diende om Giselberts trouw aan Hendrik, die net Lotharingen had verworven, te verzekeren. In 939 nam Giselbert deel aan een opstand tegen Gerberga’s broer Otto en kwam daarbij om het leven.
Koningin
De West-Frankische koning Lodewijk van Overzee was in 939 met een leger naar Lotharingen getrokken om de opstandelingen tegen zijn machtige buurman te steunen maar bij zijn aankomst waren de opstandelingen al verslagen. Lodewijk (921 - 954) trouwde met Gerberga (tegen de zin van Otto die een andere huwelijkskandidaat op het oog had) en eiste Lotharingen op als deel van het West-Frankische rijk. Toen Otto in 940 zijn gezag in Duitsland weer had hersteld, kon Lodewijk Lotharingen niet behouden en trok zich met Gerberga terug naar West-Francië. Otto sloot een bondgenootschap met belangrijke West-Frankische edelen en begon een oorlog tegen Lodewijk. In 941 werd Gerberga ingesloten in de stad Laon, Lodewijk die haar probeerde te ontzetten werd verslagen en Gerberga beviel tijdens het beleg van haar zoon Lotharius. Het volgende jaar bemiddelde Gerberga een vrede tussen Lodewijk, Otto en Hugo de Grote. Toen Lodewijk in 945 door Normandische troepen gevangen werd genomen, zocht Gerberga steun bij Otto maar ook bij de paus en de koning van Engeland. In 946 werd Lodewijk onder grote diplomatieke druk vrij gelaten, waarbij hij wel een van zijn zoons als gijzelaar moest geven. Gerberga bevorderde daarna de samenwerking van Lodewijk en Otto, die leidde tot de herovering van Reims. Gerberga steunde Lodewijk actief in zijn bewind en vergezelde hem op tochten naar Bourgondië en Aquitanië. In 951 kreeg ze de abdij van Notre Dame van Laon, die Lodewijk zijn moeder had ontnomen na haar huwelijk met Herbert van Vermandois (zoon van Herbert II van Vermandois). Met steun van haar broer Bruno de Grote wist zij haar huwelijksgoederen uit haar eerste huwelijk (de dubbelabdij Stavelot-Malmedy en Sprimont) te behouden tegen de aanspraken van Giselberts broer Reinier II van Henegouwen.
Regentes en abdis
Gerberga werd regentes voor haar zoon Lotharius na het overlijden van Lodewijk in 954. Ze verzekerde Lotharius’ positie door een overeenkomst te sluiten met Hugo de Grote, die met haar zuster Hedwig was getrouwd. Toen Hugo ook overleed, in 956, werd Hedwig regentes voor haar zoons en bestuurden de zusters samen het West-Frankische rijk, geholpen door hun broer Bruno. Na de meerderjarigheid van Lotharius trad Gerberga in 959 in het klooster en werd abdis in Soissons. In die rol wist ze in 961 de benoeming van haar kandidaat als bisschop van Reims door te drukken. Ook gaf ze opdracht voor het schrijven van een werk met als titel "De ortu et tempore antichristi". De opdracht voor dit werk over de antichrist zal zeker zijn voortgekomen uit het toen wijd verbreide geloof dat de het naderende jaar 1000 het einde der tijden markeerde en de Apocalyps dan zou plaatsvinden. In 965 was ze nog aanwezig bij de verloving van Lotharius, in Keulen, en in 969 stuurde stof met goudborduursel aan haar moeder. Die stof kwam echter na Mathildis’ overlijden aan en werd als lijkwade gebruikt. Hierna zijn er geen vermeldingen meer van Gerberga, ook niet van haar dood, het is alleen zeker dat ze in 984 al was overleden. De datum van haar overlijden is wel bekend: 3 februari.
In haar nalatenschap is sprake van enige wijngaarden in de buurt van Maastricht, de eerste schriftelijke melding van wijnbouw in Nederland.
Gerberga was een dochter van Hendrik de Vogelaar, uit het Saksische Huis en koning van Oost-Frankenrijk, en Mathildis van Ringelheim. Zij huwde in 928 met de ongeveer dertig jaar oudere Giselbert van Lotharingen. Dit was een politiek huwelijk dat diende om Giselberts trouw aan Hendrik, die net Lotharingen had verworven, te verzekeren. In 939 nam Giselbert deel aan een opstand tegen Gerberga’s broer Otto en kwam daarbij om het leven.
Koningin
De West-Frankische koning Lodewijk van Overzee was in 939 met een leger naar Lotharingen getrokken om de opstandelingen tegen zijn machtige buurman te steunen maar bij zijn aankomst waren de opstandelingen al verslagen. Lodewijk (921 - 954) trouwde met Gerberga (tegen de zin van Otto die een andere huwelijkskandidaat op het oog had) en eiste Lotharingen op als deel van het West-Frankische rijk. Toen Otto in 940 zijn gezag in Duitsland weer had hersteld, kon Lodewijk Lotharingen niet behouden en trok zich met Gerberga terug naar West-Francië. Otto sloot een bondgenootschap met belangrijke West-Frankische edelen en begon een oorlog tegen Lodewijk. In 941 werd Gerberga ingesloten in de stad Laon, Lodewijk die haar probeerde te ontzetten werd verslagen en Gerberga beviel tijdens het beleg van haar zoon Lotharius. Het volgende jaar bemiddelde Gerberga een vrede tussen Lodewijk, Otto en Hugo de Grote. Toen Lodewijk in 945 door Normandische troepen gevangen werd genomen, zocht Gerberga steun bij Otto maar ook bij de paus en de koning van Engeland. In 946 werd Lodewijk onder grote diplomatieke druk vrij gelaten, waarbij hij wel een van zijn zoons als gijzelaar moest geven. Gerberga bevorderde daarna de samenwerking van Lodewijk en Otto, die leidde tot de herovering van Reims. Gerberga steunde Lodewijk actief in zijn bewind en vergezelde hem op tochten naar Bourgondië en Aquitanië. In 951 kreeg ze de abdij van Notre Dame van Laon, die Lodewijk zijn moeder had ontnomen na haar huwelijk met Herbert van Vermandois (zoon van Herbert II van Vermandois). Met steun van haar broer Bruno de Grote wist zij haar huwelijksgoederen uit haar eerste huwelijk (de dubbelabdij Stavelot-Malmedy en Sprimont) te behouden tegen de aanspraken van Giselberts broer Reinier II van Henegouwen.
Regentes en abdis
Gerberga werd regentes voor haar zoon Lotharius na het overlijden van Lodewijk in 954. Ze verzekerde Lotharius’ positie door een overeenkomst te sluiten met Hugo de Grote, die met haar zuster Hedwig was getrouwd. Toen Hugo ook overleed, in 956, werd Hedwig regentes voor haar zoons en bestuurden de zusters samen het West-Frankische rijk, geholpen door hun broer Bruno. Na de meerderjarigheid van Lotharius trad Gerberga in 959 in het klooster en werd abdis in Soissons. In die rol wist ze in 961 de benoeming van haar kandidaat als bisschop van Reims door te drukken. Ook gaf ze opdracht voor het schrijven van een werk met als titel "De ortu et tempore antichristi". De opdracht voor dit werk over de antichrist zal zeker zijn voortgekomen uit het toen wijd verbreide geloof dat de het naderende jaar 1000 het einde der tijden markeerde en de Apocalyps dan zou plaatsvinden. In 965 was ze nog aanwezig bij de verloving van Lotharius, in Keulen, en in 969 stuurde stof met goudborduursel aan haar moeder. Die stof kwam echter na Mathildis’ overlijden aan en werd als lijkwade gebruikt. Hierna zijn er geen vermeldingen meer van Gerberga, ook niet van haar dood, het is alleen zeker dat ze in 984 al was overleden. De datum van haar overlijden is wel bekend: 3 februari.
In haar nalatenschap is sprake van enige wijngaarden in de buurt van Maastricht, de eerste schriftelijke melding van wijnbouw in Nederland.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Lotharius Van Frankrijk, geboren in
941. Lotharius is overleden in 986, 44 of 45 jaar oud. Lotharius trouwde met
Emma Van Italie.
Emma is overleden.
II. Mathildis Van Frankrijk, geboren in
943. Mathildis is overleden in 992, 48 of 49 jaar oud. Mathildis trouwde, 20 of
21 jaar oud, in 964 met Koenraad III de Vredelievende
van Bourgondië, ongeveer 41 jaar oud.
Notitie bij het huwelijk van
Mathildis en Koenraad: In 937 overleed zijn vader
Rudolf II van Bourgondië en volgde Koenraad hem op als koning van
Opper-Bourgondië. De jonge Koenraad was zelf nog niet in staat om te regeren en
zijn koninkrijk was feitelijk een protectoraat van Otto I de Grote die het met
name beschermde tegen Hugo van Arles, Koenraad leefde aan het hof van Otto. In
939 vielen zowel de Saracenen (via het Rhônedal) als de Hongaren
Opper-Bourgondië binnen. De Bourgondiërs wisten de legers tegen elkaar uit te
spelen, en vielen ze aan toen ze met elkaar in gevecht waren. Beide vreemde
legers moesten zich toen met grote verliezen terugtrekken uit Bourgondië. Het is
onbekend of Koenraad hier een rol bij heeft gespeeld. In 940 werd Koenraad
daadwerkelijk koning maar erkende wel Otto als zijn heer, en hield zijn
militaire bescherming. Vanaf 942 regeerde hij helemaal
zelfstandig.
Koenraad nam in 946 deel aan Otto’s campagne in West-Francië. In 948 erfde hij Neder-Bourgondië (de Provence (Frankrijk)) maar de lokale heren hielden daar een grote mate van zelfstandigheid. Hij ruilde in 960 bezittingen met Hartbert van Chur en kreeg zo gebieden in de Elzas in ruil voor gebieden ten oosten van de Rijn. Koenraad bemiddelde een verzoening tussen zijn zuster Adelheid (heilige) en haar zoon Otto II. In 975 werden de Saracenen door lokale heren definitief verdreven uit Fraxinetum, hun laatste steunpunt in Neder-Bourgondië. Koenraad was in 983 nog actief ten gunste van Otto III, in de onderhandelingen over diens verkiezing tot koning. Koenraad is begraven in de kerk van Saint Maurice te Vienne (stad).
Koenraad was een zoon van Rudolf II van Bourgondië en van Bertha van Zwaben. Koenraad was in zijn eerste huwelijk getrouwd met Adelaide van Bellay (935/40 - 23 maart 963/64). Zij kregen de volgende kinderen:
Koenraad (ovl. na 10 augustus 966)
Gisela (955/60 - 21 Jul 1007), voor 972 gehuwd met hertog Hendrik II van Beieren. Na de val van haar man in 978 verbannen naar Merseburg. Ze wordt (ook in middeleeuwse bronnen) vaak verward met haar nicht Gisela van Zwaben.
Koenraad was in zijn tweede huwelijk gehuwd met Mathildis, dochter van Lodewijk IV van Frankrijk en Gerberga van Saksen. Zij kregen de volgende kinderen:
Mathildis, getrouwd met een verder onbekende heer van Genève (stad)
Bertha (964/65 - 16 januari na 1010), gehuwd met Odo I van Blois en daarna met Robert II van Frankrijk. Dat laatste huwelijk werd onder grote druk van de paus ontbonden wegens een te nauwe verwantschap.
Gerberga (965-1018), gehuwd met Herman I van Werl en daarna met Herman II van Zwaben
Rudolf III (ca. 970 - 6 september 1032), opvolger van zijn vader als koning.
Koenraad had een minnares Aldiud, die later met de edelman Amselm zou trouwen. Zij hadden een zoon:
Burchard (965/970 - 20 juni 1030/31), als kind al benoemd tot aartsbisschop van Lyon en later ook abt van de abdij van Sint-Mauritius.
Zie 6432894 voor persoonsgegevens van Koenraad.Koenraad nam in 946 deel aan Otto’s campagne in West-Francië. In 948 erfde hij Neder-Bourgondië (de Provence (Frankrijk)) maar de lokale heren hielden daar een grote mate van zelfstandigheid. Hij ruilde in 960 bezittingen met Hartbert van Chur en kreeg zo gebieden in de Elzas in ruil voor gebieden ten oosten van de Rijn. Koenraad bemiddelde een verzoening tussen zijn zuster Adelheid (heilige) en haar zoon Otto II. In 975 werden de Saracenen door lokale heren definitief verdreven uit Fraxinetum, hun laatste steunpunt in Neder-Bourgondië. Koenraad was in 983 nog actief ten gunste van Otto III, in de onderhandelingen over diens verkiezing tot koning. Koenraad is begraven in de kerk van Saint Maurice te Vienne (stad).
Koenraad was een zoon van Rudolf II van Bourgondië en van Bertha van Zwaben. Koenraad was in zijn eerste huwelijk getrouwd met Adelaide van Bellay (935/40 - 23 maart 963/64). Zij kregen de volgende kinderen:
Koenraad (ovl. na 10 augustus 966)
Gisela (955/60 - 21 Jul 1007), voor 972 gehuwd met hertog Hendrik II van Beieren. Na de val van haar man in 978 verbannen naar Merseburg. Ze wordt (ook in middeleeuwse bronnen) vaak verward met haar nicht Gisela van Zwaben.
Koenraad was in zijn tweede huwelijk gehuwd met Mathildis, dochter van Lodewijk IV van Frankrijk en Gerberga van Saksen. Zij kregen de volgende kinderen:
Mathildis, getrouwd met een verder onbekende heer van Genève (stad)
Bertha (964/65 - 16 januari na 1010), gehuwd met Odo I van Blois en daarna met Robert II van Frankrijk. Dat laatste huwelijk werd onder grote druk van de paus ontbonden wegens een te nauwe verwantschap.
Gerberga (965-1018), gehuwd met Herman I van Werl en daarna met Herman II van Zwaben
Rudolf III (ca. 970 - 6 september 1032), opvolger van zijn vader als koning.
Koenraad had een minnares Aldiud, die later met de edelman Amselm zou trouwen. Zij hadden een zoon:
Burchard (965/970 - 20 juni 1030/31), als kind al benoemd tot aartsbisschop van Lyon en later ook abt van de abdij van Sint-Mauritius.
V. Karel Van Lotharingen, geboren in 953 (zie 6432034).
12864400 Dirk II Van Holland, geboren
omstreeks 932. Dirk is overleden op zondag 6 mei 988, ongeveer 56 jaar oud. Hij
is begraven in Egmond.
Notitie bij Dirk: Hij was een Friese graaf uit de 10e eeuw die tussen 965 en 988 het
feitelijke bewind voerde over drie graafschappen die tezamen het gehele
kustgebied tussen de Oosterschelde en het Vlie opvulden, zijnde de gouwen:
Masaland, Kinhem en Texla. Het formele leenschap beruste bij de Utrechtse
bisschop. In het verleden is wel aangenomen dat Dirk II de zoon was van Dirk I.
Tegenwoordig gaat men ervan uit dat hij de zoon was van een zoon van Dirk I, die
ook wel wordt aangeduid als Dirk I bis, en Gerberga (Geva) van
Hamaland.
Op 15 juni 950 schonk Dirk II aan Egmond ter ere van de bijzetting van Sint Adelbert een stenen kloosterkerk. Waarschijnlijk ter gelegenheid van de wijding van deze kerk schonk hij het Evangeliarium van Egmond, thans een van Nederlands belangrijkste cultuurhistorische voorwerpen uit de vroege middeleeuwen. Het negende-eeuwse handschrift werd circa 975 door hem verworven en bevat de tekst van de vier evangeliën. Dirk en Hildegard zijn afgebeeld op twee miniaturen, die Dirk voor de gelegenheid aan het boek liet toevoegen. Volgens sommige schrijvers zijn de miniaturen van de hand van hun zoon Egbert. De tekst bij een van de miniaturen luidt in vertaling: "Dit boek werd geschonken door Dirk en zijn geliefde vrouw Hildegard aan de genadige vader Adalbert, opdat hij hen rechtvaardig zal gedenken in alle eeuwigheid." Thans bevindt het evangeliarium zich in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.
Bestuur
Dirk II bestuurde de grafelijke burcht en het graafschap van Gent vanaf 965, toen zijn szwager Wichman IV deze functies opgaf. In 972 verwierf Dirk de landerije rondom Rijnsburg, bij Leiden dat ten koste ging van de Utrechtse bisschop. Onder de bevolking ontstond verzet tegen deze heerschappij dat leidde tot het neerslaan van een opstand door Dirk II van de Vriezen. Op de plaats van de overwinning werd drie jaar later een kapel opgericht.
Op 25 augustus 985 kreeg Dirk zijn lenen in Maasland, Kennemerland en op Texel van koning Otto III in vrij eigendom. Twee maanden daarvoor, op 26 juni, had graaf Ansfried al niet nader genoemde gebieden - que vocantur Inferior Maselant - in Maasland van de koning verkregen.
Dirk II, Hildegard, Aarnout en Erlindis werden in de Abdij van Egmond begraven.
De plaatsnaam Hillegersberg is vernoemd naar Hildegard van Vlaanderen. Dirk II was eigenaar van het aldaar bestaande Bergan, wat versterkte plaats of gehucht betekent.
Op 15 juni 950 schonk Dirk II aan Egmond ter ere van de bijzetting van Sint Adelbert een stenen kloosterkerk. Waarschijnlijk ter gelegenheid van de wijding van deze kerk schonk hij het Evangeliarium van Egmond, thans een van Nederlands belangrijkste cultuurhistorische voorwerpen uit de vroege middeleeuwen. Het negende-eeuwse handschrift werd circa 975 door hem verworven en bevat de tekst van de vier evangeliën. Dirk en Hildegard zijn afgebeeld op twee miniaturen, die Dirk voor de gelegenheid aan het boek liet toevoegen. Volgens sommige schrijvers zijn de miniaturen van de hand van hun zoon Egbert. De tekst bij een van de miniaturen luidt in vertaling: "Dit boek werd geschonken door Dirk en zijn geliefde vrouw Hildegard aan de genadige vader Adalbert, opdat hij hen rechtvaardig zal gedenken in alle eeuwigheid." Thans bevindt het evangeliarium zich in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.
Bestuur
Dirk II bestuurde de grafelijke burcht en het graafschap van Gent vanaf 965, toen zijn szwager Wichman IV deze functies opgaf. In 972 verwierf Dirk de landerije rondom Rijnsburg, bij Leiden dat ten koste ging van de Utrechtse bisschop. Onder de bevolking ontstond verzet tegen deze heerschappij dat leidde tot het neerslaan van een opstand door Dirk II van de Vriezen. Op de plaats van de overwinning werd drie jaar later een kapel opgericht.
Op 25 augustus 985 kreeg Dirk zijn lenen in Maasland, Kennemerland en op Texel van koning Otto III in vrij eigendom. Twee maanden daarvoor, op 26 juni, had graaf Ansfried al niet nader genoemde gebieden - que vocantur Inferior Maselant - in Maasland van de koning verkregen.
Dirk II, Hildegard, Aarnout en Erlindis werden in de Abdij van Egmond begraven.
De plaatsnaam Hillegersberg is vernoemd naar Hildegard van Vlaanderen. Dirk II was eigenaar van het aldaar bestaande Bergan, wat versterkte plaats of gehucht betekent.
Hij trouwde, ongeveer 18 jaar oud, in 950 met de ongeveer 14-jarige
12864401 Hildegard Van Vlaanderen,
geboren omstreeks 936. Hildegard is overleden omstreeks 979, ongeveer 43 jaar
oud.
Notitie bij Hildegard:
begraven te Egmond onder dezelfde steen als haar kleinzoon
Dirk III
Uit de Rijmkroniek van Holland van Melis Stoke: Dese Dideric goed ende wert had een wijf, heet Hildegaert (’deze goede en brave Diederik had een vrouw die Hildegard heette’).
Uit de Rijmkroniek van Holland van Melis Stoke: Dese Dideric goed ende wert had een wijf, heet Hildegaert (’deze goede en brave Diederik had een vrouw die Hildegard heette’).
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Egbert Van Trier, geboren in 950.
Egbert is overleden op vrijdag 8 december 993, 42 of 43 jaar oud.
Notitie bij Egbert: Na zijn opleiding in de abdij van Egmond werd hij in 976 kanselier
van Otto II. Deze benoemde hem in 977 tot aartsbisschop van Trier, in welke
functie hij de belangen van het Ottoonse rijk moest bewaken. In 983 nam hij deel
aan de Rijksdag van Verona. In 984 sloot hij zich bij Hendrik II van Beieren
aan, maar onderwiep zich in 985 weer aan het rijksgezag.
Hij staat bekend als begunstiger van der wetenschap en kunsten, vooral door de naar hem genoemde Codex Egberti, een evangeliarium, dat Egbert schonk aan de abdij van St. Paulinus in Trier. Voor Egbert werd ook de zo genoemde Egbert-Psalter gemaakt. Onder Egbert bevond zich in Trier een van de belangrijkste goudsmidwerkplaatsen van de Ottoonse tijd, die vooral bekend is door hun email. Hoofdwerken zijn de Andreas-altaren in de Trierse Domschat, de Petrusstaf in de Limburgse domschat, het Codex Aureus Epternacensis (tegenwoordig in het Germanisches Nationalmuseum) en het Otto-Mathilde-Kruis.
Hij staat bekend als begunstiger van der wetenschap en kunsten, vooral door de naar hem genoemde Codex Egberti, een evangeliarium, dat Egbert schonk aan de abdij van St. Paulinus in Trier. Voor Egbert werd ook de zo genoemde Egbert-Psalter gemaakt. Onder Egbert bevond zich in Trier een van de belangrijkste goudsmidwerkplaatsen van de Ottoonse tijd, die vooral bekend is door hun email. Hoofdwerken zijn de Andreas-altaren in de Trierse Domschat, de Petrusstaf in de Limburgse domschat, het Codex Aureus Epternacensis (tegenwoordig in het Germanisches Nationalmuseum) en het Otto-Mathilde-Kruis.
II. Aarnout of Arnulf van Gent, geboren omstreeks 951 in Gent (zie
6432200).
III. Erlindis Van Holland, geboren
omstreeks 953. Erlindis is overleden omstreeks 1012, ongeveer 59 jaar oud.
Notitie bij Erlindis:
Ze was een zuster van graaf Arnulf van Gent, die Dirk II als
graaf van Holland opvolgde, en van Egbert van Trier, die sinds 977 aartsbisschop
van Trier was. Haar vader liet in Egmond het houten klooster vervangen door een
stenen gebouw en de nonnen van Egmond naar Bennebroek verplaatsen. Hij liet
monniken uit de Sint-Pietersabdij te Gent, waar hij was opgevoed, naar het
klooster van Egmond overplaatsen. Vermoedelijk waren deze maatregelen bedoeld
ter bescherming tegen de invallen en strooptochten van de Friezen. Erlindis of
Arlinde, die al abdis van Egmond was geweest, werd de eerste abdis van het
nieuwe nonnenklooster in Bennebroek. Erlindis werd evenals Dirk II en Hildegard
van Vlaanderen in de abdij van Egmond
begraven.
12864402 Siegfried van LUXEMBURG,
geboren omstreeks 916. Siegfried is overleden op maandag 15 augustus 998,
ongeveer 82 jaar oud.
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Lutgardis van LUXEMBURG, geboren omstreeks 960 (zie 6432201).
II. Friedrich Graaf van LUXEMBURG,
geboren omstreeks 965. Friedrich is overleden op dinsdag 6 oktober 1019,
ongeveer 54 jaar oud.
Friedrich trouwde met Irmentrud van GLEIBERG (
WETTERAU ). Irmentrud is geboren omstreeks 970, dochter van Eribert van GLEIBERG ( WETTERAU ) en Irmtrud van MAINGAU ( Avalgau ). Irmentrud is overleden
omstreeks 1020, ongeveer 50 jaar oud.
Heerlijkheid:
| erfdochter |
III. Kunigonde van LUXEMBURG, geboren
in 980 in Luxemburg. Kunigonde is
overleden op zaterdag 3 maart 1033 in Kaufungen, 52 of 53 jaar oud.
Notitie bij Kunigonde:
Na de dood van haar man, trok zij zich terug in de abdij
Kaufungen, die zij zelf gesticht had.
Kundigonde werd in 1200 heilig verklaard door paus Innocentius III. Zij is beschermheilige van Luxemburg, Litouwen en Polen. Haar feestdag is op 3 maart.
Kunigonde trouwde
met Hendrik II de Heilige van het Heilige Roomse
Rijk. Zie 3216447,II voor
persoonsgegevens van Hendrik.Kundigonde werd in 1200 heilig verklaard door paus Innocentius III. Zij is beschermheilige van Luxemburg, Litouwen en Polen. Haar feestdag is op 3 maart.
12865696 Arnulf I “de Grote” Van
Vlaanderen, geboren omstreeks 887. Arnulf is overleden op maandag 27 maart
965, ongeveer 78 jaar oud. Hij is begraven in Gent in de Sint-Pietersabdij.
Notitie bij Arnulf: Hij was graaf van Vlaanderen (918-964). Na de dood van zijn vader
Boudewijn II werd hij graaf van Noord-Vlaanderen en na de dood van zijn broer
Adalofi in 933 heer van Boulogne. Tevens veroverde hij het graafschap Ponthieu.
Arnulf I bevorderde de kloosterhervormingen van Gerard van Brogne en deed grote
schenkingen aan de Sint Pieter te Gent. Met de Westfrankische koning Lotharius
trof hij in 962 een regeling ter bescherming van diens jeugdige kleinzoon als
opvolger. Om de vrede tussen het huis van Vlaanderen en de Heribertiner graven
te bestendigen huwde Arnulf I in 933 of 934 met Adela van
Vermandois
Politiek van expansie
Na de dood van zijn vader Boudewijn II erfde Arnulf het grootste (noordelijke) deel van het graafschap, zijn broer Adalolf erfde het zuidelijke deel. Arnulf vocht in 923 aan de kant van Karel de Eenvoudige in de slag bij Soissons. In 924 veroverde hij samen met zijn broer Adalolf en Herbert II van Vermandois de stad Eu (Seine-Maritime) op de Vikingen. Arnulf versloeg de Vikingen nog een keer in 926 maar gaf in 928 het graafschap Guînes in leen aan de Deen Siegfried en gaf hem later zijn dochter tot vrouw.
Vanaf 930 kwam het tot een krachtmeting met Herbert II van Vermandois. Om diens expansie te beteugelen veroverde Arnulf in 931 Dowaai en Mortagne-du-Nord. In 932 verwierf Arnulf het graafschap Artois en versterkte de abdij van Sint-Vaast. Na het overlijden van zijn broer in 933 eigende hij zich diens graafschappen van Terwaan en Boulogne toe, met voorbijgaan aan de rechten van zijn minderjarige neefjes. Hij adopteerde wel Adalolfs onechte zoon Boudewijn. In 934 kwam het tot een vrede met Herbert en trouwde Arnulf in 934 met Herberts dochter Adelheid. Dit bezegelde niet alleen een vrede maar ook een bondgenootschap tegen Hugo de Grote.
Na de vrede met Herbert kon Arnulf zich richten op de Vikingen uit Normandië. In 939 veroverde hij de stad Montreuil (Pas-de-Calais) op Herluinus II van Ponthieu om de invallen van de Normandiërs tegen te gaan maar de Normandische troepen wisten de stad snel te heroveren. In 942 nodigde Arnulf graaf Willem I van Normandië uit voor een bespreking te Picquigny om de kwestie Montreuil te regelen. Daar aangekomen werd Willem echter door mannen van Arnulf vermoord. In 949 kreeg Arnulf Montreuil definitief in handen. Vervolgens bracht Arnulf een bondgenootschap tot stand met Lodewijk van Overzee en Otto I de Grote, tegen Normandië. De coalitie belegerde Rennes maar de jeugdige Normandische graaf Richard wist het bondgenootschap uiteen te spelen, en Arnulf trok zich terug naar Vlaanderen. Uit wraak plunderde het leger van Otto Vlaanderen en liet die een kasteel bouwen in Gent, waar hij een burggraaf plaatste. Na de verzoening tussen Arnulf en Otto kreeg Arnulf het kasteel in handen en liet hij de burggraaf met een van zijn dochters trouwen. Arnulf verwierf nadien ook Amiens, Oosterbant en werd lekenabt van de abdij van Sint-Bertinus in Saint-Omer.
Politiek van consolidatie
Om zijn grenzen te verzekeren huwde Arnulf al zijn dochters uit aan zijn Lotharingse buren en hoge Duitse adel. Politiek koos hij steeds positie tegen de graven van Normandie en de hertogen van de Franken. Hij voerde kloosterhervormingen door met hulp van Gerardus van Brogne en regeerde vooral met hulp van de geestelijkheid, en zoveel mogelijk zonder vazallen.
In 958 benoemde Arnulf zijn zoon Boudewijn tot medegraaf en ging hij feitelijk met pensioen (ongeveer 70 jaar oud). Nadat Boudewijn in 962 op jonge leeftijd overleed, kwamen de zoons van Adalof in opstand en herwonnen de graafschappen van hun vader. Arnulf sloot toen een overeenkomst met koning Lotharius van Frankrijk: In ruil voor al zijn veroveringen zou Lotharius de opvolging van zijn jonge kleinzoon in het oorspronkelijke graafschap garanderen. Arnulf steunde nog de bisschop van Kamerijk tegen zijn opstandige stedelingen en kreeg in ruil daarvoor de kerkelijke bezittingen bij Lambres. Volgens een overlevering zou Arnulf zijn vermoord door een nakomeling van Herluinus II van Ponthieu.
Arnulf stichtte de kerk van Torhout, het Sint-Donatianus kapittel te Brugge, de Sint-Janskapel te Gent en herbouwde de abdij van Saint-Amand. Arnulf is begraven in de Sint-Pietersabdij (Gent).
Politiek van expansie
Na de dood van zijn vader Boudewijn II erfde Arnulf het grootste (noordelijke) deel van het graafschap, zijn broer Adalolf erfde het zuidelijke deel. Arnulf vocht in 923 aan de kant van Karel de Eenvoudige in de slag bij Soissons. In 924 veroverde hij samen met zijn broer Adalolf en Herbert II van Vermandois de stad Eu (Seine-Maritime) op de Vikingen. Arnulf versloeg de Vikingen nog een keer in 926 maar gaf in 928 het graafschap Guînes in leen aan de Deen Siegfried en gaf hem later zijn dochter tot vrouw.
Vanaf 930 kwam het tot een krachtmeting met Herbert II van Vermandois. Om diens expansie te beteugelen veroverde Arnulf in 931 Dowaai en Mortagne-du-Nord. In 932 verwierf Arnulf het graafschap Artois en versterkte de abdij van Sint-Vaast. Na het overlijden van zijn broer in 933 eigende hij zich diens graafschappen van Terwaan en Boulogne toe, met voorbijgaan aan de rechten van zijn minderjarige neefjes. Hij adopteerde wel Adalolfs onechte zoon Boudewijn. In 934 kwam het tot een vrede met Herbert en trouwde Arnulf in 934 met Herberts dochter Adelheid. Dit bezegelde niet alleen een vrede maar ook een bondgenootschap tegen Hugo de Grote.
Na de vrede met Herbert kon Arnulf zich richten op de Vikingen uit Normandië. In 939 veroverde hij de stad Montreuil (Pas-de-Calais) op Herluinus II van Ponthieu om de invallen van de Normandiërs tegen te gaan maar de Normandische troepen wisten de stad snel te heroveren. In 942 nodigde Arnulf graaf Willem I van Normandië uit voor een bespreking te Picquigny om de kwestie Montreuil te regelen. Daar aangekomen werd Willem echter door mannen van Arnulf vermoord. In 949 kreeg Arnulf Montreuil definitief in handen. Vervolgens bracht Arnulf een bondgenootschap tot stand met Lodewijk van Overzee en Otto I de Grote, tegen Normandië. De coalitie belegerde Rennes maar de jeugdige Normandische graaf Richard wist het bondgenootschap uiteen te spelen, en Arnulf trok zich terug naar Vlaanderen. Uit wraak plunderde het leger van Otto Vlaanderen en liet die een kasteel bouwen in Gent, waar hij een burggraaf plaatste. Na de verzoening tussen Arnulf en Otto kreeg Arnulf het kasteel in handen en liet hij de burggraaf met een van zijn dochters trouwen. Arnulf verwierf nadien ook Amiens, Oosterbant en werd lekenabt van de abdij van Sint-Bertinus in Saint-Omer.
Politiek van consolidatie
Om zijn grenzen te verzekeren huwde Arnulf al zijn dochters uit aan zijn Lotharingse buren en hoge Duitse adel. Politiek koos hij steeds positie tegen de graven van Normandie en de hertogen van de Franken. Hij voerde kloosterhervormingen door met hulp van Gerardus van Brogne en regeerde vooral met hulp van de geestelijkheid, en zoveel mogelijk zonder vazallen.
In 958 benoemde Arnulf zijn zoon Boudewijn tot medegraaf en ging hij feitelijk met pensioen (ongeveer 70 jaar oud). Nadat Boudewijn in 962 op jonge leeftijd overleed, kwamen de zoons van Adalof in opstand en herwonnen de graafschappen van hun vader. Arnulf sloot toen een overeenkomst met koning Lotharius van Frankrijk: In ruil voor al zijn veroveringen zou Lotharius de opvolging van zijn jonge kleinzoon in het oorspronkelijke graafschap garanderen. Arnulf steunde nog de bisschop van Kamerijk tegen zijn opstandige stedelingen en kreeg in ruil daarvoor de kerkelijke bezittingen bij Lambres. Volgens een overlevering zou Arnulf zijn vermoord door een nakomeling van Herluinus II van Ponthieu.
Arnulf stichtte de kerk van Torhout, het Sint-Donatianus kapittel te Brugge, de Sint-Janskapel te Gent en herbouwde de abdij van Saint-Amand. Arnulf is begraven in de Sint-Pietersabdij (Gent).
Heerlijkheid:
| graaf van Vlaanderen van 918 tot zijn dood in 965. |
Hij trouwde met
12865697 Adela Luitgardis van
Vermandois, geboren omstreeks 912. Adela is overleden omstreeks 959,
ongeveer 47 jaar oud. Zij is begraven in Gent.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Hildegard Van Vlaanderen, geboren omstreeks 936 (zie 12864401).
II. Boudewijn III Van Vlaanderen, geboren omstreeks 940 (zie 6432848).
Hij trouwde met
12865701 Gizela van Friuli, geboren in
882 in Perugia (Friuli) I. Zij is
overleden op woensdag 13 juni 910, 27 of 28 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Berengarius II van Italië, geboren omstreeks 900 (zie 6432850).
12865784 Hendrik I de Vogelaar Van
Saksen, geboren omstreeks 876. Hendrik is overleden op zaterdag 2 juli 936
in Memleben, ongeveer 60 jaar oud.
Hendrik trouwde (1), ongeveer 30 jaar oud,
in 906 met Hatheburg van Merseburg. Dit huwelijk
werd ontbonden in 909.
Notitie bij Hendrik:
Hij was de grondlegger van de Ottoonse dynastie van
Saksische koningen en keizers. Hij wordt algemeen gezien als de stichter en de
eerste koning van de middeleeuwse Duitse staat, die tot in zijn tijd bekend
stond als het Oost-Frankenrijk. Als fervent jager verkreeg hij de bijnaam "de
Vogelaar", naar men zegt omdat hij net zijn vogelnetten aan het repareren was
toen hij de boodschap ontving dat hij tot koning was gekozen.
Afkomst en nakomelingen
Geboren in Memleben in het huidige Saksen-Anhalt was Hendrik de zoon van de Saksische hertog Otto I en diens vrouw Hedwig van Babenberg, de dochter van Hendrik van Babenberg en (mogelijk) Ingeltrude van Friuli, en aldus (mogelijk) een achter-achterkleindochter van Karel de Grote. Hij huwde twee keer. In 906 huwde hij voor de eerste keer met Hatheburg, dochter van Erwin, graaf van Merseburg. Drie jaar later, na de geboorte van een zoon, Thankmar, eindigde dit huwelijk in een scheiding. 19 september 909 huwde hij Mathildis van Ringelheim, een dochter van Diederik, graaf van Westfalen. Hun kinderen waren Otto I, de latere koning en keizer van het Heilige Roomse Rijk, Bruno de Grote, de latere aartsbisschop van Keulen, Hendrik, de latere hertog van Beieren, Gerberga, de latere vrouw van onder andere Lodewijk IV van Frankrijk en Hedwig, de moeder van Hugo Capet, de stichter van het Franse koningshuis van de Capetingen.
Hendrik werd begraven in de abdij van Quedlinburg, die was gesticht door Mathildis.
Politiek
Na de dood van zijn vader in 912 volgde hij hem op als hertog van Saksen. Hij kwam direct in conflict met koning Koenraad I die weigerde hem in alle functies van zijn vader te bevestigen, terwijl Hendrik op zijn beurt weigerde om Koenraad als koning te erkennen. Het conflict concentreerde zich in Thüringen. In 915 versloeg Hendrik Eberhard, de broer van Koenraad, bij Marsberg en viel het hertogdom Franken binnen. Later dat jaar wisten Hendrik en Koenraad een vrede te sluiten in Göttingen.
Koenraad wees op zijn sterfbed (eind 918) Hendrik aan als zijn opvolger. In mei 919 werd hij in Fritzlar door de edellieden van Frankenland en Saksen als koning gekozen. De twee andere machtige hertogdommen, Zwaben en Beieren, erkenden hem echter niet als koning: Beierse en Oost-Frankische edellieden verkozen Arnulf, hertog van Beieren, tot koning. Arnulf was een stiefzoon van Koenraad en een verwante van de vroegere koning Arnulf van Karinthië. Na enkele veldtochten dwong Hendrik de hertog van Zwaben in 919 aan hem trouw te zweren. Na een inval van Hendrik in Beieren gaf ook Arnulf in 921 de aanspraak op de Duitse troon op. Hendrik behandelde zijn hertogen met veel respect en gaf ze een grote mate van autonomie, en gedroeg zich als niet meer dan de eerste onder zijn gelijken. Hierdoor wist hij opstanden te voorkomen.
In 924 vielen in het oosten de Magyaren vanuit Hongarije het rijk binnen en zag Hendrik zich gedwongen een negenjarig bestand (924-933) af te kopen in ruil voor zware oorlogsschattingen en de vrijlating van een Magyaars stamhoofd. Hij maakte gebruik van dit bestand om zijn leger te versterken en burchten en versterkte steden te bouwen in de kwetsbaarste grensbieden. Hij veroverde ook enkele Slavische stammen zoals de Havelli nabij Brandenburg en de Daleminzi nabij Meißen in 928 en onderdrukte een opstand in Bohemen in 929.
Sinds Karel de Eenvoudige in 923 zijn positie had verloren, bevond Lotharingen zich in een machtsvacuüm. In 925 versloeg Hendrik Giselbert II van Maasgouw, de machtigste edelman uit de regio, en voegde Lotharingen weer bij het Duitse Rijk. Hij sloot vrede met Giselbert, benoemde hem tot hertog van Lotharingen en haalde de banden met hem verder aan door hem in 928 met zijn dochter Gerberga te laten trouwen.
In 929 wees Hendrik in aanwezigheid van de rijksgroten en zijn vrouw, zijn zoon Otto aan als zijn opvolger.
Toen het bestand met de Magyaren afliep en Hendrik weigerde nog meer oorlogschattingen te betalen, vielen deze opnieuw het koninkrijk binnen en kwam het op 15 maart 933 bij Merseburg tot een veldslag. Hendrik maakte optimaal gebruik van het landschap: moerassen beperkten de bewegingsvrijheid van de Hongaarse cavalerie (die normaal snel aanviel en weer terugtrok) waardoor de zware cavalerie van Hendrik de gelegenheid kreeg daadwerkelijk een gevecht met ze aan te gaan, en ze te verslaan. Pas na deze overwinning zou Hendrik op grote schaal buiten Saksen verblijven en hofdagen organiseren.
Bij zijn laatste veldtocht in 934 viel Hendrik Denemarken binnen en veroverde hij Sleeswijk na een veldslag bij Haithabu. Daarna begon hij nog aan voorbereidingen voor een veldtocht naar Rome. Hendrik verwierf het reliek van de Heilige Lans van Rudolf II van Bourgondië, in ruil voor de stad Bazel. De heilige lans was het symbool van de macht van de koning van Italië. Voordat de veldtocht kon beginnen, kreeg Hendrik echter een hersenbloeding tijdens de jacht en overleed.
Na zijn dood kwam zijn oudste zoon Thankmar in opstand tegen Otto I, die de koningstitel had gekregen. De opstand werd zonder veel moeite onderdrukt, waarbij Thankmar werd vermoord.
Later zou Hendrik een populaire figuur worden in de Duitse romantiek (stroming), en nog later in de periode van het nationaalsocialisme - met name in kringen van de SS.
Afkomst en nakomelingen
Geboren in Memleben in het huidige Saksen-Anhalt was Hendrik de zoon van de Saksische hertog Otto I en diens vrouw Hedwig van Babenberg, de dochter van Hendrik van Babenberg en (mogelijk) Ingeltrude van Friuli, en aldus (mogelijk) een achter-achterkleindochter van Karel de Grote. Hij huwde twee keer. In 906 huwde hij voor de eerste keer met Hatheburg, dochter van Erwin, graaf van Merseburg. Drie jaar later, na de geboorte van een zoon, Thankmar, eindigde dit huwelijk in een scheiding. 19 september 909 huwde hij Mathildis van Ringelheim, een dochter van Diederik, graaf van Westfalen. Hun kinderen waren Otto I, de latere koning en keizer van het Heilige Roomse Rijk, Bruno de Grote, de latere aartsbisschop van Keulen, Hendrik, de latere hertog van Beieren, Gerberga, de latere vrouw van onder andere Lodewijk IV van Frankrijk en Hedwig, de moeder van Hugo Capet, de stichter van het Franse koningshuis van de Capetingen.
Hendrik werd begraven in de abdij van Quedlinburg, die was gesticht door Mathildis.
Politiek
Na de dood van zijn vader in 912 volgde hij hem op als hertog van Saksen. Hij kwam direct in conflict met koning Koenraad I die weigerde hem in alle functies van zijn vader te bevestigen, terwijl Hendrik op zijn beurt weigerde om Koenraad als koning te erkennen. Het conflict concentreerde zich in Thüringen. In 915 versloeg Hendrik Eberhard, de broer van Koenraad, bij Marsberg en viel het hertogdom Franken binnen. Later dat jaar wisten Hendrik en Koenraad een vrede te sluiten in Göttingen.
Koenraad wees op zijn sterfbed (eind 918) Hendrik aan als zijn opvolger. In mei 919 werd hij in Fritzlar door de edellieden van Frankenland en Saksen als koning gekozen. De twee andere machtige hertogdommen, Zwaben en Beieren, erkenden hem echter niet als koning: Beierse en Oost-Frankische edellieden verkozen Arnulf, hertog van Beieren, tot koning. Arnulf was een stiefzoon van Koenraad en een verwante van de vroegere koning Arnulf van Karinthië. Na enkele veldtochten dwong Hendrik de hertog van Zwaben in 919 aan hem trouw te zweren. Na een inval van Hendrik in Beieren gaf ook Arnulf in 921 de aanspraak op de Duitse troon op. Hendrik behandelde zijn hertogen met veel respect en gaf ze een grote mate van autonomie, en gedroeg zich als niet meer dan de eerste onder zijn gelijken. Hierdoor wist hij opstanden te voorkomen.
In 924 vielen in het oosten de Magyaren vanuit Hongarije het rijk binnen en zag Hendrik zich gedwongen een negenjarig bestand (924-933) af te kopen in ruil voor zware oorlogsschattingen en de vrijlating van een Magyaars stamhoofd. Hij maakte gebruik van dit bestand om zijn leger te versterken en burchten en versterkte steden te bouwen in de kwetsbaarste grensbieden. Hij veroverde ook enkele Slavische stammen zoals de Havelli nabij Brandenburg en de Daleminzi nabij Meißen in 928 en onderdrukte een opstand in Bohemen in 929.
Sinds Karel de Eenvoudige in 923 zijn positie had verloren, bevond Lotharingen zich in een machtsvacuüm. In 925 versloeg Hendrik Giselbert II van Maasgouw, de machtigste edelman uit de regio, en voegde Lotharingen weer bij het Duitse Rijk. Hij sloot vrede met Giselbert, benoemde hem tot hertog van Lotharingen en haalde de banden met hem verder aan door hem in 928 met zijn dochter Gerberga te laten trouwen.
In 929 wees Hendrik in aanwezigheid van de rijksgroten en zijn vrouw, zijn zoon Otto aan als zijn opvolger.
Toen het bestand met de Magyaren afliep en Hendrik weigerde nog meer oorlogschattingen te betalen, vielen deze opnieuw het koninkrijk binnen en kwam het op 15 maart 933 bij Merseburg tot een veldslag. Hendrik maakte optimaal gebruik van het landschap: moerassen beperkten de bewegingsvrijheid van de Hongaarse cavalerie (die normaal snel aanviel en weer terugtrok) waardoor de zware cavalerie van Hendrik de gelegenheid kreeg daadwerkelijk een gevecht met ze aan te gaan, en ze te verslaan. Pas na deze overwinning zou Hendrik op grote schaal buiten Saksen verblijven en hofdagen organiseren.
Bij zijn laatste veldtocht in 934 viel Hendrik Denemarken binnen en veroverde hij Sleeswijk na een veldslag bij Haithabu. Daarna begon hij nog aan voorbereidingen voor een veldtocht naar Rome. Hendrik verwierf het reliek van de Heilige Lans van Rudolf II van Bourgondië, in ruil voor de stad Bazel. De heilige lans was het symbool van de macht van de koning van Italië. Voordat de veldtocht kon beginnen, kreeg Hendrik echter een hersenbloeding tijdens de jacht en overleed.
Na zijn dood kwam zijn oudste zoon Thankmar in opstand tegen Otto I, die de koningstitel had gekregen. De opstand werd zonder veel moeite onderdrukt, waarbij Thankmar werd vermoord.
Later zou Hendrik een populaire figuur worden in de Duitse romantiek (stroming), en nog later in de periode van het nationaalsocialisme - met name in kringen van de SS.
Heerlijkheid:
| vanaf 912 Hertog van Saksen en vanaf 919 tot zijn dood koning van Duitsland |
Hij trouwde (2), ongeveer 33 jaar oud, op dinsdag 19 september 909 met de
ongeveer 17-jarige
12865785 Sint-Mathildis van Ringelheim Van
Saksen, geboren omstreeks 892. Sint-Mathildis is overleden op zaterdag 14
maart 968 in Quedlinburg, ongeveer 76
jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Gerberga Van Saksen, geboren na 908 (zie 12864069).
II. Otto I de Grote Van Saksen, geboren
op maandag 23 november 912 in Wallhausen
(Saksen-Anhalt). Otto is overleden op woensdag 7 mei 973 in Memleben, 60 jaar oud.
Otto:
Notitie bij Otto: Nadat Karel de Grote in 800 tot keizer werd gekroond, werd zijn
rijk in de 9e eeuw onder zijn kleinzonen verdeeld en was de keizerlijke titel,
na de moord op Berengarius I van Friuli in 924, bijna veertig jaar vacant,
voordat Otto de Grote op 2 februari 962 tot keizer werd gekroond van wat later
het Heilige Roomse Rijk zou worden genoemd.
Eerste jaren van zijn bewind, opstanden van de hertogen
In 929 trad Otto in het huwelijk met de Engelse prinses Editha van Wessex, de halfzuster van de Angelsaksische koning Aethelstan. Bij deze gelegenheid schonk hij haar Maagdenburg als morgengave (bruidsschat). In 936 volgde Otto zijn vader op als koning van de Duitsers en hertog van Saksen.
Kroning
Hij regelde dat zijn kroning gehouden werd in Aken, de voormalige hoofdstad van Karel de Grote. Daar werd hij op 7 augustus van dat jaar door aartsbisschop Hildebert van Mainz, de primaat van de Duitse kerk, tot koning gekroond. Volgens de Saksische historicus Widukind van Corvey werd hij op zijn kroningsbanket bediend door de vier andere hertogen van het rijk: de hertogen van Franken, Zwaben, Beieren en Lotharingen. Arnulf I van Beieren trad op als maarschalk (of opperstalmeester), Herman I van Zwaben als hoofdschenker, Everhard III van Franken als logistiek hoofd van de huishouding (of seneschalk), en Giselbert II van Maasgouw als kamerheer.
Ambitie
Vanaf het begin van zijn regeerperiode positioneerde hij zich als de opvolger van Karel de Grote, wiens directe lijn van opvolgers in Oost-Frankenland in 911 was uitgestorven. De Duitse kerk, met zijn machtige bisschoppen en abten, stond achter hem. Vanuit zijn machtspositie slaagde Otto er in de kerk voor zijn eigen agenda in te zetten. Hij gebruikte deze enige verenigende institutie in de Duitse landen om een instelling van theocratische keizerlijke macht te vestigen. De kerk bood rijkdom, militaire mankracht en haar monopolie in geletterdheid. In ruil bood de keizer de kerk bescherming tegen de edelen, de belofte van dotaties, en een weg naar de macht als zijn ministerialen.
De politiek van Otto was een radicale breuk met de politiek van zijn vader die zich naar de hertogen toe altijd als eerste onder zijn gelijken had opgesteld. Otto behandelde de hertogen duidelijk als zijn ondergeschikten. Otto maakte nog meer vijanden door het erfdeel van zijn halfbroer Thankmar en zijn broer Hendrik sterk te reduceren. Ook passeerde hij de zonen van de hoge Saksische adel bij benoemingen, ten gunste van zijn medestanders.
Otto had een grote meevaller toen in 938 in Rammelsberg in Saksen een rijke zilverader werd ontdekt. De opbrengsten stelden Otto in staat om tijdens zijn regeerperiode zijn militaire activiteiten te financieren; de vondst was zelfs zo groot dat een groot deel van het in Europa gebruikte zilver, koper en lood zo’n tweehonderd jaar uit Saksen kwam.
Opstanden
Na de dood van Siegfried, graaf van Merseburg, 937, maakte Thankmar aanspraak op Merseburg. Otto benoemde echter, Gero, de broer van de gestorven Siegfried, als de nieuwe graaf van Merseburg.
Na de dood van Arnulf I van Beieren in 938, weigerde zijn zoon Eberhard om Otto hulde te betuigen omdat die hem niet wilde toestaan zelf bisschoppen te benoemen - een recht dat Arnulf wel had gehad. Otto reageerde met twee campagnes in 938, tijdens de lente en de herfst, versloeg Eberhard en verbande hem. Berthold I van Beieren, de broer van Arnulf, voorheen hertog van Karinthië werd de nieuwe hertog van Beieren. Berthold zag niet alleen af van het recht op de benoeming van bisschoppen maar gaf ook het gebruiksrecht van de koningsgoederen in Beieren op, dat Arnulf wel had gehad.
In datzelfde jaar kreeg Otto een conflict met Everhard III van Franken over diens juridische bevoegdheden. Everhard sloot een verbond met Thankmar en aantal ontevreden Saksische edelen onder leiding van Wichmann de Oudere. Zij begonnen een opstand met als doel om Thankmar tot koning uit te roepen. De opstandelingen veroverden Belecke en namen daar Otto’s broer Hendrik gevangen. Daarna veroverden ze de historisch betekenisvolle Eresburg (nu in de stad Marsberg). Otto stuurde een groot leger naar de Eresburg en de aanblik van deze overmacht was voor de opstandelingen reden om zich over te geven. Thankmar vluchtte in de kerk en deed bij het altaar een beroep op de bescherming die vluchtelingen traditioneel in de kerk hadden. Desondanks werd hij ter plekke gedood, wat in de middeleeuwen als een heiligschennis werd gezien. De Saksische edelen verzoenden zich met Otto en Everhard werd kort gevangengezet maar daarna weer vrijgelaten.
Direct na zijn vrijlating begon Everhard een nieuwe samenzwering, nu met Hendrik en Giselbert, de hertog van Lotharingen. Doel was nu om Hendrik tot koning uit te roepen. In 939 huldigde Giselbert Lodewijk IV van Frankrijk, in de hoop zijn steun te krijgen tegen Otto I.
Hendrik veroverde Merseburg, waarna hij opmarcheerde om zich in Lotharingen bij Giselbert aan te sluiten. Otto versloeg de opstandelingen echter bij Xanten. Hij belegerde ze vervolgens in het kasteel van Chevremont in de buurt van Luik. Hij was gedwongen om dit beleg af te breken om op te trekken tegen Lodewijk IV van Frankrijk, die intussen Verdun had bezet. Otto dreef Lodewijk terug naar zijn hoofdstad Laon. Otto belegerde vervolgens Everhard in het fort van Breisach am Rhein. Gedurende deze tijd sloot Frederik, aartsbisschop van Mainz, zich aan bij Hendrik en Giselbert in hun strijd tegen Otto. Giselbert en Everhard trokken plunderend rond door de bezittingen van aanhangers van Otto. Een leger, onder leiding van Konrad Kurzbold, de graaf van Nederlahngouw, en zijn neef Udo, graaf van de Wetterau en de Rijngouw, ontmoette het leger van de opstandige hertogen in de slag bij Andernach. Everhard werd in de strijd gedood en Giselbert verdronk in de Rijn. Hiermee was de strijd verlopen. Otto steunde Hugo de Grote en zijn bondgenoten in hun conflicten met Lodewijk IV. Hendrik werd door Otto tot hertog van Lotahringen benoemd maar moest die positie in 941 opgeven omdat hij niet in staat was zijn gezag als hertog te doen gelden. Hendrik zocht direct weer contact met mogelijke opstandelingen maar Otto en Hendrik verzoenden zich met elkaar dankzij de inspanningen van hun moeder, Mathildis van Ringelheim. Mathildis en Otto verzoenden zich ook met elkaar, Mathildis had namelijk steeds de zaak van Hendrik gesteund. Het volgende jaar trok Otto zich door bemiddeling van zijn zuster Gerberga van Saksen uit Frankrijk terug en erkende Lodewijk zijn heerschappij over Lotharingen.
Controle
Om verdere opstanden te voorkomen, arrangeerde Otto het zo dat alle belangrijke hertogdommen binnen het Duitse rijk in handen kwamen van naaste familieleden. Het vacante hertogdom Franken behield hij als een leengoed, terwijl hij het hertogdom Lotharingen in 944 aan Koenraad de Rode, een neef van Koenraad I, toewees, die later zou trouwen met zijn dochter Liutgard. In 947, na de dood van Hertog Berthold, gaf hij het hertogdom Beieren in leen aan zijn broer Hendrik. Ondertussen arrangeerde hij voor zijn zoon Liudolf een huwelijk met Ida, de dochter van hertog Herman I van Zwaben. Het paar erfde het hertogdom na de dood van Herman I van Zwaben in 947. Een soortgelijke regeling leidde er toe dat Hendrik in 949 hertog van Beieren werd.
In 946 benoemde Otto Liudolf tot zijn opvolger.
Buitenlandse politiek
In 937 vestigde Otto een protectoraat over het koninkrijk Bourgondië en liet de minderjarige koning Koenraad van Bourgondië aan zijn hof verblijven.
De verhouding met West-Francië werd bepaald door de rol van koning Lodewijk in de opstand van 939. Na de dood van hertog Giselbert had Lodewijk bovendien diens weduwe Gerberga getrouwd, Otto’s zuster. Dit was zeer tegen de zin van Otto die haar aan Berthold van Beieren had willen uithuwelijken. Daarnaast was Otto’s zuster Hedwig met Hugo de Grote getrouwd. Nadat Lodewijk zich onder druk van Otto uit Lotharingen had moeten terugtrekken, viel Otto diens koninkrijk binnen. Hugo de Grote, Herbert II van Vermandois en hun aanhangers, erkenden Otto als koning. Door bemiddeling van Gerberga werd in 942 te Visé echter een vrede gesloten waarbij Lodewijk zijn aanspraken op Lotharingen opgaf. In 945 kwam Otto Lodewijk te hulp tegen de Normandiërs en veroverde Reims voor Lodewijk. De belegering van Rouen was echter een grote mislukking. In 948 was hij gastheer van de synode van Ingelheim die tot doel had om de twisten tussen Lodewijk en Hugo te beslechten.
De dood van Hendrik de Vogelaar was voor de Slavische stammen een signaal om tegen de keizerlijke macht in opstand te komen. In 936 kwamen de Redarii in opstand, maar deze opstand werd neergeslagen door Hermann Billung. In 937 voerden de Mayaren raids in Saksen uit, maar Otto wist deze af te slaan. Toen Otto in oorlog was met zijn vazallen, gebruikten de Magyaren deze gelegenheid voor nieuwe invallen in Duitsland, maar dit moesten zij met twee bloedige nederlagen in de Harz bekopen, eerst in de buurt van Stetternburg en daarna in de Drömling. In 944 vielen de Magyaren het rijk opnieuw binnen, maar nu werden zij in Karinthië door hertog Berthold verslagen. In 950 versloeg Hendrik I van Beieren de Magyaren toen deze Beieren binnenvielen. In 950 leidde Otto een expeditie naar Bohemen, waar hij als opperheerser werd erkend door hertog Boleslav I van Bohemen.
Italië, opstand van Liudolf, overwinning op de Hongaren
Al in 945 had Otto de machtige Italiaanse edelman Berengarius van Ivrea onderdak geboden toen zijn leven werd bedreigd door koning Hugo van Arles. Otto had Berengar gesteund om met een leger Italië binnen te vallen en de macht te grijpen, hoewel Hugo’s zoon Lotharius van Arles formeel de koning was.
Bij de dood van Lotharius in 950, mogelijk door vergiftiging, riep Berengarius zichzelf uit tot koning. Hij probeerde om Adelheid, de weduwe van Lotharius, te laten trouwen met zijn zoon Adalbert om zo eigen positie en later die van zijn zoon, te legitimeren. Adelheid slaagde er echter in naar Canossa te vluchten en verzocht Duitse hulp. Om te profiteren van de situatie vielen Luidolf en Hendrik, onafhankelijk van elkaar, Noord-Italië binnen. Doordat ze vooral elkaar tegenwerkten, lukte het niet om Berengarius te onderwerpen. In 951 kwam Otto zelf naar Italië. Hij ontving het eerbetoon van de Italiaanse adel, nam de titel "Koning van de Lombarden" aan en liet zich, na een succesvolle belegering van Pavia, in navolging van Karel de Grote kronen tot ’koning van de Franken en Langobarden’. Liudolf voelde zich gebruskeerd door het optreden van zijn vader en was toen al boos naar huis teruggekeerd. Ondertussen had Koenraad de Rode succesvol onderhandelingen gevoerd met Berengarius, die in 952 met zijn zoon Adalbert aan Otto een eed van trouw aflegde. Otto stond (volgens de overeenkomst) Berengarius toe om Italië als zijn vazal te regeren maar dwong hem wel om het strategische Verona en Aquileia af te staan. Dit verzekerde Otto van een veilige toegang tot de Po-vlakte. Maar deze bepaling maakte geen deel uit van de overeenkomst die door Koenraad was onderhandeld. En ook Koenraad was nu diep beledigd door Otto. In oktober 951 trouwde Otto (inmiddels al vijf jaar weduwnaar) in Pavia met Adelheid.
Nadat Adelheid hem een zoon had gebaard, vreesde Liudolf voor zijn positie als erfgenaam van Otto. In 953 kwam hij samen met Koenraad de Rode en Frederik, de aartsbisschop van Mainz in opstand. De bisschop was uit Otto’s gunst omdat het hem niet gelukt was om Otto tot keizer te laten kronen. Otto wist snel Lotharingen te onderwerpen en benoemde zijn broer Bruno tot hertog, die al aartsbisschop van Keulen en aartskanselier en aartskapelaan van Otto was. Otto leed echter grote verliezen bij zijn aanvallen op Mainz en Regensburg. Koenraad en Liudolf maakten daarop echter een beslissende fout door een bondgenootschap aan te gaan met de Magyaren. Uitgebreide Magyaarse invallen in Zuid-Duitsland in 954 dwongen de Duitse edelen zich te herenigen. Op de Rijksdag van Auerstadt werden Koenraad en Liudolf ontdaan van hun titels en werd het gezag van Otto I hersteld. Koenraad en de bisschop van Mainz onderwierpen zich op de rijksdag aan Otto, en werden vergeven. Liudolf gaf het uitgehongerde Regensburg op in ruil voor een vrije aftocht. Korte tijd later onderwierp ook hij zich aan Otto, en werd door hem vergeven.
Toen de opstand was onderdrukt, was Otto in staat om op 10 augustus 955 de Magyaren bij de Lechveld een beslissende nederlaag toe te brengen. Na deze nederlaag waren de Magyaren niet meer in staat tot invallen in Beieren en Saksen. Twee maanden later, op 16 oktober 955, versloeg Hermann Billung, Otto’s plaatsvervanger in Saksen, de Obodriten die de opstand van Liudolf hadden ondersteund.
Otto’s positie in Duitsland stond na de slag op het Lechveld niet meer ter discussie.
Onderwerping Italië, kroning tot keizer
Ondertussen had Berengarius gebruik gemaakt van Otto’s problemen in Duitsland om zich steeds onafhankelijker op te stellen. Ook had hij Verona en Aquileia weer bezet. Toen Berengarius in 960 het noorden van de Kerkelijke Staat bezette, vroeg Paus Johannes XII Otto om hulp. Otto benoemde zijn jonge zoon Otto tot medekoning en vertrok naar Italië. Op 2 februari 962 werd hij in Rome, wederom naar voorbeeld van Karel de Grote, door de paus tot keizer gekroond. Zie Translatio imperii. Tien dagen later ratificeerden de paus en de keizer de Diploma Ottonianum, op grond waarvan de keizer zich borg stelde voor de onafhankelijkheid van de pauselijke staten. Dit was de eerste daadwerkelijke garantie van een dergelijke bescherming sinds het Karolingische Rijk. Nadat Otto Rome had verlaten, heroverde hij de kerkelijke staat op Berengarius. Berengarius en zijn vrouw werden verbannen naar Duitsland. Paus Johannes werd echter bang van de macht van de keizer en stuurde gezanten naar de Magyaren en het Byzantijnse Rijk om een liga tegen Otto te vormen. In november 963 keerde Otto naar Rome terug en riep een synode van bisschoppen bijeen die Johannes afzette op beschuldiging van afvalligheid, moord, woordbreuk en incest. Vervolgens werd Leo VIII, op dat moment nog een leek, tot paus gekozen. Toen de keizer Rome verliet, brak er in de stad een burgeroorlog uit tussen aanhangers van de keizer en aanhangers van de afgezette paus Johannes. Paus Johannes kwam na hevige strijd weer aan de macht en excommuniceerde degenen die hem hadden afgezet, waardoor hij Otto dwong om in juli 964 voor de derde keer terug te keren naar Rome om nu Paus Benedictus V te onttronen (paus Johannes was twee maanden eerder gestorven). Bij deze gelegenheid dwong Otto de burgers van Rome een belofte af om geen paus te kiezen zonder keizerlijke goedkeuring.
In 966 was Otto korte tijd in Duitsland en werd door Mieszko I van Polen als koning gehuldigd. Daarna keerde hij weer terug naar Italië om af te rekenen met Berengarius’ zoon Adelbert. In 967 gaf hij het hertogdom Spoleto aan Pandulf IJzerhoofd, prins van Benevento en Capua, een machtig bondgenoot in Zuid-Italië. In het volgende jaar (968) liet Otto Bari belegeren onder leiding van Pandulf, maar die werd in de slag van Bovino gevangengenomen door de Byzantijnen. Otto begon daarop vredesonderhandelingen met het Byzantijnse Rijk en probeerde een huwelijk te arrangeren tussen zijn zoon Otto en een Byzantijnse prinses. In 972 erkende de Byzantijnse keizer Johannes I Tzimiskes Otto’s keizerlijke titel en stemde hij in met een voorgenomen huwelijk tussen Otto II en de jonge Byzantijnse prines Theophanu. Pandulf werd vrijgelaten uit gevangenschap.
Otto stierf op 7 mei 973 in Memleben. Zijn zoon Otto werd zijn opvolger. De keizer ligt, samen met zijn eerste vrouw, Edith van Wessex, begraven in de dom van Magdeburg die ze samen hadden gesticht.
Het Ottoonse stelsel
Als een belangrijk element van zijn binnenlands beleid streefde Otto naar een versterking van de macht van de kerkelijke autoriteiten, voornamelijk bisschoppen en abten, dit ten koste van de seculiere adel die zijn eigen macht bedreigde. Om de krachten, die de Kerk vertegenwoordigde, te controleren, maakte Otto consistent gebruik van drie instituties. Een daarvan was het koninklijke investituurrecht van bisschoppen en abten met de symbolen van hun macht, zowel geestelijk, aangezien Otto de gezalfde koning van de Duitsers was, als wereldlijk, aangezien Otto de gehoorzaamheid van zijn bisschoppen en abten als vazallen afdwong door middel van een commendatie ceremonie. "Onder deze omstandigheden was kerkelijke uitverkiezing in het Ottoonse Rijk niet meer dan een formaliteit. De koning vulde de rangen van het episcopaat aan met leden uit zijn eigen familie en met loyale ouder wordende kanselarijklerken. Deze laatsten werden ook vaak benoemd tot abt van de grote kloosters" (Cantor, 1994, blz. 213). De tweede instelling was steviger verankerd in de Ottoonse gebieden, de eigen kerken (Eigenkirchen; in de Engelse wet het recht van "advowson"). In het Duitse recht was elk gebouw dat op eigendomgrond stond van een Heer, automatisch ook eigendom van die Heer, dit tenzij deze rechten specifiek in een acte zodanig waren beschreven dat duidelijk was dat de kerk niet bij de grond hoorde. Otto en zijn kanselarij opereerden agressief om de eigendomsrechten over vele landelijke kerken en abdijen te verkrijgen. Het derde instrument van de Ottoonse macht was het systeem van de advocatus (Duits Vogt). De Advocatus was een wereldlijk manager van kerkelijke landgoederen, die recht had op een bepaald aandeel in de landbouwproductie en in de andere opbrengsten. Ook was hij verantwoordelijk voor de veiligheid en de goede orde. In tegenstelling tot graafschappen, die de neiging hadden om snel erfelijk te worden, voerde de Vogt de functies uit van een West-Frankische baljuw. Hij behield zijn positie alleen als hij in de gunst bleef bij de keizer.
Otto begiftigde de bisdommen en abdijen met grote stukken land, waarover seculiere autoriteiten geen belastingen konden heffen en geen juridische bevoegdheid hadden. In een extreem voorbeeld benoemde Otto zijn broer Bruno - op dat moment reeds aartsbisschop van Keulen - tot de nieuwe hertog van Lotharingen, nadat Koenraad de Rode zijn hertogelijke titel in Lotharingen was ontnomen. In de landen die Otto aan zijn oostelijke grenzen veroverde op de Wenden en andere Slavische volkeren stichtte Otto de Grote verschillende nieuwe bisdommen.
Omdat Otto bisschoppen en abten persoonlijk benoemde, versterkten deze hervormingen zijn centrale gezag, en functioneerden de bovenste rangen van de Duitse kerk in sommige opzichten als een arm van de keizerlijke bureaucratie. Conflicten over benoemingen van deze machtige bisschoppen tussen Otto’s opvolgers en de groeiende macht van het pausdom tijdens de Gregoriaanse hervormingen zouden uiteindelijk tot het beroemde conflict over de Investituurstrijd leiden en in het Duitsland van de 11e eeuw tot de ondergang van de centrale autoriteit leiden.
De Ottoonse renaissance
De beperkte Renaissance van kunst en architectuur was afhankelijk van de hofpatronage van Otto en zijn directe opvolgers. De "Ottoonse Renaissance" was manifest in sommige nieuwe leven ingeblazen kathedralen en kathedraalscholen, zoals die van Bruno, aartsbisschop van Keulen, en in de productie van verluchte handschriften, de belangrijkste kunstvorm van deze tijd. De meeste van de verluchte handschriften kwamen van een handvol elitaire scriptoria, zoals die van de in 936 opgerichte abdij van Quedlinburg. De keizerlijke abdijen en het keizerlijke hof werden onder leiding van de vrouwen van de koninklijke familie centra van religieus en spirituele leven. Gechoqueerd door de erbarmelijke staat van de liturgie in Rome, gaf Otto opdracht het allereerste Pauselijke Boek, een liturgisch boek, samen te stellen. Dit boek bevatte zowel gebeden als rituele instructies. Deze compilatie van het Romeins-Germaanse pontificaal, zoals het nu wordt genoemd, stond onder supervisie van aartsbisschop Willem van Mainz - een bastaardzoon van Otto.
Eerste jaren van zijn bewind, opstanden van de hertogen
In 929 trad Otto in het huwelijk met de Engelse prinses Editha van Wessex, de halfzuster van de Angelsaksische koning Aethelstan. Bij deze gelegenheid schonk hij haar Maagdenburg als morgengave (bruidsschat). In 936 volgde Otto zijn vader op als koning van de Duitsers en hertog van Saksen.
Kroning
Hij regelde dat zijn kroning gehouden werd in Aken, de voormalige hoofdstad van Karel de Grote. Daar werd hij op 7 augustus van dat jaar door aartsbisschop Hildebert van Mainz, de primaat van de Duitse kerk, tot koning gekroond. Volgens de Saksische historicus Widukind van Corvey werd hij op zijn kroningsbanket bediend door de vier andere hertogen van het rijk: de hertogen van Franken, Zwaben, Beieren en Lotharingen. Arnulf I van Beieren trad op als maarschalk (of opperstalmeester), Herman I van Zwaben als hoofdschenker, Everhard III van Franken als logistiek hoofd van de huishouding (of seneschalk), en Giselbert II van Maasgouw als kamerheer.
Ambitie
Vanaf het begin van zijn regeerperiode positioneerde hij zich als de opvolger van Karel de Grote, wiens directe lijn van opvolgers in Oost-Frankenland in 911 was uitgestorven. De Duitse kerk, met zijn machtige bisschoppen en abten, stond achter hem. Vanuit zijn machtspositie slaagde Otto er in de kerk voor zijn eigen agenda in te zetten. Hij gebruikte deze enige verenigende institutie in de Duitse landen om een instelling van theocratische keizerlijke macht te vestigen. De kerk bood rijkdom, militaire mankracht en haar monopolie in geletterdheid. In ruil bood de keizer de kerk bescherming tegen de edelen, de belofte van dotaties, en een weg naar de macht als zijn ministerialen.
De politiek van Otto was een radicale breuk met de politiek van zijn vader die zich naar de hertogen toe altijd als eerste onder zijn gelijken had opgesteld. Otto behandelde de hertogen duidelijk als zijn ondergeschikten. Otto maakte nog meer vijanden door het erfdeel van zijn halfbroer Thankmar en zijn broer Hendrik sterk te reduceren. Ook passeerde hij de zonen van de hoge Saksische adel bij benoemingen, ten gunste van zijn medestanders.
Otto had een grote meevaller toen in 938 in Rammelsberg in Saksen een rijke zilverader werd ontdekt. De opbrengsten stelden Otto in staat om tijdens zijn regeerperiode zijn militaire activiteiten te financieren; de vondst was zelfs zo groot dat een groot deel van het in Europa gebruikte zilver, koper en lood zo’n tweehonderd jaar uit Saksen kwam.
Opstanden
Na de dood van Siegfried, graaf van Merseburg, 937, maakte Thankmar aanspraak op Merseburg. Otto benoemde echter, Gero, de broer van de gestorven Siegfried, als de nieuwe graaf van Merseburg.
Na de dood van Arnulf I van Beieren in 938, weigerde zijn zoon Eberhard om Otto hulde te betuigen omdat die hem niet wilde toestaan zelf bisschoppen te benoemen - een recht dat Arnulf wel had gehad. Otto reageerde met twee campagnes in 938, tijdens de lente en de herfst, versloeg Eberhard en verbande hem. Berthold I van Beieren, de broer van Arnulf, voorheen hertog van Karinthië werd de nieuwe hertog van Beieren. Berthold zag niet alleen af van het recht op de benoeming van bisschoppen maar gaf ook het gebruiksrecht van de koningsgoederen in Beieren op, dat Arnulf wel had gehad.
In datzelfde jaar kreeg Otto een conflict met Everhard III van Franken over diens juridische bevoegdheden. Everhard sloot een verbond met Thankmar en aantal ontevreden Saksische edelen onder leiding van Wichmann de Oudere. Zij begonnen een opstand met als doel om Thankmar tot koning uit te roepen. De opstandelingen veroverden Belecke en namen daar Otto’s broer Hendrik gevangen. Daarna veroverden ze de historisch betekenisvolle Eresburg (nu in de stad Marsberg). Otto stuurde een groot leger naar de Eresburg en de aanblik van deze overmacht was voor de opstandelingen reden om zich over te geven. Thankmar vluchtte in de kerk en deed bij het altaar een beroep op de bescherming die vluchtelingen traditioneel in de kerk hadden. Desondanks werd hij ter plekke gedood, wat in de middeleeuwen als een heiligschennis werd gezien. De Saksische edelen verzoenden zich met Otto en Everhard werd kort gevangengezet maar daarna weer vrijgelaten.
Direct na zijn vrijlating begon Everhard een nieuwe samenzwering, nu met Hendrik en Giselbert, de hertog van Lotharingen. Doel was nu om Hendrik tot koning uit te roepen. In 939 huldigde Giselbert Lodewijk IV van Frankrijk, in de hoop zijn steun te krijgen tegen Otto I.
Hendrik veroverde Merseburg, waarna hij opmarcheerde om zich in Lotharingen bij Giselbert aan te sluiten. Otto versloeg de opstandelingen echter bij Xanten. Hij belegerde ze vervolgens in het kasteel van Chevremont in de buurt van Luik. Hij was gedwongen om dit beleg af te breken om op te trekken tegen Lodewijk IV van Frankrijk, die intussen Verdun had bezet. Otto dreef Lodewijk terug naar zijn hoofdstad Laon. Otto belegerde vervolgens Everhard in het fort van Breisach am Rhein. Gedurende deze tijd sloot Frederik, aartsbisschop van Mainz, zich aan bij Hendrik en Giselbert in hun strijd tegen Otto. Giselbert en Everhard trokken plunderend rond door de bezittingen van aanhangers van Otto. Een leger, onder leiding van Konrad Kurzbold, de graaf van Nederlahngouw, en zijn neef Udo, graaf van de Wetterau en de Rijngouw, ontmoette het leger van de opstandige hertogen in de slag bij Andernach. Everhard werd in de strijd gedood en Giselbert verdronk in de Rijn. Hiermee was de strijd verlopen. Otto steunde Hugo de Grote en zijn bondgenoten in hun conflicten met Lodewijk IV. Hendrik werd door Otto tot hertog van Lotahringen benoemd maar moest die positie in 941 opgeven omdat hij niet in staat was zijn gezag als hertog te doen gelden. Hendrik zocht direct weer contact met mogelijke opstandelingen maar Otto en Hendrik verzoenden zich met elkaar dankzij de inspanningen van hun moeder, Mathildis van Ringelheim. Mathildis en Otto verzoenden zich ook met elkaar, Mathildis had namelijk steeds de zaak van Hendrik gesteund. Het volgende jaar trok Otto zich door bemiddeling van zijn zuster Gerberga van Saksen uit Frankrijk terug en erkende Lodewijk zijn heerschappij over Lotharingen.
Controle
Om verdere opstanden te voorkomen, arrangeerde Otto het zo dat alle belangrijke hertogdommen binnen het Duitse rijk in handen kwamen van naaste familieleden. Het vacante hertogdom Franken behield hij als een leengoed, terwijl hij het hertogdom Lotharingen in 944 aan Koenraad de Rode, een neef van Koenraad I, toewees, die later zou trouwen met zijn dochter Liutgard. In 947, na de dood van Hertog Berthold, gaf hij het hertogdom Beieren in leen aan zijn broer Hendrik. Ondertussen arrangeerde hij voor zijn zoon Liudolf een huwelijk met Ida, de dochter van hertog Herman I van Zwaben. Het paar erfde het hertogdom na de dood van Herman I van Zwaben in 947. Een soortgelijke regeling leidde er toe dat Hendrik in 949 hertog van Beieren werd.
In 946 benoemde Otto Liudolf tot zijn opvolger.
Buitenlandse politiek
In 937 vestigde Otto een protectoraat over het koninkrijk Bourgondië en liet de minderjarige koning Koenraad van Bourgondië aan zijn hof verblijven.
De verhouding met West-Francië werd bepaald door de rol van koning Lodewijk in de opstand van 939. Na de dood van hertog Giselbert had Lodewijk bovendien diens weduwe Gerberga getrouwd, Otto’s zuster. Dit was zeer tegen de zin van Otto die haar aan Berthold van Beieren had willen uithuwelijken. Daarnaast was Otto’s zuster Hedwig met Hugo de Grote getrouwd. Nadat Lodewijk zich onder druk van Otto uit Lotharingen had moeten terugtrekken, viel Otto diens koninkrijk binnen. Hugo de Grote, Herbert II van Vermandois en hun aanhangers, erkenden Otto als koning. Door bemiddeling van Gerberga werd in 942 te Visé echter een vrede gesloten waarbij Lodewijk zijn aanspraken op Lotharingen opgaf. In 945 kwam Otto Lodewijk te hulp tegen de Normandiërs en veroverde Reims voor Lodewijk. De belegering van Rouen was echter een grote mislukking. In 948 was hij gastheer van de synode van Ingelheim die tot doel had om de twisten tussen Lodewijk en Hugo te beslechten.
De dood van Hendrik de Vogelaar was voor de Slavische stammen een signaal om tegen de keizerlijke macht in opstand te komen. In 936 kwamen de Redarii in opstand, maar deze opstand werd neergeslagen door Hermann Billung. In 937 voerden de Mayaren raids in Saksen uit, maar Otto wist deze af te slaan. Toen Otto in oorlog was met zijn vazallen, gebruikten de Magyaren deze gelegenheid voor nieuwe invallen in Duitsland, maar dit moesten zij met twee bloedige nederlagen in de Harz bekopen, eerst in de buurt van Stetternburg en daarna in de Drömling. In 944 vielen de Magyaren het rijk opnieuw binnen, maar nu werden zij in Karinthië door hertog Berthold verslagen. In 950 versloeg Hendrik I van Beieren de Magyaren toen deze Beieren binnenvielen. In 950 leidde Otto een expeditie naar Bohemen, waar hij als opperheerser werd erkend door hertog Boleslav I van Bohemen.
Italië, opstand van Liudolf, overwinning op de Hongaren
Al in 945 had Otto de machtige Italiaanse edelman Berengarius van Ivrea onderdak geboden toen zijn leven werd bedreigd door koning Hugo van Arles. Otto had Berengar gesteund om met een leger Italië binnen te vallen en de macht te grijpen, hoewel Hugo’s zoon Lotharius van Arles formeel de koning was.
Bij de dood van Lotharius in 950, mogelijk door vergiftiging, riep Berengarius zichzelf uit tot koning. Hij probeerde om Adelheid, de weduwe van Lotharius, te laten trouwen met zijn zoon Adalbert om zo eigen positie en later die van zijn zoon, te legitimeren. Adelheid slaagde er echter in naar Canossa te vluchten en verzocht Duitse hulp. Om te profiteren van de situatie vielen Luidolf en Hendrik, onafhankelijk van elkaar, Noord-Italië binnen. Doordat ze vooral elkaar tegenwerkten, lukte het niet om Berengarius te onderwerpen. In 951 kwam Otto zelf naar Italië. Hij ontving het eerbetoon van de Italiaanse adel, nam de titel "Koning van de Lombarden" aan en liet zich, na een succesvolle belegering van Pavia, in navolging van Karel de Grote kronen tot ’koning van de Franken en Langobarden’. Liudolf voelde zich gebruskeerd door het optreden van zijn vader en was toen al boos naar huis teruggekeerd. Ondertussen had Koenraad de Rode succesvol onderhandelingen gevoerd met Berengarius, die in 952 met zijn zoon Adalbert aan Otto een eed van trouw aflegde. Otto stond (volgens de overeenkomst) Berengarius toe om Italië als zijn vazal te regeren maar dwong hem wel om het strategische Verona en Aquileia af te staan. Dit verzekerde Otto van een veilige toegang tot de Po-vlakte. Maar deze bepaling maakte geen deel uit van de overeenkomst die door Koenraad was onderhandeld. En ook Koenraad was nu diep beledigd door Otto. In oktober 951 trouwde Otto (inmiddels al vijf jaar weduwnaar) in Pavia met Adelheid.
Nadat Adelheid hem een zoon had gebaard, vreesde Liudolf voor zijn positie als erfgenaam van Otto. In 953 kwam hij samen met Koenraad de Rode en Frederik, de aartsbisschop van Mainz in opstand. De bisschop was uit Otto’s gunst omdat het hem niet gelukt was om Otto tot keizer te laten kronen. Otto wist snel Lotharingen te onderwerpen en benoemde zijn broer Bruno tot hertog, die al aartsbisschop van Keulen en aartskanselier en aartskapelaan van Otto was. Otto leed echter grote verliezen bij zijn aanvallen op Mainz en Regensburg. Koenraad en Liudolf maakten daarop echter een beslissende fout door een bondgenootschap aan te gaan met de Magyaren. Uitgebreide Magyaarse invallen in Zuid-Duitsland in 954 dwongen de Duitse edelen zich te herenigen. Op de Rijksdag van Auerstadt werden Koenraad en Liudolf ontdaan van hun titels en werd het gezag van Otto I hersteld. Koenraad en de bisschop van Mainz onderwierpen zich op de rijksdag aan Otto, en werden vergeven. Liudolf gaf het uitgehongerde Regensburg op in ruil voor een vrije aftocht. Korte tijd later onderwierp ook hij zich aan Otto, en werd door hem vergeven.
Toen de opstand was onderdrukt, was Otto in staat om op 10 augustus 955 de Magyaren bij de Lechveld een beslissende nederlaag toe te brengen. Na deze nederlaag waren de Magyaren niet meer in staat tot invallen in Beieren en Saksen. Twee maanden later, op 16 oktober 955, versloeg Hermann Billung, Otto’s plaatsvervanger in Saksen, de Obodriten die de opstand van Liudolf hadden ondersteund.
Otto’s positie in Duitsland stond na de slag op het Lechveld niet meer ter discussie.
Onderwerping Italië, kroning tot keizer
Ondertussen had Berengarius gebruik gemaakt van Otto’s problemen in Duitsland om zich steeds onafhankelijker op te stellen. Ook had hij Verona en Aquileia weer bezet. Toen Berengarius in 960 het noorden van de Kerkelijke Staat bezette, vroeg Paus Johannes XII Otto om hulp. Otto benoemde zijn jonge zoon Otto tot medekoning en vertrok naar Italië. Op 2 februari 962 werd hij in Rome, wederom naar voorbeeld van Karel de Grote, door de paus tot keizer gekroond. Zie Translatio imperii. Tien dagen later ratificeerden de paus en de keizer de Diploma Ottonianum, op grond waarvan de keizer zich borg stelde voor de onafhankelijkheid van de pauselijke staten. Dit was de eerste daadwerkelijke garantie van een dergelijke bescherming sinds het Karolingische Rijk. Nadat Otto Rome had verlaten, heroverde hij de kerkelijke staat op Berengarius. Berengarius en zijn vrouw werden verbannen naar Duitsland. Paus Johannes werd echter bang van de macht van de keizer en stuurde gezanten naar de Magyaren en het Byzantijnse Rijk om een liga tegen Otto te vormen. In november 963 keerde Otto naar Rome terug en riep een synode van bisschoppen bijeen die Johannes afzette op beschuldiging van afvalligheid, moord, woordbreuk en incest. Vervolgens werd Leo VIII, op dat moment nog een leek, tot paus gekozen. Toen de keizer Rome verliet, brak er in de stad een burgeroorlog uit tussen aanhangers van de keizer en aanhangers van de afgezette paus Johannes. Paus Johannes kwam na hevige strijd weer aan de macht en excommuniceerde degenen die hem hadden afgezet, waardoor hij Otto dwong om in juli 964 voor de derde keer terug te keren naar Rome om nu Paus Benedictus V te onttronen (paus Johannes was twee maanden eerder gestorven). Bij deze gelegenheid dwong Otto de burgers van Rome een belofte af om geen paus te kiezen zonder keizerlijke goedkeuring.
In 966 was Otto korte tijd in Duitsland en werd door Mieszko I van Polen als koning gehuldigd. Daarna keerde hij weer terug naar Italië om af te rekenen met Berengarius’ zoon Adelbert. In 967 gaf hij het hertogdom Spoleto aan Pandulf IJzerhoofd, prins van Benevento en Capua, een machtig bondgenoot in Zuid-Italië. In het volgende jaar (968) liet Otto Bari belegeren onder leiding van Pandulf, maar die werd in de slag van Bovino gevangengenomen door de Byzantijnen. Otto begon daarop vredesonderhandelingen met het Byzantijnse Rijk en probeerde een huwelijk te arrangeren tussen zijn zoon Otto en een Byzantijnse prinses. In 972 erkende de Byzantijnse keizer Johannes I Tzimiskes Otto’s keizerlijke titel en stemde hij in met een voorgenomen huwelijk tussen Otto II en de jonge Byzantijnse prines Theophanu. Pandulf werd vrijgelaten uit gevangenschap.
Otto stierf op 7 mei 973 in Memleben. Zijn zoon Otto werd zijn opvolger. De keizer ligt, samen met zijn eerste vrouw, Edith van Wessex, begraven in de dom van Magdeburg die ze samen hadden gesticht.
Het Ottoonse stelsel
Als een belangrijk element van zijn binnenlands beleid streefde Otto naar een versterking van de macht van de kerkelijke autoriteiten, voornamelijk bisschoppen en abten, dit ten koste van de seculiere adel die zijn eigen macht bedreigde. Om de krachten, die de Kerk vertegenwoordigde, te controleren, maakte Otto consistent gebruik van drie instituties. Een daarvan was het koninklijke investituurrecht van bisschoppen en abten met de symbolen van hun macht, zowel geestelijk, aangezien Otto de gezalfde koning van de Duitsers was, als wereldlijk, aangezien Otto de gehoorzaamheid van zijn bisschoppen en abten als vazallen afdwong door middel van een commendatie ceremonie. "Onder deze omstandigheden was kerkelijke uitverkiezing in het Ottoonse Rijk niet meer dan een formaliteit. De koning vulde de rangen van het episcopaat aan met leden uit zijn eigen familie en met loyale ouder wordende kanselarijklerken. Deze laatsten werden ook vaak benoemd tot abt van de grote kloosters" (Cantor, 1994, blz. 213). De tweede instelling was steviger verankerd in de Ottoonse gebieden, de eigen kerken (Eigenkirchen; in de Engelse wet het recht van "advowson"). In het Duitse recht was elk gebouw dat op eigendomgrond stond van een Heer, automatisch ook eigendom van die Heer, dit tenzij deze rechten specifiek in een acte zodanig waren beschreven dat duidelijk was dat de kerk niet bij de grond hoorde. Otto en zijn kanselarij opereerden agressief om de eigendomsrechten over vele landelijke kerken en abdijen te verkrijgen. Het derde instrument van de Ottoonse macht was het systeem van de advocatus (Duits Vogt). De Advocatus was een wereldlijk manager van kerkelijke landgoederen, die recht had op een bepaald aandeel in de landbouwproductie en in de andere opbrengsten. Ook was hij verantwoordelijk voor de veiligheid en de goede orde. In tegenstelling tot graafschappen, die de neiging hadden om snel erfelijk te worden, voerde de Vogt de functies uit van een West-Frankische baljuw. Hij behield zijn positie alleen als hij in de gunst bleef bij de keizer.
Otto begiftigde de bisdommen en abdijen met grote stukken land, waarover seculiere autoriteiten geen belastingen konden heffen en geen juridische bevoegdheid hadden. In een extreem voorbeeld benoemde Otto zijn broer Bruno - op dat moment reeds aartsbisschop van Keulen - tot de nieuwe hertog van Lotharingen, nadat Koenraad de Rode zijn hertogelijke titel in Lotharingen was ontnomen. In de landen die Otto aan zijn oostelijke grenzen veroverde op de Wenden en andere Slavische volkeren stichtte Otto de Grote verschillende nieuwe bisdommen.
Omdat Otto bisschoppen en abten persoonlijk benoemde, versterkten deze hervormingen zijn centrale gezag, en functioneerden de bovenste rangen van de Duitse kerk in sommige opzichten als een arm van de keizerlijke bureaucratie. Conflicten over benoemingen van deze machtige bisschoppen tussen Otto’s opvolgers en de groeiende macht van het pausdom tijdens de Gregoriaanse hervormingen zouden uiteindelijk tot het beroemde conflict over de Investituurstrijd leiden en in het Duitsland van de 11e eeuw tot de ondergang van de centrale autoriteit leiden.
De Ottoonse renaissance
De beperkte Renaissance van kunst en architectuur was afhankelijk van de hofpatronage van Otto en zijn directe opvolgers. De "Ottoonse Renaissance" was manifest in sommige nieuwe leven ingeblazen kathedralen en kathedraalscholen, zoals die van Bruno, aartsbisschop van Keulen, en in de productie van verluchte handschriften, de belangrijkste kunstvorm van deze tijd. De meeste van de verluchte handschriften kwamen van een handvol elitaire scriptoria, zoals die van de in 936 opgerichte abdij van Quedlinburg. De keizerlijke abdijen en het keizerlijke hof werden onder leiding van de vrouwen van de koninklijke familie centra van religieus en spirituele leven. Gechoqueerd door de erbarmelijke staat van de liturgie in Rome, gaf Otto opdracht het allereerste Pauselijke Boek, een liturgisch boek, samen te stellen. Dit boek bevatte zowel gebeden als rituele instructies. Deze compilatie van het Romeins-Germaanse pontificaal, zoals het nu wordt genoemd, stond onder supervisie van aartsbisschop Willem van Mainz - een bastaardzoon van Otto.
Heerlijkheid:
| Koning van Duitsland, Koning van Italië |
(1) trouwde met Edith van Wessex. Edith is geboren omstreeks 910. Edith
is overleden op woensdag 21 januari 946, ongeveer 36 jaar oud.
Notitie bij Edith: Haar halfbroer koning Athelstan van Engeland zond zijn haar met
haar zuster Aelgifu naar Duitsland zodat Otto I een van hen als bruid kon kiezen
- en voor de ander een passende echtgenoot zou vinden. Otto koos Edith en huwde
haar in 929. Hij schonk haar Maagdenburg als morgengave (bruidsschat). Edith en
Otto stichtten het Mauritiusklooster in Maagdenburg dat later de dom van die
stad zou worden. Edith begunstigde ook andere kerken en kloosters. Otto zou veel
van haar hebben gehouden en zeer hebben getreurd na haar overlijden. Edith werd
begraven in de dom van Magdeburg.
Edith leidde een vroom en voorbeeldig leven en werd daardoor soms op heiligenlijsten geplaatst of als zalige voorgesteld.
In januari 2010 maakte de Universiteit van Bristol bekend dat in Maagdenburg mogelijk de botten van Edith waren gevonden
Edith leidde een vroom en voorbeeldig leven en werd daardoor soms op heiligenlijsten geplaatst of als zalige voorgesteld.
In januari 2010 maakte de Universiteit van Bristol bekend dat in Maagdenburg mogelijk de botten van Edith waren gevonden
(2) trouwde met De
heilige Adelheid Van Italie. De is geboren in 931 in Orbe. De is overleden op zaterdag 16 december
999 in Seltz, 67 of 68 jaar oud.
Notitie bij De: was een dochter van koning Rudolf II van Opper-Bourgondië en van
Bertha van Zwaben.
Na het overlijden van haar vader, huwde haar moeder met Hugo, de koning van Lombardije en werd Adelheid verloofd met zijn zoon Lotharius. Adelheid huwde in 947 met koning Lotharius, maar deze werd in 950 vergiftigd (vermoedelijk) door toedoen van Berengarius, die zich als koning opwierp en Adelheid wilde uithuwelijken aan zijn zoon Adelbert. Toen Adelheid dat weigerde werd ze gevangengezet in Como, maar kon in een bootje over het meer ontsnappen en vluchtte naar Canossa. Daar kreeg ze onderdak bij een lokale edeleman Adalbert-Atto die prompt werd belegerd door Berengarius. Vanuit deze benarde positie stuurde Adelheid noodkreten om hulp naar Duitsland.
Nadat keizer Otto I in 951 Noord-Italië had bezet, huwde hij Adelheid. Adelheid kreeg een bescheiden maar actieve rol in het bestuur. Het paar werd in 962 door paus Johannes XII in Rome tot keizers gekroond. Na het overlijden van haar man in 973, werd zij regent voor hun zoon Otto II maar kreeg na verloop van tijd conflicten met Otto en met haar schoondochter Theophanu. Zij moest zich in 978 terugtrekken in Bourgondië, waar zij talrijke kloosters stichtte. Haar broer Koenraad van Bourgondië wist een verzoening met Otto en Theophanu te bereiken. Na het overlijden van Otto II in 983, werd zij mederegent voor diens zoon, de latere Otto III, en onderkoningin van Italië. Door haar terugkerende conflict met keizerin Theophanu moest ze de wijk te nemen naar Lombardije. Toen ook Theophanu overleed in 991, werd Adelheid weer regent. In 995 trok zij zich tenslotte terug in het door haar gestichte klooster van Seltz.
Adelheid sprak vier talen en was zeer belezen. Ze werd alom geroemd om haar schoonheid, intelligentie, zedigheid en ze was een begaafd harpiste. Ze gaf steun aan de hervormingen van Cluny, die door Otto II en Theophanu als staatsgevaarlijk werden beschouwd. In 999 werd haar vriend Gilbert van Aurilliac, die ook Otto III had opgevoed, paus onder de naam Sylvester II. Ze was overtuigd van de wederkomst van Christus in het jaar 1000 maar heeft dat net niet meer meegemaakt.
Heiligverklaring
Adelheid werd in 1097 heilig verklaard door paus Urbanus II. Haar feestdag is op 16 december. Adelheid is de beschermheilige van de slachtoffers van mishandelingen, de bruiden, de keizerinnen en prinsessen, de gevangenen, de weduwen, de ouders van grote gezinnen, de stiefouders, de bannelingen en bij tweede huwelijken. Ze wordt in de regel met een boot afgebeeld. Haar graf was een belangrijk pelrgimsoord maar is verwoest tijdens de reformatie. Volgens sommige bronnen ligt het onder de dorpskerk van Selz.
Na het overlijden van haar vader, huwde haar moeder met Hugo, de koning van Lombardije en werd Adelheid verloofd met zijn zoon Lotharius. Adelheid huwde in 947 met koning Lotharius, maar deze werd in 950 vergiftigd (vermoedelijk) door toedoen van Berengarius, die zich als koning opwierp en Adelheid wilde uithuwelijken aan zijn zoon Adelbert. Toen Adelheid dat weigerde werd ze gevangengezet in Como, maar kon in een bootje over het meer ontsnappen en vluchtte naar Canossa. Daar kreeg ze onderdak bij een lokale edeleman Adalbert-Atto die prompt werd belegerd door Berengarius. Vanuit deze benarde positie stuurde Adelheid noodkreten om hulp naar Duitsland.
Nadat keizer Otto I in 951 Noord-Italië had bezet, huwde hij Adelheid. Adelheid kreeg een bescheiden maar actieve rol in het bestuur. Het paar werd in 962 door paus Johannes XII in Rome tot keizers gekroond. Na het overlijden van haar man in 973, werd zij regent voor hun zoon Otto II maar kreeg na verloop van tijd conflicten met Otto en met haar schoondochter Theophanu. Zij moest zich in 978 terugtrekken in Bourgondië, waar zij talrijke kloosters stichtte. Haar broer Koenraad van Bourgondië wist een verzoening met Otto en Theophanu te bereiken. Na het overlijden van Otto II in 983, werd zij mederegent voor diens zoon, de latere Otto III, en onderkoningin van Italië. Door haar terugkerende conflict met keizerin Theophanu moest ze de wijk te nemen naar Lombardije. Toen ook Theophanu overleed in 991, werd Adelheid weer regent. In 995 trok zij zich tenslotte terug in het door haar gestichte klooster van Seltz.
Adelheid sprak vier talen en was zeer belezen. Ze werd alom geroemd om haar schoonheid, intelligentie, zedigheid en ze was een begaafd harpiste. Ze gaf steun aan de hervormingen van Cluny, die door Otto II en Theophanu als staatsgevaarlijk werden beschouwd. In 999 werd haar vriend Gilbert van Aurilliac, die ook Otto III had opgevoed, paus onder de naam Sylvester II. Ze was overtuigd van de wederkomst van Christus in het jaar 1000 maar heeft dat net niet meer meegemaakt.
Heiligverklaring
Adelheid werd in 1097 heilig verklaard door paus Urbanus II. Haar feestdag is op 16 december. Adelheid is de beschermheilige van de slachtoffers van mishandelingen, de bruiden, de keizerinnen en prinsessen, de gevangenen, de weduwen, de ouders van grote gezinnen, de stiefouders, de bannelingen en bij tweede huwelijken. Ze wordt in de regel met een boot afgebeeld. Haar graf was een belangrijk pelrgimsoord maar is verwoest tijdens de reformatie. Volgens sommige bronnen ligt het onder de dorpskerk van Selz.
III. Hadewich (Hedwig) Van Saksen,
geboren omstreeks 914. Hadewich is overleden op vrijdag 19 mei 965, ongeveer 51
jaar oud.
Notitie bij Hadewich:
Haar geboortejaar is niet precies bekend. Wel is bekend dat
zij jonger is dan haar broer Otto (die geboren is in 912) en haar zus Gerberga
(geboren 914) en ouder dan haar broer Hendrik, die vermoedelijk in 921 werd
geboren
Hadewich trouwde, ongeveer 23 jaar oud, op donderdag 14
september 937 met Hugo
de Grote Van Frankrijk, 39 of 40 jaar oud. Hugo is geboren in 897 in
Fontaines-en-Sologne. Hugo is overleden
op maandag 16 juni 956 in Dourdan, 58
of 59 jaar oud.
Notitie bij Hugo: Hij was in zijn tijd de machtigste edelman in Frankrijk. Hij
weigerde tot driemaal toe om koning te worden maar gaf er de voorkeur aan om
zwakkere koningen op de troon te plaatsen en direct zijn eigen belangen te
kunnen behartigen.
Hugo was de zoon van Robert I van Frankrijk en Beatrix van Vermandois. Na het overlijden van zijn vader in de Slag bij Soissons in 923, werd hem de kroon aangeboden maar Hugo weigerde en zijn zwager Rudolf I van Frankrijk werd toen tot koning gekozen. Hugo was toen markgraaf van Bretagne, graaf van Parijs, Troyes, Orléans, en lekenabt van Saint-Denis, Saint-Germain-des-Prés, Marmoutier, Saint-Martin te Tours, Carmery, Villeloin. In de volgende jaren werd hij hertog van Neustrië en verwierf hij ook nog de graafschappen Autun, Auxerre, Nevers, Sens, Chalon en Mâcon. Na het kinderloos overlijden van Rudolf in 936 weigerde Hugo opnieuw de kroon maar vroeg Lodewijk IV van Frankrijk, die als kind door zijn moeder in Engeland in veiligheid was gebracht, om koning te worden. Hugo bedong voor zichzelf natuurlijk een positie van uitzonderlijke macht en invloed, onder de nieuwe koning. In 938 werd hij benoemd tot mede-hertog van Bourgondië.
Daarna kwam Hugo in conflict met Lodewijk, die probeerde een zelfstandige positie als koning te verwerven. Hugo sloot in 940 een bondgenootschap met Herbert II van Vermandois en met Willem I van Normandië, tegen Lodewijk. Ze belegerden Reims en versloegen Lodewijk toen die probeerde om de stad te ontzetten. In plaats van Lodewijk erkenden ze Otto I de Grote als koning. Uiteindelijk werd er in 942 te Visé een vrede bemiddeld door Otto en zijn zuster Gerberga van Saksen, die met Lodewijk was getrouwd. Toen de Normandiërs Lodewijk in 945 gevangennamen, droegen ze hem over aan Hugo. En die liet Lodewijk pas in 946 vrij toen die de stad Laon aan hem had afgestaan. In dat jaar gebruikte Hugo de dood van Herbert II van Vermandois om diens erfenis te versnipperen over diens kinderen, zodat geen van hen meer zo machtig zou kunnen worden als hun vader. De Universele Synode van Ingelheim dreigde Hugo in 948 met excommunicatie als hij Lodewijk niet zou compenseren. De excommunicatie is ook een korte tijd daadwerkelijk uitgesproken maar Lodewijk kreeg Laon terug en geleidlijk verzoenden Hugo en Lodewijk zich met elkaar. Na het overlijden van Lodewijk in 954 weigerde Hugo opnieuw de kroon maar steunde het regentschap van Gerberga. In ruil daarvoor werd Hugo tot hertog van Bourgondië en Aquitanië benoemd. Een expeditie naar Aquitanië om zijn gezag als hertog te vestigen mislukte, maar Bourgondië erkende hem wel als hertog.
Hugo was in zijn eerste huwelijk getrouwd met Judith, dochter van Rogier van Maine. In zijn tweede huwelijk was hij getrouwd met Eadhild, een zuster van koning Athelstan van Engeland
Hugo was de zoon van Robert I van Frankrijk en Beatrix van Vermandois. Na het overlijden van zijn vader in de Slag bij Soissons in 923, werd hem de kroon aangeboden maar Hugo weigerde en zijn zwager Rudolf I van Frankrijk werd toen tot koning gekozen. Hugo was toen markgraaf van Bretagne, graaf van Parijs, Troyes, Orléans, en lekenabt van Saint-Denis, Saint-Germain-des-Prés, Marmoutier, Saint-Martin te Tours, Carmery, Villeloin. In de volgende jaren werd hij hertog van Neustrië en verwierf hij ook nog de graafschappen Autun, Auxerre, Nevers, Sens, Chalon en Mâcon. Na het kinderloos overlijden van Rudolf in 936 weigerde Hugo opnieuw de kroon maar vroeg Lodewijk IV van Frankrijk, die als kind door zijn moeder in Engeland in veiligheid was gebracht, om koning te worden. Hugo bedong voor zichzelf natuurlijk een positie van uitzonderlijke macht en invloed, onder de nieuwe koning. In 938 werd hij benoemd tot mede-hertog van Bourgondië.
Daarna kwam Hugo in conflict met Lodewijk, die probeerde een zelfstandige positie als koning te verwerven. Hugo sloot in 940 een bondgenootschap met Herbert II van Vermandois en met Willem I van Normandië, tegen Lodewijk. Ze belegerden Reims en versloegen Lodewijk toen die probeerde om de stad te ontzetten. In plaats van Lodewijk erkenden ze Otto I de Grote als koning. Uiteindelijk werd er in 942 te Visé een vrede bemiddeld door Otto en zijn zuster Gerberga van Saksen, die met Lodewijk was getrouwd. Toen de Normandiërs Lodewijk in 945 gevangennamen, droegen ze hem over aan Hugo. En die liet Lodewijk pas in 946 vrij toen die de stad Laon aan hem had afgestaan. In dat jaar gebruikte Hugo de dood van Herbert II van Vermandois om diens erfenis te versnipperen over diens kinderen, zodat geen van hen meer zo machtig zou kunnen worden als hun vader. De Universele Synode van Ingelheim dreigde Hugo in 948 met excommunicatie als hij Lodewijk niet zou compenseren. De excommunicatie is ook een korte tijd daadwerkelijk uitgesproken maar Lodewijk kreeg Laon terug en geleidlijk verzoenden Hugo en Lodewijk zich met elkaar. Na het overlijden van Lodewijk in 954 weigerde Hugo opnieuw de kroon maar steunde het regentschap van Gerberga. In ruil daarvoor werd Hugo tot hertog van Bourgondië en Aquitanië benoemd. Een expeditie naar Aquitanië om zijn gezag als hertog te vestigen mislukte, maar Bourgondië erkende hem wel als hertog.
Hugo was in zijn eerste huwelijk getrouwd met Judith, dochter van Rogier van Maine. In zijn tweede huwelijk was hij getrouwd met Eadhild, een zuster van koning Athelstan van Engeland
IV. Hendrik I van Beieren, geboren omstreeks 919 in Nordhausen (zie 6432892).
V. Bruno de Grote (925 -, Van Saksen,
geboren in 925. Bruno is overleden op woensdag 11 oktober 965 in Reims, 39 of 40 jaar oud. Hij is begraven in
Sankt-Pantaleonabdij.
Notitie bij Bruno: Vaak wordt hij verward met de heilige Bruno van Keulen, de
stichter van de Kartuizers. Bruno de Grote is een typische heilige van rond het
jaar 1000: hij behoorde tot de rijksadel en was verweven met de wereldlijke
politiek van zijn tijd. Toch is hij pas in 1870 heilig verklaard.
Bruno was een zoon van keizer Hendrik de Vogelaar en de heilige Mathildis van Ringelheim. Zijn broer was keizer Otto I van het Heilige Roomse Rijk. Bruno genoot zijn opleiding bij bisschop Balderik van Utrecht.
Er waren in zijn persoon meerdere ambten verenigd: sinds 940 was hij aartskanselier en sinds 951 tevens aartskapelaan van het rijk, van 953 - 959 hertog van Lotharingen en vanaf 953 aartsbisschop van Keulen en abt van de machtige abdijen Lorsch en Corvey. Hij stichtte zelf te Keulen de Sankt-Pantaleonabdij, waar hij begraven werd.
Zijn feestdag is 11 oktober.
Bruno was een zoon van keizer Hendrik de Vogelaar en de heilige Mathildis van Ringelheim. Zijn broer was keizer Otto I van het Heilige Roomse Rijk. Bruno genoot zijn opleiding bij bisschop Balderik van Utrecht.
Er waren in zijn persoon meerdere ambten verenigd: sinds 940 was hij aartskanselier en sinds 951 tevens aartskapelaan van het rijk, van 953 - 959 hertog van Lotharingen en vanaf 953 aartsbisschop van Keulen en abt van de machtige abdijen Lorsch en Corvey. Hij stichtte zelf te Keulen de Sankt-Pantaleonabdij, waar hij begraven werd.
Zijn feestdag is 11 oktober.
Heerlijkheid:
| aartsbisschop van Keulen, hertog van Lotharingen en aartskanselier van het Heilige Roomse Rijk. |
12865788 Rudolf II van Bourgondië,
geboren omstreeks 890. Rudolf is overleden op dinsdag 11 juli 937, ongeveer 47
jaar oud.
Hij trouwde, ongeveer 32 jaar oud, in 922 met de ongeveer 15-jarige
12865789 Bertha Van Zwaben, geboren
omstreeks 907. Bertha is overleden na dinsdag 2 januari 966, minstens 59 jaar
oud.
Bertha trouwde (2), ongeveer 30 jaar oud, in
937 met Hugo de Boze van Arles (882-948), 54 of 55
jaar oud.
Notitie bij Bertha: Na de dood van Rudolf in 937 trouwde Bertha op 12 december 937 met
Hugo van Italië. Hugo stierf in 947, waarna Bertha de rest van haar leven weer
noordelijk van de Alpen doorbracht. Bertha kreeg in 953 de abdij Erstein van
Otto I (ze werd in dat jaar zijn schoonmoeder). Zij deed schenkingen aan het St
Ursus stift in Solothurn. In 962 stichtte ze het Mariaklooster van Payerne
(gemeente). Op aandringen van haar dochter Adelheid is ze daar
begraven.
Vermoedelijk had zij ook een dochter Judith die in 929 wordt vermeld
Vermoedelijk had zij ook een dochter Judith die in 929 wordt vermeld
Heerlijkheid:
| koningin van Bourgondië |
Kind uit dit huwelijk:
I. Koenraad III de Vredelievende van Bourgondië, geboren omstreeks
923 (zie 6432894).
Generatie 25 (edeloudbetovergrootouders)
25728136 Karel Alexander de Eenvoudige,
geboren op donderdag 17 september 879. Karel is overleden op woensdag 7 oktober
929 in Péronne (F), 50 jaar oud.
Karel trouwde (1), 27 jaar oud, in april 907
met Frederune (887-917), 19 of 20 jaar oud.
Notitie bij Karel: Weg naar het koningschap
Hij was een postume zoon van Lodewijk de Stamelaar en van diens tweede echtgenote Adelheid van Parijs. Door zijn jonge leeftijd, de twijfels over de geldigheid van het huwelijk van zijn ouders (wegens mogelijke bloedverwantschap) en doordat politieke tegenstanders geruchten verspreidden dat Lodewijk helemaal zijn vader niet was, werd hij meerdere malen gepasseerd voor het koningschap. In 888 werd er zelfs een koning gekozen die geen Karolinger was: Odo, graaf van Parijs. Karel verbleef in zijn jongste jaren veilig aan het hof van de machtige hertog Ranulf II van Poitiers. Op 28 januari 893 werd de dertienjarige Karel met steun van Arnulf van Karinthië door bisschop Fulco van Reims, Herbert I van Vermandois en Pepijn van Senlis, in Reims tot tegenkoning uitgeroepen. Maar toen Arnulf korte tijd later weer de kant van Odo koos, werd Karels positie onhoudbaar. In 895 moest Karel naar Bourgondië vluchten. Door bemiddeling van Zwentibold van Lotharingen werd er echter een overeenkomst bemiddeld: Karel erkende Odo als koning, en Odo wees Karel aan als zijn opvolger. In 896 hield Karel nog een bespreking met de koningen Lambert van Italië en Rudolf I van Bourgondië te Remiremont. Na de dood van Odo op 1 januari 898 werd Karel, zoals overeengekomen, koning van West-Francië. Hij had echter weinig macht, de hertogen en de belangrijke graven waren stuk voor stuk praktisch onafhankelijk en machtiger dan hun koning.
Politiek succes
De aanvallen van Vikingen waren een steeds terugkerend probleem in West-Francië. Maar toen de Vikingen in 911 de stad Chartres belegerden werden ze verslagen door Ebalus van Aquitanië, Richard I van Bourgondië en Robert van Parijs. Karel sloot daarop het akkoord van Saint-Clair-sur-Epte met de Vikingleider Rollo. De locatie van Saint-Clair-sur-Epte was gekozen omdat het halverwege Parijs en de kust lag. Als onderdeel van het verdrag werd aan Rollo het gebied dat later het hertogdom Normandië zou vormen, in leen gegeven. In ruil zou hij de toegang tot de Seine verdedigen tegen aanvallen door andere Vikingen.
In 911 werd hij ook in Lotharingen tot koning uitgeroepen omdat de Lotharingse edelen, na het overlijden van de Duitse koning Lodewijk IV het Kind, de keuze van de nieuwe Duitse koning (hertog Koenraad I van Frankenland), niet wilden steunen. Daarna noemt Karel zichzelf "rex Francorum" (koning van de Franken), en sprak daarmee de pretentie uit dat hij koning van het gehele oude Frankische Rijk zou moeten zijn. In 912 leverde Karel drie veldslagen tegen Koenraad, die Lotharingen niet wilde opgeven, en veroverde de Elzas.
Achteruitgang
In het jaar 915 overleden Reinier I van Henegouwen en bisschop Radbod van Trier. Na het wegvallen van deze twee machtige edelen dacht Karel de autonomie van Lotharingen in te kunnen perken maar kon zijn plannen niet doorvoeren door de weerstand van de Lotharingse adel. Als gevolg daarvan ging Karel steeds meer vertrouwen op zijn Lotharingse adviseur Haganon, die een neef van hem zou zijn. Met name in West-Francië leidde de steeds grotere invloed van Haganon tot weerstand. In 919 vielen de Hongaren Karels koninkrijk binnen maar zijn vazallen negeerden zijn oproep om een gezamenlijk leger te vormen. In 920 werd Karels positie zo benauwd dat hij zijn toevlucht moest zoeken bij de bisschop van Reims. Giselbert II van Maasgouw verklaarde Lotharingen onafhankelijk van Karel maar uiteindelijk wist Karel de macht over Lotharingen te behouden wat eruit blijkt dat hij nog in 920 in staat was om een nieuwe bisschop van Luik te benoemen. Datzelfde jaar probeerde Karel nog te profiteren van het overlijden van koning Koenraad door een veldtocht naar Duitsland maar hij kwam niet verder dan Worms. Op 11 november 921 moest Karel in Bonn een verdrag sluiten met Hendrik de Vogelaar waarbij de bestaande grenzen werden bevestigd en de koningen elkaar als gelijkwaardig erkenden (hoewel Hendrik geen Karolinger was).
Verlies van het koningschap
In 922 schonk Karel de abdij van Chelles aan Haganon. Dit klooster was traditioneel aan de hoge adel en de koningen verbonden, en daarom was deze schenking onverteerbaar voor de West-Frankische adel. Er brak een opstand uit en Robert van Parijs (broer van Odo) werd gekozen tot tegenkoning. Na enkele korte gevechten rond Reims en Laon moest Karel naar Lotharingen vluchten. Daar verzamelde hij een leger om tegen Robert te vechten. De schenking op 15 juni 922 van goederen te Egmond aan de Friese graaf Dirk I moet waarschijnlijk in dit licht worden gezien. Op 15 juni 923 werd Karel verslagen in een veldslag bij Soissons, hoewel Robert werd gedood. Roberts schoonzoon Rudolf I van Frankrijk werd gekozen tot koning. Karel werd uitgenodigd voor onderhandelingen in Saint-Quentin (Aisne) maar werd daar door Herbert II van Vermandois (een zwager van de dode koning Robert) gevangengenomen en opgesloten in Péronne (Somme). Karels vrouw Eadgifu vluchtte met haar zoon naar haar familie in Engeland. In 928 werd Karel nog voor korte tijd vrijgelaten omdat dit paste in de politieke doelen van Herbert, maar daarna weer opgesloten. Karel overleed in gevangenschap en werd begraven in de St Fursy te Péronne.
Huwelijken en kinderen
Karel was in zijn eerste huwelijk (in april 907) gehuwd met Frederune (- 10 februari 917), de zus van de bisschop van Châlons-en-Champagne en mogelijk ook zus van Mathildis van Ringelheim. Zij kregen de volgende kinderen:
Ermentrudis, gehuwd met Godfried, paltsgraaf van Lotharingen
Frederuna
Adelheid, gehuwd met Rudolf II van Vexin
Gisela, gehuwd met de Vikingaanvoerder Rollo
Rotrude
Hildegarde
Later trouwde hij (917 - 919) met Eadgifu van Engeland (ook Hedwig van Wessex genaamd), dochter van Eduard de Oudere. Uit dit huwelijk is geboren:
Lodewijk van Overzee (920-954), gehuwd met Gerberga van Saksen (914-984).
Zij hertrouwde in 951 met Herbert III van Vermandois.
Bij verschillende minnaressen had Karel de volgende kinderen:
Arnulf
Drogo
Rorico (- 20 december 976), bisschop van Laon, begraven in de St Vincent te Laon
Alpais
Hij was een postume zoon van Lodewijk de Stamelaar en van diens tweede echtgenote Adelheid van Parijs. Door zijn jonge leeftijd, de twijfels over de geldigheid van het huwelijk van zijn ouders (wegens mogelijke bloedverwantschap) en doordat politieke tegenstanders geruchten verspreidden dat Lodewijk helemaal zijn vader niet was, werd hij meerdere malen gepasseerd voor het koningschap. In 888 werd er zelfs een koning gekozen die geen Karolinger was: Odo, graaf van Parijs. Karel verbleef in zijn jongste jaren veilig aan het hof van de machtige hertog Ranulf II van Poitiers. Op 28 januari 893 werd de dertienjarige Karel met steun van Arnulf van Karinthië door bisschop Fulco van Reims, Herbert I van Vermandois en Pepijn van Senlis, in Reims tot tegenkoning uitgeroepen. Maar toen Arnulf korte tijd later weer de kant van Odo koos, werd Karels positie onhoudbaar. In 895 moest Karel naar Bourgondië vluchten. Door bemiddeling van Zwentibold van Lotharingen werd er echter een overeenkomst bemiddeld: Karel erkende Odo als koning, en Odo wees Karel aan als zijn opvolger. In 896 hield Karel nog een bespreking met de koningen Lambert van Italië en Rudolf I van Bourgondië te Remiremont. Na de dood van Odo op 1 januari 898 werd Karel, zoals overeengekomen, koning van West-Francië. Hij had echter weinig macht, de hertogen en de belangrijke graven waren stuk voor stuk praktisch onafhankelijk en machtiger dan hun koning.
Politiek succes
De aanvallen van Vikingen waren een steeds terugkerend probleem in West-Francië. Maar toen de Vikingen in 911 de stad Chartres belegerden werden ze verslagen door Ebalus van Aquitanië, Richard I van Bourgondië en Robert van Parijs. Karel sloot daarop het akkoord van Saint-Clair-sur-Epte met de Vikingleider Rollo. De locatie van Saint-Clair-sur-Epte was gekozen omdat het halverwege Parijs en de kust lag. Als onderdeel van het verdrag werd aan Rollo het gebied dat later het hertogdom Normandië zou vormen, in leen gegeven. In ruil zou hij de toegang tot de Seine verdedigen tegen aanvallen door andere Vikingen.
In 911 werd hij ook in Lotharingen tot koning uitgeroepen omdat de Lotharingse edelen, na het overlijden van de Duitse koning Lodewijk IV het Kind, de keuze van de nieuwe Duitse koning (hertog Koenraad I van Frankenland), niet wilden steunen. Daarna noemt Karel zichzelf "rex Francorum" (koning van de Franken), en sprak daarmee de pretentie uit dat hij koning van het gehele oude Frankische Rijk zou moeten zijn. In 912 leverde Karel drie veldslagen tegen Koenraad, die Lotharingen niet wilde opgeven, en veroverde de Elzas.
Achteruitgang
In het jaar 915 overleden Reinier I van Henegouwen en bisschop Radbod van Trier. Na het wegvallen van deze twee machtige edelen dacht Karel de autonomie van Lotharingen in te kunnen perken maar kon zijn plannen niet doorvoeren door de weerstand van de Lotharingse adel. Als gevolg daarvan ging Karel steeds meer vertrouwen op zijn Lotharingse adviseur Haganon, die een neef van hem zou zijn. Met name in West-Francië leidde de steeds grotere invloed van Haganon tot weerstand. In 919 vielen de Hongaren Karels koninkrijk binnen maar zijn vazallen negeerden zijn oproep om een gezamenlijk leger te vormen. In 920 werd Karels positie zo benauwd dat hij zijn toevlucht moest zoeken bij de bisschop van Reims. Giselbert II van Maasgouw verklaarde Lotharingen onafhankelijk van Karel maar uiteindelijk wist Karel de macht over Lotharingen te behouden wat eruit blijkt dat hij nog in 920 in staat was om een nieuwe bisschop van Luik te benoemen. Datzelfde jaar probeerde Karel nog te profiteren van het overlijden van koning Koenraad door een veldtocht naar Duitsland maar hij kwam niet verder dan Worms. Op 11 november 921 moest Karel in Bonn een verdrag sluiten met Hendrik de Vogelaar waarbij de bestaande grenzen werden bevestigd en de koningen elkaar als gelijkwaardig erkenden (hoewel Hendrik geen Karolinger was).
Verlies van het koningschap
In 922 schonk Karel de abdij van Chelles aan Haganon. Dit klooster was traditioneel aan de hoge adel en de koningen verbonden, en daarom was deze schenking onverteerbaar voor de West-Frankische adel. Er brak een opstand uit en Robert van Parijs (broer van Odo) werd gekozen tot tegenkoning. Na enkele korte gevechten rond Reims en Laon moest Karel naar Lotharingen vluchten. Daar verzamelde hij een leger om tegen Robert te vechten. De schenking op 15 juni 922 van goederen te Egmond aan de Friese graaf Dirk I moet waarschijnlijk in dit licht worden gezien. Op 15 juni 923 werd Karel verslagen in een veldslag bij Soissons, hoewel Robert werd gedood. Roberts schoonzoon Rudolf I van Frankrijk werd gekozen tot koning. Karel werd uitgenodigd voor onderhandelingen in Saint-Quentin (Aisne) maar werd daar door Herbert II van Vermandois (een zwager van de dode koning Robert) gevangengenomen en opgesloten in Péronne (Somme). Karels vrouw Eadgifu vluchtte met haar zoon naar haar familie in Engeland. In 928 werd Karel nog voor korte tijd vrijgelaten omdat dit paste in de politieke doelen van Herbert, maar daarna weer opgesloten. Karel overleed in gevangenschap en werd begraven in de St Fursy te Péronne.
Huwelijken en kinderen
Karel was in zijn eerste huwelijk (in april 907) gehuwd met Frederune (- 10 februari 917), de zus van de bisschop van Châlons-en-Champagne en mogelijk ook zus van Mathildis van Ringelheim. Zij kregen de volgende kinderen:
Ermentrudis, gehuwd met Godfried, paltsgraaf van Lotharingen
Frederuna
Adelheid, gehuwd met Rudolf II van Vexin
Gisela, gehuwd met de Vikingaanvoerder Rollo
Rotrude
Hildegarde
Later trouwde hij (917 - 919) met Eadgifu van Engeland (ook Hedwig van Wessex genaamd), dochter van Eduard de Oudere. Uit dit huwelijk is geboren:
Lodewijk van Overzee (920-954), gehuwd met Gerberga van Saksen (914-984).
Zij hertrouwde in 951 met Herbert III van Vermandois.
Bij verschillende minnaressen had Karel de volgende kinderen:
Arnulf
Drogo
Rorico (- 20 december 976), bisschop van Laon, begraven in de St Vincent te Laon
Alpais
Heerlijkheid:
| koning van West-Francië van 898 tot 922 en koning van Lotharingen van 911 tot 923 |
Hij trouwde (2), ongeveer 38 jaar oud, omstreeks 917 met de ongeveer
14-jarige
25728137 Hedwig van Wessex, geboren in
903. Hedwig is overleden op vrijdag 26 september 951, 47 of 48 jaar oud. Zij is
begraven in abdij van St Medardus in
Soissons..
Notitie bij Hedwig: oorspronkelijk: Eadgifu
Zij was een dochter van koning Eduard van Engeland en diens tweede echtgenote Ælfflæd. Zij trouwde (917-919) met koning Karel III van Frankrijk, als zijn tweede echtgenote. Hedwig schonk hem de lang verwachte zoon, Lodewijk IV. Toen Karel in 923 werd gevangengenomen door Herbert II van Vermandois vluchtte Hedwig naar haar halfbroer, koning Aethelstan van Engeland.
In 936 kon Hedwig met haar zoon terugkeren en werd Lodewijk tot koning gekroond. Hedwig werd abdis van het klooster van Notre-Dame in Laon. In 951 verliet ze het klooster om te trouwen met Herbert III van Omois, een zoon van Herbert II van Vermandois. Haar zoon Lodewijk was hierover zo boos dat hij haar bezittingen afnam. Hedwig werd begraven in de abdij van St Medardus in Soissons.
Zij was een dochter van koning Eduard van Engeland en diens tweede echtgenote Ælfflæd. Zij trouwde (917-919) met koning Karel III van Frankrijk, als zijn tweede echtgenote. Hedwig schonk hem de lang verwachte zoon, Lodewijk IV. Toen Karel in 923 werd gevangengenomen door Herbert II van Vermandois vluchtte Hedwig naar haar halfbroer, koning Aethelstan van Engeland.
In 936 kon Hedwig met haar zoon terugkeren en werd Lodewijk tot koning gekroond. Hedwig werd abdis van het klooster van Notre-Dame in Laon. In 951 verliet ze het klooster om te trouwen met Herbert III van Omois, een zoon van Herbert II van Vermandois. Haar zoon Lodewijk was hierover zo boos dat hij haar bezittingen afnam. Hedwig werd begraven in de abdij van St Medardus in Soissons.
Heerlijkheid:
| koninging van West-Francië. |
Kind uit dit huwelijk:
I. Lodewijk IV van Overzee Van Frankrijk (zie 12864068).
25728138 Hendrik I de Vogelaar Van Saksen (dezelfde als 12865784 in generatie 24).
Hij trouwde (2), ongeveer 33 jaar oud, op dinsdag 19 september 909 met de
ongeveer 17-jarige
25728139 Sint-Mathildis van Ringelheim Van Saksen (dezelfde als 12865785 in generatie 24).
25728800 Dirk I Van Holland, geboren
omstreeks 899. Dirk is overleden op maandag 5 oktober 935, ongeveer 36 jaar oud.
Notitie bij Dirk: graaf in Kennemerland en Rijnland, geboren rond 899 en gesneuveld
op 05-10-939 bij de Lotharingse opstand tegen keizer Otto III in de slag bij
Andernach, en van Gerberga van Hamaland, geboren rond 910. Dirk II schonk op
15-06-950 aan Egmond een stenen kerk ter ere van de bijzetting van Sint
Adalbertus. In 965 nam hij de grafelijke burcht van Gent in. In 975 schonk hij
de abdij van Egmond een evangeliarium. Dirk II kreeg op 25-08-985 van keizer
Otto III zijn lenen in Maasland, Kennemerland en Texel in vrij
eigendom.
Kind van Dirk uit onbekende relatie:
I. Dirk II Van Holland, geboren omstreeks 932 (zie 12864400).
25728802 Arnulf I “de Grote” Van Vlaanderen (dezelfde als 12865696 in generatie 24).
Hij trouwde met
25728803 Adela Luitgardis van Vermandois (dezelfde als 12865697 in generatie 24).
Hij trouwde met
25728805 Kunegund van FRANKEN, geboren
omstreeks 895. Kunegund is overleden in 919, ongeveer 24 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Siegfried van LUXEMBURG, geboren omstreeks 916 (zie 12864402).
25731392 Boudewijn II de Kale Van
Vlaanderen, geboren omstreeks 865. Boudewijn is overleden op donderdag 10
september 918, ongeveer 53 jaar oud.
Notitie bij Boudewijn:
Zijn bijnaam was een bewuste verwijzing naar zijn grootvader
Karel de Kale en onderstreepte dat Boudewijn een afstammeling van Karel de Grote
was, wat in die tijd nog een factor van politiek belang was.
Boudewijn werd graaf als opvolger van zijn vader en kreeg direct te maken met een periode van invallen van de Vikingen:
879 Terwaan
880 Gent
881 Doornik
882 Cambrai en Arras
883 Boulogne, Sint-Omaars, Saint-Riquier, Veurne, Terwaan, Gent en Atrecht. Boudewijn moest in de moerassen van Sint-Omaars zijn toevlucht zoeken.
884 Boudewijn trouwde met een dochter van Alfred de Grote, vermoedelijk om zo meer steun tegen de Vikingen te krijgen
885 de Vikingen bouwen een versterking in Condé
886 de Vikingen bouwen een versterking in Kortrijk
Boudwijn wist langzaam het verloren terrein terug te winnen maar de Vikingen werden pas verjaagd nadat ze in 892 bij de slag aan de Dijle (op de plaats waar nu Leuven ligt) door koning Arnulf van Karinthië waren verslagen. Boudewijn bouwde versterkingen om zijn graafschap tegen de Vikingen te kunnen beschermen in: Ieper, Kortrijk, Sint-Winoksbergen, Sint-Omaars, Brugge en Gent.
Opbouw van het graafschap
In 888 steunde Boudewijn de keuze van Odo I van Frankrijk tot koning van West-Francië. Hij kreeg echter direct een conflict met Odo over de abdij van Sint-Bertinus in Sint-Omaars. Odo achtervolgde Boudewijn tot aan Brugge maar kon de stad niet innemen. Als reactie daarop trok Boudewijn nog in datzelfde jaar naar Arnulf van Karinthië in Worms en vroeg hem om ook koning van West-Francië te worden, maar Arnulf sloeg die uitnodiging af. Toen in 892 de abt van Sint-Bertinus overleed, wachtte Boudewijn niet op de formele procedures maar bezette de abdij.
Boudewijn was een van de edelen die de kroning van Karel de Eenvoudige tot koning van West-Francië steunden maar tegelijkertijd zocht hij ook toenadering tot Zwentibold die in 895 tot koning van Lotharingen was benoemd. Door handig te opereren in het spanningsveld tussen Karel en Zwentibold wist Boudewijn zijn positie te versterken. In 896 verkreeg hij het graafschap Boulogne. Boudewijn liet zijn broer Rudolf Péronne en de Vermandois binnenvallen, die toen net aan Herbert I van Vermandois waren toegewezen. Herbert wist Rudolf echter in een hinderlaag te doden en het Vlaamse leger werd teruggedreven. Toen de koning in 900 bisschop Fulco van Reims, een bondhenoot van Herbert, benoemde tot abt van Sint-Bertinus, kon Boudewijn dit niet accepteren en hij liet Fulco vermoorden. Boudewijn werd daarop geëxcommuniceerd maar Karel de Eenvoudige was niet in staat om strafmaatregelen door te voeren. Omdat de politieke situatie voor Boudewijn nu niet erger kon worden, had hij geen belemmering meer om Artesië met inbegrip van de rijke abdij van Sint-Vaast te veroveren. Ook liet Boudewijn door een sluipmoordenaar Herbert van Vermandois vermoorden.
Met zijn harde en gewelddadige politiek had Boudewijn in de jaren na 900 zijn positie en die van zijn graafschap veilig gesteld. De laatste periode van zijn bewind tot zijn dood in 918 is rustig verlopen. Boudewijn werd begraven in de abdij van Sint-Bertinus maar werd na de dood van zijn vrouw (929) bij haar begraven in de Sint-Pietersabdij van Gent.
Familie
Boudewijn II was de zoon van Boudewijn I en van Judith. In 884 huwde hij Aelfryth van Wessex (ook Aelftrud of Elfrida) (Wessex, 868 - 7 juni 929), dochter van Alfred de Grote, koning van Engeland van 871 tot 899, en van Ealhswith van de Gaini. Boudewijn en Aelftrud kregen de volgende kinderen:
Arnulf I de Grote, graaf van Vlaanderen
Adalolf (of Adelulf, Aethelwulf) (ca. 895 - 13 november 933), graaf van Boulogne en van Terwaan, lekenabt van Sint-Bertinus
Ealswid
Ermentrude
Abt Hildebrand van Sint-Bertinus en Sint Vaast, was een zoon van Ealswid of Ermentrude, of van een onbekende zuster.
Boudewijn werd graaf als opvolger van zijn vader en kreeg direct te maken met een periode van invallen van de Vikingen:
879 Terwaan
880 Gent
881 Doornik
882 Cambrai en Arras
883 Boulogne, Sint-Omaars, Saint-Riquier, Veurne, Terwaan, Gent en Atrecht. Boudewijn moest in de moerassen van Sint-Omaars zijn toevlucht zoeken.
884 Boudewijn trouwde met een dochter van Alfred de Grote, vermoedelijk om zo meer steun tegen de Vikingen te krijgen
885 de Vikingen bouwen een versterking in Condé
886 de Vikingen bouwen een versterking in Kortrijk
Boudwijn wist langzaam het verloren terrein terug te winnen maar de Vikingen werden pas verjaagd nadat ze in 892 bij de slag aan de Dijle (op de plaats waar nu Leuven ligt) door koning Arnulf van Karinthië waren verslagen. Boudewijn bouwde versterkingen om zijn graafschap tegen de Vikingen te kunnen beschermen in: Ieper, Kortrijk, Sint-Winoksbergen, Sint-Omaars, Brugge en Gent.
Opbouw van het graafschap
In 888 steunde Boudewijn de keuze van Odo I van Frankrijk tot koning van West-Francië. Hij kreeg echter direct een conflict met Odo over de abdij van Sint-Bertinus in Sint-Omaars. Odo achtervolgde Boudewijn tot aan Brugge maar kon de stad niet innemen. Als reactie daarop trok Boudewijn nog in datzelfde jaar naar Arnulf van Karinthië in Worms en vroeg hem om ook koning van West-Francië te worden, maar Arnulf sloeg die uitnodiging af. Toen in 892 de abt van Sint-Bertinus overleed, wachtte Boudewijn niet op de formele procedures maar bezette de abdij.
Boudewijn was een van de edelen die de kroning van Karel de Eenvoudige tot koning van West-Francië steunden maar tegelijkertijd zocht hij ook toenadering tot Zwentibold die in 895 tot koning van Lotharingen was benoemd. Door handig te opereren in het spanningsveld tussen Karel en Zwentibold wist Boudewijn zijn positie te versterken. In 896 verkreeg hij het graafschap Boulogne. Boudewijn liet zijn broer Rudolf Péronne en de Vermandois binnenvallen, die toen net aan Herbert I van Vermandois waren toegewezen. Herbert wist Rudolf echter in een hinderlaag te doden en het Vlaamse leger werd teruggedreven. Toen de koning in 900 bisschop Fulco van Reims, een bondhenoot van Herbert, benoemde tot abt van Sint-Bertinus, kon Boudewijn dit niet accepteren en hij liet Fulco vermoorden. Boudewijn werd daarop geëxcommuniceerd maar Karel de Eenvoudige was niet in staat om strafmaatregelen door te voeren. Omdat de politieke situatie voor Boudewijn nu niet erger kon worden, had hij geen belemmering meer om Artesië met inbegrip van de rijke abdij van Sint-Vaast te veroveren. Ook liet Boudewijn door een sluipmoordenaar Herbert van Vermandois vermoorden.
Met zijn harde en gewelddadige politiek had Boudewijn in de jaren na 900 zijn positie en die van zijn graafschap veilig gesteld. De laatste periode van zijn bewind tot zijn dood in 918 is rustig verlopen. Boudewijn werd begraven in de abdij van Sint-Bertinus maar werd na de dood van zijn vrouw (929) bij haar begraven in de Sint-Pietersabdij van Gent.
Familie
Boudewijn II was de zoon van Boudewijn I en van Judith. In 884 huwde hij Aelfryth van Wessex (ook Aelftrud of Elfrida) (Wessex, 868 - 7 juni 929), dochter van Alfred de Grote, koning van Engeland van 871 tot 899, en van Ealhswith van de Gaini. Boudewijn en Aelftrud kregen de volgende kinderen:
Arnulf I de Grote, graaf van Vlaanderen
Adalolf (of Adelulf, Aethelwulf) (ca. 895 - 13 november 933), graaf van Boulogne en van Terwaan, lekenabt van Sint-Bertinus
Ealswid
Ermentrude
Abt Hildebrand van Sint-Bertinus en Sint Vaast, was een zoon van Ealswid of Ermentrude, of van een onbekende zuster.
Heerlijkheid:
| van 879 tot 918 graaf van Vlaanderen en van 896 tot 918 graaf van Boulogne. |
Hij trouwde, ongeveer 19 jaar oud, in 884 met de 15 of 16-jarige
25731393 Aelfryth van Wessex, geboren
in 868 in Wessex. Aelfryth is overleden
op zondag 7 juni 929, 60 of 61 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Arnulf I “de Grote” Van Vlaanderen, geboren omstreeks 887 (zie 12865696).
25731394 Heribert II van Vermandois,
geboren omstreeks 885. Heribert is overleden op donderdag 23 februari 943,
ongeveer 58 jaar oud. Hij is begraven in St.Quentin.
Notitie bij Heribert:
tracht zijn machtsgebied uit te breiden; leke-abt van
Saint-Médard-de-Soissons en van Saint-Crépin-de-Soissons; graaf van Vermandois,
van Méaux, enz.; speelt een rol in de machtstrijd om de Franse koningskroon en
in de conflicten met Oost-Francië, Bourgondië, wegens het lot van Lotharingen;
sluit met evenveel gemak allianties, die hij dan zo nodig ook weer zonder meer
verbreekt; kiest ondanks zijn eigen Karolingische afstamming veelal de partij
der Robertijnen; houdt de ongelukkige koning Karel III de Eenvoudige, na diens
afzetting, vele jaren gevangen.
Heerlijkheid:
| graaf van Vermandois |
Hij trouwde, ten hoogste 22 jaar oud, vóór 907 met de ten hoogste
18-jarige
25731395 Adela Luitgardis van Neustrië,
geboren in 889. Adela is overleden na 1931, minstens 1042 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Adela Luitgardis van Vermandois, geboren omstreeks 912 (zie 12865697).
25731402 Berenger I Marquis van Ivrea,
geboren in 842. Berenger is overleden op woensdag 7 april 924 in Verona (I), 81 of 82 jaar oud.
Heerlijkheid:
| Koning van Italy Heilige Romeinse Keizer |
Hij trouwde, 37 of 38 jaar oud, in 880 met de 29 of 30-jarige
25731403 Berthila van Spoleto en
Camerino, geboren in 850. Berthila is overleden vóór 915, ten hoogste 65
jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Gizela van Friuli, geboren in 882 in Perugia (Friuli) I (zie 12865701).
25731568 Otto I de Illustere Van
Saksen, geboren omstreeks 850. Otto is overleden op maandag 30 november 912,
ongeveer 62 jaar oud. Hij is begraven in kloosterkerk van Gandersheim.
Notitie bij Otto: Hij legde de basis voor de macht van de Ottonen.
Otto was een zoon van Liudolf van Saksen en van Oda van Billung. In 877 was hij graaf van de Thüringgau. In 880 volgde hij zijn broer Bruno op, die was gesneuveld tegen de Denen, als hertog van Saksen. Daarmee was hij de eerste die Saksen als erfopvolger bestuurde. Hij had uitstekende relaties met de verschillende koningen en verkreeg zo steeds grotere bevoegdheden en regeerde uiteindelijk praktisch als een zelfstandig vorst in Saksen. Hij was Arnulf van Karinthië zeer behulpzaam bij diens Italiaanse krijgstochten en werd volgens sommige bronnen in dat jaar tot stadhouder van Milaan benoemd. Otto werd ook de opvoeder van Arnulfs zoon Lodewijk IV.
In 897 verwierf Otto nog het graafschap Eichsfeld. In 898 woonde hij de landdag van koning Zwentibold bij in Aken. En het jaar daarna steunde hij de mislukte oorlog van koning Arnulf tegen de Slaven. Daarna onderwierp hij op eigen kracht de aangrenzende Slavische stammen en legde hun een schatting op, en sloeg aanvallen van de Hongaren af. De invallen van de Hongaren leidden ertoe dat steeds meer Saksische en Thüringse edelen zich onder zijn bescherming stelden. In 908 werd Otto voogd van Hersfeld. In dat zelfde jaar nam hij ook de eigendommen van de overleden markgraaf Burkhart van Thüringen in bezit, zonder daarover zelfs maar met het hof van de koning te overleggen.
Nadat Lodewijk IV in 911 zonder erfgenaam overleed, werd aan Otto de koningskroon aangeboden maar hij weigerde wegens zijn leeftijd. In plaats daarvan steunde hij de kandidatuur van Koenraad I van Franken.
Otto was een zoon van Liudolf van Saksen en van Oda van Billung. In 877 was hij graaf van de Thüringgau. In 880 volgde hij zijn broer Bruno op, die was gesneuveld tegen de Denen, als hertog van Saksen. Daarmee was hij de eerste die Saksen als erfopvolger bestuurde. Hij had uitstekende relaties met de verschillende koningen en verkreeg zo steeds grotere bevoegdheden en regeerde uiteindelijk praktisch als een zelfstandig vorst in Saksen. Hij was Arnulf van Karinthië zeer behulpzaam bij diens Italiaanse krijgstochten en werd volgens sommige bronnen in dat jaar tot stadhouder van Milaan benoemd. Otto werd ook de opvoeder van Arnulfs zoon Lodewijk IV.
In 897 verwierf Otto nog het graafschap Eichsfeld. In 898 woonde hij de landdag van koning Zwentibold bij in Aken. En het jaar daarna steunde hij de mislukte oorlog van koning Arnulf tegen de Slaven. Daarna onderwierp hij op eigen kracht de aangrenzende Slavische stammen en legde hun een schatting op, en sloeg aanvallen van de Hongaren af. De invallen van de Hongaren leidden ertoe dat steeds meer Saksische en Thüringse edelen zich onder zijn bescherming stelden. In 908 werd Otto voogd van Hersfeld. In dat zelfde jaar nam hij ook de eigendommen van de overleden markgraaf Burkhart van Thüringen in bezit, zonder daarover zelfs maar met het hof van de koning te overleggen.
Nadat Lodewijk IV in 911 zonder erfgenaam overleed, werd aan Otto de koningskroon aangeboden maar hij weigerde wegens zijn leeftijd. In plaats daarvan steunde hij de kandidatuur van Koenraad I van Franken.
Heerlijkheid:
| hertog van hertogdom Saksen |
Hij trouwde met
25731569 Hedwig van Babenberg, geboren
omstreeks 856. Hedwig is overleden op zaterdag 24 december 903, ongeveer 47 jaar
oud.
Notitie bij Hedwig: mogelijk onbekende dochter (ca. 870) , gehuwd met graaf Ekkehard,
grootouders van abt Burkhard van Sankt-Gallen
Thankmar, overleden voor Otto
Liudolf, overleden voor Otto, vader van Ekkehard, van hem stammen een aantal markgraven van Meißen af.
Barbara, gehuwd met Hendrik, de stamvader der Oostenrijkse markgraven (volgens andere bronnen de vader van Otto’s echtgenote)
Oda (ca. 884 - 2 juli na 952), gehuwd (Worms, 897) met koning Zwentibold, (900) Gerhard van de Metzgau en met (na 910) Eberhard van de Oberlahngau. Zij overleefde al haar echtgenoten die allen in een veldslag om het leven kwamen.
Liutgard, 919-923 abdis van Gandersheim
mogelijk Irminburg, (ovl. voor 936), gehuwd met Siegfried, zoon van markgraaf Thietmar van Meißen.
Thankmar, overleden voor Otto
Liudolf, overleden voor Otto, vader van Ekkehard, van hem stammen een aantal markgraven van Meißen af.
Barbara, gehuwd met Hendrik, de stamvader der Oostenrijkse markgraven (volgens andere bronnen de vader van Otto’s echtgenote)
Oda (ca. 884 - 2 juli na 952), gehuwd (Worms, 897) met koning Zwentibold, (900) Gerhard van de Metzgau en met (na 910) Eberhard van de Oberlahngau. Zij overleefde al haar echtgenoten die allen in een veldslag om het leven kwamen.
Liutgard, 919-923 abdis van Gandersheim
mogelijk Irminburg, (ovl. voor 936), gehuwd met Siegfried, zoon van markgraaf Thietmar van Meißen.
Kind uit dit huwelijk:
I. Hendrik I de Vogelaar Van Saksen, geboren omstreeks 876 (zie 12865784).
25731578 Burchard II Van Zwaben,
geboren omstreeks 883. Burchard is overleden op zaterdag 29 april 926 in Novara (stad), ongeveer 43 jaar oud.
Notitie bij Burchard:
Burchards vader werd in 911 veroordeeld wegens verraad en
ter dood gebracht. Burchard en zijn vrouw Regelind gingen daarop in ballingschap
in Italië. In 913 kon Burchard terugkeren naar Duitsland en het beheer van zijn
familiegoederen in Franken op zich nemen. Samen met graaf Erchanger (die een van
de belangrijkste tegenstanders van zijn vader was geweest) en Arnulf I van
Beieren vocht hij tegen de Hongaren. Daarne versloeg hij in 915 samen met
Erchanger, koning Koenraad bij Stockach. Erchanger verwierf daardoor de positie
van hertog van Zwaben. In 917 liet Koenraad Erchanger vermoorden, Burchard
verwierf Erchangers bezittingen en werd hertog van Zwaben.
In 918 stichtte Burchard het vrouwenklooster van Sint Margaretha in Waldkirch (Breisgau). Het volgende jaar moest Burchard zijn hertogdom verdedigen tegen een aanval door Rudolf II van Bourgondië die Zürich (stad) en Konstanz wist te veroveren. Burchard versloeg Rudolf bij Winterthur (stad) en wist daarna vrede met hem te sluiten. Burchard steunde dat jaar de koningsverkiezing van Hendrik de Vogelaar en kreeg van hem rechten om abten en bisschoppen te benoemen en belastingen te heffen. In 922 huwde hij zijn dochter uit aan Rudolf en nam in 924 deel aan diens veldtocht naar Italië. Tijdens die veldtocht sneuvelde Burchard bij een aanval op Novara dat door de bisschop van Milaan werd verdedigd.
Regelind was dochter van graaf Eberhard van Zürich (ca. 855 - voor 911) en Gisela (ca. 865 - na 911).
Op grond van naamsverwantschap en familiebezittingen wordt vermoed dat Eberhard afstamde van de Etichonen (afstammelingen van hertog Eticho I). Gisela maakte in 911 als weduwe een bedevaart naar Rome maar werd onderweg van al haar bezittingen beroofd. Bij terugkomst werd zij met valse beschuldigingen geconfronteerd, als gevolg van de politieke verwikkelingen rond Burchard I. Zij schonk al haar bezittingen aan een verder niet nader bekende St Pietersabdij om te voorkomen dat die zouden worden geconfisqueerd nadat Burchard I wegens verraad was terechtgesteld.
In 918 stichtte Burchard het vrouwenklooster van Sint Margaretha in Waldkirch (Breisgau). Het volgende jaar moest Burchard zijn hertogdom verdedigen tegen een aanval door Rudolf II van Bourgondië die Zürich (stad) en Konstanz wist te veroveren. Burchard versloeg Rudolf bij Winterthur (stad) en wist daarna vrede met hem te sluiten. Burchard steunde dat jaar de koningsverkiezing van Hendrik de Vogelaar en kreeg van hem rechten om abten en bisschoppen te benoemen en belastingen te heffen. In 922 huwde hij zijn dochter uit aan Rudolf en nam in 924 deel aan diens veldtocht naar Italië. Tijdens die veldtocht sneuvelde Burchard bij een aanval op Novara dat door de bisschop van Milaan werd verdedigd.
Regelind was dochter van graaf Eberhard van Zürich (ca. 855 - voor 911) en Gisela (ca. 865 - na 911).
Op grond van naamsverwantschap en familiebezittingen wordt vermoed dat Eberhard afstamde van de Etichonen (afstammelingen van hertog Eticho I). Gisela maakte in 911 als weduwe een bedevaart naar Rome maar werd onderweg van al haar bezittingen beroofd. Bij terugkomst werd zij met valse beschuldigingen geconfronteerd, als gevolg van de politieke verwikkelingen rond Burchard I. Zij schonk al haar bezittingen aan een verder niet nader bekende St Pietersabdij om te voorkomen dat die zouden worden geconfisqueerd nadat Burchard I wegens verraad was terechtgesteld.
Heerlijkheid:
| Hertog van Zwaben |
Hij trouwde met
25731579 Regelind van Zürich, geboren
omstreeks 890. Regelind is overleden in 958 in Zürich, ongeveer 68 jaar oud. Zij is begraven
in de Kilianskapel op het kloostereiland
Reichenau.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Gisela Van Zwaben, geboren omstreeks
905. Gisela is overleden op maandag 6 oktober 923, ongeveer 18 jaar oud.
Religie:
| abdis van Waldkirch |
III. Bertha Van Zwaben, geboren omstreeks 907 (zie 12865789).
IV. Burchard III Van Zwaben, geboren in
915. Burchard is overleden in 973, 57 of 58 jaar oud.
Notitie bij Burchard:
Na de moord op zijn vader in 926 werd hij om zijn veiligheid
naar Saksen gestuurd. Na de rebellie van Liudolf van Zwaben werd Burchard door
Otto I in 954 aangesteld tot hertog van Zwaben. Hij slaagde er in om Italië
opnieuw te onderwerpen aan het gezag van Otto I.
Burchard trouwde
met Hedwig van Beieren. Zie 6432893,I voor persoonsgegevens van
Hedwig.Generatie 26 (edelstamouders)
51456272 Lodewijk II de stamelaar van
Aquitanie, geboren op maandag 1 november 846. Lodewijk is overleden op
vrijdag 10 april 879 in Compiègne, 32
jaar oud. Hij is begraven in In het klooster
van Notre Dame te Compiègne.
Notitie bij Lodewijk:
Jeugd
Lodewijk was een zoon van Karel de Kale en Ermentrudis van Orléans. Hij was zwak en ziekelijk, en hield van vrede en rechtvaardigheid. Doordat hij stotterde had hij veel moeite om serieus genomen te worden als toekomstige koning. Ook had hij een slechte verstandhouding met zijn vader, die weigerde om hem een functie met werkelijke inhoud te geven.
In 856 werd hij verloofd met een dochter van Erispoë en werd hij formeel benoemd tot onderkoning van Neustrië en graaf van Le Mans. Na een opstand in Bretagne werd de verloving echter verbroken en moest Lodewijk naar het hof van zijn vader vluchten. In 861 moest hij het hof van zijn vader juist ontvluchten omdat hij zijn zuster Judith had geholpen weg te lopen met de latere Boudewijn I van Vlaanderen. Het volgende jaar begon Lodewijk een opstand tegen zijn vader met hulp van de Neustrische adel. Ook trouwde hij in 862 met zijn eerste vrouw, tegen de wil van zijn vader. Later in 862 verzoenden Lodewijk en Karel zich, en Lodewijk werd benoemd tot gouverneur van Neustrië en graaf van Meaux. In 867 werd hij benoemd tot koning van Aquitanië maar veel van zijn bevoegdheden worden door zijn vader aan andere edelen gegeven. In 875 trouwde Lodewijk onder druk van zijn vader opnieuw, maar verstootte zijn eerste vrouw pas in 876-877.
Koning
Na het overlijden van zijn vader in 877 gaf Lodewijk grote bezittingen weg aan de adel om zijn positie te verzekeren. Er ontstond bijna een burgeroorlog toen het leger dat uit Italië terugkeerde merkte wat het was misgelopen. Na bemiddeling door aartsbisschop Hincmar van Reims werd Lodewijk op 8 december door hem gekroond te Compiègne. De kroning werd op 8 september 878 herhaald door paus Johannes VIII te Troyes, die echter weigerde om Lodewijks tweede vrouw te kronen omdat hij hun huwelijk als ongeldig beschouwde. De kinderen uit het tweede huwelijk werden (in ieder geval door de kerk) lange tijd als onwettig beschouwd.
Tijdens een samenkomst met zijn neef Lodewijk de Jonge van Oost-Francië tekende Lodewijk het verdrag van Meersen te Voeren (Fr: Fourons) op 1 november 878 en bereidde (voordat een verdergaande samenwerking met de overige Karolingische vorsten werd bereikt) een veldtocht voor tegen de Vikingen aan de Loire en het opstandige zuiden van zijn rijk. Lodewijk moest echter ziek terugkeren naar Compiègne. Hij overleed te Compiègne op Goede Vrijdag 10 april 879 en werd op 11 april aldaar begraven in het klooster van Notre-Dame.
Lodewijk werd opgevolgd door zijn twee oudste zoons uit zijn eerste huwelijk.
Lodewijk is weduwnaar van Ansgardis
van Bourgondië (±840-±881), zie 102915223. Lodewijk was een zoon van Karel de Kale en Ermentrudis van Orléans. Hij was zwak en ziekelijk, en hield van vrede en rechtvaardigheid. Doordat hij stotterde had hij veel moeite om serieus genomen te worden als toekomstige koning. Ook had hij een slechte verstandhouding met zijn vader, die weigerde om hem een functie met werkelijke inhoud te geven.
In 856 werd hij verloofd met een dochter van Erispoë en werd hij formeel benoemd tot onderkoning van Neustrië en graaf van Le Mans. Na een opstand in Bretagne werd de verloving echter verbroken en moest Lodewijk naar het hof van zijn vader vluchten. In 861 moest hij het hof van zijn vader juist ontvluchten omdat hij zijn zuster Judith had geholpen weg te lopen met de latere Boudewijn I van Vlaanderen. Het volgende jaar begon Lodewijk een opstand tegen zijn vader met hulp van de Neustrische adel. Ook trouwde hij in 862 met zijn eerste vrouw, tegen de wil van zijn vader. Later in 862 verzoenden Lodewijk en Karel zich, en Lodewijk werd benoemd tot gouverneur van Neustrië en graaf van Meaux. In 867 werd hij benoemd tot koning van Aquitanië maar veel van zijn bevoegdheden worden door zijn vader aan andere edelen gegeven. In 875 trouwde Lodewijk onder druk van zijn vader opnieuw, maar verstootte zijn eerste vrouw pas in 876-877.
Koning
Na het overlijden van zijn vader in 877 gaf Lodewijk grote bezittingen weg aan de adel om zijn positie te verzekeren. Er ontstond bijna een burgeroorlog toen het leger dat uit Italië terugkeerde merkte wat het was misgelopen. Na bemiddeling door aartsbisschop Hincmar van Reims werd Lodewijk op 8 december door hem gekroond te Compiègne. De kroning werd op 8 september 878 herhaald door paus Johannes VIII te Troyes, die echter weigerde om Lodewijks tweede vrouw te kronen omdat hij hun huwelijk als ongeldig beschouwde. De kinderen uit het tweede huwelijk werden (in ieder geval door de kerk) lange tijd als onwettig beschouwd.
Tijdens een samenkomst met zijn neef Lodewijk de Jonge van Oost-Francië tekende Lodewijk het verdrag van Meersen te Voeren (Fr: Fourons) op 1 november 878 en bereidde (voordat een verdergaande samenwerking met de overige Karolingische vorsten werd bereikt) een veldtocht voor tegen de Vikingen aan de Loire en het opstandige zuiden van zijn rijk. Lodewijk moest echter ziek terugkeren naar Compiègne. Hij overleed te Compiègne op Goede Vrijdag 10 april 879 en werd op 11 april aldaar begraven in het klooster van Notre-Dame.
Lodewijk werd opgevolgd door zijn twee oudste zoons uit zijn eerste huwelijk.
Hij trouwde (2) met
51456273 Adelheid van Parijs, geboren
in 853. Adelheid is overleden op dinsdag 10 november 901, 47 of 48 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Karel Alexander de Eenvoudige, geboren op donderdag 17 september
879 (zie 25728136).
Hij trouwde met
51457611 Irmtrud der Franken, geboren
omstreeks 877. Irmtrud is overleden omstreeks 914, ongeveer 37 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Kunegund van FRANKEN, geboren omstreeks 895 (zie 25728805).
51462784 Boudewijn I “IJzeren arm” Van
Vlaanderen, geboren omstreeks 840. Boudewijn is overleden op vrijdag 2
januari 879 in Sint-Omaars, ongeveer 39
jaar oud. Hij is begraven in Abdij van
Sint-Bertinus, Sint-Omaars.
Notitie bij Boudewijn:
Boudewijn I (Laon?, ca. 840 - Abdij van Sint-Bertinus,
Sint-Omaars, 2 januari 879), ook wel Boudewijn I met de IJzeren Arm genoemd,
staat bekend als de eerste graaf van Vlaanderen.
Boudewijn is bekend als grondlegger van het graafschap Vlaanderen en doordat hij met kerstmis 861 de koningsdochter Judith van West-Francië van het hof van haar vader Karel de Kale schaakte. De 17-jarige Judith was al twee keer weduwe en was teruggekeerd naar het hof van haar vader. Die wilde haar natuurlijk een derde keer gunstig uithuwelijken, maar ze vluchtte met Boudewijn, die toen al een bekende vechtjas was, van het hof dat voor de viering van kerst naar Senlis was getrokken. Het stel werd daarbij geholpen door Judiths broer Lodewijk de Stamelaar, die steeds in conflict was met zijn vader. Het stel vluchtte naar het noorden maar Karel stuurde brieven aan Rorik van Dorestad en bisschop Hunger van Utrecht dat zij de vluchtelingen geen onderdak mochten geven. Karel liet het paar door bisschoppen excommuniceren maar ze trokken naar Rome en bepleitten hun zaak bij de paus. Die maakte de excommunicatie ongedaan en verzoende Judith en Boudewijn met Karel. Op 13 december 863 volgde het officiële huwelijk te Auxerre. Karel was niet aanwezig bij het huwelijk.
Als onderdeel van de verzoening kreeg Boudewijn het bestuur over de pagus Flandrensis het gebied rond Torhout, Gistel, Oudenburg en Brugge. Dit was in de ogen van Karel waarschijnlijk een onbetekenende functie: Vlaanderen lag in een uithoek van zijn koninkrijk en werd geteisterd door de Vikingen. Boudewijn bleek echter een succesvol bestuurder. Hij wist de invallen van de Vikingen te stoppen en bouwde daarvoor versterkingen in Arras, Gent en Brugge. In Brugge bouwde hij een kerk die was gewijd aan Donatianus van Reims en gaf relieken van de heilige aan de kerk. In Veurne stichtte hij een Benedictijner klooster en schonk het relieken van heilige Walburgis. In 870 werd zijn bezit uitgebreid en was hij heer van geheel Vlaanderen en Ternois, hetzelfde jaar werd hij lekenabt van Sint Pieter in Gent. In 877 steunde hij Lodewijk de Stamelaar bij de opvolging van Karel de Kale. Kort daarna trok hij zich terug en werd monnik in de abdij van Sint-Bertinus, waar hij ook is begraven.
Familie
Traditioneel wordt Odakar III van de Morinen als zijn vader gezien maar Odaker (als vader van Boudewijn) en zijn voorouders worden tegenwoordig als speculatief beschouwd omdat dit alleen is gebaseerd op teksten uit de twaalfde eeuw. Een andere theorie is dat Boudewijns vader wel Odaker heette maar een lagere hoveling was.
Boudewijn en Judith hadden vier kinderen:
Karel, geb. ca. 864, jong gestorven
Boudewijn
Rudolf van Cambrai
vermoedelijk nog een dochter, de kronieken van het klooster van Waulsort vermelden bij de dood van Rudolf van Cambrai dat Wouter, de zoon van Rudolfs zuster, probeerde hem te wreken.
Gunhilda, gehuwd in 877 met Wilfred I el Velloso, graaf van Urgel en Barcelona, wordt ook vaak als dochter van Boudewijn en Judith genoemd maar dit is gebaseerd op een verkeerde interpretatie van een middeleeuwse tekst. Zij was afkomstig uit de omgeving van Barcelona.
De legende van de Brugse Beer
Het Brugse Beertje van de loge verwijst naar de schaking van Judith: wanneer Boudewijn met Judith in Vlaanderen terugkeerde, werden zij in het bos aangevallen door een reusachtige witte beer (een bruine beer wit van sneeuw), volgens de legende "de oudste bewoner van Brugge". Deze beer was al eerder gesignaleerd omdat hij de omgeving onveilig maakte. Reizigers die zich buiten de muren van Brugge waagden, werden vaak door de beer aangevallen. En dus ook Boudewijn I. Hij wierp zich zonder aarzelen in de strijd met de beer. Niemand durfde dichterbij te komen, ook niet om hun leenheer te helpen. Op een bepaald moment stelde de beer zich recht op zijn achterste poten en ging met zijn rug tegen een boom staan om zo met meer kracht opnieuw aan te vallen. Maar net op dat moment sprong Boudewijn vooruit en doorboorde de beer met zijn lans. De stoot was zo hevig en krachtig dat de lans zich door de beer onwrikbaar in de boom vaststak. Boudewijn was zijn naam met den ijzeren arm dus waardig. Toen later Boudewijns aanstelling als nieuwe leenheer gevierd werd, schonk de stad Brugge hem een gebeeldhouwde, rechtopstaande beer. Die (of een andere versie ervan) is vandaag nog te zien op de gevel van de Poortersloge aan het Jan van Eyckplein in Brugge. Dit was van 1417 tot 1488 het lokaal van Het Genootschap van de Witte Beer, een selectieve steekspelvereniging die toernooien en steekspelen organiseerde.
Boudewijn is bekend als grondlegger van het graafschap Vlaanderen en doordat hij met kerstmis 861 de koningsdochter Judith van West-Francië van het hof van haar vader Karel de Kale schaakte. De 17-jarige Judith was al twee keer weduwe en was teruggekeerd naar het hof van haar vader. Die wilde haar natuurlijk een derde keer gunstig uithuwelijken, maar ze vluchtte met Boudewijn, die toen al een bekende vechtjas was, van het hof dat voor de viering van kerst naar Senlis was getrokken. Het stel werd daarbij geholpen door Judiths broer Lodewijk de Stamelaar, die steeds in conflict was met zijn vader. Het stel vluchtte naar het noorden maar Karel stuurde brieven aan Rorik van Dorestad en bisschop Hunger van Utrecht dat zij de vluchtelingen geen onderdak mochten geven. Karel liet het paar door bisschoppen excommuniceren maar ze trokken naar Rome en bepleitten hun zaak bij de paus. Die maakte de excommunicatie ongedaan en verzoende Judith en Boudewijn met Karel. Op 13 december 863 volgde het officiële huwelijk te Auxerre. Karel was niet aanwezig bij het huwelijk.
Als onderdeel van de verzoening kreeg Boudewijn het bestuur over de pagus Flandrensis het gebied rond Torhout, Gistel, Oudenburg en Brugge. Dit was in de ogen van Karel waarschijnlijk een onbetekenende functie: Vlaanderen lag in een uithoek van zijn koninkrijk en werd geteisterd door de Vikingen. Boudewijn bleek echter een succesvol bestuurder. Hij wist de invallen van de Vikingen te stoppen en bouwde daarvoor versterkingen in Arras, Gent en Brugge. In Brugge bouwde hij een kerk die was gewijd aan Donatianus van Reims en gaf relieken van de heilige aan de kerk. In Veurne stichtte hij een Benedictijner klooster en schonk het relieken van heilige Walburgis. In 870 werd zijn bezit uitgebreid en was hij heer van geheel Vlaanderen en Ternois, hetzelfde jaar werd hij lekenabt van Sint Pieter in Gent. In 877 steunde hij Lodewijk de Stamelaar bij de opvolging van Karel de Kale. Kort daarna trok hij zich terug en werd monnik in de abdij van Sint-Bertinus, waar hij ook is begraven.
Familie
Traditioneel wordt Odakar III van de Morinen als zijn vader gezien maar Odaker (als vader van Boudewijn) en zijn voorouders worden tegenwoordig als speculatief beschouwd omdat dit alleen is gebaseerd op teksten uit de twaalfde eeuw. Een andere theorie is dat Boudewijns vader wel Odaker heette maar een lagere hoveling was.
Boudewijn en Judith hadden vier kinderen:
Karel, geb. ca. 864, jong gestorven
Boudewijn
Rudolf van Cambrai
vermoedelijk nog een dochter, de kronieken van het klooster van Waulsort vermelden bij de dood van Rudolf van Cambrai dat Wouter, de zoon van Rudolfs zuster, probeerde hem te wreken.
Gunhilda, gehuwd in 877 met Wilfred I el Velloso, graaf van Urgel en Barcelona, wordt ook vaak als dochter van Boudewijn en Judith genoemd maar dit is gebaseerd op een verkeerde interpretatie van een middeleeuwse tekst. Zij was afkomstig uit de omgeving van Barcelona.
De legende van de Brugse Beer
Het Brugse Beertje van de loge verwijst naar de schaking van Judith: wanneer Boudewijn met Judith in Vlaanderen terugkeerde, werden zij in het bos aangevallen door een reusachtige witte beer (een bruine beer wit van sneeuw), volgens de legende "de oudste bewoner van Brugge". Deze beer was al eerder gesignaleerd omdat hij de omgeving onveilig maakte. Reizigers die zich buiten de muren van Brugge waagden, werden vaak door de beer aangevallen. En dus ook Boudewijn I. Hij wierp zich zonder aarzelen in de strijd met de beer. Niemand durfde dichterbij te komen, ook niet om hun leenheer te helpen. Op een bepaald moment stelde de beer zich recht op zijn achterste poten en ging met zijn rug tegen een boom staan om zo met meer kracht opnieuw aan te vallen. Maar net op dat moment sprong Boudewijn vooruit en doorboorde de beer met zijn lans. De stoot was zo hevig en krachtig dat de lans zich door de beer onwrikbaar in de boom vaststak. Boudewijn was zijn naam met den ijzeren arm dus waardig. Toen later Boudewijns aanstelling als nieuwe leenheer gevierd werd, schonk de stad Brugge hem een gebeeldhouwde, rechtopstaande beer. Die (of een andere versie ervan) is vandaag nog te zien op de gevel van de Poortersloge aan het Jan van Eyckplein in Brugge. Dit was van 1417 tot 1488 het lokaal van Het Genootschap van de Witte Beer, een selectieve steekspelvereniging die toernooien en steekspelen organiseerde.
Hij trouwde, minstens 22 jaar oud, na 862 met de minstens 18-jarige
51462785 Judith van West-Francië,
geboren omstreeks 844. Judith is overleden na 870, minstens 26 jaar oud.
Notitie bij Judith: Zij werd in 862 geschaakt door Boudewijn I “IJzeren arm” van
Vlaanderen, stamvader van het huis van Vlaanderen, overleden op 21-01-879.
Boudewijn I was een gouwgraaf in West-Francië onder koning Karel de Kale. Nadat
hij diens dochter Judith had geschaakt verkreeg hij door bemiddeling van paus
Nicolaas I toestemming voor een huwelijk, dat op 13-12-863 te Auxerre plaats
vond. Als schoonzoon van de koning werd hij grafelijk bestuurder van de gouwen
tussen Schelde en Noordzee, met name Gent, Kortrijk, Waas, Terwaan en
West-Vlaanderen; dit laatste was de kuststreek tussen de IJzer en het Zwin. Bij
het vertrek van Karel de Kale naar Italië werd Boudewijn toezichthouder en
raadsman van de kroonprins, Lodewijk de Stamelaar. In 864 sloeg hij een
landingspoging van de Noormannen af. Zijn overlijden werd het sein voor de grote
Noormanneninvallen in Vlaanderen (879-883).
Judith is weduwe van Aethelbald, met wie zij trouwde (1), ongeveer 14 jaar
oud, in 858.
Kind uit dit huwelijk:
I. Boudewijn II de Kale Van Vlaanderen, geboren omstreeks 865 (zie 25731392).
51462788 Heribert I van Vermandois,
geboren omstreeks 850. Heribert is overleden vóór vrijdag 6 november 907, ten
hoogste 57 jaar oud.
Notitie bij Heribert:
vermoord, in opdracht van graaf Boudewijn II van Vlaanderen;
wordt graaf van Soissons, leke-abt van St. Crépin, dan ook graaf van Méaux en
Madrie en tenslotte in 896 graaf van Vermandois; kiest aanvankelijk de zijde van
Karel de Eenvoudige in diens strijd tegen Odo/Eudes hertog van Francië om de
Franse troon, maar verlaat dan om onbekende redenen diens partij; verliest
zodoende St. Quentin en Péronne aan Rudolf graaf van Cambrai, broer van
Boudewijn II van Vlaanderen, die hij later laat doden; uit bloedwraak geeft
Boudewijn opdracht Herbert te vermoorden .
Heerlijkheid:
| graaf van Vermandois |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Heribert II van Vermandois, geboren
omstreeks 880. Hij is overleden op donderdag 23 februari 943, ongeveer 63 jaar
oud. Hij is begraven in St.Quentin.
Notitie: Heribert II van Vermandois trachtte zijn gebied uit te breiden en
speelde een rol in de machtstrijd om de Franse koningskroon en in de conflicten
met Oost-Francië en Bourgondië aangaande het lot van Lotharingen. Hij sloot
allianties die hij net zo gemakkelijk weer verbrak. Ondanks zijn karolingische
afstamming koos hij veelal de partij der Robertijnen en hield de karolingische
koning Karel III de Eenvoudige na diens afzetting jaren lang
gevangen.
Hij trouwde met Adelheid Capet. Zij is geboren omstreeks 890. Zij is
overleden omstreeks 931, ongeveer 41 jaar oud.
II. Beatrix, geboren omstreeks 880. Zij
is overleden na maart 931, minstens 51 jaar oud. Zij trouwde, ongeveer 15 jaar
oud, in 895 met Rodbert,
hertog van de Franken. Hij is overleden.
Notitie: gekozen koning der Franken, pion van de
Robertingen
III. Heribert II van Vermandois, geboren omstreeks 885 (zie 25731394).
IV. Cunegundis, geboren na 885. Zij is
overleden op woensdag 12 december 949, ten hoogste 64 jaar oud. Zij trouwde met
Odo I. Hij is
overleden.
Notitie: broer van Herman, hertog van Souabe, en zoon van Gebhard, graaf in
de Wetterau en in in noordelijke Rijngouw, hertog van Lotharingen in 904,
familie van de Conradingen.
Heerlijkheid:
| graaf in de Wetterau |
51462804 Eberhard (Everard) Marquis van
Ivrea, geboren omstreeks 800 in Fruili
(I). Eberhard is overleden op woensdag 16 december 862, ongeveer 62 jaar
oud.
Hij trouwde met
51462805 Gisela Princess of France and the
West, geboren in 818 in Frankfurt, Hesse,
Nassau (D). Zij is overleden op donderdag 1 juli 874, 55 of 56 jaar oud.
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Berenger I Marquis van Ivrea, geboren in 842 (zie 25731402).
51463136 Liudolf Van Saksen, geboren
vóór 806. Liudolf is overleden op maandag 11 maart 866, minstens 60 jaar oud.
Notitie bij Liudolf:
In 845 bezocht hij met zijn vrouw de paus in Rome, om zijn
steun te vragen voor de oprichting van een vrouwenklooster. Dat klooster werd
door hen gesticht in 852 in Brunnshausen, en zou later naar Gandersheim worden
verplaatst. Vanaf 850 wordt hij ook genoemd als hertog van de Oost-Saksen
(Latijn: dux orientalis Saxonum), hij vocht tegen de Slaven en de Vikingen. Zijn
persoonlijke bezittingen lagen ook in het oosten van Saksen. Liudolf is begraven
in zijn eigen klooster in Brunnshausen.
Het geslacht van de Liudolfingen (ook de Ottonen) is naar hem genoemd, omdat hij er de oudste met zekerheid bekende vertegenwoordiger van is. Er wordt echter algemeen vanuit gegaan dat zijn ouders de graaf Bruno van Saksen (geb. ca. 770) en Auda (geb. ca. 780) waren, de ouders van Bruno zijn dan de krijgsheer Bruno van Engern (geb. ca. 725) en Gisla van Verla (geb. ca. 735).
Volgens andere bronnen was hij getrouwd met Hedwig, dochter van Everhard van Friuli.
Stamhertogdom Saksen
Het middeleeuwse hertogdom Saksen bestreek grote gebieden in het noorden van Duitsland. Het was één van de vijf Duitse stamhertogdommen, het land van de Saksen. Hun gebied omvatte de huidige Duitse deelstaten Nedersaksen, Noord-Rijnland-Westfalen, Sleeswijk-Holstein, Saksen-Anhalt en delen van Saksen. Hertog Hendrik de Leeuw regeerde ook over de gebieden Mecklenburg en Voor-Pommeren (de huidige deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren).
Geschiedenis
Reeds in de 7e eeuw kiezen Saksische stammen ten westen van de Elbe een hertog die hun legeraanvoerder werd. De hertog werd dus steeds gekozen, er was dus geen sprake van erfopvolging zoals een paar eeuwen later traditie werd.
De Frankische koning Karel de Grote begon in 772 een lange strijd, welke bekend zijn komen te staan als de Saksenoorlogen, om Saksen te onderwerpen, waar hij pas in 804 in slaagde. Als het rijk van Karel de Grote in het verdrag van Verdun in 843 wordt opgesplitst en zijn erfopvolgers zich niet veel meer van de lokale problemen (de invallen van de Noormannen onder andere) aantrokken, kregen de Saksische hertogen een grotere macht en autonomie. Het is in die periode dat onder andere ook de graven van Vlaanderen hun macht uitbreidden.
Hendrik de Leeuw had een succesvolle expansiepolitiek gevoerd maar kreeg het aan de stok met keizer Frederik I Barbarossa die hem in 1180 naar Engeland verbande. Het hertogdom werd opnieuw kleiner en meer oostelijk. De hertogelijke titel ging naar Bernhard III van Saksen, en daarna naar Albrecht I van Saksen, na wiens dood het hertogdom opgedeeld werd in twee takken: Saksen-Lauenburg en Saksen-Wittenberg. Dit betekende het einde van het stamhertogdom Saksen.
Nadat de broers Johan en Albert II een tijdje samen regeerden, splitsten ze kort na 1272 hun rijk in de hertogdommen Saksen-Lauenburg en Saksen-Wittenberg. Er was echter onenigheid over wie het Saksische stemrecht zou erven om de keizers van het Heilige Roomse Rijk te kiezen. In 1356 kreeg Saksen-Wittenberg deze rechten toebedeeld in de Gouden Bul. Saksen-Wittenberg wordt dan ook algemeen beschouwd als de opvolger van het hertogdom Saksen en veelal gebruikt men dan de ook de oude naam voor dit nieuwe hertogdom. Om onderscheid te maken met andere Saksische hertogen spreekt men vanaf dan over het keurvorstendom Saksen met een keurvorst.
In 1806 wordt het gebied door Napoleon verheven tot het koninkrijk Saksen.
Hertog van Saksen
Hoewel er vanaf 1180 niet echt een hertogdom Saksen meer is, dragen nog veel edellieden tot in de 20e eeuw deze adellijke titel. Dit komt omdat het gebied door de eeuwen heen in veel kleinere hertogdommen is opgesplitst die veelal in hun naam refereren naar Saksen. Hoewel de titel steeds gekoppeld was aan een geheel van heerlijkheden en grondbezit, was hij toen al ontdaan van vrijwel alle territoriale en juridische gezag. Zo droegen de eerste Belgische koningen ook de titel hertog van Saksen, maar in 1920, na de Eerste Wereldoorlog besloot koning Albert I de titel en de familienaam Saksen-Coburg-Gotha niet meer te gebruiken.
Saksische hertogdommen zijn onder andere:
Saksen-Altenburg
Saksen-Coburg
Saksen-Coburg-Eisenach
Saksen-Coburg en Gotha
Saksen-Coburg-Saalfeld
Saksen-Eisenberg
Saksen-Gotha
Saksen-Lauenburg
Saksen-Weimar
Saksen-Weimar-Eisenach
Saksen-Wittenberg
...
Het geslacht van de Liudolfingen (ook de Ottonen) is naar hem genoemd, omdat hij er de oudste met zekerheid bekende vertegenwoordiger van is. Er wordt echter algemeen vanuit gegaan dat zijn ouders de graaf Bruno van Saksen (geb. ca. 770) en Auda (geb. ca. 780) waren, de ouders van Bruno zijn dan de krijgsheer Bruno van Engern (geb. ca. 725) en Gisla van Verla (geb. ca. 735).
Volgens andere bronnen was hij getrouwd met Hedwig, dochter van Everhard van Friuli.
Stamhertogdom Saksen
Het middeleeuwse hertogdom Saksen bestreek grote gebieden in het noorden van Duitsland. Het was één van de vijf Duitse stamhertogdommen, het land van de Saksen. Hun gebied omvatte de huidige Duitse deelstaten Nedersaksen, Noord-Rijnland-Westfalen, Sleeswijk-Holstein, Saksen-Anhalt en delen van Saksen. Hertog Hendrik de Leeuw regeerde ook over de gebieden Mecklenburg en Voor-Pommeren (de huidige deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren).
Geschiedenis
Reeds in de 7e eeuw kiezen Saksische stammen ten westen van de Elbe een hertog die hun legeraanvoerder werd. De hertog werd dus steeds gekozen, er was dus geen sprake van erfopvolging zoals een paar eeuwen later traditie werd.
De Frankische koning Karel de Grote begon in 772 een lange strijd, welke bekend zijn komen te staan als de Saksenoorlogen, om Saksen te onderwerpen, waar hij pas in 804 in slaagde. Als het rijk van Karel de Grote in het verdrag van Verdun in 843 wordt opgesplitst en zijn erfopvolgers zich niet veel meer van de lokale problemen (de invallen van de Noormannen onder andere) aantrokken, kregen de Saksische hertogen een grotere macht en autonomie. Het is in die periode dat onder andere ook de graven van Vlaanderen hun macht uitbreidden.
Hendrik de Leeuw had een succesvolle expansiepolitiek gevoerd maar kreeg het aan de stok met keizer Frederik I Barbarossa die hem in 1180 naar Engeland verbande. Het hertogdom werd opnieuw kleiner en meer oostelijk. De hertogelijke titel ging naar Bernhard III van Saksen, en daarna naar Albrecht I van Saksen, na wiens dood het hertogdom opgedeeld werd in twee takken: Saksen-Lauenburg en Saksen-Wittenberg. Dit betekende het einde van het stamhertogdom Saksen.
Nadat de broers Johan en Albert II een tijdje samen regeerden, splitsten ze kort na 1272 hun rijk in de hertogdommen Saksen-Lauenburg en Saksen-Wittenberg. Er was echter onenigheid over wie het Saksische stemrecht zou erven om de keizers van het Heilige Roomse Rijk te kiezen. In 1356 kreeg Saksen-Wittenberg deze rechten toebedeeld in de Gouden Bul. Saksen-Wittenberg wordt dan ook algemeen beschouwd als de opvolger van het hertogdom Saksen en veelal gebruikt men dan de ook de oude naam voor dit nieuwe hertogdom. Om onderscheid te maken met andere Saksische hertogen spreekt men vanaf dan over het keurvorstendom Saksen met een keurvorst.
In 1806 wordt het gebied door Napoleon verheven tot het koninkrijk Saksen.
Hertog van Saksen
Hoewel er vanaf 1180 niet echt een hertogdom Saksen meer is, dragen nog veel edellieden tot in de 20e eeuw deze adellijke titel. Dit komt omdat het gebied door de eeuwen heen in veel kleinere hertogdommen is opgesplitst die veelal in hun naam refereren naar Saksen. Hoewel de titel steeds gekoppeld was aan een geheel van heerlijkheden en grondbezit, was hij toen al ontdaan van vrijwel alle territoriale en juridische gezag. Zo droegen de eerste Belgische koningen ook de titel hertog van Saksen, maar in 1920, na de Eerste Wereldoorlog besloot koning Albert I de titel en de familienaam Saksen-Coburg-Gotha niet meer te gebruiken.
Saksische hertogdommen zijn onder andere:
Saksen-Altenburg
Saksen-Coburg
Saksen-Coburg-Eisenach
Saksen-Coburg en Gotha
Saksen-Coburg-Saalfeld
Saksen-Eisenberg
Saksen-Gotha
Saksen-Lauenburg
Saksen-Weimar
Saksen-Weimar-Eisenach
Saksen-Wittenberg
...
Heerlijkheid:
| vanaf 840 vermeld als graaf in Saksen |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Bruno Van Saksen, geboren omstreeks
835. Bruno is overleden op dinsdag 2 februari 880, ongeveer 45 jaar oud.
Notitie bij Bruno: Hij is de stamvader der Brunonen. Hij was de eerste hertog van het
volledige Saksen en sneuvelde in de strijd tegen de Vikingen in 880. Hij werd
opgevolgd door zijn broer Otto.
III. Liutgard Van Saksen, geboren in 845 (zie 51463157).
IV. Otto I de Illustere Van Saksen, geboren omstreeks 850 (zie 25731568).
51463138 Hendrik van Neustrië van
Babenberg, geboren omstreeks 820. Hendrik is overleden op zondag 28 augustus
886 in bij Parijs, ongeveer 66 jaar
oud.
Notitie bij Hendrik:
Hij was de belangrijkste legeraanvoerder van Lodewijk III de
Jonge en Karel de Dikke. Hendrik was markgraaf van Saksen en hertog van Franken.
Zijn belangrijkste kasteel was de Babenberg waar het geslacht van de
Babenbergers naar is genoemd, op de plaats van het kasteel is de stad Bamberg
ontstaan.
[bewerken] Leven en Loopbaan
In 861 nam Hendrik deel aan de mislukte opstand van Koenraad van Beieren tegen Lodewijk de Duitser. Dit bleef blijkbaar zonder ernstige gevolgen voor Hendrik want in 866 trad hij op als legeraanvoerder voor Lodewijk III tegen Moravië. In 871 kwam hij echter weer in conflict met Lodewijk toen die een vazal van Hendrik de ogen liet uitsteken, en zo inbreuk maakte op Hendriks bevoegdheden. Na de dood van Lodewijk de Duitser trad Hendrik pas in 880 weer op de voorgrond als aanvoerder tegen de opstandige Hugo, hertog van de Elzas.
Nadat Karel de Dikke koning van geheel Oost-Francië was geworden, werd Hendrik zijn legeraanvoerder. In 882 leidde hij de veldtocht tegen Godfried de Noorman die met een leger van Vikingen was gelegerd bij Asselt. Voordat het tot een echte veldslag kwam, werd er echter een akkoord gesloten waarbij de inval van Godfried werd afgekocht met een geldbedrag en met graafschappen in Friesland. Het jaar daarop bevocht Hendrik de Vikingen echter alweer in de omgeving van Prüm. In 885 rekende Hendrik definitief af met Godfried de Noorman en Hugo van de Elzas. Zijn soldaten vermoordden samen met de lokale graven Gerulf en Everhard Saxo, Godfried tijdens een feestelijke bijeenkomst in Spijk waar Hugo gevangen werd genomen.
Toen Karel de Dikke in 884 ook koning van West-Francië was geworden, werd Hendrik belast met de verdediging van Neustrië tegen de Vikingen. In 886 probeerde hij Parijs te ontzetten toen die stad door de Vikingen werd belegerd. Hendrik moest zich terugtrekken maar toen Karel de Dikke zich met versterkingen bij hem voegde, trok hij weer naar Parijs. Hendrik werd toen tijdens een schermutseling gedood. Hij ligt begraven in de abdij van Sint-Medardus te Soissons waar ook veel leden van het Merovingische koningshuis zijn begraven.
[bewerken] Leven en Loopbaan
In 861 nam Hendrik deel aan de mislukte opstand van Koenraad van Beieren tegen Lodewijk de Duitser. Dit bleef blijkbaar zonder ernstige gevolgen voor Hendrik want in 866 trad hij op als legeraanvoerder voor Lodewijk III tegen Moravië. In 871 kwam hij echter weer in conflict met Lodewijk toen die een vazal van Hendrik de ogen liet uitsteken, en zo inbreuk maakte op Hendriks bevoegdheden. Na de dood van Lodewijk de Duitser trad Hendrik pas in 880 weer op de voorgrond als aanvoerder tegen de opstandige Hugo, hertog van de Elzas.
Nadat Karel de Dikke koning van geheel Oost-Francië was geworden, werd Hendrik zijn legeraanvoerder. In 882 leidde hij de veldtocht tegen Godfried de Noorman die met een leger van Vikingen was gelegerd bij Asselt. Voordat het tot een echte veldslag kwam, werd er echter een akkoord gesloten waarbij de inval van Godfried werd afgekocht met een geldbedrag en met graafschappen in Friesland. Het jaar daarop bevocht Hendrik de Vikingen echter alweer in de omgeving van Prüm. In 885 rekende Hendrik definitief af met Godfried de Noorman en Hugo van de Elzas. Zijn soldaten vermoordden samen met de lokale graven Gerulf en Everhard Saxo, Godfried tijdens een feestelijke bijeenkomst in Spijk waar Hugo gevangen werd genomen.
Toen Karel de Dikke in 884 ook koning van West-Francië was geworden, werd Hendrik belast met de verdediging van Neustrië tegen de Vikingen. In 886 probeerde hij Parijs te ontzetten toen die stad door de Vikingen werd belegerd. Hendrik moest zich terugtrekken maar toen Karel de Dikke zich met versterkingen bij hem voegde, trok hij weer naar Parijs. Hendrik werd toen tijdens een schermutseling gedood. Hij ligt begraven in de abdij van Sint-Medardus te Soissons waar ook veel leden van het Merovingische koningshuis zijn begraven.
Hij trouwde, ongeveer 30 jaar oud, omstreeks 850 met de ongeveer
14-jarige
51463139 Ingeltrude van Friuli, geboren
in 836. Ingeltrude is overleden in 867, 30 of 31 jaar oud.
Notitie bij Ingeltrude:
Ingeltrude van Friuli is de ontbrekende schakel tussen de
Karolingische en de Ottoonse dynastie
Kind uit dit huwelijk:
I. Hedwig van Babenberg, geboren omstreeks 856 (zie 25731569).
51463156 Burchard I Van Zwaben, geboren
omstreeks 857. Burchard is overleden op zaterdag 23 november 911, ongeveer 54
jaar oud.
Notitie bij Burchard:
Hij was een van de grondleggers van het hertogdom
Zwaben.
Burchard was graaf van de Thurgau (groter dan het huidige kanton) en de Baar (de Bertoldsbaar?), en was rond 900 de machtigste man in Zwaben. In 904 werd hij daarbij voogd van de Abdij van Lorsch en in 909 markgraaf van Rhetië. Bij die gelegenheid werd hij hertog van Zwaben genoemd maar strikt genomen bestond die functie in deze tijd nog niet. Na Burchards dood werd paltsgraaf Erchanger de eerste formele hertog, overigens daartoe door de adel uitgeroepen en niet door de koning benoemd. Dat Burchard hertog werd genoemd betekent vermoedelijk niet meer dan dat hij onbetwist de machtigste edelman van de Schwabische stam was.
Burchard kwam in conflict met paltsgraaf Erchanger van Zwaben en bisschop Solomon van Konstanz en de abt van St Gallen, die behoorden tot de partij van koning Koenraad I. Hij werd samen met zijn broer Adalbert gevangengenomen, door de Schwabische landdag veroordeeld op grond van hoogverraad. Burchard werd gedood door een edelman Anselm.
[bewerken] Familie
Burchard was zoon van Adalbert II de Doorluchtige van de Thurgau (ca. 820 - ca. 903), graaf van de Aplgau, de Thurgau, de Hegau en in de Bertoldsbaar, bekend van schenkingen aan St Gallen en Reichenau. Adalbert was zoon van Hunfrid II van Rhetië die in 824 keizerlijk gezant naar Rome was. Hunfrids vader was Hunfrid I van Istrië (ca. 750 - na 808), markgraaf van Istrië en Rhetië.
Burchard was vermoedelijk getrouwd met Liutgard van Saksen (haar tweede huwelijk). Deze aanname is is alleen gebaseerd op het gegeven dat de vrouw van Burchard Liutgard heette en op het gegeven dat van Aschaffenburg eerst van Liutgard was en daarna deel uitmaakt van het erfgoed van de familie van Burchard.
Burchard was graaf van de Thurgau (groter dan het huidige kanton) en de Baar (de Bertoldsbaar?), en was rond 900 de machtigste man in Zwaben. In 904 werd hij daarbij voogd van de Abdij van Lorsch en in 909 markgraaf van Rhetië. Bij die gelegenheid werd hij hertog van Zwaben genoemd maar strikt genomen bestond die functie in deze tijd nog niet. Na Burchards dood werd paltsgraaf Erchanger de eerste formele hertog, overigens daartoe door de adel uitgeroepen en niet door de koning benoemd. Dat Burchard hertog werd genoemd betekent vermoedelijk niet meer dan dat hij onbetwist de machtigste edelman van de Schwabische stam was.
Burchard kwam in conflict met paltsgraaf Erchanger van Zwaben en bisschop Solomon van Konstanz en de abt van St Gallen, die behoorden tot de partij van koning Koenraad I. Hij werd samen met zijn broer Adalbert gevangengenomen, door de Schwabische landdag veroordeeld op grond van hoogverraad. Burchard werd gedood door een edelman Anselm.
[bewerken] Familie
Burchard was zoon van Adalbert II de Doorluchtige van de Thurgau (ca. 820 - ca. 903), graaf van de Aplgau, de Thurgau, de Hegau en in de Bertoldsbaar, bekend van schenkingen aan St Gallen en Reichenau. Adalbert was zoon van Hunfrid II van Rhetië die in 824 keizerlijk gezant naar Rome was. Hunfrids vader was Hunfrid I van Istrië (ca. 750 - na 808), markgraaf van Istrië en Rhetië.
Burchard was vermoedelijk getrouwd met Liutgard van Saksen (haar tweede huwelijk). Deze aanname is is alleen gebaseerd op het gegeven dat de vrouw van Burchard Liutgard heette en op het gegeven dat van Aschaffenburg eerst van Liutgard was en daarna deel uitmaakt van het erfgoed van de familie van Burchard.
Hij trouwde, minstens 17 jaar oud, na 874 met de minstens 29-jarige
51463157 Liutgard Van Saksen, geboren
in 845. Liutgard is overleden op woensdag 17 november 885, 39 of 40 jaar oud.
Notitie bij Liutgard:
Liutgard stond bekend om haar sterke wil en haar politieke
ambities, die zij aan haar echtgenoten doorgaf. Zo was zij erg ontstemd toen
haar eerste man in 878 een verdrag sloot met Lodewijk de Stamelaar, waarin die
zijn gezag over het hertogdom Lotharingen erkende. Liutgard vond dat haar man
een veel beter resultaat had kunnen bereiken als zij maar aanwezig was geweest
om hem te adviseren. Na de dood van Lodewijk de Stamelaar overtuigde ze haar man
Lodewijk om een veldtocht te beginnen om koning van West-Francië te worden,
echter zonder succes.
Liutgard trouwde (1), 28 of 29 jaar oud, op
maandag 29 november 874 met Lodewijk III de Jonge
van Oost-Francië (±835-882), ongeveer 39 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Burchard II Van Zwaben, geboren omstreeks 883 (zie 25731578).
Generatie 27 (edelstamgrootouders)
102912544 Karel II “de Kale” van
Francië, geboren op zaterdag 13 juni 823 in Frankfurt am Main. Karel is overleden op
zondag 6 oktober 877 in Avrieux, 54
jaar oud.
Notitie bij Karel: Hij was koning der Franken sedert 840 en Rooms keizer vanaf 875.
Het feit dat hem in 829 het recht toegekend werd na het overlijden van zijn
vader een koninkrijk, hoofdzakelijk bestaande uit Alamannië, te ontvangen, droeg
sterk bij tot de oppositie tegen zijn moeder onder de zoons uit het eerste
huwelijk van de keizer en onder een aanzienlijk deel van de aristocratie.
Ondanks de opstanden van 830 en 833 is het de bedoeling van Lodewijk de Vrome
geweest Karel van een groot deel van zijn erfenis te verzekeren. Na Lodewijks
dood in 840 moesten Karel en Lodewijk de Duitser tegen hun oudere broer
Lotharius I strijden om hun rechten te doen gelden en pas in 843 werd bij het
Verdrag van Verdun Karels deel bepaald: hij regeerde voortaan over West-Francië.
De Schelde en verder een lijn op enige afstand ten westen van de Maas, de Saône
en de Rhône vormden de grens met het rijk van Lotharius. In zijn rijk moest
Karel strijden tegen de onafhankelijkheidspartij in Aquitanië, tegen de hoofden
der Bretonnen, tegen de Noormannen en tegen bepaalde aristocratische geslachten,
die Lodewijk de Duitser in 858 ertoe aanzetten West-Francië binnen te vallen.
Dankzij de standvastige houding van de aartsbisschop van Reims, Hincmar, moest
Lodewijk dit plan in 859 opgeven. Karel de Kale wilde zijn kinderloze neef
Lotharius II opvolgen en na diens dood in 869 viel Karel diens rijk binnen, liet
zich te Metz tot koning van Lotharingen wijden, maar werd in 870 gedwongen de
erfenis te Meerssen met Lodewijk de Duitser te delen. Toen Karels neef keizer
Lodewijk II overleed gaf Karel paus Johannes VIII de illusie dat hij sterk
genoeg zou zijn om de Heilige Stoel tegen de Saracenen en de tuchtloze
Italiaanse adel te beschermen. Hij trok over de Alpen, werd door de paus tot
keizer gekroond (875), liet zich te Pavia tot koning van Italië verheffen, maar
keerde naar Francië terug zonder zijn gezag aldaar gevestigd te hebben. In 877
ondernam hij een tweede tocht, maar moest onder druk van zijn neef Carloman, een
van de zoons en opvolgers van Lodewijk de Duitser, het veld ruimen.Hij overleed
op de terugtocht.
Heerlijkheid:
| koning der Franken en Lombarden |
Hij trouwde, 18 jaar oud, op maandag 13 februari 842 in Quierzy-sur-Oise met de ongeveer 12-jarige
Ermentrudis Van Orleans.
Notitie bij het huwelijk van
Karel en Ermentrudis: Nakomelingen
Judith (ca. 844-na 870), was eerst gehuwd met Engelse koningen en leefde als weduwe aan het hof van haar vader. Werd daar in 861 (ze was dus nog geen 20 jaar oud) geschaakt door Boudewijn I van Vlaanderen. Karel wendde al zijn invloed aan om te voorkomen dat ze ergens onderdak zouden krijgen. Uiteindelijk vluchtten Judith en Boudewijn naar Rome, waarna de paus een verzoening wist te bemiddelen.
Lodewijk II van West-Francië (846-879).
Karel (ca. 847 - Buzzancais, 29 september 866) begraven te Bourges. 855 gekozen tot koning van Aquitanië, trouwde 862 tegen de zin van zijn vader met de weduwe van de graaf van Bourges. Verloor daarom zijn titel maar kreeg die terug nadat het huwelijk was geannuleerd. Kreeg ernstig hersenletsel en overleed daaraan na twee jaar.
Carloman de Blinde ( - Echternach, ca. 877), in 854 ingetreden in de geestelijke stand. abt van Saint-Medard te Soissons in 860. Nam deel aan een samenzwering tegen zijn vader in 870, verloor zijn abdijen en moest vluchten. In 873 door West-Frankische bisschopen uit de kerk gezet en daarna werden op bevel van Karel zijn ogen uitgestoken. Hij werd opgesloten in de abdij van Corbie maar ontsnapte naar Lodewijk de Duitser, die hem abt van Echternach maakte.
Lotharius ( - Auxerre, 865), vanaf zijn geboorte verlamd, abt van Moutier-Saint-Jean en later van de Abdij van Sint-Germanus van Auxerre.
Hildegardis.
Ermentrudis, ( - na 877) abdis van Hasnon en Oosterbant.
Gisela.
Rothrudis ( - na 889), abdis van Sainte-Radégonde te Poitiers en van Andlau.
Judith (ca. 844-na 870), was eerst gehuwd met Engelse koningen en leefde als weduwe aan het hof van haar vader. Werd daar in 861 (ze was dus nog geen 20 jaar oud) geschaakt door Boudewijn I van Vlaanderen. Karel wendde al zijn invloed aan om te voorkomen dat ze ergens onderdak zouden krijgen. Uiteindelijk vluchtten Judith en Boudewijn naar Rome, waarna de paus een verzoening wist te bemiddelen.
Lodewijk II van West-Francië (846-879).
Karel (ca. 847 - Buzzancais, 29 september 866) begraven te Bourges. 855 gekozen tot koning van Aquitanië, trouwde 862 tegen de zin van zijn vader met de weduwe van de graaf van Bourges. Verloor daarom zijn titel maar kreeg die terug nadat het huwelijk was geannuleerd. Kreeg ernstig hersenletsel en overleed daaraan na twee jaar.
Carloman de Blinde ( - Echternach, ca. 877), in 854 ingetreden in de geestelijke stand. abt van Saint-Medard te Soissons in 860. Nam deel aan een samenzwering tegen zijn vader in 870, verloor zijn abdijen en moest vluchten. In 873 door West-Frankische bisschopen uit de kerk gezet en daarna werden op bevel van Karel zijn ogen uitgestoken. Hij werd opgesloten in de abdij van Corbie maar ontsnapte naar Lodewijk de Duitser, die hem abt van Echternach maakte.
Lotharius ( - Auxerre, 865), vanaf zijn geboorte verlamd, abt van Moutier-Saint-Jean en later van de Abdij van Sint-Germanus van Auxerre.
Hildegardis.
Ermentrudis, ( - na 877) abdis van Hasnon en Oosterbant.
Gisela.
Rothrudis ( - na 889), abdis van Sainte-Radégonde te Poitiers en van Andlau.
102912545 Ermentrudis Van Orleans,
geboren omstreeks 830. Ermentrudis is overleden op donderdag 6 oktober 869 in
Hasnon, ongeveer 39 jaar oud.
Notitie bij Ermentrudis:
Ermentrudis van Orléans (ca. 830 - Hasnon, 6 oktober 869)
was een dochter van Odo van Orléans en Engeltrude van Parijs, dochter van
Leuthard I van Parijs en Grimhilde. Zij trouwde op 13 december 842 te Quierzy op
12-jarige leeftijd met de toen 19-jarige Karel de Kale. Nadat haar broer Willem
in 866 in conflict met Karel was gedood, verliet zij Karel en trad in een
klooster. Zij was beroemd om haar borduurwerk. Ze is begraven in de Kathedraal
van Saint-Denis
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Judith van West-Francië, geboren omstreeks 844 (zie 51462785).
II. Lodewijk II de stamelaar van Aquitanie, geboren op maandag 1
november 846 (zie 51456272).
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Reginbert graaf van midden Friesland (zie 51457610).
102915222 Lodewijk II de stamelaar van Aquitanie (dezelfde als 51456272 in generatie 26).
Hij trouwde (1) met Ansgardis van Bourgondië (zie 102915223 hieronder).
Notitie bij het huwelijk van
Lodewijk en Ansgardis: Huwelijken en
kinderen
Lodewijk II huwde op 1 maart 862 met Ansgardis van Bourgondië (ca. 840 - 2 november 880/882), een dochter van Graaf Harduin. Uit dit huwelijk werden geboren:
Lodewijk III der Franken (ca. 863 – 5 augustus 882)
Carloman der Franken (ca. 867 – 6 december 884)
Gisela der Franken (ca. 870 - 12 december 884), gehuwd met Robert van Troyes
Hildegard (ovl. na 896)
Omstreeks 875 huwde Lodewijk II met Adelheid van Parijs (853 – ca. 10 november 901) (dochter van Paltsgraaf Adalhard). Uit dit huwelijk werden geboren:
Irmtrud der Franken, (ca. 877 - ca. 910)
Karel III ’de Eenvoudige’ van West Francië (17 september 879 – Péronne, 7 oktober 929), dus na de dood van zijn vader geboren, gehuwd met Eadgifu van Engeland, dochter van Edward de Oudere
Lodewijk II huwde op 1 maart 862 met Ansgardis van Bourgondië (ca. 840 - 2 november 880/882), een dochter van Graaf Harduin. Uit dit huwelijk werden geboren:
Lodewijk III der Franken (ca. 863 – 5 augustus 882)
Carloman der Franken (ca. 867 – 6 december 884)
Gisela der Franken (ca. 870 - 12 december 884), gehuwd met Robert van Troyes
Hildegard (ovl. na 896)
Omstreeks 875 huwde Lodewijk II met Adelheid van Parijs (853 – ca. 10 november 901) (dochter van Paltsgraaf Adalhard). Uit dit huwelijk werden geboren:
Irmtrud der Franken, (ca. 877 - ca. 910)
Karel III ’de Eenvoudige’ van West Francië (17 september 879 – Péronne, 7 oktober 929), dus na de dood van zijn vader geboren, gehuwd met Eadgifu van Engeland, dochter van Edward de Oudere
102915223 Ansgardis van Bourgondië,
geboren omstreeks 840. Ansgardis is overleden omstreeks donderdag 2 november
881, ongeveer 41 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Irmtrud der Franken, geboren omstreeks 877 (zie 51457611).
102925570 Karel II “de Kale” van Francië (dezelfde als 102912544).
Hij trouwde, 18 jaar oud, op maandag 13 februari 842 in Quierzy-sur-Oise met de ongeveer
12-jarige
102925571 Ermentrudis Van Orleans (dezelfde als 102912545).
102925576 Pippijn, geboren omstreeks
815. Hij is overleden na 875, minstens 60 jaar oud.
Heerlijkheid:
| graaf (ten noorde van de Seine) tussen 834 en 840 |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
III. Pippijn, geboren omstreeks 845.
Hij is overleden na zondag 28 januari 893, minstens 48 jaar oud.
Notitie: Hij verbleef in 877 aan het hof van Karel II. Hij zou de vader
kunnen zijn van:
a. Bernard, graaf van Beauvais, geb.ca.885, overl. na 10.11.949.
b. [Theoderic], vader van Theoderic, neef van Berbard de Beauvais, vermeld 945.
a. Bernard, graaf van Beauvais, geb.ca.885, overl. na 10.11.949.
b. [Theoderic], vader van Theoderic, neef van Berbard de Beauvais, vermeld 945.
Heerlijkheid:
| graaf (ten noorde van Parijs) |
IV. Heribert I van Vermandois, geboren omstreeks 850 (zie 51462788).
102925608 Hunroch (Unroch) van Friuli,
geboren omstreeks 780. Hunroch is overleden na 853, minstens 73 jaar oud.
Heerlijkheid:
| Markgraaf van Fruili en Graaf van Ternois |
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Eberhard (Everard) Marquis van Ivrea, geboren omstreeks 800 in
Fruili (I) (zie 51462804).
II. Eberhard van Friuli, geboren omstreeks 810 (zie 102926278).
102926274 "princeps" Billung. Hij is
overleden.
Notitie: De Billungers vormen een adellijk Saksisch geslacht uit de vroege
middeleeuwen. Ze worden onderscheiden in oude en jonge Billungers, waarbij de
familiebanden tussen beide niet altijd duidelijk zijn.
Oude Billungers
De oude Billungers zijn afkomstig uit Wetigau en behoorden tot de belangrijkste families van Oost-Saksen ten tijde van Karel de Grote. De eerste met naam bekende Billunger is graaf Wichman Billung (Wychmannus), die in 811 onderhandelingen aan de Eider gevoerd zou hebben. Wichman II was graaf in Hamaland. Zijn zoon graaf Egbert, vermoedelijk de grootvader van Herman Billung (-973), kreeg van koning Arnulf (850-899) gebieden in Bardengouw toegewezen. Tot de familie behoort ook de "princeps" Billung, die door zijn dochter Oda (-913) de schoonvader van de Saksische graaf Liudolf (-866) werd, de stamvader der Liudolfingers.
Jonge Billungers
In de eerste helft van de 10e eeuw steeg de invloed van de jonge Billungers in het gebied. Machtbasis waren de eigen bezittingen van de familie, evenals de grafelijke rechten op de Elbe, op Lüneburg en op de Boven-Wezer. Herman Billung werd in 936 door koning Otto I belast met de bescherming van de Beneden-Wezer, de naar hem genoemde Billungermark. De regelmatige plaatsvervanging voor de koning werd in 961 vervolledigd met de hertogelijke rechten. Hij werd als hertog opgevolgd door zijn zoon Bernhard (rond 950-1011), die door zijn huwelijk met Hildegard van Stade het land Hadeln verwierf. Uit dit huwelijk stamde hertog Bernhard II. Zijn zoon Ordulf regeerde tot 1072.
De laatste Billunger, Ordulfs zoon hertog Magnus, stond in 1073-1075 in oppositie met de Saliërs, wat de vermindering van de invloed van de familie op het einde van de 11e eeuw met zich meebracht. Na zijn dood werden zijn bezittingen verdeeld. Het hertogdom was voor Lotharius van Supplinburg, de latere keizer, de familiegoederen kwamen door de huwelijken van de dochters van de hertog aan de Ascaniërs en de Welfen, die hierop hun overheersende positie in Saksen en Thüringen baseerden.
Oude Billungers
De oude Billungers zijn afkomstig uit Wetigau en behoorden tot de belangrijkste families van Oost-Saksen ten tijde van Karel de Grote. De eerste met naam bekende Billunger is graaf Wichman Billung (Wychmannus), die in 811 onderhandelingen aan de Eider gevoerd zou hebben. Wichman II was graaf in Hamaland. Zijn zoon graaf Egbert, vermoedelijk de grootvader van Herman Billung (-973), kreeg van koning Arnulf (850-899) gebieden in Bardengouw toegewezen. Tot de familie behoort ook de "princeps" Billung, die door zijn dochter Oda (-913) de schoonvader van de Saksische graaf Liudolf (-866) werd, de stamvader der Liudolfingers.
Jonge Billungers
In de eerste helft van de 10e eeuw steeg de invloed van de jonge Billungers in het gebied. Machtbasis waren de eigen bezittingen van de familie, evenals de grafelijke rechten op de Elbe, op Lüneburg en op de Boven-Wezer. Herman Billung werd in 936 door koning Otto I belast met de bescherming van de Beneden-Wezer, de naar hem genoemde Billungermark. De regelmatige plaatsvervanging voor de koning werd in 961 vervolledigd met de hertogelijke rechten. Hij werd als hertog opgevolgd door zijn zoon Bernhard (rond 950-1011), die door zijn huwelijk met Hildegard van Stade het land Hadeln verwierf. Uit dit huwelijk stamde hertog Bernhard II. Zijn zoon Ordulf regeerde tot 1072.
De laatste Billunger, Ordulfs zoon hertog Magnus, stond in 1073-1075 in oppositie met de Saliërs, wat de vermindering van de invloed van de familie op het einde van de 11e eeuw met zich meebracht. Na zijn dood werden zijn bezittingen verdeeld. Het hertogdom was voor Lotharius van Supplinburg, de latere keizer, de familiegoederen kwamen door de huwelijken van de dochters van de hertog aan de Ascaniërs en de Welfen, die hierop hun overheersende positie in Saksen en Thüringen baseerden.
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Oda Billung (zie
51463137).
102926278 Eberhard van Friuli, geboren
omstreeks 810. Eberhard is overleden op maandag 16 december 866, ongeveer 56
jaar oud. Hij is begraven in Sint
Calixtusabdij te Cysoign.
Notitie bij Eberhard:
Hij was een van de belangrijkste Frankische edelen van zijn
tijd. Zijn naam wordt op verschillende manieren gespeld; alternatieven zijn
onder andere Everard, Evrard, Erhard, Eberhard of Eberard; in de gelatiniseerde
vorm Everardus, Eberardus of Eberhardus. Hij schreef zijn eigen naam als
"Evvrardus".
Politiek en militair
Als legeraanvoerder wist Eberhard een inval van de Bulgaren in Italië af te slaan. Daarop werd hij in 828 benoemd tot hertog van Friuli. Vervolgens is hij een trouwe bondgenoot van Lodewijk de Vrome in de conflicten tussen Lodewijk en zijn zoons, en trouwde in 836 met een dochter van Lodewijk, Gisela. Hierdoor verwierf hij grote bezittingen in Noord-Frankrijk, waaronder de koninklijke villa van Cysoing, en bezittingen in Italië. In 836 was Eberhard aanwezig op de rijksdag in Diederhofen en in 839 bemiddelde hij het verdrag van Worms tussen Lodewijk en zijn zoons. Ook na de dood van Lodewijk bleef Eberhard zich inzetten voor de vrede en was in 843 een van de bemiddelaars van het verdrag van Verdun. Daarna nam hij de leiding van de verdediging van Italië tegen de Saracenen op zich. In 851 wist hij de Saracenen een zware nederlaag toe te brengen. Eberhard probeerde persoonlijk om krijgsgevangen tot het christelijk geloof te bekeren, in Rome werd een dankdienst gehouden. In 858 was hij nog een ambassadeur van Lodewijk II van Italië bij Lodewijk de Duitser. In 863 legde hij zijn functie als hertog neer. In 866 maakte hij een testament in Treviso. Dit beschrijft goederen in Lombardije, Schwaben, de omgeving van Lille, Henegouwen en de Condroz, maar ook juwelen, relieken en boeken.
Cultureel
Eberhard werd opgevoed aan de hofschool van Karel de Grote. Hij verzamelde een grote bibliotheek en gaf opdrachten aan Lupus van Ferrières en Sedulius Scotus om Latijnse werken voor hem te schrijven. Ook stond hij in correspondentie met de bekende theologen en kerkelijke leiders, Godschalk, Rabanus Maurus en Hincmar.[1] In 854 bracht hij het gebeente van de heilige Calixtus van Rome over naar Cysoing en stichtte daar samen met zijn vrouw een abdij die aan de heilige was gewijd. Van Eberhard was bekend dat hij graag meezong in het koor. Eberhard en Gisela waren beroemd om hun vrome leven en hun goedheid. Eberhard heeft een groot aantal horigen hun vrijheid gegeven. Eberhard is heilig verklaard, hij werd begravan in de Sint Calixtusabdij te Cysoign.
Gisela werd na de dood van Eberhard abdis van San Salvatore te Brescia. Zij heeft mozaieken geschonken aan basiliek van Aquileia, waar ze ook zelf op voorkomt.
Politiek en militair
Als legeraanvoerder wist Eberhard een inval van de Bulgaren in Italië af te slaan. Daarop werd hij in 828 benoemd tot hertog van Friuli. Vervolgens is hij een trouwe bondgenoot van Lodewijk de Vrome in de conflicten tussen Lodewijk en zijn zoons, en trouwde in 836 met een dochter van Lodewijk, Gisela. Hierdoor verwierf hij grote bezittingen in Noord-Frankrijk, waaronder de koninklijke villa van Cysoing, en bezittingen in Italië. In 836 was Eberhard aanwezig op de rijksdag in Diederhofen en in 839 bemiddelde hij het verdrag van Worms tussen Lodewijk en zijn zoons. Ook na de dood van Lodewijk bleef Eberhard zich inzetten voor de vrede en was in 843 een van de bemiddelaars van het verdrag van Verdun. Daarna nam hij de leiding van de verdediging van Italië tegen de Saracenen op zich. In 851 wist hij de Saracenen een zware nederlaag toe te brengen. Eberhard probeerde persoonlijk om krijgsgevangen tot het christelijk geloof te bekeren, in Rome werd een dankdienst gehouden. In 858 was hij nog een ambassadeur van Lodewijk II van Italië bij Lodewijk de Duitser. In 863 legde hij zijn functie als hertog neer. In 866 maakte hij een testament in Treviso. Dit beschrijft goederen in Lombardije, Schwaben, de omgeving van Lille, Henegouwen en de Condroz, maar ook juwelen, relieken en boeken.
Cultureel
Eberhard werd opgevoed aan de hofschool van Karel de Grote. Hij verzamelde een grote bibliotheek en gaf opdrachten aan Lupus van Ferrières en Sedulius Scotus om Latijnse werken voor hem te schrijven. Ook stond hij in correspondentie met de bekende theologen en kerkelijke leiders, Godschalk, Rabanus Maurus en Hincmar.[1] In 854 bracht hij het gebeente van de heilige Calixtus van Rome over naar Cysoing en stichtte daar samen met zijn vrouw een abdij die aan de heilige was gewijd. Van Eberhard was bekend dat hij graag meezong in het koor. Eberhard en Gisela waren beroemd om hun vrome leven en hun goedheid. Eberhard heeft een groot aantal horigen hun vrijheid gegeven. Eberhard is heilig verklaard, hij werd begravan in de Sint Calixtusabdij te Cysoign.
Gisela werd na de dood van Eberhard abdis van San Salvatore te Brescia. Zij heeft mozaieken geschonken aan basiliek van Aquileia, waar ze ook zelf op voorkomt.
Hij trouwde met
102926279 Gisela, geboren omstreeks
821. Gisela is overleden op maandag 5 juli 874, ongeveer 53 jaar oud.
Notitie bij Gisela: Het echtpaar werd vader en moeder van een aantal kinderen,
waaronder Koning Berengarius I van Friuli, markgraaf van Friuli, en Ingeltrude
(wiens kleinzoon, Hendrik de Vogelaar, de machtige Ottoonse dynastie van de
Duitse koningen en keizers zou stichten. Gisela stond bekend om haar vroomheid
en deugdzaamheid, net zoals haar naamgenoot (Gisela), de zuster van Karel de
Grote, die vanaf haar meisjesjaren voor het religieuze leven had
gekozen.
Haar bruidsschat bestond uit vele rijke domeinen, waaronder de fisc van Cysoing; gelegen in het centrum van het land van Pévèle, een van de mooiste fiscs in de regio. Cysoing werd een van Gisela’s en Eberhards reguliere residenties. Ze stichtten er een klooster, dat echter pas na hun dood voltooid zou worden.
Het nonnenklooster San Salvatore in Brescia werd na de dood van Ermengarde, de echtgenote van keizer Lotharius I, aan haar gegeven. Zij diende daar vervolgens enige tijd als abdis en als rectrix.
Ook gaf hij de nog steeds bestaande mozaïeken aan de kathedraal van Aquileia. Ze bevatten (wat zeer opmerkelijk is voor die tijd) een kruisiging, de Heilige Maagd Maria, Sint George, het portret van Gisela en diverse allegorische figuren.
Ze wijdde zich aan de opvoeding van haar en Eberhards vele kinderen.
Haar bruidsschat bestond uit vele rijke domeinen, waaronder de fisc van Cysoing; gelegen in het centrum van het land van Pévèle, een van de mooiste fiscs in de regio. Cysoing werd een van Gisela’s en Eberhards reguliere residenties. Ze stichtten er een klooster, dat echter pas na hun dood voltooid zou worden.
Het nonnenklooster San Salvatore in Brescia werd na de dood van Ermengarde, de echtgenote van keizer Lotharius I, aan haar gegeven. Zij diende daar vervolgens enige tijd als abdis en als rectrix.
Ook gaf hij de nog steeds bestaande mozaïeken aan de kathedraal van Aquileia. Ze bevatten (wat zeer opmerkelijk is voor die tijd) een kruisiging, de Heilige Maagd Maria, Sint George, het portret van Gisela en diverse allegorische figuren.
Ze wijdde zich aan de opvoeding van haar en Eberhards vele kinderen.
Kind uit dit huwelijk:
I. Ingeltrude van Friuli, geboren in 836 (zie 51463139).
102926314 Liudolf Van Saksen (dezelfde als 51463136 in generatie 26).
Hij trouwde met
102926315 Oda Billung (dezelfde
als 51463137 in generatie 26).
Generatie 28 (edelstamovergrootouders)
205825088 Lodewijk I “de Vrome",
geboren in augustus 778 in Chasseneuil bij
Poitiers. Hij is overleden op zondag 20 juni 840 in Ingelheim, 61 jaar oud.
Hij begon een relatie (1), ten hoogste 16
jaar oud, vóór 794 met ???. Hij is weduwnaar van Irmingard van Haspengouw (±780-818), met wie hij
trouwde (2), ongeveer 16 jaar oud, omstreeks 794.
Notitie: Lodewijk heeft een goede opleiding gekregen en was zeer gelovig.
Hij streefde er naar een goede keizer te zijn en de erfenis van zijn vader te
bestendigen. Hij was de eerste Frankische heerser die bij de de regeling van de
erfopvolging afweek van het Salische recht, dat eiste dat het rijk in gelijke
delen onder zijn zoons zou moeten worden verdeeld. Deze praktijk leidde steevast
tot jaren of zelfs generaties van oorlogen tussen de Frankische
deel-koninkrijken. In plaats daarvan probeerde hij een regeling te formuleren
waardoor het rijk ongedeeld zou blijven. Zijn autoriteit en zijn politieke
talent waren onvoldoende om deze regeling met succes door te voeren. Doordat
zijn oudste zoons en veel van de hoge edelen zich benadeeld voelden, werd het
laatste decennium van zijn regering gekenmerkt door burgeroorlogen en het
afbrokkelen van Lodewijks positie. Na zijn dood werd het rijk tussen zijn nog
levende zoons verdeeld. Hiermee werd de basis gelegd voor de staatkundige
verdeling van Europa in het latere Frankrijk, Duitsland en
Italië.
Geboorte en naamgeving
Terwijl Karel de Grote in Noord-Spanje op veldtocht was, beviel zijn vrouw Hildegard, hetzij op 11 april, hetzij in juni/augustus 778 in de palts van Chasseneuil bij Poitiers van een tweeling. Na Karels terugkeer werden ze als Lodewijk en Lothar gedoopt. De Karolingische koningsnamen Karel, Karloman en Pepijn waren reeds aan Karels eerder geboren zonen vergeven, zodat men besloot terug te grijpen naar deze van de belangrijkste Merovingische koningen Chlodowech I ofte Clovis, en Chlotarius I. De kleine Lothar stierf reeds in 779, maar Lodewijk overleefde.
Koning van Aquitanië
Ten tijde van de geboorte van Lodewijk begon Karel de Grote een politiek van decentralisatie van bestuur en militair bevel vorm te geven. Doel daarvan was om in alle strategische grensgebieden een permanent aanwezige macht te hebben, onafhankelijk van de verblijfplaats van Karel zelf. Hiertoe creëerde Karel koninkrijken voor zijn zoons, die daar moesten gaan wonen en het bestuur en het militaire bevel op zich moesten nemen. Lodewijk, drie jaar oud, werd in 781 koning van Aquitanië en daarmee belast met de confrontatie met de Arabieren in Spanje, onder regentschap van een hofhouding van ervaren hovelingen, bestuurders en bevelhebbers, die zijn taken voor hem waarnamen.
Lodewijk ontving als kind goed onderwijs, hij sprak vloeiend Latijn en beheerste ook Grieks. Hij werd verder opgevoed volgens de gewoonten en wetten van Aquitanië.
In 797 verwierf Lodewijk Barcelona nadat de Arabische gouverneur van die stad in opstand was gekomen en toen zijn opstand mislukte de stad liever aan de Franken overdroeg. In 799 ging Barcelona verloren maar in 800 leidde Lodewijk met Willem met de Hoorn en zijn zoon Bera, een leger van Aquitaniërs, Basken, Visigoten (uit Septimanië en de Provence) en belegerde Barcelona, de stad valt uiteindelijk in 801. Hiermee ontstond de Spaanse Mark.
In 806 regelde Karel de Grote zijn erfenis. Volgens deze verdeling zou Karel de jongere vermoedelijk koning worden boven zijn broers en kreeg hij de kern van het rijk, Pepijn kreeg Italië en delen van Zuid-Duitsland en Lodewijk kreeg Aquitanië, een deel van Bourgondië en de Provence.
In 812 bedwong Lodewijk een Baskische opstand. Hij ging voor zijn vader minstens een keer op campagne tegen Benevento in Zuid-Italië.
Keizer
Door de dood van zijn beide oudere broers, Pepijn en Karel de Jongere, was Lodewijk de enige overgebleven erfgenaam. Op 11 september 813 kwamen de rijksgroten te Aken bijeen en waren getuige van de feestelijke verheffing van de zoon van Karel de Grote tot mederegent en exclusieve erfgenaam van het Rijk, met de daaraan verbonden konings- en keizerstitels. In 814 werd Lodewijk koning van de Franken als opvolger van zijn vader. Hij regeerde vrijwel het gehele rijk zelf, alleen Italië heeft met Bernard (zoon van Pepijn) nog een eigen koning.
Het beleid van Lodewijk werd sterk bepaald door de invloed van zijn hovelingen (waaronder veel van zijn vertrouwelingen uit Aquitanië) en zijn echtgenotes. Hij begon een intensieve periode van wetgeving en staatkundige en kerkelijke hervorming. Lodewijk verplichtte alle kloosters de leefregels van Benedictus te volgen en hij moderniseerde de rechtspraak. Hij stuurde al zijn ongetrouwde (half)zusters naar het klooster om zo machtsvorming rondom toekomstige zwagers bij voorbaat te voorkomen. Zijn onwettige halfbroers liet hij met rust maar zijn neven (behalve Bernard) dwong hij ook om in het klooster te treden, hoewel die juist bijzonder trouw waren geweest. Zijn belangrijkste raadslieden waren graaf Bernard van Septimanië en Ebbo, de zoon van zijn min en dus een soort broer, die hij in 816 aartsbisschop van Reims werd. Hij hield ook ministers van zijn vader zoals Elisachar (abt van St Maximin te Trier) en Hildebold (aartsbisschop van Keulen) aan. In 815 maakte hij zijn zoons, Lotharius en Pepijn respectievelijk gouverneur van Beieren en gouverneur van Aquitanië. In 816 tenslotte werd Lodewijk door paus Stephanus, te Reims, tot keizer van het Westen gekroond.
Opstanden en conflicten
Conflicten tussen Lodewijk en zijn zoons, en tussen de zoons onderling, worden hieronder apart behandeld.
815: een opstand van de hertog van Gascogne, maar die werd verslagen en vervangen door Wolf III Centullus van Gascogne, die in 818 op zijn beurt zou worden vervangen
816: een opstand van de Sorben en de Obodriten wordt voor een paar jaar onderdrukt.
817: Vikingen plunderden langs de Elbe
818: onderwerping van Bretagne. Vikingen plunderden langs de Loire
820: campagne tegen de Arabieren in Spanje loopt op niets uit omdat de verantwoordelijke edelen (o.a. Hugo van Tours) de expeditie traineerden. Meerdere jaren van campagnes (samen met de Dalmatiërs) tegen de Kroaten hebben een wisselend succes, maar uiteindelijk werden de Kroaten verslagen. Vikingen plunderen in Vlaanderen.
822: Lodewijk begint uit politieke overwegingen de zendingsarbeid onder de Denen. Lodewijk maakt de paus weer meer afhankelijk van de keizer.
824: Lodewijk onderwierp Bulgaarse stammen in de Pannonische laagvlakte
827: Lodewijk verloor Pannonie aan de Bulgaren. Moren belegeren Barcelona
832: Moren hielden plundertochten tot bij Marseille en in het Rhônedal
een kerkelijke feestdag in 817 in Aken, stortte een houten loopbrug tussen het paleis en de kerk in. Ook Lodewijk was op die loopbrug aanwezig maar bleef ongedeerd, hoewel er veel slachtoffers vielen. Deze gebeurtenis was voor Lodewijk een van de redenen om zijn opvolging te regelen. In het document Ordinatio Imperii benoemde hij zijn oudste zoon Lotharius tot eerste erfgenaam en medekeizer en zijn andere zoons Pepijn (Aquitanië, Gascogne, Toulouse, Carcassonne, Autun, Avallon, Nevers) en Lodewijk (Beieren en aanliggende marken) en hun neef Bernard (Italië) tot onder-koningen. Hij probeerde hiermee te bereiken dat de eenheid van zijn rijk na zijn eventueel overlijden zou worden bewaard en dat zo een burgeroorlog zou kunnen worden voorkomen. In feite heeft Lodewijk door de benoeming van koningen in grensgebieden met sterke tegenstanders teruggegrepen op de staatsinrichting van Karel de Grote :
Pepijn tegen de Arabieren in Spanje
Bernard tegen de Arabieren en het Byzantijnse Rijk in Italië
Lodewijk tegen de Avaren en andere volken uit Oost-Europa
Opstand van Bernard
Bernard vond dat zijn positie door de Ordinatio Imperii was verzwakt en was bang dat hij uiteindelijk in een ondergeschikte positie ten opzichte van de zoons van Lodewijk zou worden gedwongen. Aan zijn hof werden wilde plannen gemaakt over een onafhankelijk koninkrijk en hij stuurde troepen om de Alpenpassen te bezetten. Lodewijk trok met zijn leger naar Chalon-sur-Saône en nodigde Bernard uit hem daar te bezoeken. Toen bleek dat een aantal van zijn belangrijke edelen een opstand niet zouden steunen, had Bernard geen keuze dan te gaan en zich uiteindelijk over te geven. Hij werd ter dood veroordeeld, maar daarna begenadigd. Wel werden zijn ogen uitgestoken. Nadat deze straf in Aken onoordeelkundig was uitgevoerd, stierf Bernard alsnog na twee dagen van ondragelijk lijden. Bisschop Theodulf van Orléans, een van de grootste geleerden van het rijk, werd van medeplichtigheid beschuldigd en opgesloten in een klooster, waar hij korte tijd later onder verdachte omstandigheden overleed. Het lot van Bernard en Theodulf bezorgde Lodewijk een groot schuldgevoel, dat hem de rest van zijn leven zou belastten. Hij zou de dood van zijn vrouw in 818 zien als een straf van god, hoewel er ook geruchten waren dat Ermengarde zelf de hand in de dood van Bernard had gehad.
In reactie op de opstand van Bernard dwong Lodewijk zijn halfbroers om toe te treden tot de geestelijkheid. In 822 deed Lodewijk voor zijn hof en voor de paus een publieke schuldbekentenis, waar hij de verantwoordelijkheid voor de dood van Bernard op zich nam. Hij beleed daarbij ook een aantal andere fouten en zonden. Dit was slecht voor zijn prestige onder de edelen. Hij liet zijn neven toen weer uit het klooster en gaf ze weer functies aan het hof.
Crisis (829 - 835)
Op aandringen van zijn tweede echtgenote, Judith benoemde Lodewijk in 829 hun zoon Karel tot hertog (niet koning, dus formeel geen inbreuk op de Ordinatio Imperii) van Alemannië (Elzas, Zwaben, Raetië en een deel van Bourgondië). Dit ging natuurlijk ten koste van het erfdeel van Lotharius. Op aandrang van Wala, een van de neven van Lodewijk, die weer uit het klooster was gelaten, en andere edelen die waren verdrongen door gunstelingen van Judith, begonnen de broers Lotharius, Pepijn en Lodewijk een opstand tegen hun vader en vooral ook tegen de invloed, die Judith op Lodewijk had. Ebbo en Hildwin steunden de opstand net als een aantal bisschoppen. Bernard van Septimanië, de belangrijkste hoveling en een bondgenoot van Judith, werd beschuldigd van overspel met Judith - hij zou misschien zelfs de vader van Karel zijn.
In 830 overtuigde Wala Pepijn van het gevaar van Bernard van Septimanië. Pepijn trok met een leger naar Parijs en ontmoette met zijn leger Lodewijk de Duitser even ten noorden van Parijs. Lodewijk de Vrome keerde terug van weer een campagne tegen Bretagne (juist begonnen om door een externe vijand te bestrijden de eenheid te bewaren) en ging naar Compiègne. Daar werd hij door Pepijn gevangengenomen. Judith werd in Poitiers gevangengezet en Bernard van Septimanië vluchtte naar Barcelona. Lotharius trok in 831 met een groot leger naar het noorden en riep in Nijmegen een rijksdag bijeen. Maar Lodewijk de Vrome had Pepijn en Lodewijk de Duitser een groter deel in de erfenis beloofd en ook de lokale edelen bleven trouw aan Lodewijk de Vrome. Op de rijksdag moesten de zoons hun vader weer als koning erkennen. Lotharius werd begenadigd maar werd wel naar Italië verbannen. Judith moest een eed zweren dat zij onschuldig was. Wala en andere belangrijke edelen en geestelijken die achter de opstand zaten werden verbannen. Het gebied van Pepijn werd uitgebreid tot aan de Somme. Het gebied van Lodewijk de Duitser werd uitgebreid tot aan de Rijn. Karel kreeg het tussenliggende gebied van de Moezel tot aan de Provence. Lotharius hield alleen Italië over.
In 832 werd Pepijn aan het hof ontboden, waar hij kil werd ontvangen, als gevolg waarvan hij het hof zonder toestemming van zijn vader verliet. Lodewijk de Vrome was bang voor een opstand en stuurde een leger naar Aquitanië. Ondertussen trok Lodewijk de Duitser Schwaben (wat volgens de regeling van 831 binnen zijn gebied viel) binnen met Slavische bondgenoten. Lodewijk de Vrome onderwierp Lodewijk de Duitser bij Augsburg en Pepijn bij Limoges. Hij was zo boos dat hij Pepijn en Lodewijk al hun gebieden ontnam. Vervolgens benoemde hij Karel tot koning van Aquitanië en wees de rest van het keizerrijk aan Lotharius toe. Die koos echter voor een machtsgreep, verbond zich met Pepijn en Lodewijk de Duitser en marcheerde in 833 naar het noorden. De legers van Lodewijk de Vrome aan de ene kant en de drie opstandige broers aan de andere kant, ontmoetten elkaar bij Colmar. Er werd dagenlang onderhandeld maar ondertussen hadden de broers, met hulp van de paus, een deel van het leger van Lodewijk omgekocht of overgehaald om hun kant te kiezen. Lodewijk beval zijn resterende troepen uiteindelijk om niet meer te vechten om een kansloos bloedbad te voorkomen, en werd gevangengenomen en opgesloten in de Sint-Medardusabdij te Soissons. De plaats van de veldslag, die niet doorging, ging de geschiedenis in als het Lügenfeld (niet van leugen, maar van lueg - hinderlaag - die de drie zoons hier tegen hun vader gespannen hadden door zijn soldaten om te kopen). Karel de Kale werd opgesloten in de abdij van Prüm en Judith in Tortona. Lodewijk de Vrome werd door een synode (onder voorzitterschap van Ebbo) in Soissons afgezet en moest te Compiègne een openbare schuldbekentenis doen. Hij werd in Reims symbolisch van de drempel van de kerk verbannen.
Lodewijk de Duitser (inmiddels getrouwd met een zuster van Judith) begon onder invloed van zijn familie en schoonfamilie weer toenadering tot Lodewijk de Vrome te zoeken. Uit boosheid over het gedrag van Lotharius en de vernedering van Lodewijk de Vrome kozen ook steeds meer edelen in Neustrië en Austrasië de kant van Lodewijk de Vrome. Lotharius werd gedwongen om zich terug te trekken op Bourgondië. In 834 wilde Lotharius de situatie van de Ordinatio Imperii van 817 herstellen, waarbij hij als keizer dus boven zijn broers zou staan. Pepijn en Lodewijk waren hier niet van gediend, want zij wilden vasthouden aan de verdeling van 831 (zonder Karel) en als zelfstandige koningen regeren, zij verdreven Lotharius naar Italië en maakten hun vader weer keizer. In 835 verloren de belangrijkste partijgangers van Lotharius hun ambten en een aantal van hen overleed tijdens een epidemie in Italië.
De crisis was voorbij, maar Lodewijk zou de rest van zijn regering voortdurend in conflict blijven met zijn zoons.
De laatste jaren
De laatste jaren van het bewind van Lodewijk werden gekenmerkt door steeds wisselende allianties met zijn zonen, waarbij die geregeld titels en gebieden kregen en weer kwijtraakten. Ook in deze jaren vonden gewapende confrontaties met zijn zoons plaats. De aanvallen van de Vikingen werden heftiger.
836 - Vikingen plunderden Utrecht en Antwerpen.
837 - Vikingen veroverden Nijmegen, maar werden door Lodewijk de Vrome verjaagd. Karel werd tot koning van Alemannië en Bourgondië gekroond. Dit ging vooral ten koste van Lodewijk de Duitser, die prompt in opstand kwam. Lodewijk de Vrome gaf in reactie alle gebieden van Lodewijk de Duitser behalve Beieren aan Karel.
838 - Vrede met de Vikingen. Lodewijk de Vrome beval de bouw van een Noordzee-vloot en stelde gezanten aan voor Friesland. Na het overlijden van Pepijn benoemde Lodewijk Karel ook tot koning van Aquitanië maar de edelen kozen Pepijns zoon: Pepijn II. Lodewijk dreigde met een aanval.
839 - Lodewijk de Duitser viel Schwaben binnen, Pepijn II trok naar de Loire. De Vikingen vielen Friesland binnen en plunderden Dorestad. Lotharius koos door bemiddeling van Judith nu de kant van Lodewijk de Vrome. Pepijn II werd verslagen en onterfd.
840 - Karel werd erkend als koning van Aquitanië. Lodwijk dreef Lodewijk de Duitser terug tot aan de Oostmark. Het keizerrijk werd door Lodewijk opnieuw verdeeld: Karel kreeg Neustrië en Aquitanië, Lodewijk de Duitser kreeg Beieren en de rest van het rijk was voor Lotharius.
Op 20 juni 840 overleed Lodewijk na een ziekte in de palts van Ingelheim, op een eiland in de Rijn. Lodewijk ligt begraven in de abdij van St Arnulph te Metz. Na drie jaar van spanning en strijd zouden zijn zoons uiteindelijk zelf bepalen hoe het rijk werd verdeeld.
Karolingische muntslag
De gebruikelijke munteenheid was de denier, ook wel Penning genoemd. De voorkant laat meestal een kruis zien, de achterkant een tempeltje. De zilveren denier (denarius) is al tijdens de Romeinse Republiek, dat wil zeggen, vanaf 223 v.Chr., in gebruik geweest. De ondergang van het West-Romeinse Rijk in 476 n.Chr. betekende ook het verdwijnen van de denarius. De vader van Lodewijk, Karel de Grote herintroduceerde de penning. De muntslag van Lodewijk de Vrome vond onder andere plaats in Utrecht, Dorestad en mogelijk Deventer.
Karakteristiek voor Lodewijk de Vrome is het randschrift "XPISTIANA RELIGIO".
Geboorte en naamgeving
Terwijl Karel de Grote in Noord-Spanje op veldtocht was, beviel zijn vrouw Hildegard, hetzij op 11 april, hetzij in juni/augustus 778 in de palts van Chasseneuil bij Poitiers van een tweeling. Na Karels terugkeer werden ze als Lodewijk en Lothar gedoopt. De Karolingische koningsnamen Karel, Karloman en Pepijn waren reeds aan Karels eerder geboren zonen vergeven, zodat men besloot terug te grijpen naar deze van de belangrijkste Merovingische koningen Chlodowech I ofte Clovis, en Chlotarius I. De kleine Lothar stierf reeds in 779, maar Lodewijk overleefde.
Koning van Aquitanië
Ten tijde van de geboorte van Lodewijk begon Karel de Grote een politiek van decentralisatie van bestuur en militair bevel vorm te geven. Doel daarvan was om in alle strategische grensgebieden een permanent aanwezige macht te hebben, onafhankelijk van de verblijfplaats van Karel zelf. Hiertoe creëerde Karel koninkrijken voor zijn zoons, die daar moesten gaan wonen en het bestuur en het militaire bevel op zich moesten nemen. Lodewijk, drie jaar oud, werd in 781 koning van Aquitanië en daarmee belast met de confrontatie met de Arabieren in Spanje, onder regentschap van een hofhouding van ervaren hovelingen, bestuurders en bevelhebbers, die zijn taken voor hem waarnamen.
Lodewijk ontving als kind goed onderwijs, hij sprak vloeiend Latijn en beheerste ook Grieks. Hij werd verder opgevoed volgens de gewoonten en wetten van Aquitanië.
In 797 verwierf Lodewijk Barcelona nadat de Arabische gouverneur van die stad in opstand was gekomen en toen zijn opstand mislukte de stad liever aan de Franken overdroeg. In 799 ging Barcelona verloren maar in 800 leidde Lodewijk met Willem met de Hoorn en zijn zoon Bera, een leger van Aquitaniërs, Basken, Visigoten (uit Septimanië en de Provence) en belegerde Barcelona, de stad valt uiteindelijk in 801. Hiermee ontstond de Spaanse Mark.
In 806 regelde Karel de Grote zijn erfenis. Volgens deze verdeling zou Karel de jongere vermoedelijk koning worden boven zijn broers en kreeg hij de kern van het rijk, Pepijn kreeg Italië en delen van Zuid-Duitsland en Lodewijk kreeg Aquitanië, een deel van Bourgondië en de Provence.
In 812 bedwong Lodewijk een Baskische opstand. Hij ging voor zijn vader minstens een keer op campagne tegen Benevento in Zuid-Italië.
Keizer
Door de dood van zijn beide oudere broers, Pepijn en Karel de Jongere, was Lodewijk de enige overgebleven erfgenaam. Op 11 september 813 kwamen de rijksgroten te Aken bijeen en waren getuige van de feestelijke verheffing van de zoon van Karel de Grote tot mederegent en exclusieve erfgenaam van het Rijk, met de daaraan verbonden konings- en keizerstitels. In 814 werd Lodewijk koning van de Franken als opvolger van zijn vader. Hij regeerde vrijwel het gehele rijk zelf, alleen Italië heeft met Bernard (zoon van Pepijn) nog een eigen koning.
Het beleid van Lodewijk werd sterk bepaald door de invloed van zijn hovelingen (waaronder veel van zijn vertrouwelingen uit Aquitanië) en zijn echtgenotes. Hij begon een intensieve periode van wetgeving en staatkundige en kerkelijke hervorming. Lodewijk verplichtte alle kloosters de leefregels van Benedictus te volgen en hij moderniseerde de rechtspraak. Hij stuurde al zijn ongetrouwde (half)zusters naar het klooster om zo machtsvorming rondom toekomstige zwagers bij voorbaat te voorkomen. Zijn onwettige halfbroers liet hij met rust maar zijn neven (behalve Bernard) dwong hij ook om in het klooster te treden, hoewel die juist bijzonder trouw waren geweest. Zijn belangrijkste raadslieden waren graaf Bernard van Septimanië en Ebbo, de zoon van zijn min en dus een soort broer, die hij in 816 aartsbisschop van Reims werd. Hij hield ook ministers van zijn vader zoals Elisachar (abt van St Maximin te Trier) en Hildebold (aartsbisschop van Keulen) aan. In 815 maakte hij zijn zoons, Lotharius en Pepijn respectievelijk gouverneur van Beieren en gouverneur van Aquitanië. In 816 tenslotte werd Lodewijk door paus Stephanus, te Reims, tot keizer van het Westen gekroond.
Opstanden en conflicten
Conflicten tussen Lodewijk en zijn zoons, en tussen de zoons onderling, worden hieronder apart behandeld.
815: een opstand van de hertog van Gascogne, maar die werd verslagen en vervangen door Wolf III Centullus van Gascogne, die in 818 op zijn beurt zou worden vervangen
816: een opstand van de Sorben en de Obodriten wordt voor een paar jaar onderdrukt.
817: Vikingen plunderden langs de Elbe
818: onderwerping van Bretagne. Vikingen plunderden langs de Loire
820: campagne tegen de Arabieren in Spanje loopt op niets uit omdat de verantwoordelijke edelen (o.a. Hugo van Tours) de expeditie traineerden. Meerdere jaren van campagnes (samen met de Dalmatiërs) tegen de Kroaten hebben een wisselend succes, maar uiteindelijk werden de Kroaten verslagen. Vikingen plunderen in Vlaanderen.
822: Lodewijk begint uit politieke overwegingen de zendingsarbeid onder de Denen. Lodewijk maakt de paus weer meer afhankelijk van de keizer.
824: Lodewijk onderwierp Bulgaarse stammen in de Pannonische laagvlakte
827: Lodewijk verloor Pannonie aan de Bulgaren. Moren belegeren Barcelona
832: Moren hielden plundertochten tot bij Marseille en in het Rhônedal
een kerkelijke feestdag in 817 in Aken, stortte een houten loopbrug tussen het paleis en de kerk in. Ook Lodewijk was op die loopbrug aanwezig maar bleef ongedeerd, hoewel er veel slachtoffers vielen. Deze gebeurtenis was voor Lodewijk een van de redenen om zijn opvolging te regelen. In het document Ordinatio Imperii benoemde hij zijn oudste zoon Lotharius tot eerste erfgenaam en medekeizer en zijn andere zoons Pepijn (Aquitanië, Gascogne, Toulouse, Carcassonne, Autun, Avallon, Nevers) en Lodewijk (Beieren en aanliggende marken) en hun neef Bernard (Italië) tot onder-koningen. Hij probeerde hiermee te bereiken dat de eenheid van zijn rijk na zijn eventueel overlijden zou worden bewaard en dat zo een burgeroorlog zou kunnen worden voorkomen. In feite heeft Lodewijk door de benoeming van koningen in grensgebieden met sterke tegenstanders teruggegrepen op de staatsinrichting van Karel de Grote :
Pepijn tegen de Arabieren in Spanje
Bernard tegen de Arabieren en het Byzantijnse Rijk in Italië
Lodewijk tegen de Avaren en andere volken uit Oost-Europa
Opstand van Bernard
Bernard vond dat zijn positie door de Ordinatio Imperii was verzwakt en was bang dat hij uiteindelijk in een ondergeschikte positie ten opzichte van de zoons van Lodewijk zou worden gedwongen. Aan zijn hof werden wilde plannen gemaakt over een onafhankelijk koninkrijk en hij stuurde troepen om de Alpenpassen te bezetten. Lodewijk trok met zijn leger naar Chalon-sur-Saône en nodigde Bernard uit hem daar te bezoeken. Toen bleek dat een aantal van zijn belangrijke edelen een opstand niet zouden steunen, had Bernard geen keuze dan te gaan en zich uiteindelijk over te geven. Hij werd ter dood veroordeeld, maar daarna begenadigd. Wel werden zijn ogen uitgestoken. Nadat deze straf in Aken onoordeelkundig was uitgevoerd, stierf Bernard alsnog na twee dagen van ondragelijk lijden. Bisschop Theodulf van Orléans, een van de grootste geleerden van het rijk, werd van medeplichtigheid beschuldigd en opgesloten in een klooster, waar hij korte tijd later onder verdachte omstandigheden overleed. Het lot van Bernard en Theodulf bezorgde Lodewijk een groot schuldgevoel, dat hem de rest van zijn leven zou belastten. Hij zou de dood van zijn vrouw in 818 zien als een straf van god, hoewel er ook geruchten waren dat Ermengarde zelf de hand in de dood van Bernard had gehad.
In reactie op de opstand van Bernard dwong Lodewijk zijn halfbroers om toe te treden tot de geestelijkheid. In 822 deed Lodewijk voor zijn hof en voor de paus een publieke schuldbekentenis, waar hij de verantwoordelijkheid voor de dood van Bernard op zich nam. Hij beleed daarbij ook een aantal andere fouten en zonden. Dit was slecht voor zijn prestige onder de edelen. Hij liet zijn neven toen weer uit het klooster en gaf ze weer functies aan het hof.
Crisis (829 - 835)
Op aandringen van zijn tweede echtgenote, Judith benoemde Lodewijk in 829 hun zoon Karel tot hertog (niet koning, dus formeel geen inbreuk op de Ordinatio Imperii) van Alemannië (Elzas, Zwaben, Raetië en een deel van Bourgondië). Dit ging natuurlijk ten koste van het erfdeel van Lotharius. Op aandrang van Wala, een van de neven van Lodewijk, die weer uit het klooster was gelaten, en andere edelen die waren verdrongen door gunstelingen van Judith, begonnen de broers Lotharius, Pepijn en Lodewijk een opstand tegen hun vader en vooral ook tegen de invloed, die Judith op Lodewijk had. Ebbo en Hildwin steunden de opstand net als een aantal bisschoppen. Bernard van Septimanië, de belangrijkste hoveling en een bondgenoot van Judith, werd beschuldigd van overspel met Judith - hij zou misschien zelfs de vader van Karel zijn.
In 830 overtuigde Wala Pepijn van het gevaar van Bernard van Septimanië. Pepijn trok met een leger naar Parijs en ontmoette met zijn leger Lodewijk de Duitser even ten noorden van Parijs. Lodewijk de Vrome keerde terug van weer een campagne tegen Bretagne (juist begonnen om door een externe vijand te bestrijden de eenheid te bewaren) en ging naar Compiègne. Daar werd hij door Pepijn gevangengenomen. Judith werd in Poitiers gevangengezet en Bernard van Septimanië vluchtte naar Barcelona. Lotharius trok in 831 met een groot leger naar het noorden en riep in Nijmegen een rijksdag bijeen. Maar Lodewijk de Vrome had Pepijn en Lodewijk de Duitser een groter deel in de erfenis beloofd en ook de lokale edelen bleven trouw aan Lodewijk de Vrome. Op de rijksdag moesten de zoons hun vader weer als koning erkennen. Lotharius werd begenadigd maar werd wel naar Italië verbannen. Judith moest een eed zweren dat zij onschuldig was. Wala en andere belangrijke edelen en geestelijken die achter de opstand zaten werden verbannen. Het gebied van Pepijn werd uitgebreid tot aan de Somme. Het gebied van Lodewijk de Duitser werd uitgebreid tot aan de Rijn. Karel kreeg het tussenliggende gebied van de Moezel tot aan de Provence. Lotharius hield alleen Italië over.
In 832 werd Pepijn aan het hof ontboden, waar hij kil werd ontvangen, als gevolg waarvan hij het hof zonder toestemming van zijn vader verliet. Lodewijk de Vrome was bang voor een opstand en stuurde een leger naar Aquitanië. Ondertussen trok Lodewijk de Duitser Schwaben (wat volgens de regeling van 831 binnen zijn gebied viel) binnen met Slavische bondgenoten. Lodewijk de Vrome onderwierp Lodewijk de Duitser bij Augsburg en Pepijn bij Limoges. Hij was zo boos dat hij Pepijn en Lodewijk al hun gebieden ontnam. Vervolgens benoemde hij Karel tot koning van Aquitanië en wees de rest van het keizerrijk aan Lotharius toe. Die koos echter voor een machtsgreep, verbond zich met Pepijn en Lodewijk de Duitser en marcheerde in 833 naar het noorden. De legers van Lodewijk de Vrome aan de ene kant en de drie opstandige broers aan de andere kant, ontmoetten elkaar bij Colmar. Er werd dagenlang onderhandeld maar ondertussen hadden de broers, met hulp van de paus, een deel van het leger van Lodewijk omgekocht of overgehaald om hun kant te kiezen. Lodewijk beval zijn resterende troepen uiteindelijk om niet meer te vechten om een kansloos bloedbad te voorkomen, en werd gevangengenomen en opgesloten in de Sint-Medardusabdij te Soissons. De plaats van de veldslag, die niet doorging, ging de geschiedenis in als het Lügenfeld (niet van leugen, maar van lueg - hinderlaag - die de drie zoons hier tegen hun vader gespannen hadden door zijn soldaten om te kopen). Karel de Kale werd opgesloten in de abdij van Prüm en Judith in Tortona. Lodewijk de Vrome werd door een synode (onder voorzitterschap van Ebbo) in Soissons afgezet en moest te Compiègne een openbare schuldbekentenis doen. Hij werd in Reims symbolisch van de drempel van de kerk verbannen.
Lodewijk de Duitser (inmiddels getrouwd met een zuster van Judith) begon onder invloed van zijn familie en schoonfamilie weer toenadering tot Lodewijk de Vrome te zoeken. Uit boosheid over het gedrag van Lotharius en de vernedering van Lodewijk de Vrome kozen ook steeds meer edelen in Neustrië en Austrasië de kant van Lodewijk de Vrome. Lotharius werd gedwongen om zich terug te trekken op Bourgondië. In 834 wilde Lotharius de situatie van de Ordinatio Imperii van 817 herstellen, waarbij hij als keizer dus boven zijn broers zou staan. Pepijn en Lodewijk waren hier niet van gediend, want zij wilden vasthouden aan de verdeling van 831 (zonder Karel) en als zelfstandige koningen regeren, zij verdreven Lotharius naar Italië en maakten hun vader weer keizer. In 835 verloren de belangrijkste partijgangers van Lotharius hun ambten en een aantal van hen overleed tijdens een epidemie in Italië.
De crisis was voorbij, maar Lodewijk zou de rest van zijn regering voortdurend in conflict blijven met zijn zoons.
De laatste jaren
De laatste jaren van het bewind van Lodewijk werden gekenmerkt door steeds wisselende allianties met zijn zonen, waarbij die geregeld titels en gebieden kregen en weer kwijtraakten. Ook in deze jaren vonden gewapende confrontaties met zijn zoons plaats. De aanvallen van de Vikingen werden heftiger.
836 - Vikingen plunderden Utrecht en Antwerpen.
837 - Vikingen veroverden Nijmegen, maar werden door Lodewijk de Vrome verjaagd. Karel werd tot koning van Alemannië en Bourgondië gekroond. Dit ging vooral ten koste van Lodewijk de Duitser, die prompt in opstand kwam. Lodewijk de Vrome gaf in reactie alle gebieden van Lodewijk de Duitser behalve Beieren aan Karel.
838 - Vrede met de Vikingen. Lodewijk de Vrome beval de bouw van een Noordzee-vloot en stelde gezanten aan voor Friesland. Na het overlijden van Pepijn benoemde Lodewijk Karel ook tot koning van Aquitanië maar de edelen kozen Pepijns zoon: Pepijn II. Lodewijk dreigde met een aanval.
839 - Lodewijk de Duitser viel Schwaben binnen, Pepijn II trok naar de Loire. De Vikingen vielen Friesland binnen en plunderden Dorestad. Lotharius koos door bemiddeling van Judith nu de kant van Lodewijk de Vrome. Pepijn II werd verslagen en onterfd.
840 - Karel werd erkend als koning van Aquitanië. Lodwijk dreef Lodewijk de Duitser terug tot aan de Oostmark. Het keizerrijk werd door Lodewijk opnieuw verdeeld: Karel kreeg Neustrië en Aquitanië, Lodewijk de Duitser kreeg Beieren en de rest van het rijk was voor Lotharius.
Op 20 juni 840 overleed Lodewijk na een ziekte in de palts van Ingelheim, op een eiland in de Rijn. Lodewijk ligt begraven in de abdij van St Arnulph te Metz. Na drie jaar van spanning en strijd zouden zijn zoons uiteindelijk zelf bepalen hoe het rijk werd verdeeld.
Karolingische muntslag
De gebruikelijke munteenheid was de denier, ook wel Penning genoemd. De voorkant laat meestal een kruis zien, de achterkant een tempeltje. De zilveren denier (denarius) is al tijdens de Romeinse Republiek, dat wil zeggen, vanaf 223 v.Chr., in gebruik geweest. De ondergang van het West-Romeinse Rijk in 476 n.Chr. betekende ook het verdwijnen van de denarius. De vader van Lodewijk, Karel de Grote herintroduceerde de penning. De muntslag van Lodewijk de Vrome vond onder andere plaats in Utrecht, Dorestad en mogelijk Deventer.
Karakteristiek voor Lodewijk de Vrome is het randschrift "XPISTIANA RELIGIO".
Heerlijkheid:
| koning van Aquitanië, keizer en mederegent |
Hij trouwde (3), 40 jaar oud, in februari 819 in Aken (D) met de ongeveer 19-jarige
205825089 Judith van Beieren - Welf,
geboren omstreeks 800. Judith is overleden op donderdag 19 april 843 in Tours (Indre-et-Loire), ongeveer 43 jaar oud.
Heerlijkheid:
| Keizerin |
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Gisela, geboren omstreeks 821 (zie 102926279).
II. Karel II “de Kale” van Francië, geboren op zaterdag 13 juni 823
in Frankfurt am Main (zie 102912544).
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Ermentrudis Van Orleans, geboren omstreeks 830 (zie 102912545).
205851152 Bernard, geboren omstreeks
797. Hij is overleden op zaterdag 17 april 818, ongeveer 21 jaar oud. Hij is
begraven in basiliek van Saint-Ambroise in
Milaan.
Notitie: komt, opgevoed in een klooster te Fulda, 812 naar Italië en wordt
door zijn grootvader Karel de Grote in opvolging van zijn vader Pippijn in
september 813 tot (onder)koning van Italië aangesteld; huldigt Lodewijk de Vrome
als keizer 814; wanneer deze hem echter bij de z.g. ‘Ordinatio imperii’ van 817
passeert, komt hij met de groten van zijn rijk in opstand; verslagen geeft hij
zich in december van dat jaar over te Châlon-sur-Saône; de rijksvergadering
veroordeelt hem te Aken tot de dood; wordt echter door Lodewijk de Vrome
‘begenadigd’ tot het ‘uitsteken van zijn ogen’, welke ‘ingreep’ hij niet
overleeft, zodat hij (slechts twee of drie dagen na de ingreep) aan zijn wonden
17.4.8 18 overlijdt
Hij trouwde, ongeveer 17 jaar oud, omstreeks 814 met
Kind uit dit huwelijk:
I. Pippijn, geboren omstreeks 815 (zie 102925576).
Kind van Berenger uit onbekende relatie:
I. Hunroch (Unroch) van Friuli, geboren omstreeks 780 (zie 102925608).
205852550 Pippijn Van Italie, geboren
omstreeks 770. Pippijn is overleden op maandag 8 juli 810, ongeveer 40 jaar oud.
Notitie bij Pippijn:
Pepijn van Italië, oorspr. Karloman, (april 777 - 8 juli
810) was de oudste wettige zoon van Karel de Grote (na diens bastaardzoon Pepijn
met de Bult) en zijn derde vrouw Hildegard. Hij was koning (bestuurder en
militair bevelhebber) van Italië binnen het rijk van zijn vader.
In 781 bezocht Karel Italië, officieel als bedevaartganger, maar mede om er orde op zaken te stellen en het land beter onder Karolingisch gezag te brengen. Hij benoemde er op 15 april zijn zoon Karloman (Pepijn) als koning. Hij brak met opzet met de traditie door hem tot koning van Italië te maken en niet van het nog maar net veroverde Lombardije, hoewel Karloman zich wel vestigde in de oude hoofdstad van de Langobarden, Pavia. Deze benoeming maakte deel uit van de politiek van Karel om het bestuur en de militaire organisatie van zijn rijk te decentraliseren, zodat ook tijdens zijn afwezigheid het rijk adequaat kon worden verdedigd. Karloman was bij zijn benoeming 8 jaar oud en zijn taken werden uitgevoerd door belangrijke hovelingen, zoals abt Adelard van Corbie en hertog Erik van Friuli. Na de mislukte opstand van Karlomans halfbroer Pepijn met de Bult in 792, viel die in ongenade. Karloman werd door de paus opnieuw gedoopt met de naam Pepijn.
De belangrijkste gebeurtenissen tijdens het bewind van Pepijn:
791 veldtocht tegen de Avaren langs de Drava
793 onderdrukt een opstand van Benevento
795-6 oorlog tegen de Avaren. Met hulp van de Kroatische leider Vojnomir wist hij door te dringen in het gebied tussen Tisa en Donau (nu Hongarije) waar het Avaarse hoofdkwartier, de Ring, gelegen was. Het werd verwoest. Pepijn keerde terug met zoveel goud en zilver dat Einhard beweert dat dit de meest winstgevende onderneming van de Franken ooit was.
797 veldtocht tegen de Slaven aan de oostgrens
799 neem deel aan de veldtocht tegen de Saksen
Verovert Corsica op de Moren
810 Onderwerpt Venetië, Istrië en de steden aan de Dalmatische kust
In 806 verdeelde Karel de Grote zijn rijk onder zijn zoons in de Divisio regnorum om na zijn dood onenigheid onder zijn erfgenamen te voorkomen. Aan het al bestaande gebied van het Italiaanse koninkrijk voegde hij Beieren, Karinthië en de helft van Alemannië toe. Vreemd genoeg werd er niet gezegd wat er met de keizerstitel ging gebeuren, mogelijk omdat er daarover met Byzantium nog steeds onenigheid was. Het zou echter allemaal anders lopen.
Pepijn stierf voortijdig in 810, na een ziekte (vermoedelijk malaria). Met instemming van Karel de Grote volgde zijn bastaardzoon Bernard hem op als koning van Italië. Ook Pepijns jongere broer, Karel, stierf voortijdig. De keizer maakte daarom zijn derde wettige zoon Lodewijk tot zijn enige erfgenaam, met inbegrip van de keizerstitel. De bedoeling was dat Bernard van Italië -die dus als opvolger voor de keizerstitel gepasseerd werd- zijn oom net zo trouw zou dienen als Pepijn zijn vader gediend had, maar dat bleek al snel een vrome wens.
Huwelijk en kinderen
Er is geen huwelijk van Pepijn bekend. Wel had hij tenminste twee kinderen:
Bernard, (797 - Aken, 14 april 818). Opvolger van zijn vader als koning van Italië. Na zijn verzet tegen Lodewijk de Vrome afgezet en (onbedoeld) gedood.
Aeda, (geb. 798), gehuwd met de Saksische edelman Billung, ouders van Oda, de vrouw van Liudolf van Saksen
Er zijn veel speculaties over de identiteit van de minnares(sen) van Pepijn, maar geen van deze speculaties heeft echter historische gronden.
In 781 bezocht Karel Italië, officieel als bedevaartganger, maar mede om er orde op zaken te stellen en het land beter onder Karolingisch gezag te brengen. Hij benoemde er op 15 april zijn zoon Karloman (Pepijn) als koning. Hij brak met opzet met de traditie door hem tot koning van Italië te maken en niet van het nog maar net veroverde Lombardije, hoewel Karloman zich wel vestigde in de oude hoofdstad van de Langobarden, Pavia. Deze benoeming maakte deel uit van de politiek van Karel om het bestuur en de militaire organisatie van zijn rijk te decentraliseren, zodat ook tijdens zijn afwezigheid het rijk adequaat kon worden verdedigd. Karloman was bij zijn benoeming 8 jaar oud en zijn taken werden uitgevoerd door belangrijke hovelingen, zoals abt Adelard van Corbie en hertog Erik van Friuli. Na de mislukte opstand van Karlomans halfbroer Pepijn met de Bult in 792, viel die in ongenade. Karloman werd door de paus opnieuw gedoopt met de naam Pepijn.
De belangrijkste gebeurtenissen tijdens het bewind van Pepijn:
791 veldtocht tegen de Avaren langs de Drava
793 onderdrukt een opstand van Benevento
795-6 oorlog tegen de Avaren. Met hulp van de Kroatische leider Vojnomir wist hij door te dringen in het gebied tussen Tisa en Donau (nu Hongarije) waar het Avaarse hoofdkwartier, de Ring, gelegen was. Het werd verwoest. Pepijn keerde terug met zoveel goud en zilver dat Einhard beweert dat dit de meest winstgevende onderneming van de Franken ooit was.
797 veldtocht tegen de Slaven aan de oostgrens
799 neem deel aan de veldtocht tegen de Saksen
Verovert Corsica op de Moren
810 Onderwerpt Venetië, Istrië en de steden aan de Dalmatische kust
In 806 verdeelde Karel de Grote zijn rijk onder zijn zoons in de Divisio regnorum om na zijn dood onenigheid onder zijn erfgenamen te voorkomen. Aan het al bestaande gebied van het Italiaanse koninkrijk voegde hij Beieren, Karinthië en de helft van Alemannië toe. Vreemd genoeg werd er niet gezegd wat er met de keizerstitel ging gebeuren, mogelijk omdat er daarover met Byzantium nog steeds onenigheid was. Het zou echter allemaal anders lopen.
Pepijn stierf voortijdig in 810, na een ziekte (vermoedelijk malaria). Met instemming van Karel de Grote volgde zijn bastaardzoon Bernard hem op als koning van Italië. Ook Pepijns jongere broer, Karel, stierf voortijdig. De keizer maakte daarom zijn derde wettige zoon Lodewijk tot zijn enige erfgenaam, met inbegrip van de keizerstitel. De bedoeling was dat Bernard van Italië -die dus als opvolger voor de keizerstitel gepasseerd werd- zijn oom net zo trouw zou dienen als Pepijn zijn vader gediend had, maar dat bleek al snel een vrome wens.
Huwelijk en kinderen
Er is geen huwelijk van Pepijn bekend. Wel had hij tenminste twee kinderen:
Bernard, (797 - Aken, 14 april 818). Opvolger van zijn vader als koning van Italië. Na zijn verzet tegen Lodewijk de Vrome afgezet en (onbedoeld) gedood.
Aeda, (geb. 798), gehuwd met de Saksische edelman Billung, ouders van Oda, de vrouw van Liudolf van Saksen
Er zijn veel speculaties over de identiteit van de minnares(sen) van Pepijn, maar geen van deze speculaties heeft echter historische gronden.
Kinderen van Pippijn uit onbekende relatie:
I. Bernard Van Italie, geboren in 797
in Aken (D). Bernard is overleden op
woensdag 14 april 818, 20 of 21 jaar oud.
II. Aeda Van Italie, geboren in 798 (zie 102926275).
205852556 Hunroch (Unroch) van Friuli (dezelfde als 102925608 in generatie 27).
Hij trouwde met
205852557 Engeltrude van Parijs (dezelfde als 102925609 in generatie 27).
205852558 Lodewijk I “de Vrome" (dezelfde als 205825088).
Hij trouwde (3), 40 jaar oud, in februari 819 in Aken (D) met de ongeveer 19-jarige
205852559 Judith van Beieren - Welf (dezelfde als 205825089).
Generatie 29 (edelstambetovergrootouders)
411650176 Karel de Grote, geboren op
dinsdag 2 april 748 in Aix-la-Chapelle.
Karel is overleden op zaterdag 28 januari 814 in Aken (D), 65 jaar oud.
Notitie bij Karel: Karel de Grote, geb. bij Aix-la-Chapelle 2.4.748, gedoopt door
Bonefacius aartsbisschop van Mainz; Karel en zijn broer Carloman volgen hun
vader Pippijn samen op, waarbij Karel in hoofdzaak Neustrië, Bourgondië en de
Provence, en Carloman in hoofdzaak Austrasië krijgen; beiden worden gezalfd op
9.10.768, Karel te Noyon en Carloman te Soissons; na de dood van Carloman in 771
en onder het passeren van diens minderjarige zonen, wordt Karel de enige koning
der Franken; hij wordt dan wederom gezalfd als zodanig te Corbeny; na een
geslaagde veldtocht tegen zijn ex-schoonvader de koning der Longobarden, volgt
in 774 zijn proclamatie tot koning der Longobarden; Karel was reeds met zijn
vader Pippijn gezalfd tot koning, Saint-Denis 28.7.754, en tevens door paus
Stephanus II verheven tot ‘patricius Romanorum’, maar deze titel voert hij pas
na zijn overwinning op de Longobarden; door paus Leo III tot keizer gekroond,
Rome 25.12.800; laat dan zijn ‘patricius’-titel vallen; zijn uiteindelijke
titulatuur wordt: ‘Karolus serenissimus augustus a Deo coronatus magnus et
pacificus imperator Romanum gubernans imperium et per misericordiam Dei rex
Francorum et Longobardorum’; zijn (westers) keizerschap wordt in 812 door de
Oostromeinse ‘basileus’ Michael I Rhangabe erkend; overl. Aken 28.1.814, begr.
ald. (Dom).
Hij had 4 echtgenotes en 6 concubines
Karel werd samen met zijn vader en zijn broer Karloman in 754 door paus Stefanus II (III) tot koning gewijd. Bij dezelfde gelegenheid ontving hij de titel van Patricius Romanorum, die hem tot bescherming van de kerk van Rome verplichtte. De paus was voor deze drievoudige kroning persoonlijk naar het Frankische Rijk gekomen. Na de dood van Pippijn III (768) begon de regering van Karel, aanvankelijk slechts over een deel van het rijk, later, na de dood van zijn broer Karloman (771) en de uitsluiting van diens kinderen uit de erfopvolging, over het gehele rijk der Franken. Karel zocht aanvankelijk toenadering tot de Longobarden in Noord-Italië en huwde de dochter van de Longobardische koning Desiderius. Later verstootte hij deze eerste gemalin en huwde hij (771) de Alamaanse Hildegard (gest. 783), die hem drie zoons schonk, Karel (gest. 811), Pippijn (gest. 810) en Lodewijk de Vrome (gest. 840). De verslechtering van de betrekkingen met de Longobarden en de vraag om hulp van paus Adrianus I, die door hen werd bedreigd, leidden tot een Frankische inval en de verovering van het rijk der Longobarden. Dit laatste werd niet ingelijfd, maar bleef als koninkrijk met eigen identiteit, recht en instellingen voortbestaan, echter met het Frankische Rijk door een personele unie verbonden, daar Karel koning van de Longobarden werd (774). Bij dezelfde gelegenheid begaf Karel zich naar Rome en vestigde daar een protectoraat over de pauselijke staat (773–774).
Aan de oostgrenzen had Karel te kampen met de Beieren en de Saksen. Hij zocht eerst toenadering tot Tassilo III, hertog van Beieren, maar moest later tegen hem optreden en hem in 788 afzetten, wat het einde van de Beierse onafhankelijkheid betekende. Tegen de niet-christelijke Saksen ondernam Karel vanaf 772 een reeks tochten en richtte hij een mark, dwz. een grensgebied onder militair gezag, in. Ook ondernam hij de hardhandige kerstening van deze Germanen. De Saksen werden nu weer roerig en plunderden het Rijnland. Karel bond de strijd tegen hen aan en na een bloedige zevenjarige oorlog werd het land veroverd en in 785 aan een terreurregime onderworpen om het politieke gezag van de Franken en de heerschappij van de kerk te verzekeren. Ook tegen de Friezen werd oorlog gevoerd en Oost-Friesland werd bezet. De Elbe was voortaan de oostgrens van het rijk. Meer zuidelijk kwam Karel in botsing met de Avaren. In 791 ondernam hij een tocht tegen hen. Vanaf 785 begon de verovering van het noordoosten van Spanje, waar naderhand zoals in andere grenszones een mark, nl. de Marca Hispanica, werd opgericht.
In het multiraciale imperium van Karel bestonden stromingen ten gunste van regionale autonomie, vnl. in Italië en Aquitanië. Met het oog hierop en ook ter bevordering van een zekere decentralisatie werden de jongste twee zonen van Karel, Pippijn en Lodewijk, tot koningen van resp. Italië en Aquitanië aangesteld. De jaren 792–793 werden gekenmerkt door opstanden in Saksen en in Italië, invallen van de Saracenen in Zuid-Gallië, hongersnood en een samenzwering geleid door Pippijn met de Bult, een bastaardzoon van Karel. Deze laatste kwam de crisis te boven en consolideerde zijn gezag in Saksen en versloeg de Avaren in 795–796, voorgoed een einde makend aan hun macht. Het westen van hun land werd een oostmark van Beieren (het latere Oostenrijk), de rest van het rijk der Avaren, vnl. bestaande uit onderworpen Slaven, werd onder Frankisch protectoraat geplaatst
Karel is na de keizerkroning nooit naar Rome teruggegaan. Hij verbleef sinds 808 bijna permanent te Aken, waarvan hij, wegens de aanwezigheid van geneeskrachtige wateren, vanaf 794 zijn voornaamste residentie had gemaakt. In 806 had Karel door de Divisio Regnorum zijn rijk onder zijn drie zoons verdeeld en aan alle drie de plicht werd opgelegd de kerk, in het bijzonder die van Rome, te beschermen. In 810 overleed echter Pippijn, de tweede zoon, en in 811 overleed de oudste zoon, Karel (nadat in 794 Karels derde gemalin, de Oost-Frankische Fastrada, was overleden; Karels laatste huwelijk met de Alamaanse Liutgard, gest. 800, bleef kinderloos), zodat Lodewijk de Vrome de enige overlevende erfopvolger was. Karel liet hem in 813 te Aken tot keizer uitroepen en kroonde hem zelf. Na Karels dood was de eenheid van het Frankische imperium althans voorlopig gewaarborgd onder de heerschappij van Lodewijk de Vrome
Encyclopedie Winkler Prins ©
Karel de Grote is geboren op dinsdag 2 april 748 te Ingelheim (D), is overleden op zaterdag 28 januari 814 te Aken (D) des morgens om negen uur, vermoedelijk aan pleuritus, is begraven aldaar (in de Dom). Karel werd 65 jaar.
Karel en zijn broer Carloman volgden hun vader Pippijn samen op, waarbij Karel in hoofdzaak Neustrië, Bourgondië en de Provence, en Carloman in hoofdzaak Austrasië krijgen; beiden worden gezalfd op 9.10.768, Karel te Noyon en Carloman te Soissons; na de dood van Carloman in 771 en onder het passeren van diens minderjarige zonen, wordt Karel de enige koning der Franken; hij wordt dan wederom gezalfd als zodanig te Corbeny; na een geslaagde veldtocht tegen zijn ex-schoonvader de koning der Longobarden, volgt in 774 zijn proclamatie tot koning der Longobarden; Karel was reeds met zijn vader Pippijn gezalfd tot koning, Saint-Denis 28.7.754, en tevens door paus Stephanus II verheven tot ’patricius Romanorum’.
Deze titel voert hij echter pas na zijn overwinning op de Longobarden.
Hij wordt door paus Leo III tot keizer gekroond, Rome 25.12.800; laat dan zijn patricius-titel vallen; zijn uiteindelijke titulatuur wordt: ’Karolus serinissimus augustus a Deo coronatus magnus et pacificus imperator Romanum gubernans imperium et per misericordiam Dei rex Francorum et Longobardorum’; zijn (westers) keizerschap wordt in 812 door de Oostromeinse ’basileus’ Michael I Rhangabe erkend.
Uit een onderzoek van de skeletresten, die in de dom van Aken rusten, meent men dat Karel een lengte moet hebben gehad van ruim 183 centimeter.
Karel werd op 29 december 1165 te Aken, door toedoen van Friedrich I ’Barbarossa’, met volmacht van tegenpaus Paschalis III door de Keulse aartsbisschop Reinoud van Dassel heilig verklaard)
Karel begon een relatie (1) met Himiltrudis
(Chimiltrudis: Amautru), zie 411705101.
Karel is weduwnaar van ???. Karel begon een relatie
(4), minstens 23 jaar oud, na 771 met ???. Karel
trouwde (5), 35 jaar oud, in oktober 783 in Worm met Fastrada (Fastrée) (ovl. 794). Karel trouwde (6), ongeveer 47
jaar oud, omstreeks 795 met Liutgardis (Liedgarde,
Liégeard) (ovl. 800). Karel begon een relatie (7), minstens 47 jaar oud, na 795
met Madelgardis (Mathalgarde). Karel trouwde (8),
ongeveer 52 jaar oud, omstreeks 800 met Gerswindis
Van Saksen (±781-±829), ongeveer 19 jaar oud. Karel begon een relatie (9), 51 of
52 jaar oud, in 800 met Regina (Régine, Reine).
Karel begon een relatie (10), 57 of 58 jaar oud, in 806 met Adelindis. Hij had 4 echtgenotes en 6 concubines
Karel werd samen met zijn vader en zijn broer Karloman in 754 door paus Stefanus II (III) tot koning gewijd. Bij dezelfde gelegenheid ontving hij de titel van Patricius Romanorum, die hem tot bescherming van de kerk van Rome verplichtte. De paus was voor deze drievoudige kroning persoonlijk naar het Frankische Rijk gekomen. Na de dood van Pippijn III (768) begon de regering van Karel, aanvankelijk slechts over een deel van het rijk, later, na de dood van zijn broer Karloman (771) en de uitsluiting van diens kinderen uit de erfopvolging, over het gehele rijk der Franken. Karel zocht aanvankelijk toenadering tot de Longobarden in Noord-Italië en huwde de dochter van de Longobardische koning Desiderius. Later verstootte hij deze eerste gemalin en huwde hij (771) de Alamaanse Hildegard (gest. 783), die hem drie zoons schonk, Karel (gest. 811), Pippijn (gest. 810) en Lodewijk de Vrome (gest. 840). De verslechtering van de betrekkingen met de Longobarden en de vraag om hulp van paus Adrianus I, die door hen werd bedreigd, leidden tot een Frankische inval en de verovering van het rijk der Longobarden. Dit laatste werd niet ingelijfd, maar bleef als koninkrijk met eigen identiteit, recht en instellingen voortbestaan, echter met het Frankische Rijk door een personele unie verbonden, daar Karel koning van de Longobarden werd (774). Bij dezelfde gelegenheid begaf Karel zich naar Rome en vestigde daar een protectoraat over de pauselijke staat (773–774).
Aan de oostgrenzen had Karel te kampen met de Beieren en de Saksen. Hij zocht eerst toenadering tot Tassilo III, hertog van Beieren, maar moest later tegen hem optreden en hem in 788 afzetten, wat het einde van de Beierse onafhankelijkheid betekende. Tegen de niet-christelijke Saksen ondernam Karel vanaf 772 een reeks tochten en richtte hij een mark, dwz. een grensgebied onder militair gezag, in. Ook ondernam hij de hardhandige kerstening van deze Germanen. De Saksen werden nu weer roerig en plunderden het Rijnland. Karel bond de strijd tegen hen aan en na een bloedige zevenjarige oorlog werd het land veroverd en in 785 aan een terreurregime onderworpen om het politieke gezag van de Franken en de heerschappij van de kerk te verzekeren. Ook tegen de Friezen werd oorlog gevoerd en Oost-Friesland werd bezet. De Elbe was voortaan de oostgrens van het rijk. Meer zuidelijk kwam Karel in botsing met de Avaren. In 791 ondernam hij een tocht tegen hen. Vanaf 785 begon de verovering van het noordoosten van Spanje, waar naderhand zoals in andere grenszones een mark, nl. de Marca Hispanica, werd opgericht.
In het multiraciale imperium van Karel bestonden stromingen ten gunste van regionale autonomie, vnl. in Italië en Aquitanië. Met het oog hierop en ook ter bevordering van een zekere decentralisatie werden de jongste twee zonen van Karel, Pippijn en Lodewijk, tot koningen van resp. Italië en Aquitanië aangesteld. De jaren 792–793 werden gekenmerkt door opstanden in Saksen en in Italië, invallen van de Saracenen in Zuid-Gallië, hongersnood en een samenzwering geleid door Pippijn met de Bult, een bastaardzoon van Karel. Deze laatste kwam de crisis te boven en consolideerde zijn gezag in Saksen en versloeg de Avaren in 795–796, voorgoed een einde makend aan hun macht. Het westen van hun land werd een oostmark van Beieren (het latere Oostenrijk), de rest van het rijk der Avaren, vnl. bestaande uit onderworpen Slaven, werd onder Frankisch protectoraat geplaatst
Karel is na de keizerkroning nooit naar Rome teruggegaan. Hij verbleef sinds 808 bijna permanent te Aken, waarvan hij, wegens de aanwezigheid van geneeskrachtige wateren, vanaf 794 zijn voornaamste residentie had gemaakt. In 806 had Karel door de Divisio Regnorum zijn rijk onder zijn drie zoons verdeeld en aan alle drie de plicht werd opgelegd de kerk, in het bijzonder die van Rome, te beschermen. In 810 overleed echter Pippijn, de tweede zoon, en in 811 overleed de oudste zoon, Karel (nadat in 794 Karels derde gemalin, de Oost-Frankische Fastrada, was overleden; Karels laatste huwelijk met de Alamaanse Liutgard, gest. 800, bleef kinderloos), zodat Lodewijk de Vrome de enige overlevende erfopvolger was. Karel liet hem in 813 te Aken tot keizer uitroepen en kroonde hem zelf. Na Karels dood was de eenheid van het Frankische imperium althans voorlopig gewaarborgd onder de heerschappij van Lodewijk de Vrome
Encyclopedie Winkler Prins ©
Karel de Grote is geboren op dinsdag 2 april 748 te Ingelheim (D), is overleden op zaterdag 28 januari 814 te Aken (D) des morgens om negen uur, vermoedelijk aan pleuritus, is begraven aldaar (in de Dom). Karel werd 65 jaar.
Karel en zijn broer Carloman volgden hun vader Pippijn samen op, waarbij Karel in hoofdzaak Neustrië, Bourgondië en de Provence, en Carloman in hoofdzaak Austrasië krijgen; beiden worden gezalfd op 9.10.768, Karel te Noyon en Carloman te Soissons; na de dood van Carloman in 771 en onder het passeren van diens minderjarige zonen, wordt Karel de enige koning der Franken; hij wordt dan wederom gezalfd als zodanig te Corbeny; na een geslaagde veldtocht tegen zijn ex-schoonvader de koning der Longobarden, volgt in 774 zijn proclamatie tot koning der Longobarden; Karel was reeds met zijn vader Pippijn gezalfd tot koning, Saint-Denis 28.7.754, en tevens door paus Stephanus II verheven tot ’patricius Romanorum’.
Deze titel voert hij echter pas na zijn overwinning op de Longobarden.
Hij wordt door paus Leo III tot keizer gekroond, Rome 25.12.800; laat dan zijn patricius-titel vallen; zijn uiteindelijke titulatuur wordt: ’Karolus serinissimus augustus a Deo coronatus magnus et pacificus imperator Romanum gubernans imperium et per misericordiam Dei rex Francorum et Longobardorum’; zijn (westers) keizerschap wordt in 812 door de Oostromeinse ’basileus’ Michael I Rhangabe erkend.
Uit een onderzoek van de skeletresten, die in de dom van Aken rusten, meent men dat Karel een lengte moet hebben gehad van ruim 183 centimeter.
Karel werd op 29 december 1165 te Aken, door toedoen van Friedrich I ’Barbarossa’, met volmacht van tegenpaus Paschalis III door de Keulse aartsbisschop Reinoud van Dassel heilig verklaard)
Hij trouwde (3), ten hoogste 23 jaar oud, vóór dinsdag 30 april 771 met de
ten hoogste 13-jarige
411650177 Hildegard (Houdiard) van
Vinzgau, geboren in 758. Hildegard is overleden op woensdag 30 april 783 in
Thionville (Moselle), 24 of 25 jaar
oud.
Notitie bij Hildegard:
Hildegard van Vinzgau (758Van Aken, Rijnland, Pruisen-30e
April 783Van Thionville, Moezel, Lotharingen) Was Karel de Grote tweede vrouw.[1
] Ze was de dochter van graaf Gerold van Zwaben en Emma van Saksen - Een dochter
van Hnabi, Van Zwaben.
Hildegard was een vriend van de heilige LiobaEn was een vriend van vele verschillende kerken en kloosters , met name Kloster Reichenau en Klos Tere Kempten. Volgens de legende , ze schonk in 774 Kempten de overblijfselen van de heilige Gordianus en Epimachus . Hoewel ze werd begraven in St. Arnulf Kerk Metz.
Hildegard was een vriend van de heilige LiobaEn was een vriend van vele verschillende kerken en kloosters , met name Kloster Reichenau en Klos Tere Kempten. Volgens de legende , ze schonk in 774 Kempten de overblijfselen van de heilige Gordianus en Epimachus . Hoewel ze werd begraven in St. Arnulf Kerk Metz.
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Karel de jonge, geboren omstreeks
772 in Aken (D). Karel is overleden op
donderdag 4 december 811 in Beieren,
ongeveer 39 jaar oud.
Notitie bij Karel: Toen Karel de Grote zijn rijk onder zijn zonen verdeelde, werd
Karel de Jongere als koning van Neustrië aangewezen. Hij overleed echter drie
jaar voor de dood van zijn vader.
Heerlijkheid:
| Koning |
II. Adelais, geboren omstreeks 773 in
Italie. Zij is overleden in augustus
774 in Italie, ongeveer 1 jaar oud. Zij
is begraven in de abdij Saint-Arnoul te
Metz.
Notitie: geboren tijdens het beleg van Pavia, begraven in de abdijkerk van
Saint-Arnoul te Metz
III. Hrothrudis, geboren omstreeks 775.
Zij is overleden in juni 810, ongeveer 35 jaar oud.
Notitie: In haar jeugd werd Rotrudis opgevoed en onderwezen aan het hof van
Karel de Grote. Ze kreeg daar onderricht van diens belangrijkste raadgever
Alcuin van York, die in zijn geschriften naar haar verwijst als Columba. Toen
zij zes jaar oud was sloten Karel de Grote en keizerin Irene van het Byzantijnse
Rijk een akkoord waarbij Rotrudis verloofd werd met haar negenjarige zoon
Constantijn VI, die officieel Irene’s medekeizer was.
Om haar te onderwijzen in de Griekse cultuur en taal,zond de keizerin de monnik Elisaeus naar het hof van Karel de Grote. De verhouding tussen Karel de Grote en Irene vertroebelde echter in de loop van 786 en de verloving werd door haar ontbonden in 788.
Rotrudis werd later dan de minnares van Rorico van Maine en ze kreeg één zoon van hem, Lodewijk, die abt werd van het klooster van Saint-Denis en raadgever was van Karel de Kale. In sommige bronnen is er ook nog sprake van een dochter, Adeltrude. Deze zou gehuwd geweest zijn met Gerard, graaf van Auvergne en ze werd moeder van Ranulf I van Aquitanië (ca. 820-866).
In haar latere leven werd Rotrudis non in de abdij van Chelles, waar haar tante Gisela abdis was. Samen zouden ze de auteurs zijn van de brief gericht aan haar vroegere leermeester Alcuin, die op dat moment in Tours verbleef en waarin ze meer uitleg vroegen betreffende het evangelie van Johannes. Het resultaat zou het boek “Commentaria” geweest zijn dat Alcuin schreef, een veel toegankelijker en duidelijker tekst dan de op dat moment bestaande geschriften. De brief van de beide vrouwen werd gedateerd in het jaar 800, tien jaar voor de dood van Rotrudis.
Om haar te onderwijzen in de Griekse cultuur en taal,zond de keizerin de monnik Elisaeus naar het hof van Karel de Grote. De verhouding tussen Karel de Grote en Irene vertroebelde echter in de loop van 786 en de verloving werd door haar ontbonden in 788.
Rotrudis werd later dan de minnares van Rorico van Maine en ze kreeg één zoon van hem, Lodewijk, die abt werd van het klooster van Saint-Denis en raadgever was van Karel de Kale. In sommige bronnen is er ook nog sprake van een dochter, Adeltrude. Deze zou gehuwd geweest zijn met Gerard, graaf van Auvergne en ze werd moeder van Ranulf I van Aquitanië (ca. 820-866).
In haar latere leven werd Rotrudis non in de abdij van Chelles, waar haar tante Gisela abdis was. Samen zouden ze de auteurs zijn van de brief gericht aan haar vroegere leermeester Alcuin, die op dat moment in Tours verbleef en waarin ze meer uitleg vroegen betreffende het evangelie van Johannes. Het resultaat zou het boek “Commentaria” geweest zijn dat Alcuin schreef, een veel toegankelijker en duidelijker tekst dan de op dat moment bestaande geschriften. De brief van de beide vrouwen werd gedateerd in het jaar 800, tien jaar voor de dood van Rotrudis.
IV. Pippijn, geboren in 777 (zie
411702304).
VI. Lodewijk I “de Vrome", geboren in augustus 778 in Chasseneuil bij Poitiers (zie 205825088).
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Judith van Beieren - Welf, geboren omstreeks 800 (zie 205825089).
411702304 Pippijn, geboren in 777. Hij
is overleden op maandag 8 juli 810 in Milaan, 32 of 33 jaar oud. Hij is begraven in
San Zeno Maggiore te Verona.
Notitie: Vergezelde zijn vader naar Italië, alwaar hij werd gedoopt door
paus Hadrianus, bij welke gelegenheid zijn naam Karel werd veranderd in Pippijn.
Werd te Rome op 15.4.781 tot koning gekroond. Uit zijn verbintenis (voor 796)
met Chrothais, zonder twijfel nauw geparenteerd aan Adelhard van Corbië en diens
halfbroer Wala
Heerlijkheid:
| koning der Lombarden |
Hij trouwde, ten hoogste 19 jaar oud, vóór 796 met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Bernard, geboren omstreeks 797 (zie 205851152).
411705100 Karel de Grote (dezelfde als 411650176).
Hij begon een relatie (1) met
Kinderen uit deze relatie:
I. Alpais, geboren omstreeks 765. Zij
is overleden op zaterdag 23 juli 852, ongeveer 87 jaar oud.
Notitie: Als weduwe werd zij abdis van Saint-Pierre te Reims en stichtte de
abdij van Saint-Maur-des-Fossés bij Parijs.
II. Pippijn Van Italie, geboren omstreeks 770 (zie 205852550).
Generatie 30 (edelstamoudouders)
823300352 Pippijn III "de korte",
geboren omstreeks 715 in Jupille aan de
maas. Hij is overleden op zaterdag 24 september 768 in St.Denis (paris)-F, ongeveer 53 jaar oud.
Notitie: Pippijn III ’de Korte’ wordt omstreeks 715 geboren als zoon van
Karel Martel en Rotrudis (Chrotrud) van Trier. Pippijn en zijn oudere broer
Carloman worden opgeleid door de monikken van Saint Denis. Deze kerkelijke
opvoeding zal bepalend blijken te zijn voor hun latere houding ten opzichte van
de Katholieke kerk. Wanneer in 741 hun vader sterft, volgen de twee prinsen hem
gezamenlijk op als hofmeijer van de Merovingische koning. Echter niet zonder
felle weerstand. Ten eerste eist hun halfbroer Griffon (zoon van Karel Martel en
de Beierse Sonnichilde) zijn aandeel op. Daarnaast zien de Hertogen van
Acquitanië en de Alamannen hierin een mooie gelegenheid om de macht van de
Franken te breken. Pippijn en zijn broer zijn dan ook voortdurend verwikkeld in
oorlogen. Zij weten echter al hun tegenstanders, waaronder de Beieren en de
Saksen, te verslaan en de eenheid binnen het koninkrijk te bewaren.
Omdat Carloman van mening is dat de eenheid nauw verbonden is met de persoon van de koning, helpt hij in 743 Childerik, de laatste Merovingische koning op de troon. In 747 treedt hij in het klooster in. Daarmee wordt de grootste bedreiging van de eenheid binnen het koninkrijk (de gedeelde macht van hem en zijn broer) weggenomen. Bovendien wordt hiermee de weg geëffend voor de uiteindelijke kroning van Pippijn tot koning der Franken.
Pippijn heeft er ondertussen, met hulp van zijn halfbroer Griffon, voor gezorgd dat de Frankische grenzen volledig zijn hersteld. Nadat hij dit voor elkaar heeft gekregen wendt hij zich tot de paus met de vraag of het eigenlijk redelijk is dat een figuur die geen feitelijke macht bezit (de Merovingische koning Childerik), de titel Koning der Franken kan dragen. De paus, die op zoek was naar een sterke bondgenoot in zijn strijd tegen de Lombarden, laat weten dat hij deze situatie inderdaad onacceptabel vindt en dat hij Pippijn beschouwt als de rechtmatige Koning der Franken. Pippijn krijgt zijn kroon echter niet van de paus maar van de Franken. In 751 wordt hij tot koning gekozen en vervolgens door Aartsbisschop Bonifatius in Soissons gezalfd. Door deze ceremonie wordt de macht van Frankrijk en Rome verenigd. In 754 wordt Pippijn tot koning gekroond door de Paus in Saint Denis.
Pippijn steunt de paus in zijn strijd tegen de Lombarden. Hij overwint en schenkt een deel van centraal Italië aan de kerk (Donatio Pepini). Hierdoor wordt de paus in feite een regerend machthebber die, door trouw te zweren aan Pippijn, zichzelf onder de bescherming van de Franken heeft geplaatst. De samenvoeging van de wereldlijke en kerkelijke macht heeft grote gevolgen en leidt onder meer tot de grootscheepse bekering van heidense Germaanse stammen tot het Christelijke geloof. Als gevolg van zijn banden met Rome, is Pippijn in de jaren 754 tot 756 in oorlog met de Lombarden die het gebied dat Pippijn aan de kerk had geschonken, terug wilden hebben. Tevens krijgt hij te maken met een opstand in Acquitanië die hij echter de kop in weet te drukken. Minder fortuinlijk waren zijn veldtochten tegen de Saksen en Beieren. Hij weet weliswaar de grenzen te beschermen maar ziet geen kans zijn gebied uit te breiden.
Naast de oorlogen wordt zijn aandacht opgeëist door de interne zaken van het rijk. Hij voert, samen met Bonifatius, kerkelijke hervormingen door die leiden tot meer eenheid in de kerk. Hierdoor wordt de greep van Rome op de Frankische kerk sterker dan ooit tevoren. De wisselwerking tussen de wereldlijke macht (Pippijn) en de geestelijke macht (de paus) heeft ervoor gezorgd dat beide partijen hun macht hebben kunnen uitbreiden. Pippijn had de kerkelijke macht nodig om zijn rechten op de troon te steunen, de kerk had Pippijn nodig als bescherming tegen de Lombarden.
Pippijn was gehuwd met Bertrada de Laon (bijgenaamd ’Berta met de grote voet’ omdat haar ene voet opmerkelijk veel groter was dan de andere). Ze kregen vier kinderen Carloman, Karel, Gisela en Pepijn. Als Pippijn ’de Korte’ op 24 september 768 te Saint Denis overlijdt (aan waterzucht), wordt hij opgevolgd door zijn zoons Carloman en Karel (de Grote). Hij wordt, net als de Merovingische koningen, begraven in de basiliek van Saint Denis.
Bronnen:
http://www.logilogi.org/PepijnDeKorte
The Catholic Encyclopedia
De graafschap in de middeleeuwen
Omdat Carloman van mening is dat de eenheid nauw verbonden is met de persoon van de koning, helpt hij in 743 Childerik, de laatste Merovingische koning op de troon. In 747 treedt hij in het klooster in. Daarmee wordt de grootste bedreiging van de eenheid binnen het koninkrijk (de gedeelde macht van hem en zijn broer) weggenomen. Bovendien wordt hiermee de weg geëffend voor de uiteindelijke kroning van Pippijn tot koning der Franken.
Pippijn heeft er ondertussen, met hulp van zijn halfbroer Griffon, voor gezorgd dat de Frankische grenzen volledig zijn hersteld. Nadat hij dit voor elkaar heeft gekregen wendt hij zich tot de paus met de vraag of het eigenlijk redelijk is dat een figuur die geen feitelijke macht bezit (de Merovingische koning Childerik), de titel Koning der Franken kan dragen. De paus, die op zoek was naar een sterke bondgenoot in zijn strijd tegen de Lombarden, laat weten dat hij deze situatie inderdaad onacceptabel vindt en dat hij Pippijn beschouwt als de rechtmatige Koning der Franken. Pippijn krijgt zijn kroon echter niet van de paus maar van de Franken. In 751 wordt hij tot koning gekozen en vervolgens door Aartsbisschop Bonifatius in Soissons gezalfd. Door deze ceremonie wordt de macht van Frankrijk en Rome verenigd. In 754 wordt Pippijn tot koning gekroond door de Paus in Saint Denis.
Pippijn steunt de paus in zijn strijd tegen de Lombarden. Hij overwint en schenkt een deel van centraal Italië aan de kerk (Donatio Pepini). Hierdoor wordt de paus in feite een regerend machthebber die, door trouw te zweren aan Pippijn, zichzelf onder de bescherming van de Franken heeft geplaatst. De samenvoeging van de wereldlijke en kerkelijke macht heeft grote gevolgen en leidt onder meer tot de grootscheepse bekering van heidense Germaanse stammen tot het Christelijke geloof. Als gevolg van zijn banden met Rome, is Pippijn in de jaren 754 tot 756 in oorlog met de Lombarden die het gebied dat Pippijn aan de kerk had geschonken, terug wilden hebben. Tevens krijgt hij te maken met een opstand in Acquitanië die hij echter de kop in weet te drukken. Minder fortuinlijk waren zijn veldtochten tegen de Saksen en Beieren. Hij weet weliswaar de grenzen te beschermen maar ziet geen kans zijn gebied uit te breiden.
Naast de oorlogen wordt zijn aandacht opgeëist door de interne zaken van het rijk. Hij voert, samen met Bonifatius, kerkelijke hervormingen door die leiden tot meer eenheid in de kerk. Hierdoor wordt de greep van Rome op de Frankische kerk sterker dan ooit tevoren. De wisselwerking tussen de wereldlijke macht (Pippijn) en de geestelijke macht (de paus) heeft ervoor gezorgd dat beide partijen hun macht hebben kunnen uitbreiden. Pippijn had de kerkelijke macht nodig om zijn rechten op de troon te steunen, de kerk had Pippijn nodig als bescherming tegen de Lombarden.
Pippijn was gehuwd met Bertrada de Laon (bijgenaamd ’Berta met de grote voet’ omdat haar ene voet opmerkelijk veel groter was dan de andere). Ze kregen vier kinderen Carloman, Karel, Gisela en Pepijn. Als Pippijn ’de Korte’ op 24 september 768 te Saint Denis overlijdt (aan waterzucht), wordt hij opgevolgd door zijn zoons Carloman en Karel (de Grote). Hij wordt, net als de Merovingische koningen, begraven in de basiliek van Saint Denis.
Bronnen:
http://www.logilogi.org/PepijnDeKorte
The Catholic Encyclopedia
De graafschap in de middeleeuwen
Hij trouwde met
823300353 Bertrada van Laon, geboren
omstreeks 720. Bertrada is overleden op donderdag 12 juni 783 in Choicy-au-Bac, ongeveer 63 jaar oud.
Notitie bij Bertrada:
bijgenaamd ’Berta met de grote voet’ omdat haar ene voet
opmerkelijk veel groter was dan de andere
Zij overleed op 12-06-783 te Choicy-au-Bac en was een dochter van Charibert Hardrad, hertog van Laon (743/4-ca.762). Bertrada werd nauwelijks meer vermeld tijdend haar huwelijk met Pippijn, behalve toen het huwelijk in 762 snel verslechterde en paus Paulus I ingreep om Pippijn van een scheiding te weerhouden. Des te meer liet Bertrada zich gelden tijdens de regering van haar zoons door haar sterke sympathie voor de Longobarden, resulterend in Karels huwelijk met de dochter van de Lombardische koning. Haar invloed taande toen Karel een andere koers ging varen.
Pippijn overleed in 768 aan waterzucht. Het rijk werd verdeeld onder zijn beide zoons.
Zij overleed op 12-06-783 te Choicy-au-Bac en was een dochter van Charibert Hardrad, hertog van Laon (743/4-ca.762). Bertrada werd nauwelijks meer vermeld tijdend haar huwelijk met Pippijn, behalve toen het huwelijk in 762 snel verslechterde en paus Paulus I ingreep om Pippijn van een scheiding te weerhouden. Des te meer liet Bertrada zich gelden tijdens de regering van haar zoons door haar sterke sympathie voor de Longobarden, resulterend in Karels huwelijk met de dochter van de Lombardische koning. Haar invloed taande toen Karel een andere koers ging varen.
Pippijn overleed in 768 aan waterzucht. Het rijk werd verdeeld onder zijn beide zoons.
Kinderen uit dit huwelijk:
IV. Karel de Grote, geboren op dinsdag 2 april 748 in Aix-la-Chapelle (zie 411650176).
Hij trouwde met
823300355 Imma (Emma, Emme). Zij is
overleden.
Notitie: achterkleindochter van hertog Godfried. Zij vergezelde Karel naar
Italië in 773 en 781.
Kind uit dit huwelijk:
I. Hildegard (Houdiard) van Vinzgau, geboren in 758 (zie 411650177).
823404608 Karel de Grote (dezelfde als 411650176 in generatie 29).
Hij trouwde (3), ten hoogste 23 jaar oud, vóór dinsdag 30 april 771 met de
ten hoogste 13-jarige
823404609 Hildegard (Houdiard) van Vinzgau (dezelfde als 411650177 in generatie 29).
Generatie 31 (edelstamoudgrootouders)
1646600704 Karel Martel, geboren
omstreeks 688. Karel is overleden op zondag 22 oktober 741 in Quierzy-sur-Oise, ongeveer 53 jaar oud.
Notitie bij Karel: De stamvader van het karolingische huis is Karel Martel. Hij werd
waarschijnlijk omstreeks 688 geboren als onwettige zoon van Pippijn van Herstal
en een vrouw die Chalpaida heette. Hij was een telg uit de Pepinisch dynastie
van Hofmeiers (Eerste Ministers) van de nietsdoende Merovingische "vadsige
koningen". Ook al is hij dus formeel geen koning, hij is wel de enige die de
macht in handen heeft. Karel heeft zelfs een aantal jaren zonder Merovingische
koning geregeerd.
Als zijn vader in 714 overlijdt laat diens weduwe Plectrudis Karel opsluiten. Hij weet echter een jaar later te ontsnappen en wordt dan door Austrasiers uitgeroepen tot hofmeijer. Er volgt een oorlog tussen de Austrasiërs en het Frankische koninkrijk Neustrië (deel van het huidige Frankrijk). Karel overwint echter, en wordt de onbetwiste machthebber van het Frankische rijk. Zijn militaire kracht heeft hem in de geschiedenisboeken de bijnaam ’De hamer’ ofwel ’Martel’ opgeleverd.
Karel Martel volgt de traditionele politiek die gericht is op verspreiding van Christendom. Hij stuurt zendelingen naar de nieuw veroverde gebieden, waaronder Friesland. Die eerste zendelingen zijn Engelsen, omdat zij Saksisch spreken en derhalve geen taalproblemen ondervinden. Eerst zijn zij in het zuiden actief. De IJsselstreek komt pas met Bonifatius, Willibrord, Lebuïnis en Liudger aan bod. De oorzaak van deze late bekering is dat de zendelingen met de Franken optrekken en derhalve door de Saksen die hier wonen, niet met veel vertrouwen tegemoet worden gezien. Zij heulen immers met de vijand.
Maken de zendelingen op religieus gebied een einde aan de Saksische zelfstandigheid, Karel Martel doet dat op politiek terrein. Karel Martel heeft met de veroveringen van Friesland, Hessen en Thüringen de Saksen omsingeld, zodat zij teruggedreven worden. Hierdoor raken de bewoners van deze streek betrokken bij een reeks veranderingen. Iedere bewoner wordt onderdaan van een gouw en gelovige van een kerk. Tevens worden zij hierdoor deelgenoot van de agrarische revolutie.
Karel Martel heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij de bestrijding van de Islam. In 732 vallen de Moslims Spanje binnen. Hij verslaat ze in datzelfde jaar bij Poitiers in een grote veldslag waarbij de moslim leider Abd-ar-Rahman, emir van Spanje, wordt gedood. Hiermee wordt de opmars van de Islam tot staan gebracht. In 739 zijn de Moslims Frankrijk binnengevallen en opgerukt tot aan Lyon. Karel verdrijft ze uit de Rhône valley en dringt ze terug tot het zuiden van de Pyreneeën.
Ondanks het feit dat hij flink heeft bijgedragen aan de bescherming en verspreiding van het Katholieke geloof, is Karel Martel niet bepaald geliefd bij de kerkelijke historici. Hij heeft namelijk veel kerkelijk bezit in beslag genomen om de oorlogen tegen de moslims te financieren. Ook weigerde hij de paus te steunen die zijn wereldlijke invloed in midden Italië bedreigd zag door de Longobarden. De Longobarden hadden Karel Martel gesteund in zijn strijd tegen de moslims en hij had weinig zin om deze bondgenoot daarna aan te vallen.
Karel Martel sterft in 741 te Quierzy en wordt opgevolgd door zijn twee zoons, Karloman en Pippijn III "de Korte". Zij zijn nu beide hofmeier.
Bronnen:
De graafschap in de middeleeuwen
Karel Martel
Encarta 96 Encyclopedia
Als zijn vader in 714 overlijdt laat diens weduwe Plectrudis Karel opsluiten. Hij weet echter een jaar later te ontsnappen en wordt dan door Austrasiers uitgeroepen tot hofmeijer. Er volgt een oorlog tussen de Austrasiërs en het Frankische koninkrijk Neustrië (deel van het huidige Frankrijk). Karel overwint echter, en wordt de onbetwiste machthebber van het Frankische rijk. Zijn militaire kracht heeft hem in de geschiedenisboeken de bijnaam ’De hamer’ ofwel ’Martel’ opgeleverd.
Karel Martel volgt de traditionele politiek die gericht is op verspreiding van Christendom. Hij stuurt zendelingen naar de nieuw veroverde gebieden, waaronder Friesland. Die eerste zendelingen zijn Engelsen, omdat zij Saksisch spreken en derhalve geen taalproblemen ondervinden. Eerst zijn zij in het zuiden actief. De IJsselstreek komt pas met Bonifatius, Willibrord, Lebuïnis en Liudger aan bod. De oorzaak van deze late bekering is dat de zendelingen met de Franken optrekken en derhalve door de Saksen die hier wonen, niet met veel vertrouwen tegemoet worden gezien. Zij heulen immers met de vijand.
Maken de zendelingen op religieus gebied een einde aan de Saksische zelfstandigheid, Karel Martel doet dat op politiek terrein. Karel Martel heeft met de veroveringen van Friesland, Hessen en Thüringen de Saksen omsingeld, zodat zij teruggedreven worden. Hierdoor raken de bewoners van deze streek betrokken bij een reeks veranderingen. Iedere bewoner wordt onderdaan van een gouw en gelovige van een kerk. Tevens worden zij hierdoor deelgenoot van de agrarische revolutie.
Karel Martel heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij de bestrijding van de Islam. In 732 vallen de Moslims Spanje binnen. Hij verslaat ze in datzelfde jaar bij Poitiers in een grote veldslag waarbij de moslim leider Abd-ar-Rahman, emir van Spanje, wordt gedood. Hiermee wordt de opmars van de Islam tot staan gebracht. In 739 zijn de Moslims Frankrijk binnengevallen en opgerukt tot aan Lyon. Karel verdrijft ze uit de Rhône valley en dringt ze terug tot het zuiden van de Pyreneeën.
Ondanks het feit dat hij flink heeft bijgedragen aan de bescherming en verspreiding van het Katholieke geloof, is Karel Martel niet bepaald geliefd bij de kerkelijke historici. Hij heeft namelijk veel kerkelijk bezit in beslag genomen om de oorlogen tegen de moslims te financieren. Ook weigerde hij de paus te steunen die zijn wereldlijke invloed in midden Italië bedreigd zag door de Longobarden. De Longobarden hadden Karel Martel gesteund in zijn strijd tegen de moslims en hij had weinig zin om deze bondgenoot daarna aan te vallen.
Karel Martel sterft in 741 te Quierzy en wordt opgevolgd door zijn twee zoons, Karloman en Pippijn III "de Korte". Zij zijn nu beide hofmeier.
Bronnen:
De graafschap in de middeleeuwen
Karel Martel
Encarta 96 Encyclopedia
Hij trouwde met Rotrudis (Chrotrud) Van Trier.
Notitie bij het huwelijk van
Karel en Rotrudis: In 725 huwde Karel met Suanahilde.
Voor zijn dood verdeelde hij, als ware hij koning, het rijk onder zijn beide
zoons.
Kinderen uit dit huwelijk:
II. Pippijn III "de korte", geboren omstreeks 715 in Jupille aan de maas (zie 823300352).
Kind van (1646600706) uit onbekende relatie:
I. Bertrada van Laon, geboren omstreeks 720 (zie 823300353).
Kind van (1646600710) uit onbekende relatie:
I. Imma (Emma, Emme) (zie
823300355).
Generatie 32 (edelstamoudovergrootouders)
3293201408 Pippijn II "de dikke" van
Herstal, geboren omstreeks 635. Pippijn is overleden op zondag 16 december
714 in Jupille, ongeveer 79 jaar oud.
Notitie bij Pippijn:
Pippijn van Herstal, bijgenaamd ’de dikke’ wordt omstreeks
635 geboren als zoon van Ansegisel en Begga van Landen. De ouders van Pippijn
behoren tot de top van de Frankische aristocratie: Ansegisel is de zoon van
Bisschop Arnulf van Metz en stamvader van de dynastie der Karolingen, zijn
moeder Begga is een dochter van de Austrasische hofmeier Pippijn van Landen. Na
de dood van haar man Ansegisel stichtte Begga in 692 het klooster Andenne, waar
ze op 17 december 694 (79 jaar oud) overleed. Begga is na haar dood heilig
verklaard (feestdag 17 december). Ten onrechte wordt ze vaak gezien als de
stichteres van de kloosterorde der Begijnen. De naam "Begijnen" is echter niet
afgeleid van "Begga" maar van de beige kleur van de habijten van de nonnen.
Als in 662 Grimoald I, de oom van Pippijn, en diens zoon Childebert III worden vermoord, werpt Pippijn van Herstal zich op als de nieuwe hofmeier van Austrasië. Zijn militaire en politieke macht maken van hem een man die je niet gemakkelijk passeert, dus is de benoeming al snel een feit. Als in 679 de Merovingische koning Dagobert II overlijdt (Pippijn zorgt ervoor dat hij een lans door zijn oog krijgt), wordt Pippijn de machtigste man in het Frankische rijk. Het rijk is dan nog verdeeld in drieën: Austrasië, Neustrië en Bourgondië. In 687 behaalt Pippijn in de slag bij Tertry een grote militaire zege op de hofmeier van Neustrië. Daarna is de macht over het Frankische Rijk weer in handen van één persoon, namelijk Pippijn van Herstal.
Pippijn verbleef in het oosten (Austrasië) en vertrouwde de hogere politieke en kerkelijke functies in het westen toe aan loyale edelen uit de Austrasische aristocratie. Op die manier vestigde hij de hegemonie van de oostelijke, hoofdzakelijk Germaanse gebieden over de andere delen van het Frankische Rijk. Hij kon echter niet beletten dat de hertogen van Beieren en Aquitanië zich in feite als onafhankelijke vorsten gedroegen. In het noorden ondernam hij de verovering van Friesland en slaagde erin dit gewest tot aan de Rijn te onderwerpen. Wat volgde was de bekering van de Friezen. In 690 kwam de monnik Willibrord vanuit Engeland naar het Frankische hof. Pippijn zag het politieke voordeel van het bekeren van de Friezen in: hij zou daardoor, net zoals Clovis dat gedaan had in Gallië, zijn macht kunnen vergroten. Willibrord werd dan ook met open armen ontvangen. Hij kreeg toestemming om het geloof te verkondigen in het pas veroverde Friese gebied. Willibrord mocht zich gaan vestigen in Trecht (Utrecht), Trecht werd hiermee het geestelijke centrum van deze streken. Willibrord werd de eerste bisschop van Utrecht. Hij liet de kerk, die koning Dagobert I gesticht had, herbouwen en liet ook nog een tweede kerk, de St.Salvator kerk bouwen. De twee kerken vormden samen zijn kathedraal.
Pippijn van Herstal overlijdt op 16 december 714 te Jupille aan de Maas. Na zijn dood gaat het Frankische rijk, dat dan geregeerd wordt door Pippijn’s weduwe Plectrudis, door een diepe crisis. De Friese koning Radboud komt in opstand en verovert de gebieden weer terug op de Merovingen. Willibrord vlucht uit Trecht en vestigt zich in Echternach. De Neustriërs komen in opstand tegen de Austrasiërs. Uiteindelijk wordt de orde hersteld door Karel Martel, de onechte zoon van Pippijn van Herstal en zijn concubine Chalpaida (Alpaïs). Karel verovert de gebieden weer terug en Willibrord keert terug naar Trecht waar hij vanaf 716 hulp krijgt bij het bekeringswerk van Bonifatius.
Bronnen:
Encyclopedie van Hollandse heiligen
Kwartierstaat Willem de Veroveraar
Histocasa - Utrecht
Pippijn trouwde (2) met Plectrudis. Als in 662 Grimoald I, de oom van Pippijn, en diens zoon Childebert III worden vermoord, werpt Pippijn van Herstal zich op als de nieuwe hofmeier van Austrasië. Zijn militaire en politieke macht maken van hem een man die je niet gemakkelijk passeert, dus is de benoeming al snel een feit. Als in 679 de Merovingische koning Dagobert II overlijdt (Pippijn zorgt ervoor dat hij een lans door zijn oog krijgt), wordt Pippijn de machtigste man in het Frankische rijk. Het rijk is dan nog verdeeld in drieën: Austrasië, Neustrië en Bourgondië. In 687 behaalt Pippijn in de slag bij Tertry een grote militaire zege op de hofmeier van Neustrië. Daarna is de macht over het Frankische Rijk weer in handen van één persoon, namelijk Pippijn van Herstal.
Pippijn verbleef in het oosten (Austrasië) en vertrouwde de hogere politieke en kerkelijke functies in het westen toe aan loyale edelen uit de Austrasische aristocratie. Op die manier vestigde hij de hegemonie van de oostelijke, hoofdzakelijk Germaanse gebieden over de andere delen van het Frankische Rijk. Hij kon echter niet beletten dat de hertogen van Beieren en Aquitanië zich in feite als onafhankelijke vorsten gedroegen. In het noorden ondernam hij de verovering van Friesland en slaagde erin dit gewest tot aan de Rijn te onderwerpen. Wat volgde was de bekering van de Friezen. In 690 kwam de monnik Willibrord vanuit Engeland naar het Frankische hof. Pippijn zag het politieke voordeel van het bekeren van de Friezen in: hij zou daardoor, net zoals Clovis dat gedaan had in Gallië, zijn macht kunnen vergroten. Willibrord werd dan ook met open armen ontvangen. Hij kreeg toestemming om het geloof te verkondigen in het pas veroverde Friese gebied. Willibrord mocht zich gaan vestigen in Trecht (Utrecht), Trecht werd hiermee het geestelijke centrum van deze streken. Willibrord werd de eerste bisschop van Utrecht. Hij liet de kerk, die koning Dagobert I gesticht had, herbouwen en liet ook nog een tweede kerk, de St.Salvator kerk bouwen. De twee kerken vormden samen zijn kathedraal.
Pippijn van Herstal overlijdt op 16 december 714 te Jupille aan de Maas. Na zijn dood gaat het Frankische rijk, dat dan geregeerd wordt door Pippijn’s weduwe Plectrudis, door een diepe crisis. De Friese koning Radboud komt in opstand en verovert de gebieden weer terug op de Merovingen. Willibrord vlucht uit Trecht en vestigt zich in Echternach. De Neustriërs komen in opstand tegen de Austrasiërs. Uiteindelijk wordt de orde hersteld door Karel Martel, de onechte zoon van Pippijn van Herstal en zijn concubine Chalpaida (Alpaïs). Karel verovert de gebieden weer terug en Willibrord keert terug naar Trecht waar hij vanaf 716 hulp krijgt bij het bekeringswerk van Bonifatius.
Bronnen:
Encyclopedie van Hollandse heiligen
Kwartierstaat Willem de Veroveraar
Histocasa - Utrecht
Hij begon een relatie (1) met
Kind uit deze relatie:
I. Karel Martel, geboren omstreeks 688 (zie 1646600704).
Hij trouwde met
Kind uit dit huwelijk:
I. Rotrudis (Chrotrud) Van Trier (zie 1646600705).
Generatie 33 (edelstamoudbetovergrootouders)
6586402816 Ansegisel, geboren omstreeks
602. Hij is overleden omstreeks 662, ongeveer 60 jaar oud.
Notitie: vermoord rond 662, volgens een andere bron in 685, door Gondoin,
een Austrasisch hertog gelieerd aan de concurrerende familie van hofmeier Odo.
Ansegisel werd hofmeier en “Major Domus” van Austrasië tijdens de koningen
Sigebert II en Childerik II, nadat zijn vader kluizenaar was geworden en zijn
schoonvader Pippijn I van Landen was overleden. Zijn macht nam zo toe dat de
waardigheid van hofmeier steeds meer als erfelijk binnen zijn familie werd
beschouwd. De opvolgers van koning Dagobert I, overleden in 638, waren slechts
marionetten in handen van de koninklijke hofmeiers. Ansegisel huwde Begga van
Landen, geboren rond 615 te Landen bij Luik, overleden op 17-12-693 te Nijvel.
In 691 stichtte zij een klooster te Ardenne nadat zij in Rome was geweest. Na de
dood van Ansegisel trok zij zich terug in de door haar moeder gestichtte abdij
van Nijvel. Zij werd heilig verklaard en is patrones van de Begijnen, feestdag
17 december. Begga was een dochter van Pippijn I “de Oude” van Landen, geboren
rond 585, overleden op 21-02-639, hofmeier van Austrasië (613), tijdens koning
Dagobert I hofmeier van het gehele Frankische rijk (629), en Iduberga van
Nijvel, geboren in 591, overleden op 08-05-652 te Nijvel, stichtster van de
abdij van Nijvel.
Hij trouwde met
6586402817 Begga van Landen, geboren
omstreeks 605 in Landen bij Luik. Begga
is overleden op donderdag 17 december 694 in Nijvel, ongeveer 89 jaar oud.
Kind uit dit huwelijk:
I. Pippijn II "de dikke" van Herstal, geboren omstreeks 635 (zie 3293201408).
Generatie 34 (voorouders)
13172805632 Arnulf van Metz, geboren op
donderdag 13 augustus 582. Arnulf is overleden op woensdag 16 augustus 640 in
Habend, 58 jaar oud.
Notitie bij Arnulf: geboren op 13-08-582, overleden op 16-08-640 te Habend, begraven
te Remiremond, later bijgezet te Metz. Hij is de oudste voorvader van Karel de
Grote in mannelijke lijn die met enige zekerheid bekend is. Het is zeker dat
zijn vader Bodogisel heette. De hier boven vermelde Bodogisel is de
waarschijnlijkste kandidaat.
Arnulf werd geboren in Austrasië uit een adelijk geslacht en jong naar het hof van de Austrasische koning Theodebert II gestuurd waar hij werd opgevoed door een familielid, hofmeier Gundulf. Hij kreeg er de titel hertog en werd hofmeier, beheerder van het koninklijk domein en lid van de regentschapsraad. In 614 werd hij gekozen tot bisschop van Metz. Ook als bisschop had hij veel invloed op de politieke situatie. Hij nam samen met hofmeier Pippijn I van Landen de leiding bij de opstand van de Austrasische aristocratie tegen Brunhilde, de weduwe van koning Sigibert I, die namens haar kleinzoons Theodebert II en Diederik II een groot deel van het rijk had veroverd. De edelen onder leiding van Arnulf en Pippijn steunden de Neustrische koning Chlotarius II. Brunhinde werd gevangen genomen, achter een paard gebonden en in stukken gescheurd (613). Vanaf dat moment hadden Arnulf en Pippijn de macht in Austrasië feitelijk in handen. Hun verbond bezegelden zij met het huwelijk van hun kinderen Ansegisel en Begga. Chlotarius II werd koning van het hele Frankische rijk, maar op een samenkomst met de edelen te Parijs werden zijn bevoegdheden direct beknot. De autonomie van de kerk en de wereldlijke aristocratie werd uitgeroepen. De koning verplichtte zich om zijn raadslieden uit de kringen der grootgrondbezitters te kiezen. Hier vinden de later zo belangrijke “heerlijke rechten” hun oorsprong. Toen Chlotarius in 623 zijn zoon Dagobert I op de troon van Austrasië installeerde, werd Arnulf belast met diens opleiding en bleef tot 629 de feitelijke macht uitoefenen. In 624 kwamen Arnulf en Pippijn in conflict met de Agilolfingen, die machtsposities innamen in heel West-Europa. Het conflict eindigde met de dood van de Agilolfinger Chrodvald.
In 629 trad Arnulf terug en volgde zijn vriend Romarik naar diens kluizenarij in de Vogezen om zich daar te wijden aan de verpleging van melaatsen. Hij verbleef er tot zijn dood. Arnulf werd heilig verklaard. Hij was gehuwd met Oda, dochter van Arnoald, bisschop van Metz (601-611). Zij trad later in een klooster te Trier.
Arnulf werd geboren in Austrasië uit een adelijk geslacht en jong naar het hof van de Austrasische koning Theodebert II gestuurd waar hij werd opgevoed door een familielid, hofmeier Gundulf. Hij kreeg er de titel hertog en werd hofmeier, beheerder van het koninklijk domein en lid van de regentschapsraad. In 614 werd hij gekozen tot bisschop van Metz. Ook als bisschop had hij veel invloed op de politieke situatie. Hij nam samen met hofmeier Pippijn I van Landen de leiding bij de opstand van de Austrasische aristocratie tegen Brunhilde, de weduwe van koning Sigibert I, die namens haar kleinzoons Theodebert II en Diederik II een groot deel van het rijk had veroverd. De edelen onder leiding van Arnulf en Pippijn steunden de Neustrische koning Chlotarius II. Brunhinde werd gevangen genomen, achter een paard gebonden en in stukken gescheurd (613). Vanaf dat moment hadden Arnulf en Pippijn de macht in Austrasië feitelijk in handen. Hun verbond bezegelden zij met het huwelijk van hun kinderen Ansegisel en Begga. Chlotarius II werd koning van het hele Frankische rijk, maar op een samenkomst met de edelen te Parijs werden zijn bevoegdheden direct beknot. De autonomie van de kerk en de wereldlijke aristocratie werd uitgeroepen. De koning verplichtte zich om zijn raadslieden uit de kringen der grootgrondbezitters te kiezen. Hier vinden de later zo belangrijke “heerlijke rechten” hun oorsprong. Toen Chlotarius in 623 zijn zoon Dagobert I op de troon van Austrasië installeerde, werd Arnulf belast met diens opleiding en bleef tot 629 de feitelijke macht uitoefenen. In 624 kwamen Arnulf en Pippijn in conflict met de Agilolfingen, die machtsposities innamen in heel West-Europa. Het conflict eindigde met de dood van de Agilolfinger Chrodvald.
In 629 trad Arnulf terug en volgde zijn vriend Romarik naar diens kluizenarij in de Vogezen om zich daar te wijden aan de verpleging van melaatsen. Hij verbleef er tot zijn dood. Arnulf werd heilig verklaard. Hij was gehuwd met Oda, dochter van Arnoald, bisschop van Metz (601-611). Zij trad later in een klooster te Trier.
Hij trouwde, ongeveer 14 jaar oud, omstreeks 596 met
Kind uit dit huwelijk:
I. Ansegisel, geboren omstreeks 602 (zie 6586402816).
Hij trouwde met
Kinderen uit dit huwelijk:
I. Begga van Landen, geboren omstreeks 605 in Landen bij Luik (zie 6586402817).
II. Grimoald I van Landen, geboren
omstreeks 615. Hij is overleden in 662 in Parijs (FR), ongeveer 47 jaar oud.
Notitie: Grimoald van Landen wordt omstreeks 615 geboren als zoon van de
Austrasische hofmeijer Pippijn van Landen en diens echtgenote de heilige
Iduberga. Als zijn vader in 640 overlijdt, volgt Grimoald hem op als hofmeijer
van Austrasië. Aanvankelijk houdt het paleis Grimoald op afstand. Ze zijn bang
voor zijn fanatisme en zijn zucht naar macht. Grimoald slaagt er echter in om
het vertrouwen van de 10-jarige koning Sigibert III te winnen. Bovendien zorgt
hij ervoor dat Otton (degene die de zozeer begeerde positie van hofmeijer had
gekregen) uit de weg wordt geruimd.
Sigibert is de eerste van de zogenaamde "vadsige koningen". Aanvankelijk laat Grimoald de kind-koning zijn gang gaan. Als snel blijkt dat dit een slecht idee is want Sigibert blijkt niet in staat om een opstand van de Thüringers neer te slaan. Sigibert III is getrouwd met Immachilde van Zwaben maar het koninklijke paar blijft aanvankelijk kinderloos. Grimoald maakt van dit feit handig gebruik door Sigibert zover te krijgen dat hij Grimoald’s eigen zoon adopteert als zijn erfgenaam. Grimoald was zo brutaal geweest om de jongen reeds bij zijn doop de Merovingische koningsnaam "Childebert" mee te geven.
Als in een goedkope stuiverroman, blijkt niet lang daarna koningin Immachilde zwanger te zijn. Zij bevalt in 651 van een zoon, Dagobert II. Als Koning Sigebert III in 656 overlijdt, schuift Grimoald zijn eigen zoon Childebert naar voren als troonopvolger. De 5-jarige zoon van Sigebert laat hij de kruin scheren en door de bisschop van Poitier naar een klooster in Ierland brengen om monnik te worden. Grimoald’s zoon Childebert III wordt inderdaad koning maar dit wordt niet geaccepteerd door de Merovingische koning van Neustrië en Bourgondië. Op zijn bevel worden Grimoald en zijn zoon in 662 in Parijs om het leven gebracht.
Grimoald wordt opgevolgd door zijn neef Pippijn II van Herstal die orde op zaken zal stellen in het Austrasische rijk.
Bronnen:
Les Rois Fainéants
Le fil de l’histoire
Imperium
Sigibert is de eerste van de zogenaamde "vadsige koningen". Aanvankelijk laat Grimoald de kind-koning zijn gang gaan. Als snel blijkt dat dit een slecht idee is want Sigibert blijkt niet in staat om een opstand van de Thüringers neer te slaan. Sigibert III is getrouwd met Immachilde van Zwaben maar het koninklijke paar blijft aanvankelijk kinderloos. Grimoald maakt van dit feit handig gebruik door Sigibert zover te krijgen dat hij Grimoald’s eigen zoon adopteert als zijn erfgenaam. Grimoald was zo brutaal geweest om de jongen reeds bij zijn doop de Merovingische koningsnaam "Childebert" mee te geven.
Als in een goedkope stuiverroman, blijkt niet lang daarna koningin Immachilde zwanger te zijn. Zij bevalt in 651 van een zoon, Dagobert II. Als Koning Sigebert III in 656 overlijdt, schuift Grimoald zijn eigen zoon Childebert naar voren als troonopvolger. De 5-jarige zoon van Sigebert laat hij de kruin scheren en door de bisschop van Poitier naar een klooster in Ierland brengen om monnik te worden. Grimoald’s zoon Childebert III wordt inderdaad koning maar dit wordt niet geaccepteerd door de Merovingische koning van Neustrië en Bourgondië. Op zijn bevel worden Grimoald en zijn zoon in 662 in Parijs om het leven gebracht.
Grimoald wordt opgevolgd door zijn neef Pippijn II van Herstal die orde op zaken zal stellen in het Austrasische rijk.
Bronnen:
Les Rois Fainéants
Le fil de l’histoire
Imperium
Geen opmerkingen:
Een reactie posten